Morgunblaðið - 01.06.1996, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 1996 35
AÐSEIMDAR GREINAR
Endurgreiðsla virðis-
auka af flotgöllum
ÞAÐ HEFUR verið mikið bar-
áttumál undanfarin ár að fá sjó-
menn til þess að nota frekar en
gert er flotvinnugalla við störf úti
á sjó. Þetta ■ er einn af mörgum
þáttum sem brýna þarf í öryggis-
málum sjómanna. Fjárlaganefnd
Alþingis iagði til við afgi'eiðlu ijár-
laga fyrir árið 1995 að endur-
greiðslur jafnháar virðisauka
kæmu til sjómanna vegna kaupa
á flotvinnugöllum og var það skil-
greint í ræðu formanns fjárlaga-
nefndar við afgreiðslu fjárlaga, án
þess þó að sérstök tala væri til-
greind, heldur var verkefninu ætl-
aður staður í styrkjasjóði sem er
Mikilvægt er, segir
—
Arni Johnsen, að end-
urgreiðsla virðisauka
af flotvinnugöllum sjó-
manna verði tryggð.
til að endurgreiða virðisauka af
búnaði björgunarsveita íslands.
Fjármálaráðherra lét hins vegar
ekki framkvæma þessa ákvörðun
þar sem engin tala var skilgreind,
en við afgreiðslu fjárlaga fyrir árið
1996 hnykkti fjárlaganefnd á mál-
Réttindi
starfsfólks Pósts
og síma enn í
lausu lofti
VEGNA yfirlýsinga
samgönguráðherra og
formanns samgöngu-
nefndar um meint
samráð við starfsfólk
Pósts og síma og stöðu
réttindamála þeirra í
umræðum á Alþingi
um hlutafélagsvæð-
ingu stofnunarinnar
teljum við nauðsynlegt
að upplýsa almenning
um nokkrar stað-
reyndir málsins.
Halldór Blöndal,
samgönguráðherra,
lýsti því yfir í umræð-
um á Alþingi miðviku-
daginn 29. maí, að
ekki væru mörg dæmi um að jafn
mikil áhersla hafi verið lögð á góða
samvinnu við starfsfólk og við
undirbúning á því að breyta
rekstrarformi Pósts og síma.
Sú samvinna hefur alveg farið
fram hjá okkur þrátt fyrir það að
við séum í forsvari fyrir um 2.000
starfsmenn af 2.500 starfsmönn-
Við fögnum hins vegar
þeirri yfirlýsingu Einars
K. Guðfinnssonar,
seinna í umræðunni,
segja Ragnhildur
Guðmundsdóttir og
Þuríður Einarsdóttur,
„að starfsfólkið myndi
í engu missa áunnin
réttindi og samnings-
bundin réttindi". Við
Þuríður
Einarsdóttir
Ragnhildur
Guðmundsdóttir
treystum þeirri yfirlýs-
ingu aftur á móti ekki.
um stofnunarinnar. Það hefur
vissulega verið rætt við okkur og
við höfum tekið þátt í að afla
upplýsinga í samvinnu við Póst
og síma, en það er rangt að sam-
vinna hafi verið höfð við okkur
um samningu þess frumvarps sem
nú liggur fyrir Alþingi. Það sést
best á því að enn er algjörlega
eftir að ganga frá réttinda- og
inu, þannig að ekki fer á milli
mála skylda Ijármálaráðherra til
þess að framkvæma verkefnið.
