Morgunblaðið - 29.03.1996, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 29. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
„Hvað sér
apinn?“
MYNPLIST
Nýlistasafnid
SKÖPUN
Ólafur GLslason. Nana Petzet. Opið
alla daga frá kl. 14-18 til 31. marz.
Aðgangur ókeypis.
ER NÆMI hins venjulega
manns meiri en apans gætu ýms-
ir spurt sig eftir skoðun sýningar
Ólafs Gíslasonar og Nönu Petzet
í öllum sölum Nýlistasafnsins, að
setustofupni undanskilinni. Yfir-
skrift hennar og jafnframt mottó
hljóðar nefnilega á þann veg að
það vekur upp ýmsar spurningar,
en boðskortið sýnir apa sem er
að horfa á tré sem hefur tekið á
sig mynd hirðfífls. Tréð er dregið
upp eftir númeruðu línuferli, sem
er alþekktur leikur fyrir yngri
kynslóðina og óþroskaða á öllum
aldri, - hvað sér svo apinn, hvað
horfir hann á?
Að sjálfsögðu á það að vera
hveijum viti bomum manni auð-
skilið hvað apinn horfír á, en hvað
hann sér í myndinni er hins vegar
allt annað og flóknara mál.
Ólafur virðist altekinn ákveð-
inni hugmynd, sem ér nokkuð al-
geng meðal ungra í dag og bygg-
ist á því að færa sýningar og sýn-
ingarstarfsemi út í lífíð, sem er
að sjálfsögðu meira en fullgild.
„Medium St. Pauli“ hét fram-
kvæmd Ólafs í samnefndu
nautnahverfi Hamborgar og var
ferlið gjömingur á níu börum. í
hvern þeirra staðsetti Ólafur
korktöflu með skrifpúlti sem inni-
hélt teikniefni og á þessar töflur
rissuðu tilfallandi bargestir upp
skilaboð í formi skrifa, teikninga
og litaðra verka. Jafnframt lágu
frammi upplýsingar um uppbygg-
ingu verksins.
Skrifpúltin sjálf ásamt mynd-
krotinu eru svo uppistaða innsetn-
ingar Ólafs í gryfju Nýlistasafns-
ins.
Þetta vom nokkuð sérstakir
staðir m.a. nýlegur kokkteilbar
þar sem barþjónarnir klæðast
pokabuxum í stíl við nafn staðar-
ins. Annar er rekinn af tveim
kynslóðum hústökufólks, sem
bæði hvítir og svartir sækja og
þar er mikið reykt af hassi. Þriðji
er rekinn af fólki sem barðist fyr-
ir málstað Kúrda í deilum þeirra
við Tyrki. Enn einn er við nafn-
kennda götu, Herbertstrasse, sem
lokuð konum, læt ég þann er les
um að geta af hveiju. Barirnir em
þannig nokkuð sér á báti, en ekki
varð ég var við að „listaverkin"
væru mikið frábrugðin alls kyns
kroti sem slíkum stöðum fylgir
úti í heimi þar sem gestirnir eru
undir áhrifum hinna aðskiljanleg-
ustu vímuefna, og hvers konar
efnislegar hvatir leita útrásar.
Þetta er þannig íþrótt sem lengi
„HVAÐ sér apinn? / What
is the monkey looking at?“
hefur verið iðkuð, en það er
kannski nýtt á þessuin stöðum
að virkja skrifin skipulega á vegg-
flöt og skjalfesta síðan. Það er
verkefni fyrir sálfræðinga að lesa
í þessi myndkrot og satt að segja
eru þau á köflum opinská og hrein
tjámiðlun, gerð af nokkurri hug-
kvæmni. Myndefnið hefur einmitt
ölast viðurkenningu virtra list-
húsa á síðari árum og má þannig
segja að klámbylgjan sem íjaraði
út víðast hvar fyrir tuttugu árum
eða svo hafí skyndilega öðlast
nýtt líf í sölum virtra listasafna
og sýningarsala heimsborganna,
og hví skyldi hrár yndisþokki
botnfallins ekki líka ná hingað á
útskerið?
