Morgunblaðið - 20.01.1996, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 20.01.1996, Blaðsíða 24
24 LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 1996 ■ MORGUNBLAÐIÐ K LbI# Málsvari hversdags- Philippe Starck hefur verið kallaður Picasso tíunda áratugarins, Gérard Depardieu með reiknistokk og Pavarotti arkitektúrsins HÓTEL í 40 litbrigðum, hvít- um, mótorhjól með eyrna- löguð handföng, að fyrir- mynd lamadýrsins, fljúgandi lamp- ar og kyndillöguð viðtæki eru meðal afreka franska arkitektsins Philippe Starck, sem fyrst vakti verulega athygli árið l982 í heima- landinu. Tilefnið var beiðni Mitterrands heitins Frakklands- forseta, um að Starck tæki ásamt fjórum kollegum þátt í endurgerð Elysée-hallar. „Þetta er hneykslan- legt,“ var haft eftir Starck á sínum tíma, „líkt og að Bandaríkjaforseti fengi Malcolm X til að endurgerá Hvíta húsið.“ Tiltækið vakti líka mikla athygli, einkum þegar spurðist að samskon- ar stóll og hann hafði gert fyrir svefnherbergi frú Mitterrand, skaut upp kolli á vörulista póstversl- unarfyrirtækisins Trois Suisses og jafnframt er forsetinn benti kurteislega á, að blýgluggatjöld sem hönnuðurinn ætlaði að hanga í svefnherbergi þeirra hjóna ættu kannski betur við á skrifstofu emb- ættisins. Jafnan aéiruvísi Philippe Starck fæddist 18. janúar árið 1949 og ólst upp í einu af álitlegri úthverfum Parisar, Neuilly. Faðir hans var flugvéla- verkfræðingur og minnist Starck þess að hafa sem barn fylgst með honum við teikniborðið og leikið sér innan um skissurnar. Skólakerfið átti ekki allskostar við Starck. Hann var rekinn úr nokkrum einkaskólum og fór mikið einförum sem táningur, gjaman teiknandi, djúpt sokkinn. Einn kennara í æsku segir hann óneitan- lega hafa virst vel gefinn og verið ókleift að fara troðnar slóðir. • Atján ára hóf Starck nám í innan- hússarkitektúr við hinn mikils- metna Ecole Nissim de Camondo, en gaf það fljótlega upp á bátinn. Ári síðar var hann fenginn til þess að hafa yfirumsjón með framleiðslu húsgagnalínu frá Pierre Cardin og hafði þá þegar fastmótaðar hug- myndir. Sakaði hann Cardin um smekkleysi. „Kvenklæðskerar eiga ekki að fara út fyrir verksvið sitt,“ var haft eftir honum þegar upp sprattu deilur um hönnunina. Árið 1968 stofnaði Starck fyrir- tæki og hóf framleiðslu á uppblásn- um múnum, þar á meðal lömpum með lofthólfum fyrir helíum, sem svifu í lausu lofti. Það fór svo á hausinn en Starck lét ekki deigan síga og hófst við að teikna framúrstefnulegar innréttingar í næturklúbba. Hlaut hann viðurkenningu fyrir klúbbana Le Main Bleue (1976) og Les Bains-Douches (1978), og sótti andagiftina meðal annars í verk vísindaskáldsagnahöfundarins Phillip K Dick, sem reyndar hafa blásið fleirum í brjóst, til dæmis leikstjóranum Ridley Scott við gerð kvikmyndarinnar Blade Runner. Fyrst utanyarðs þá nfbnkaður Tveimur árum eftir endurgerð Elysée-hallar, eða 1984, teiknaði Starck Café Costes skammt frá Les Halles í París, og sló í gegn. Fyrirmenni flykktust að í hrönnum, mældu út salemin og þrífætta stólana og þegar flóðbylgja vinsæld- anna reis sem hæst sagði Starek, viti sínu íjær, „eina stundina er ég utanveltu, þá næstu gersamlega of- bókaður". Við tók samstarf handan hafsins við klúbbeigendurna Steve Rubell og Ian Schrager (Stúdíó 64 í New York) sem fengu Starck 14 milljónir bandaríkjadala til að endurgera niðurnítt Royalton-hótelið á Man- hattan (1988) og síðar Paramount í sömu borg (1990). Jafnframt sinnti Starck stórhuga byggingarframkvæmdum í Tókíó, margar hverra reyndust umdeildar. Sem dæmi má nefna veitinga- staðinn Manin (1985) en veggir hans eru klæddir fagurrauðum flauels- sessum og mahóní-plötum, Asahi- bygginguna (1990), prýdda gylltum eldtunguskúlptúr á þakinu og Nani Nani (1989). Nani Nani, sem þýðir Hvað er þetta? á