Við afgreiðslu fjárlaga um síð-
ustu áramót lagði Qárlaganefnd til
að iiður upp á 35 milljónir króna
og varðar fyrrgreindar endur-
greiðslur til björgunarsveita yrði
hækkaður um 5 milljónir króna og
kom það sérstaklega fram í ræðu
Jóns Kristjánssonar, formanns
fjárlaganefndar, við lokaumræðu
fjárlagaafgreiðslunnar. Þar sagði
formaðurinn: „Við 2. umræðu var
lögð til 5 milljóna
króna hækkun á liðn-
um 989,- ýmsar endur-
greiðslur, undir fjár-
málaráðuneytinu,
vegna björgunarbún-
aðar. Tekið skal fram
nú að hækkunin er
vegna flotvinnugalla.“
Alþingi samþykkti
síðan fjárlögin með
þessari skýringu for-
manns fjárlaganefnd-
ar og því er það ann-
ars vegar Friðriks
Sophussonar fjár-
málaráðherra og
Gunnars Gunnarsson-
ar, lögfræðings vegagerðarinnar
og formanns endurgreiðslusjóðs-
ins, að setja reglur um framgang
málsins, en mikilvægt er að endur-
greiðslur á virðisauka af flotvinn-
Árni Johnsen
ugöllum til sjómanna
komist í markvissan
farveg þar sem fjár-
magnið er tryggt.
Við þurfum sífellt
að bæta okkur í ör-
yggismálum sjómanna
og megum aldrei slaka
á klónni í þeim efnum.
Flotvinnugallar hafa
verið þróaðir á þann
veg á undanförnum
árumk að sífellt er
þægilegra að vinna í
þeim og því er rík
ástæða til þess að
hvetja sjómenn til þess
að nota flotvinnugall-
ana, þeir hafa bjargað mörgum
mannslífum.
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins á Suðurlnndi.
kjaramálum starfsmanna stofnun-
arinnar.
Komum við þá að yfirlýsingu
Einars K. Guðfinnssonar, for-
manns samgöngunefndar, í sömu
umræðu. Einar sagði þar, og er
það eftir honum haft í DV 30.
maí, að „það hafi verið vel og
tryggilega gengið frá réttindamál-
um starfsfólks". Þetta eru ósann-
indi sem ekki eru samboðin þing-
manninum. Réttindamál starfs-
manna Pósts og síma eru algjör-
lega í lausu lofti og starfsfólk því
eðlilega mjög uggandi verði frum-
varpið um hlutafélagsvæðingu
Pósts og síma afgreitt fyrir þing-
lok, sem því miður allt virðist
benda til nú.
Við fögnum hins vegar þeirri
yfirlýsingu Einars K. Guðfinnsson-
ar, seinna í umræðunni, „að starfs-
fólkið myndi í engu missa áunnin
réttindi og samningsbundin rétt-
indi“. Við treystum þeirri yfirlýs-
ingu aftur á móti ekki, enda hefur
rikisstjórnin sýnt að hún vílar ekki
fyrir sér að skerða áunnin og
samningsbundin réttindi, með því
að keyra í gegnum þingið frum-
varp um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins, þrátt fyrir and-
stöðu allra stéttarfélaga opinberra
starfsmanna.
Eðlilegasti framgangsmáti
þessa máls alls hefði verið sá að
ganga fyrst frá samningum við
starfsmenn stofnunarinnar áður
en hlaupið var til með frumvarps-
ómynd þá sem nú er til afgreiðslu
í þinginu.
Höfundar eru formenn Félogs
islenskra síinamanna og
Póstmannafélags tslands.
ISLENSKT MAL
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
851. þáttur
FYRST er að þakka skilmerki-
legt og vinsamlegt bréf frá próf.
Þorbirni Karlssyni:
„Kæri Gísli.
Þakka þér fyrir 837. þátt þinn
í Morgunblaðinu laugardaginn
24. febrúar 1996 sem fjallaði um
bréf mitt til þín nokkrum vikum
áður. Dæmin sem þú birtir úr
Hamdismálum og Njálu eru
áhugaverð, en hið fyrra fjallar
reyndar ekki beinlínis um það,
sefn ég hafði gert að umtalsefni
(aukningu um helming, þriðjung,
fjórðung), heldur um fækkun eða
rýrnun um þriðjung. Þarna gerir
þú mér upp skilning sem ég kann-
ast ekki við að hafa látið í ljós,
því að ég er sammála þér um að
fækkun í liði þeirra bræðra úr
þremur í tvo rýrir liðsstyrkinn
um þriðjung. Hefðu málin hins
vegar skipast þannig, að einn úr
liði andstæðinganna gengi til liðs
við bræðurna þijá hefði liðsstyrk-
urinn aukist jafn mikið og hann
rýrnaði áður, þ.e. um þriðjung.