Til að skapa andstæður og rým-
islegar víddir hefur Ólafur svo
einnig byggt 20 fermetra viðarhús
á stað sem nefnist Media Thule
og er í Nordland fylki í Norður-
Noregi. Um er að ræða hluta af
verkefni sem hófst 1988 og nefn-
ist „Skúlptúrlandslag Norður-
landsins". Var 45 listamönnum
frá 15 löndum boðið að gera lista-
verk hvert fyrir eina tiltekna sýslu
í fylkinu, en af þeim vildu 13
þeirra ekki taka þátt í verkefninu.
Það var í einni þessari sýslu, Tjeld-
sund, sem Ólafur reisti hús sitt
með aðstoð fjölskyldu nokkurrar
er tók að sér að kosta verkið, sem
byggt er eftir norskri fyrirmynd.
Útveggir og þak eru gerð úr tjöru-
borinni furu og eru að innan
klædd olíubornum birkikrossviði.
Það er einangrað með glerull og
hitað upp með rafmagni. Veggir
hússins eru korklagðir og á hann
geta gestir þess fest blöð sín eftir
að hafa tjáð hugsanir sínar í formi
orða eða mynda. Síðan er efninu
safnað í möppur og varðveitt í
hillum og mun taka 150 ár að
fylla þær miðað við framlag gesta
fyrsta árið svo vart hafa þeir tek-
ið hraustlega við sér miðað við
hið takmarkaða rými.
Það er þannig risinn upp rým-
isskúlptúr í landslaginu, en þó
kann það að vera ýmsum nokkur
ráðgáta í hvetju hann er frábrugð-
inn sæluhúsum ýmiss konar, sem
geta líka talist manngerð sjónlist
í óbyggðum. Hins vegar er það
nýr og áhugaverður gjörningur
að virkja þannig skipulega sköp-
unargleði gesta og gangandi í
óbyggðunum á svipaðan hátt og
á börunum í Hamborg. Ferðalang-
ar í óbyggðum skilja iðulega eftir
skilaboð í náttúrunni svo sem all-
ir vita þótt það sé í ólíkt svip-
meira umhverfi en þar sem botn-
fall þjóðfélagins mynnist við fýsn-
ir sínar. Og leikurinn fylgir Ólafí
hvar sem hann kemur og verður
að sértæku myndmáli svo sem
skyld framkvæmd í húsakynnum
Landspítalans er einnig til vitnis
um. Hvað sem verður er fram líða
stundir, er krot gestanna oftar
en ekki barnalegt og frumstætt
og kemur hér vísast inn í myndina
samlíkingin við apann. Vaknar þá
sú spurning hvort hinn tækniv-
æddi maður velferðarþjóðfélags-
ins sé að tapa upprunalegum
sköpunarkrafti sínum og dýrseðli
í þá veru að hið vitræna verði
eitt eftir. Margur verði af tækn-
inni api, ekki síður en aurum.
Þessu svarar sýningin ekki, lýsir
einungis ákveðnu ferli, sem sýn-
ingargesturinn getur spáð í, ef
vill.
Þýska listakonan Nana Petzet
frá Múnchen hefur einnig vígt sig
umhverfislist, en á nokkuð annan
veg en lagsbróðir hennar. Endur-
vinnsla hvers konar er ofarlega í
huga Nönu, sem sér jafnvel á
henni launkímnar hliðar eins og
myndasagan um endurvinnslu
hundaskíts í forsal ber með sér,
sem að loknu löngu ferli skilar
sér aftur til upprunans. Uppi í
SÚM sal kemur fram að áhuga-
mál hennar skarar einnig eðlis-
fræði, náttúruvísindi og loks um-
hverfismál. Jafnframt liggur
frammi safn myndlýstra minnis-
kompa á aflöngu borði, sem
kannski eru forvitnilegasti hlutinn
og sækja á vissan hátt skyldleika
til krotsins á veggtöflurnar.
