Morgunblaðið - 28.03.1996, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Sjö munk-
um rænt
í Alsír
SJÖ frönskum þagnarheitis-
munkum úr reglu trappista var
rænt úr klaustri í Alsír í gær
og eru bókstafstrúarmenn úr
röðum múslimskra skæruliða
grunaðir um verknaðinn.
í kjölfar þessa atburðar
hafa frönsk stjórnvöld ítrekað
þau tilmæli við franska borg-
ara í Alsír að yfirgefa landið.
Þegar var hafm leit að munk-
unum, en engar kröfur hafa
borist frá mannræningjunum.
Róstur
í Líbýu
OPINBERA líbýska fréttastof-
an JANA greindi frá því í gær
að öryggissveitir hefðu lent í
átökum við eiturlyfjasmyglara
í norðausturhluta Líbýu.
Ferðamenn,
sem sneru
aftur frá
Líbýu til
Egypta-
lands á
þriðjudag,
sögðu að
komið hefði
til mannsk-
æðra átaka
milli stjórn-
arher-
manna og pólitískra fanga,
sem hefðu sloppið úr fangelsi
í Benghazi. Vegum hefði verið
lokað á svæðinu í fimm daga
meðan á aðgerðum stóð, en
margir fangar, sem hefðu flúið
til fjalla, hefðu komist undan.
Að minnsta kosti 23 hefðu lát-
ið lífið.
Gaddafi
Líbýuleiðtogi
Morðingi Yitzhaks Rabins
dæmdur í lífstíðarfangelsi
Tel Aviv. Reuter.
YIGAL Amir, 25 ára námsmaður og heittrúað-
ur gyðingur, var í gær dæmdur í lífstíðarfang-
elsi eftir að hafa verið fundinn sekur um morð-
ið á Yitzhak Rabin, forsætisráðherra ísraels.
„Hann er einskis verðugur nema meðaumk-
unar því hann hefur glatað öllu sem ber vott
um mannúð," sagði Edmond Levy, forseti rétt-
arins, þegar hann kvað upp dóminn.
Levy sagði að Amir hefði elt Rabin mánuð-
um saman „af ásettu ráði og með furðulegri
ró“ og síðan ráðið hann af dögum á útifundi
í Tel Aviv 4. nóvember. Rétturinn hafnaði stað-
hæfingum Amirs um að hann hefði aðeins
ætlað að lama Rabin til að hindra að hann
friðmæltist við araba. Amir var einnig dæmdur
í sex ára fangelsi fyrir að særa lífvörð Rabins.
Iðraðist einskis og
hlýddi á dómsuppkvaðninguna
svipbrigðalaus
Þegar Amir ávarpaði réttinn kvaðst hann
einskis iðrast og sakaði dómarana um „sýndar-
réttarhöld". „Allt sem ég gerði var i þágu ísra-
elsku þjóðarinnar, lögmáls gyðinga og lands
Israela,“ sagði hann.
Amir stóð og sýndi engin svipbrigði þegar
dómurinn var kveðinn upp. Hann settist síðan
niður, lagði fingur milli augnanna og laut höfði,
þungur á brún. Móðir hans grét og las sálma
aftast í dómssalnum.
Ekkja Rabins, Leah, virtist taka dómnum
með ró og kvaðst ekki bera hefndarhug til
Amirs. Hún lét hins vegar í Ijós óánægju með
það sem hún kallaði „þurran tón“ í ræðu for-
seta réttarins.
„A bak við rimlana og innan múra fangelsis-
ins verður „merki Kains" stimplað á enni hins
ákærða,“ sagði Oded Mudrik, einn af þremur
dómurum í málinu.
Ætla að áfrýja
Verjendur Amirs höfðu óskað eftir því að
hann yrði dæmdur fyrir manndráp, sem varðar
allt að 20 ára fangelsisvist. Þeir sögðust ætla
að áfrýja dómnum til hæstaréttar og til þess
fengu þeir 45 daga frest.
Jonathan Ray Goldberg, veijandi Amirs,
sagði eftir dómsuppkvaðninguna að einhver
annar kynni að hafa myrt Rabin. „Mögulegt
er að sanna að púðurskotum hafi verið skotið
úr byssu Yigals Amirs og að hann sé sak-
laus,“ sagði veijandinn. „Rabin varð ekki fyrir
byssukúlu," sagði hann. „Hann komst í bílinn
af eigin rammleik.“
Levy sagði þessar staðhæfingar í andstöðu
við framburð allra vitnanna í málinu. Vitni
sögðu að einhver hefði hrópað „púðurskot,
púðurskot" þegar þrír skothvellir hefðu heyrst.
