Morgunblaðið - 28.03.1996, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SVONA Benni minn, varstu ekki búinn að drekka kakóið þitt?
Skylt að boða til sveitarfundar í Reykhólahreppi
Ákvarðanir hrepps-
nefndar standa
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
hefur hafnað kröfu þriggja íbúa í
Reykhólahreppi um að ógilda
ákvarðanir hreppsnefndar vegna
þess að ólöglega hafi verið að þeim
staðið. Ráðuneytið tekur hins veg-
ar undir kröfur íbúanna um að
efna beri til almenns borgarafund-
ar vegna þess að tilskilinn fjöldi
íbúa krafðist þess.
í kæru þremenninganna sem
rituð er 14. janúar er vakin at-
hygli ráðuneytisins á því að 107
íbúar í hreppnum hefðu með bréfi
29. desember krafist borgara-
fundar um málefni hreppsins og
þá sérstaklega fyrirhugaða sölu
hitaveitu Reykhóla en ekki hefði
verið orðið við kröfunni. í úr-
skurði ráðuneytisins kemur fram
að hreppsnefnd Reykhólahrepps
sé skylt að halda almennan sveit-
arfund á grundvelli umræddra
undirskriftalista. Hins vegar er
bent á að almennur borgarafund-
ur hafi verið haldinn daginn áður
en umrædd ósk, kom fram.
10 lokaðir fundir
í annan stað kæra íbúarnir það
sem þeir telja ólöglegar ákvarðan-
ir hreppsnefndar þar sem ekki
hafi verið rétt staðið að fundum
nefndarinnar. í því sambandi er
nefndur fjöldi lokaðra funda.
Ráðuneytið hafnar því að ógilda
ákvarðanir hreppsnefndar á þess-
um grundvelli.
Fram kemur í úrskurðinum að
frá 31. október til 30. desember
hélt hreppsnefndin 10 lokaða
fundi, auk eins reglulegs fundar í
mánuði.
í úrskurðinum er á það bent að
mikill vandi hafi steðjað að sveitar-
sjóði Reykhólahrepps undanfarna
mánuði. Hafi hreppsnefnd þurft
að grípa til ýmissa ráða við að
leysa úr þeim, m.a. sem varða
einkamál manna og viðskiptamál
hreppsins. Ráðuneytið telur það
ekki óeðlileg vinnubrögð að fjalla
fyrst um úrræði í fjárhagserfið-
leikum sveitarfélagsins á lokuðum
fundum og telur það samræmast
lögum og reglum.
Fagnar
sveitarfundi
Einn kærenda, Burkni Dóm-
aldsson kennari og húsvörður við
Reykhólaskóla, segist sætta sig
við niðurstöðu ráðuneytisins, eins
og málin séu vaxin. Hann fagnar
því sérstaklega að hreppsnefnd
sé nú gert skylt að halda strax
opinn sveitarfund um sölu hita-
veitunnar.
Guðmundur H. Ingólfsson,
sveitarstjóri Reykhólahrepps,
segir að oddviti hreppsins hafi
áhuga á að boða sem allra fyrst
til sveitarfundar. Ekki sé búið að
ákveða tímann. Orkubú Vest-
fjarða hefur áhuga á að halda
kynningarfund þegar það tekur
við hitaveitunni og segir Guð-
mundur að sú hugmynd hafi kom-
ið til tals að halda þessa tvo fundi
sama kvöldið til hagræðis fyrir
íbúana.
Úrskurður Héraðsdóms Reykjaness vegna Einarsreits
Greiðsla bæjarins hækkuð
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness hefur
kveðið upp þann dóm að bæjarsjóður
Hafnarfjarðar skuli greiða Einari
Þorgilssyni & Co. h.f. rúmar 18 millj-
ónir auk dráttarvaxta vegna eign-
arnáms á Einarsreit við Reykjavík-
urveg. Bærinn hefur áður greitt
rúmar 16,1 milljón vegna lóðarinn-
ar. Að sögn Guðmundar Benedikts-
sonar bæjarlögmanns hefur bæjar-
ráð Hafnarfjarðar ákveðið að áfrýja
dómnum til Hæstaréttar.