japönsku, rís upp úr malbikinu, tröllaukin og græn og minnir einna helst á sæskrýmsli. Starck hefur sætt ámæli fyrir að fara yfir strikið, þótt margar hugmynda hans séu útfærðar á snjallan og kíminn hátt, og að láta aðstoðarmönnum eftir að útfæra óljósar tillögur og riss, í stað þess að fylgja sjálfur eftir framleiðslunni og leysa vandkvæði sem óhjákvæmi- legt er að glíma við í hverri út- færslu. Hann fylgdist til dæmis með smíði Nani Nani byggingarinnar gegnum faxtækið sitt, sá hana ekki fyrr en hún var tekin í notkun form- lega og er stoltur af. Kannshi lutfdari „Kannski er ég loddari," sagði hann nýverið í viðtali við The Timcs. „Það tekur mig stundum tvær mínútur að fá hugmynd að stól, korter, ef um er að ræða byggingu og þrjá klukkutíma að útfæra hana. Að þeim tíma liðnum er ég búinn að vera, ég hef bara ekki meira úthald en þetta.“ Ekki hefur hann legið á liði sínu við að ýta undir deilur um eigið ágæti og sem dæmi má nefna að þegar haldin var sýning á verkum hans í Lundúnum fyrir fáeinum árum var yfirskriftin að eigin ósk Er Starek Hönnuður? Jafnframt var haft eftir honum öðru sinni. „Ég er ekki listamaður. Markmið mitt er að betra tilverana, gera hana einfaldari." Starck hefur lika verið sakaður um að vera maður hinna fjáðu og útvöldu, hönnuður tískumuna sem vart séu til þess fallnir að ganga í fjöldann. Áhald til að kreista sítrónu, búið til fyrir ítalska framleiðandann Alessi, kostar kaupandann þúsundir króna og þykir ekki gegna hlutverki sínu sem skyldi. Önnur hugarsmíð, ketOlinn Bertaa, (til í afleiddri mynd sem skrifstofubygging í Osaka í Japan), kostar á annan tug þúsunda og hefur brennt hendur fjölda kaup- enda. Einnig má nefna sparnaðar- tannbursta fyrir Fluocaril, sem kosta átti 200 krónur en er seldur á ferfalt hærra verði í betri smá- verslunum erlendis. „Ég er ekki sáttur við allt sem ég hef gert en ef verk mín era skoðuð í hefld, kemur í ljós að ég hef ávallt leitast við að auka áhuga fólks á amstri hversdagsins," segir Starck. „Ég vfl heldur að fólk leggi fæð á það sem ég geri, en að það sýni engin viðbrögð.“ Fyrir tveimur árum tókst Starck á hendur ráðgjafarhlutverk hjá franska ríkisfyrirtækinu Thomson Consumer Electronics, fjórða stærsta raftækjaframleiðanda heims, sem farið hefur halloka í samkeppni við austurlenska fram- leiðslu. Éy er Birtinyur Nýja framleiðslan er einkum seld undir þremur vörumerkjum, Saba, Telefunken og Thomson og fremst meðal framandi jafningja eru, brosandi sjónvörp og útvörp í laginu eins og steinvölur og kyndlar. Thomson hefur aukið tekjur sínar og markaðshlutdeild í kjölfarið og enginn skyldi gera lítið úr hlut Starcks, sem líkir sér helst við Birting (Candide) í veröld stór- fyrirtækisins. Aðstoðarmaður hans, Matali Crasset, gegnir fastri stöðu í hönnunardeild Thomson, og Starck stingur sjálfur inn nefi tvisvar í viku. Samstarfið við forstjórann, Alain Prestat, er og náið og vinsam- legt. „Mannleg samskipti eru forsenda þess að geta hannað fyrir fólk. Með Prestat er snúinn aftur hinn sanni yfirmaður, sem hefur tilfinningu fyrir hlutunum og getur myndað sér skoðun án þess að þurfa að grípa til markaðsrannsókna," segir Starck. Einn hvatinn að samstarfinu er líka sá að Thomson er franskt fyrirtæki og Starck hefur einatt lagt ríka áherslu á þjóðerni sitt. Því til sönnunar fylgir franski fáninn og flaggstöng, festi maður kaup á níu milljóna króna póstverslunarhúsi Starcks hjá Trois Suisses. Síðust ár hefur Starck heldur hægt á ferðinni. Kona hans, Brigitte, lést úr krabbameini árið 1992, og um svipað leyti mátti kenna nýjan tón í viðhorfi. „Gamli stíllinn, dálæti fyrri tíma efniviðnum, verður að víkja. Við getum ekki gengið á náttúraauðlindir jarðar til þess eins að gera sjálfum okkur til geðs. Við höfum allt sem við þurfum og fjöl- margt sem við getum verið án. Við sem hönnum verðum að spyrja okkur hvort það sem við erum að skapa sé réttlætanlegt.