Tvær kúlur lentu á Rabin og ein á hendi lífvarð-
arins.
Levy sagði að rannsókn sérfræðinga hefði
leitt í ljós að kúlunum hefði verið skotið úr
byssu sem lögreglumenn tóku af Amir þegar
þeir handtóku hann nokkrum sekúndum eftir
morðið.
Stjórnin sögð valda blóðbaði
Dómarinn gagnrýndi einnig tilraunir Amirs
til að réttlæta morðið með því að vísa í lög-
mál gyðinga. Amir hafði sagt að Rabin verð-
skuldaði dauða þar sem lögmál gyðinga heimil-
uðu þeim að ráðast á þá sem stofna lífi þeirra
í hættu.
„Allt valdið er í höndum stjórnarinnar," sagði
Amir þegar hann ávarpaði réttinn. „Hún mis-
beitti þessu valdi í þijú ár. Litli maðurinn gat
aðeins mótmælt og hækkað róminn, en jafnvel
það var bannað síðustu árin.
Af þessum sökum átti ég einskis annars
úrkosti en að grípa til þessa ráðs, jafnvel þótt
það gengi gegn skapgerð minni, vegna þess
að skaðinn, sem þjóð Israels hefur orðið fyrir,
er óbætanlegur og við sjáum þegar afleiðing-
arnar á götunum,“ sagði Amir og vísaði til
mannskæðra sprengjutilræða heittrúaðra
múslima í ísrael. „Allt sem stjórnin hefur gert
á síðustu þremur árum verður til þess að göt-
urnar fljóta í blóði.“
Reuter
FAÐIR Yigals Amirs,
sem var dæmdur í
lífstíðarfangelsi fyrir
morðið á Yitzhak
Rabin, var niðurlútur
eftir dómsuppkvaðn-
inguna, eins og sést á
efri myndinni. Móðir
Amirs grét og las
sálma í réttarsalnum
en Amir, sem er á
myndinni til vinstri,
sýndi engin svipbrigði
þegar dómurinn var
kveðinn upp.

Ár frá gildistöku Schengen-samkomulagsins
Frakkar segja Scheng-
en ófullnægjandi skref
París, Brussel. Reuter.
MICHEL Barnier, Evrópumálaráð-
herra Frakklands, segir að Scheng-
en-vegabréfasamkomulagið sé að-
eins ófullnægjandi skref í átt til þess
að tryggja innra öryggi og koma á
raunverulegu ferðafrelsi á milli aðild-
arríkja Evrópusambandsins og að
það sé ekki fullnægjandi. Schengen-
samningurinn hefur nú verið í gildi
í eitt ár og Frakkar framfylgja hon-
um enn ekki að öllu leyti vegna ótta
við fíkniefnasmyglara og hryðju-
verkamenn.
Enn sem komið er taka aðeins sjö
ríki Evrópusambandsins þátt í
Schengen-samstarfinu. Öll hin, að
Bretlandi og Irlandi undanskildum,
stefna hins vegar að þátttöku á
næstu árum. Búizt er við að' EFTA-
ríkin Island og Noregur fái áheyrnar-
aðild að samstarfinu 1. maí næst-
komandi.
Málin verði leyst
á vettvangi ESB
Barnier sagði í umræðum á
franska þinginu í fyrradag að
Schengen væri aðeins skref í þá átt
að tryggja innra öryggi, sem væri
forsenda þess að hægt væri að gefa
ferðalög á milli aðildarríkja ESB al-
gerlega frjáls og hætta eftirliti á
landamærum.
Ráðherrann sagði að lausnir á
málum á borð við fíkniefnasmygl,
samstarf í dómsmálum og baráttuna
gegn hryðjuverkum, gætu aðeins
EVRÓPA^
fundizt á vettvangi Evrópusam-
bandsins sjálfs. Hann stakk þess
vegna upp á að á ríkjaráðstefnu
ESB, sem hefst í lok vikunnar, yrði
endurbættri útgáfu Schengen-samn-
ingsins bætt í Maastricht-sáttmál-
ann.
Bretland hefur ætíð hafnað því
að afnema eftirlit á eigin landamær-
um og ekki viljað treysta öðrum ríkj-
um ESB til að gæta ytri landamæra
sambandsins nógu vel til að tryggja
að glæpa-, hryðjuverka- og flótta-
menn komist ekki til Bretlands með
ólöglegum hætti. Barnier viður-
kenndi að það myndi taka tíma að
fá bandalagsríki Frakklands til að
fallast á það að Schengen-samning-
urinn yrði útvíkkaður til allra ríkja
ESB.