Upphaf málsins má rekja til þess
að árið 1991 samþykkti bæjarstjórn
Hafnarfjarðar að taka Einarsreit
eignarnámi og greiða eigendum lóð-
arinnar rúmar 16 milljónir sam-
kvæmt ákvörðun matsnefndar eign-
arnámsbóta. Samkvæmt mati undir-
matsnefdar er heildarverðmæti lóð-
arréttinda og mannvirkja rúmar
21,8 millj.
Eigendur Einarsreits fóru fram á
að skipuð yrði yfirmatsnefnd, sem
komst að þeirri niðurstöðu að verð-
mæti eignarinnar væri 37,4 millj.
I niðurstöðu dómsins segir að
ekkert komi fram í málinu sem hreki
niðurstöður yfirmatsgerðar um verð-
mæti lóðarréttinda og húseigna á
Einarsreit. Ljóst sé að þeir hafi lagt
mikla vinnu í matið og aflað sér ítar-
legra gagna og hafi skýrt á fullnægj-
andi hátt þær aðferðir sem þeir not-
uðu til að komast að niðurstöðu.
Rétturinn fellst á matsaðferðina og
byggir alfarið á forsendum yfirmats-
gerðar.
Bæjarsjóði beri samkvæmt því að
greiða stefnanda rúmar 18 millj.
með dráttarvöxtum auk málskostn-
aðar.
Gunnjóna Jensdóttir og Sigríður Jóhannsdóttir
Hjúkrunarráðgjöf
handa fólki með
þvagfæravandamál
GUNNJÓNA Jensdóttir og
Sigríður Jóhannsdóttir
hjúkrunarfræðingar eru
nýkomnar frá námi við Háskólann
í Gautaborg í Svíþjóð, útskrifaðar
sem uroterapeutar, fyrstar íslend-
inga. Þær eru með öðrum orðum
hjúkrunarráðgjafar fyrir fólk með
þvagfæravandamál.
Nám þeirra hófst í janúar 1995
og stóð í þijár annir og lauk með
rannsókn á sjaldgæfum sjúkdómi
í þvagblöðrunni sem nefnist Int-
erstitial Cystitis. Þær könnuðu
heilsutengd lífsgæði hjá sjúklinga-
hópnum og munu kynna niður-
stöðurnar í maí.
- Hver var aðdragandinn að
því að þið fóruð utan í nám?
„Við höfum verið að vinna við
þvagfærarannsóknir undanfarin
þijú ár, m.a. við þvagflæðis- og
blöðruþrýstingsmælingar. Við
höfðum áhuga á að auka við þekk-
ingu okkar og bæta hjúkrun ein-
staklinga með þvagfæravanda-
mál, því þetta er mikill vandi og
oft dulinn. Einnig að betrumbæta
og þróa þessar rannsóknir.
Námið er samnorrænt og nú
hafa um 90 Norðurlandabúar út-
skrifast með þetta starfsheiti og
geta unnið sjálfstætt við þetta.
Það er draumur okkar að hér
verði hægt að starfrækja móttöku
svo fólk með t.d. þvaglekavanda-
mál geti komið til okkar, en slíkar
móttökur eru til víða erlendis. Á
svona móttökum starfa þvagfæra-
og kvensjúkdómalæknar, sjúkra-
þjálfar og hjúkrunarráðgjafar, en
reiknað er með að um 10% þjóðar-
innar eigi við þvaglekavandamál
að stríða.“
- Hver eru einkennin?
„Fólk sem kemur í rannsóknir
skilur kannski ekkert í því af
hveiju það getur ekki pissað og
tæmt blöðruna, og okkar hlutverk
er að vera ráðgjafar þeirra við
greiningu og meðferð i samráði
við lækni.