“ Sumir vilja bera vinnu Starcks við Terence Conran og Habitat- hugsjónina. Munurinn er hins veg- ar sá að meðan verk þess síðar- nefnda sameina gæði og góð kaup, höfða hlutir Starcks til fagurkerans og heimspekingsins. Sá sem kaupir verk Starcks er ekki bara að eigna sér hlut heldur tiltekna lífssýn. • á helgarblaði Finnncial Times og bókinni Philippe Starck frá Taschen forlaginu í Köln. CONNIE Francis nú og þá. - Anna Vilhjálms á upphafsárum söngferils síns ogmeð dætrasonunum Stefáni Tómasi, Kristjáni Pétri og Herði Aroni. Anna þótti líkjast Connie CONNIE Francis varð fyrst söngkvenna í heiminum til að rjúfa skarð í raðir karlsöngvara sem poppstjama. Hún kom fram á sjónarsviðið á síðari hluta sjötta áratugarins og náði heimsfrægð aðeins 19 ára gömul með laginu Who’s Sorry Now. Síðan komu lög eins og Lipstick on Your Collar og Where the Boys Are og 26 ára hafði hún selt yfir 42 milljónir hljómplatna. Um þetta tímabil segir Connie, sem nú er 66 ára: „Eg sat á toppi alheimsins og vissi ekki að hann var fullur af vanda- málum“. Hún átti síðar eftir að reyna mikla erfiðleika í lífínu. Árið 1964 gekk hún í gegnum fyrsta hjónaskilnaðinn af fjórum, árið 1974 fyrsta fósturlátið af tveimur. Sama ár varð hún fyrir hrottafenginni líkamsárás og nauðgun á móteli á Long Island. Árið 1977 missti hún röddina tímabundið og árið 1981 var yngri bróðir hennar drepinn af flokki glæpamanna. Connie Francis gerði tilraun til að endurvekja feril sinn sem söngkona á níunda áratugnum, en tvisvar var henni komið fyrir á geðveikrahæli fyrir tilstilli föður síns sem hélt því fram að hún væri hættuleg sjálfri sér. Sjálfsagt hefur hann eitthvað haft til síns máls, því á þessu tímabili reyndi hún að fyrir- fara sér með því að gleypa of stóran skammt af svefntöflum. Þegar Anna Vilhjálms söngkona kom fyrst fram á sjónarsviðið, aðeins 16 ára gömul, þótti hún sláandi lík hinni bandarísku stall- systur sinni. „Ég var brúneygð og dökkhærð eins og Connie, með svipaða hárgreiðslu, sem þá var í tísku, og svo þótti ég hafa svipaða söngrödd," sagði Anna^þegar hún rifjar þetta upp. „Ég byrjaði snemma að syngja uppi á Velli og Kanamir gerðu talsvert úr þessu og auglýstu mig gjarnan sem „hina íslensku Connie Francis". Ég gerði nú samt aldrei neitt í því að stæla hana, en söng að sjálfsögðu lögin hennar því hún var mín uppá- haldssöngkona. Þetta var á árum Kanasjónvarpsins og eitt sinn kom nágrannakona til mín og þakkaði mér fyrir þáttinn í sjónvarpinu kvöldið áður og „mikið ég hefði nú ________ verið í fallegum kjól“. Ég kannaðist ekki við að hafa verið í sjónvarpinu, enda var þetta auðvitað Connie Francis." Anna söng inn ,á sína fyrstu hljómplötu, ásamt Berta Möller og hljómsveit Svavars Gests, snemma á sjöunda áratugnum, það var lagið Heimilisfriður, sem naut mikilla vinsælda. Síðan söng hún með mörgum þekktum hljómsveitum áður en hún flutti til Banda- ríkjanna árið 1972. Þar skrifaði hún undir samning við MGM hljóm- plötufyrirtækið og menn þar á bæ töldu hana eiga góða möguleika á að slá í gegn í Bandaríkjunum. „Þegar ég kom á skrifstofuna til þeirra í New York, að skrifa undir samninginn, kom þar að maður sem missti andlitið þegar hann sá mig og nánast féll á hnén um leið og hann stundi upp: „Ég hélt að þú værir í Las Vegas.“ Eitthvað hefur því verið hæft í þessari sam- líkingu." Auk útlitsins og raddarinnar á Anna það sameiginlegt með Connie Francis að hafa verið fjórgift. Hún á tvær dætur, Hrefnu Guðrúnu og Önnu Magneu Harðardætur, og þrjá ömmustráka. Anna er enn að syngja og hefur að undanförnu komið fram á Garðakránni við góðar undirtektir gesta. HVAR ERU ÞÆR Nu?

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.