Gestur í setustofu er að þessu
sinni finnski listamaðurinn Pekka
Tapio Pyykönen og ber framlag
hans nafnið „Útsýnisturnar". Þeir
eru nokkuð aðalsbornir og stáss-
legir í byggingu sinni, en rýmið
setur innsetningunni nokkur tak-
mörk og þrengir að henni.
Bragi Ásgeirsson
kr 2.990
o
s
R
A
M
m
BORGARLJÓS
Víraljósasett 3x20 W.
Straumur hf.
(safíröi - s. 456 3321.
Radíóvinnustofan
Akureyri - s. 462 2817.
Siemens-Búöin
Akureyri - s. 462 7788.
Sveinn Guömundsson
Egilsstööum - s. 471 1438.
Verslunin Lóniö
Höfn-s. 478 2125.
Árvirkinn hf.
Selfossi - s. 482 3460.
Akranesi - Akureyri - Egilstaöum • Hafnarfiröi
Höfn • ísafirði • Keflavík • Reykjavík • Selfossi.
SÖLUSÝNING
HAPPDRÆTTI
Allir sýningargestir geta tekiö þátt í
happdrætti og veröur dreginn út veg-
legur vinningur í öllum Borgarljós-keöju
verslununum 15. apríl.
Borgarljós hf.
Reykjavík - s. 581 2660.
Magasín - Húsgagnahöllinni
Reykjavík-s. 587 1410.
Rafbúöin Álfaskeiöi
Hafnarfiröi - s. 555 3020.
Rafbúö R.Ó.
Keflavík - s. 421 3337.
Rafþjónusta Sigurdórs
Akranesi - s. 431 2156.
50w halogen borðlampi
m/tvískipum rofa og
stillanlegri hæö.
Orrustan um
Stalingrad
sýndí MÍR
SÚ breyting verður á áður aug-
lýstri dagskrá bíósalar MÍR, Vatns-
stíg 10, að heimildarkvikmyndin
„Orrustan um Stalingrad" verður
sýnd sunnudaginn 31. mars kl. 16,
í stað myndarinnar „Ólíkar leiðir".
„Orrustan um Stalingrad" er endur-
sýnd vegna mikillar aðsóknar 17.
mars, en þá var bíósalurinn fullur
og fjöldinn allur varð frá að hverfa.
„Þessi heimildarmynd er sett
saman úr fréttamyndum sem tekn-
ar voru á vígstöðvunum við Volgu-
fljót, bæði af Sovétmönnum og
Þjóðverjum, þegar hin mikla orrusta
um Stalingrad var háð veturinn
1942-1943. Með ósigri herja Þjóð-
veija í þeirri orrustu má segja að
straumhvörf hafi orðið í styrjöld-
inni,“ segir í kynningu.
Skýringar með myndinni eru á
ensku. Aðgangur er ókeypis og öll-
um heimill meðan húsrúm leyfir.
-----» ♦ ♦-----
Vegna Stutt-
myndadaga í
Reykjavík 1996
ÓSKAÐ er eftir stuttmyndum af
öllum stærðum og gerðum til þátt-
töku í samkeppni um fimm bestu
stuttmyndirnar, vegna Stuttmynda-
daga í Reykjavík 1996.
„Veitt verða vegleg verðlaun fyr-
ir 1. 2. og 3. sætið. Dagskráin verð-
ur nánar auglýst síðar, en auk stutt-
myndasýninga verður fjöldi fyrir-
lestra haldinn um kvikmyndagerð
og skyld mál,“ segir í kynningu.
Tekið er á móti myndum á VHS-
myndbandi hjá Kvikmyndafélagi
íslands, Bankastræti 11, 101
Reykjavík.
Síðasti skiladagur er 25. apríl
næstkomandi og er öllum heimil
þátttaka.