Eftirlit gagnvart Spáni og
Þýzkalandi afnumið
Frakkland hefur enn ekki hætt
vegabréfaeftirliti á landamærum sín-
um. Nú tilkynnti Barnier hins vegar
að eftirliti á landamærunum að Spáni
og Þýzkalandi yrði hætt, þar sem
samkomulag hefði náðst við bæði
ríkin um „færanlegt landamæraeftir-
lit“, þ.e. að skoða megi skilríki ferða-
manna annars staðar en á landamær-
um. Stefnt væri að því að gera sams
konar samninga við Italíu, sem enn
tekur ekki þátt í Schengen, Belgíu
og Lúxemborg. Frakkar leggja sér-
staka áherzlu á að semja við tvö síð-
astnefndu ríkin, þar sem þeir halda
því fram að fíkniefni, sem keypt eru
í Hollandi, berist til Frakklands í
gegnum þau. Jafnframt standa
Frakkar í samnin'gaviðræðum við
hollenzk stjórnvöld um að þau taki
harðar á sölu fíkniefna en verið hefur.
Belgar reiðir
Johan Vande Lanotte, innanríkis-
málaráðherra Belgíu, brást reiður við
yfirlýsingum Bamiers og sagði að
eftirlitið, sem Frakkar halda enn
uppi á belgísku landamærunum,
dygði engan veginn til að hindra
fíkniefnasmygl. Ráðherrann sagði
lapdamæravörzlu Frakka handónýta.
„Eg hef sjálfur farið yfir landamærin
þrisvar sinnum, án þess að vera í
ríkisbifreið minni ... en ég var aldrei
stöðvaður. Ef þeir hleypa mér í gegn
í gallabuxum og stuttermabol, býst
ég við að þeir hleypi mörgum öðr-
um,“ sagði Vande Lanotte.
Hann sagði að Frakkland hefði
ekki staðið sig við uppbyggingu lög-
reglusamstarfs milli ríkjanna og
hefði hindrað belgíska lögreglumenn
í að handtaka grunaða glæpamenn
Frakklandsmegin landamæranna.
Hvíslazt á
um EMU
FJÁRMÁLARÁÐHERRAR
Frakklands og Þýzkalands, Theo
Waigel og Jean Arthuis, hvíslast
á við lok fundar síns í borginni
Laval í Frakklandi. Báðum var
mikið í mun að staðfesta vilja
og getu ríkjanna til þess að upp-
fylla skilyrði fyrir þátttöku í
Efnahags- og myntbandalagi,
EMU, á næsta ári. Ráðherrarnir
samþykktu að stefna að gerð
tveggja „stöðugleikasáttmála".
Annar á að tryggja að ríki, sem
ganga í EMU, brjóti ekki reglur
Maastricht-sáttmálans um há-
markshalla á fjárlögum. Hinn á
að tryggja að ESB-ríki, sem ekki
ganga strax í EMU, falli ekki í
þá freistni að fella gengi gjald-
miðla sinna til þess að standa
betur gagnvart EMU.
Fæstir
vitaaf
ríkjaráð-
stefnunni
• AÐEINS um 15% íbúa ríkja
ESB vita að endurskoðun stofn-
sáttmála þess hefst í lok vikunn-
ar. Þetta kemur fram í skoðana-
könnun á vegum framkvæmda-
stjórnar ESB. Danir voru bezt
upplýstir um ríkjaráðstefnuna og
höfðu 37% heyrt að hún ætti að
hefjast á næstunni. í Belgíu, þar
sem flestar stofnanir ESB eru
staðsettar, vissu hins vegar að-
eins 9% aðspurðra að endurskoð-
unin væri á döfinni. Er spurt var
á hvað ríkisstjórnir ESB-ríkj-
anna ættu að leggja áherzlu á
ráðstefnunni, sagði 41% að
trygging friðar væri mikilvæg-
ust, en 17% töldu baráttuna gegn
atvinnuleysi brýnasta. 81% ESB-
borgara telur að sambandið eigi
að hafa sameiginlega varnar-
málastefnu.
• JAPAN og ESB hafa náð sam-
komulagi um innflutningskvóta
fyrir japanska bila til ESB-ríkja
á þessu ári. Kvótinn verður
1.066.000 bílar, í stað 1.071.000
í fyrra. Þá notuðu Japanir ekki
allan kvótann; ekki nema 792.058
japanskir bílar voru fluttir inn.
Japanskir bilaframleiðendur
hafa á undanförnum árum tekið
þá stefnu að auka framleiðslu
bílaverksmiðja, sem þeir eiga í
Evrópurikjum og eru ekki háðar
innflutningskvótum.