En við erum víst ekki sammála
um aukninguna.
Dæmið úr Njálu er frábrugðið
hinu fyrra, þar sem engin vís-
bending er um það, sem aukið
er. Ekki efa ég, að skýring Ein-
ars Ólafs Sveinssonar, prófessors
og Njálufræðings, sé rétt, enda
er hún í samræmi við orð Marðar
á þingi nokkrum vetrum eftir
brúðkaup þeirra Unnar og Hrúts,
er hann „lýsti fésök á hendur
Hrúti um fémál dóttur sinnar og
taldi níu tuga hundraða fjár“.
En hið forna orðalag í Njálu ger-
ir setninguna óljósa fyrir nútíma-
fólk og skildi ég tillögu Marðar
þannig, að Hrútur skyldi auka
framlag Marðar um þriðjung, þ.e.
um tvo tugi hundraða, sbr. fyrra
dæmið hér að framan.
Baldur Jónsson, forstöðumað-
ur íslenskrar málstöðvar, hefur
nú fjallað um framangreind orða-
skipti okkar í þáttum þínum nr.
843 og 844 og er þar ýmsan fróð-
leik að finna. Ég sé að ég hef
aldrei skilið orðtökin þriðjungi,
fjórðungi eða fimmtungi meira
samkvæmt hinum gamla sið, þó
að ég hafi vanist honum í æsku,
þegar um var að ræða helmingi
meira, enda hafa þau fyrrnefndu
líklega ekki verið mikið í umræð-
unni. Þar hefur gilt sú regla í
mínum huga, að miða skuli við
sömu stærð, hvort sem um er að
ræða aukningu eða rýrnun eins
og fram kemur í dæmunum að
framan. Ég hygg að fleiri hafi
sömu sögu að segja í þeim efnum.
Baldur hefur áhyggjur af því
að hin gamla málvenja kunni að
lúta í lægra haldi fyrir hinni nýju
og kannski ekki að ástæðulausu.
Nú er svo komið, að orðtakið
helmingi meira er ónothæft nema
skýringar fylgi, eins og dæmin
sanna, t.d. í Ríkisútvarpinu, og
þykist ég merkja, að í seinni tíð
hafi menn þar á bæ tekið í stað-
inn upp orðtakið tvöfalt meira,
þegar það á við. Og ég er á því
að aukning einhvers um 33,3%
sé að mati margra ef ekki flestra
í dag sama og aukning um þriðj-
ung en ekki um fjórðung.
Eg þakka þér fyrir þína þætti
alla og Baldri fyrir hans innlegg.
Kær kveðja.“
Nú hefur hér í pistlunum svo
rækilega verið fjallað um megin-
efni þessa bréfs, að lát verður á
því um sinn, en ítrekaðar þakkir
til þeirra sem um það hafa rætt
af alúð og mikilli kostgæfni, sjá
t.d. þætti 843 og 844, auk bréfa
Þ.K.
Yilfríður vestan kvað:
Hinrik á Borg var mesti kámukjaftur,
kvensamur nóg og harður fylliraftur;
við Ósk hélt hann strik
og hafði ekkert hik
í hólmanum þar sem Gunnar sneri aftur.
bera þennan kostnað. Afstaða
sjóðsins sem annarra fjármála-
stofnana er sú að greiðandi beri
kostnaðinn. Að því er varðar
hvort gera eigi greiðendum er-
lendis viðvart á greiðsluseðlum
um að þessi kostnaður sé til stað-
ar má vel skoða það mál. Þetta
er þó eitthvað sem greiðendur
vita fyrir víst. Það horfir enginn
í það hvort bankinn erlendis inn-
heimti yfirfærslukostnað og öll-
um þykir það sjálfsagt en hins
vegar verða allir undrandi á því
að bankinn hér taki kostnað fyrir
sömu þjónustu.