Bráða- og álagsþvagleki er
dæmi sem konur þekkja. Þær
þurfa ekki annað en hósta, hoppa,
hnerra eða hlæja þá missa þær
þvag. Hæsta tíðni þessa þvagleka
er hjá konum á miðjum aldri, og
þær kaupa dömubindi í
miklu magni. En það
eru til sérstök bindi
ætluð fyrir þvagleka,
og þær sem eiga við
erfitt vandamál að
stríða sem ekki er hægt að laga,
geta fengið Tryggingastofnun til
að vera með í að greiða bindin eða
önnur hjálpartæki.
Oft reynir fólk að bjarga sér
með þessi vandamál og telja þau
eðlileg, en það er ýmislegt hægt
að gera og svona vandi ætti ekki
að hafa áhrif á lífsgæði fólks.“
- Eru sálfræðilegar ástæður
fyrir því að börn pissa undir?
„Nei, það eru ekki talin tengsl
► Gunnjóna Jensdóttir er fædd
í Reykjavík árið 1955. Hún er
hjúkrunarfræðingur frá Hjúkr-
unarskóla íslands árið 1977 og
starfaði á handlækninga- og
þvagfæraskurðdeild Landspít-
alans til 1993 er hún hóf þar
störf við þvagfærarannsóknir
og nýrnasteinbrjót. Eiginmað-
urinn er Karl Snorrason og eiga
þau þijú börn.
Sigríður Jóhannsdóttir er
fædd árið 1952 í Reykjavík og
er hjúkrunarfræðingur frá
Hjúkrunarskóla íslands 1974.
Hún hefur starfað hjá Ríkisspít-
ölunum frá útskrift og við þvag-
færarannsóknir og nýrnastein-
bijót frá 1993. Hún er gift Bald-
vini M. Frederiksen og eiga þau
þijú börn.
þar á milli lengur. Foreldrar þurfa
að passa að börn sem pissa undir
á nóttinni fari reglulega á klósett-
ið yfir daginn og tæmi blöðruna,
vegna þess að þessi börn virðast
sofa fastar en önnur. Ef þau eru
þreytt eftir daginn eru líka meiri
líkur á að þau pissi undir.
Það er ekkert óeðlilegt við
þvagfæri barnanna, heldur eldist
þetta af þeim á kynþroskaaldri.
Önnur börn bleyta sig yfir dag-
inn og þurfa hjálp til að læra að
stjórna blöðrunni, en fyrst þarf
að útiloka að um einhvetja þvag-
færasjúkdóma sé að ræða. I stað
þess að barnið ákveði hvenær það
vilji pissa, tekur blaðran völdin og
stjórnar lífi barnsins. Hér þarf
blöðruþjálfun og að kenna barninu
að halda í sér.“
- En hvernig er þvagvandi
karla?
„Þegar þeir eldast stækkar
blöðruhálskirtillinn og þrengja fer
að. Vandi karla er í raun öfugur
við vanda kvenna. Hjá konunum
verður blaðran slöpp með aldrin-
um en karlar eiga erfiðara með
að koma þvaginu frá sér, kallast
það flæðishindrun.
Slöpp buna, tíð þvaglát, vakna
á næturnar og erfitt að byija að
pissa eru helstu einkenni karla.“
- Hver er staða ykkar núna
faglega?
„Við höfum nú meiri
þekkingu og hæfni til
að greina vandamál og
segja til um hvemig á
að meðhöndla þau. Það
eru þrír þvagfærá-
skurðlæknar á Landspítalanum og
við erum að svipast um eftir
sjúkraþjálfa til að skapa góðan
hóp til að hjálpa fólki með þvag-
færavandamál.
Við höfum undanfarin ár unnið
við þvagfærarannsóknir og nýrna-
steinbijótinn, og núna verður
þetta eining á spítalanum og von-
umst við til að geta veitt fólki
með þvagfæravandamál aukna og
betri þjónustu.
Ekki sálrænt
að pissa undir
á nóttinni