Morgunblaðið - 28.03.1996, Blaðsíða 43

iSEIiágJ! HAp.p. * H'iftHl' íðfst t ifcppu
»< R í IH N ft N ^ , ,(■(,.
saaMHffips^ 0«0 A l>fti.<sr\;St'0-vvuvn UHt iAtTCl Aiit.
Skafdu fyrst og horfðu svo!
StMiviiMiifBrúir
!■
JAPIS
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1996
AÐSENPAR GREINAR
Samkynhneigð
er eðlileg
Jóna Ingibjörg
Jónsdóttir
UNDIRRITUÐ hef-
ur starfað við fræðslu,
ráðgjöf og rannsóknir
i kynfræðum (sexo-
logy) á íslandi síðastl-
iðin níu ár. Þetta hefur
verið lærdómsríkur
tími og að mörgu leyti
verið athyglisvert að
kynnast þankagangi
samlanda minna. Einu
hef ég til dæmis tekið
eftir. Þrátt fyrir að við
teljum okkar vera
sæmilega uppiýst
finnast enn hér á landi
nokkrir einstaklingar
sem af og til opinbera
í íjölmiðlum fádæma
þekkingarskort sinn á eðli samkyn-
hneigðar og þar með skilningsleysi
í garð samkynhneigðra. Þannig
halda sumir að hægt sé að hætta
að verða samkynhneigður eða
breyta um samkynhneigt lífemi
svona rétt eins og skipta um skó-
fatnað (sjá ályktun frá nokkrum
forystumönnum kirkjusafnaða,
„Löggjöf sé byggð á kristnu sið-
ferði“ I Mbl. 14. feb. sl.) Það er
jafntilgangslaust og að reyna að fá
gagnkynhneigðan einstakling til að
hætta að vera gagnkynhneigður.
Við eigum ekki að hafa áhyggjur
af kærleika milli tveggja einstakl-
inga af sama kyni heldur eyða
kröftum okkar í að leysa raunveru-
leg vandamál, af nógu er að taka.
í fróðlegri skýrslu nefndar um mál-
efni samkynhneigðra sem gefin var
út af forsætisráðuneytinu árið 1994
kemur fram að hægt sé „að lýsa
ferns konar afstöðu kirkjunnar til
samkynhneigðra, allt frá fordæm-
ingu að skilyrðislausri viðurkenn-
ingu“. Ályktunin sem birtist í Morg-
unblaðinu 14. febrúar sl. er skóla-
bókardæmi um afstöðu þess litla
anga sem aðhyllist fordæmingu.
I öllum þjóðfélögum og á öllum
tímum hefur samkynhneigð verið
þekkt í einni eða annarri mynd. Ég
held að það sé komin tími til að við
sem búum á þessu skeri sættum
okkur við þá staðreynd. Samkyn-
hneigð er eðlileg, trúlega meðfædd
eins og gagnkynhneigð (og tvíkyn-
hneigð), en það fer eftir viðhorfum
samferðamanna á hveijum tíma
hversu sýnilegir og fijálsir samkyn-
hneigðir geta verið. Samkynheigð
er einfaldlega hluti litrófs kyn-
hneigðarinnar líkt og að við höfum
mismunandi blæbrigði í háralit eða
augnalit. Flóknara er það ekki.
Nú hafa íslensk stjórnvöld lagt
fram frumvarp til laga um staðfesta
samvist sem felur í sér, ef frumvarp-
ið verður að lögum, að þá geta tveir
einstaklingar af sama kyni látið
staðfesta samvist eða sambúð sína.
Við það öðlast samkynhneigð pör
sama rétt gagnvart lögum og ef um
hjón sé að ræða nema með nokkrum
undantekingum. Samkynhneigð pör
í staðfestri samvist geta til dæmis
ekki sótt um barn til ættleiðingar
eða sótt um tæknifijóvgun. Að öðru
leyti myndi staðfest samvist sam-
kynhneigðra para hafa sömu réttar-
áhrif og stofnun hjúskapar. Ég tel
að þetta frumvarp sé tvímælalaust
skref í þá átt að tryggja
og treysta öryggi í sam-
böndum samkyn-
hneigðs fólks. Sam-
svarandi lög um stað-
festa samvist samkyn-
hneigðra hafa verið
tekin upp í Danmörku,
Svíþjóð og Noregi en
verið er að undirbúa
löggjöf um þetta efni í
Finnlandi.
Fyrir utan skamm-
arlega mikla fáfræði á
eðli samkynhneigðar
virðast sumir líka vita
nær harla lítið um sam-
kynhneigða sem for-
eldra. Ég tel mikla þörf
á fræðslu í þeim efnum. Nokkrir
bandarískir barnalæknar tóku sam-
an niðurstöður 12 rannsókna á um
300 bömum samkynhneigðra for-
eldra. í stuttu máli sagt reyndist
enginn sálrænn eða félagslegur
munur á þessum bömum og börnum
Samkynhneigð, segir
Jóna Ingibjörg Jóns-
dóttir, er einfaldlega
hluti litrófs kyn-
hneigðarinnar.
gagnkynhneigðra foreldra. Enginn
munur reyndist vera á kynímynd
(innri tilfinning um hvaða kyni ein-
staklingurinn finnst hann eða hún
tilheyra), kynhneigð (tilfmning sem
segir til um hvaða kyni einstakling-
urinn laðast að tilfinningalega og
kynferðislega) né kynhlutverki
þessara bama og bama gagnkyn-
hneigðra foreldra. Enginn munur
reyndist vera á greind, siðferðis-
þroska eða skapgerð milli hópanna.
I báðum hópum barnanna voru álíka
mörg tilfelli geðrænna truflana og
hegðunarvandkvæða. Sá munur
sem kom í ljós sýndi að börn sam-
kynhneigðra foreldra reyndust um-
burðarlyndari gagnvart fjölbreyti-
leik lífsins og áttu auðveldara með
að ræða um kynferðismál og sam-
skipti við foreldra sína. Einnig sýndi
það sig að börn lesbískra mæðra,
sérstaklega ef móðirin var í sam-
búð, eyddu meiri tíma með karlkyns
vinum og ættingjum móðurinnar
og höfðu oftar samband við föður
sinn en börn einstæðra, gagnkyn-
hneigðra mæðra. í samantekt lækn-
anna taka þeir líka fram að sam-
kynhneigðir feður virðast líta for-
eldrahlutverkið jákvæðari augum
en gagnkynhneigðir feður. Að lok-
um tiltaka læknarnir þær niðurstöð-
ur sínar að minni likur séu á að
börn samkynhneigðra foreldra verði
fyrir líkamlegri eða kynferðislegri
misnotkun en börn gagnkyn-
hneigðra foreldra. Af þessu að
dæma er ekki gefið að bömum
gagnkynhneigðra foreldra farnist
betur en börnum samkynhneigðra
foreldra.
Höfundur er hjúkrunar-
kynfræðingur.
VARASALVI - VARASMYRSL
ENDURNÆRIR ÞURRAR
OG SPRUNGNAR VARIR
Pharmaco hf.
Nú er upplagt
að fá sér miða
og vera með
á föstudag

■
*». V
Mundu...
...að skila afrifunni af Happ í Hendi
miðanum á næsta sölustað ef þú
færð þrjú merki Sjónvarpsins.
Þá áttu rnöguleika á fjölda vinninga
í þættinum hjá Hemma og hver
veit nema þú takir þátt í risaskafinu
og vinnir
milljón króna.
Fylgstu með Happ í Hendi leiknum
á Rás 2 alla virka daga milli kl. 11 og 12.
Þar áttu líka kost á vinningum.