Af því er varðar umræddar 200
kr. hefur þessi mismunur verður
færður aftur inn á höfuðstól láns-
ins þannig að þú ert skuldlaus
við sjóðinn vegna gjalddaga
námslána."
Ég fæ ekki betur séð en að
lánþeganum séu gefnar upp allar
skuldir. Sennilega hefðu ábend-
ingar kunnáttumanns í íslensku
spillt þeirri eftirgjöf.
Bestu kveðjur.“
Þá er að þakka og birta bréf
frá Þór Jónssyni, fréttamanni í
Garðabæ:
„Ágæti Gísli.
Þakka þér fyrir þætti þína,
ábendingar og skammir. Okkur
blaða- og fréttamönnum veitir
oft ekki af. Held ég að það eigi
við um starfsmenn allra fjöl-
miðla, þó að nú sé í tísku að lofa
sérstaklega Morgunblaðið og
Ríkisútvarpið fyrir gott mál. Var
það ekki Ríkisútvarpið sem flutti
stutta frétt um að kaupskipaflot-
inn íslenski væri „dreifður um
allar jarðir“? Á mínum vinnustað
þættu það mikil tíðindi, sigldu
öll íslensk skip í strand í einu. Og
í Morgunblaðinu las ég að skip-
brotsmenn hefðu komist heim
„heilu og höldnu“!
Fréttastofur og ritstjórnir, sem
vilja láta taka sig alvarlega, njóta
aðstoðar málfarsráðunauta. Vill-
urnar verða færri fyrir vikið. Ef
til vill ættu opinberar stofnanir
að fara að því dæmi. Hér fer á
eftir, stafrétt, bréf frá fjármála-
stjóra Lánasjóðs íslenskra náms-
manna til lánþega erlendis:
„Vegna fyrirspurnar þinnar
get ég sagt það eitt að þessi
kostnaður sé til staðar en stað-
reyndin er sú að hann er það.
Þegar við fáum greiðslu frá okk-
ar banka þá nægir sú upphæð
ekki fyrir upphæð til greiðslu.
Þá er spuming, er þessi mismun-
ur er sannarlega vegna yfír-
færslukostnaðar hver á þá að
„Sakar hafa gerst á meðal
þeira N.N-sonar og N.N-sonar,
en nú eru þær sakir settar og fé
bættar, svo sem metendur mátu
og dómendur dæmdu, teljendur
töldu, gefendur gáfu, þiggjendur
þágu og þaðan báru, með fé fullu
og fram komnum eyri.“
(Grágás.)
Hér voru allir „aðilar“ víðs
fjarri.
„Sá sem einu sinni hefur sett
niður kartöflur lítur aldrei framar
glaðan dag.“
(Hólmgrímur Sigurðsson,
Ystuvík.)
Hlymrekur handan kvað:
Af bijóstgæðum útþenst hver blússa,
í bameign er mörg hver að stússa;
hið vúlgarsta klám
er á varpstöðvaskjám
og við orðin bræðraþjóð Rússa.
„Og ef til vill verður oss ljóst, þegar líður
á daginn,
að ljómi vors draums er fólginn í ððru
en að rætast.“
(Tómas Guðmundsson.)-
P.s. í síðasta þætti var á einum
stað skipt skakkt á milli lína:
„svei-takrakkanna“. Beðist er
afsökunar á þessu.
Auk þess skal þess getið að
hvalategundaheiti eins og sand-
reyður og langreyður eru kven-
kyns og beygjast eins og Sigríð-
ur.