Morgunblaðið - 01.06.1996, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 1996 41
og hagsýni. Mér er tjáð, að hann
hafi verið veikburða barn í fyrstu
og vart hugað líf, en hann átti svo
sannarlega eftir að eflast að orku
og harðfylgi. Örlagadísirnar sáu
um að gefa honum ýmsa verð-
mæta kosti í vöggugjöf, svo sem
einbeittan vilja og kjark, góða
eðlisgreind, árvekni og næmt
smiðsauga. Hann ólst upp við
hvatninguna sem fólst í orðum
skáldsins: „Aldar á morgni vökn-
um til að vinna.“ Og Benedikt lét
ekki sitt eftir liggja. Hann varð
snemma afkastamikill verkmaður
og verk- stjóri, fjölhæfur smiður,
völundur á tré og járn, svo sem
kallað var. Hann sá um smíði
margra íbúðarhúsa og annarra
bygginga í Dölum. í heimasmiðju
sinni smíðaði hann margs konar
muni, stóra og smáa, úr ýmsum
efnum, svo sem rokka, kistur,
strokka, skeifur o.fl. Allir þessir
smíðisgripir báru vitni um hagleik
og listfengi.
Benedikt kærði sig ekki um að
láta mikið á sér bera, en tæki
hann að sér einhver störf, taldi
hann sér skylt að rækja þau af
alúð og kostgæfni. Hann var skip-
aður hreppstjóri Miðdalahrepps
1957 og gegndi því starfi um ald-
arijórðungsskeið. Veigamikill
þáttur í starfi hreppstjóra var for-
mennska í skattanefnd, þar til
skattstjóra- embættin voru stofn-
uð 1962. Þá urðu hreppstjórar um
skeið umboðsmenn skattstjóra.
Einnig var Benedikt falið að vinna
í fasteignamatsnefnd Dalasýslu
ásamt öðrum. Var það mikið verk,
sem útheimti m.a. ferðalög um
allt héraðið. í heimasveit sinni,
Miðdölum, gegndi Benedikt að
sjálfsögðu ýmsum störfum í þágu
hreppsbúa, m.a. annaðist hann
sjúkrasamlagið um langt árabil.
Nefna má, að Benedikt sá oft um
verkstjórn í girðingavinnu, t.d.
þegar reynt var að hefta út-
breiðslu sauðfjársjúkdóma og á
borð hans sem hreppstjóra bárust
oft erfið og viðkvæm úrlausnar-
efni meðan niðurskurðar- og fjár-
skiptamál voru ofarlega á baugi.
- Geta má þess, að oft áður fyrr
var Benedikt kvaddur úr héraði
til að semja arðskrár fyrir veiðifé-
lög við laxveiðiár. Kunni hann góð
skil á þeim málum, enda fellur ein
af þekktustu veiðiám landsins,
Haukadalsá, meðfram Stóra-
Skógslandi á löngu svæði.
Enn skal þess getið, að við
Benedikt áttum langt og gott sam-
starf í stjórn Sparisjóðs Dalasýslu.
Þar sem annars staðar lagði hann
gott til mála, því að hann vildi
hag héraðsins sem mestan.
Eftir að Benedikt missti konu
sína árið 1975 bjó hann einn í
Stóra-Skógi í 18 ár, að vísu við
hlið sonar síns, Gunnars, sem býr
ásamt fjölskyldu sinni í Álfheim-
um, en það býli var reist í tún-
jaðri Stóra-Skógs árið 1959. Hélt
Benedikt venju sinni að fara
snemma á fætur og var jafnan
kominn til vinnu sinnar við hefil-
bekkinn eldsnemma á morgnana.
En þá fór að bregða birtu. Sjón-
depran óx svo að hann gat ekki
lengur fengist við smíðar. Fluttist
hann þá á Hrafnistu í Reykjavík
árið 1993, en fékk þó að halda
lögheimili sínu í þjóðskránni fyrir
vestan, þar sem hann hafði átt
heima alla ævi. Oft sagði hann
yið mig, að hefði hann haldið sjón-
inni, væri hann enn heima hjá sér
í Stóra-Skógi. Þar dvaldist hug-
urinn löngum. Hann átti nokkurt
safn góðra bóka, sem hann gaf
Héraðsbókasafni Dalamanna í
Búðardal. Stundum velti hann því
fyrir sér, hvers vegna hann væri
látinn lifa svona lengi. Annars tók
hann öllu, sem að höndum bar,
með ró og karlmennsku. Hann
hafði allt á hreinu og var viðbúinn
síðasta útkallinu. Að leiðarlokum
kveð ég trúan vin og traustan
samheija með kærri þökk fyrir
liðna tíð og óska aðstandendum
hans og öllu ættfólki hagsældar
°g heilla á komandi tímum.
Friðjón Þórðarson.
+ Þóra Kristín
var fædd á bæn-
um Sneis í Engi-
hlíðarhreppi í Aust-
ur-Húnavatnssýslu
24. febrúar 1926.
Hún andaðist í
borginni Fort
Worth í Texas í
Bandaríkjunum kl.
8 að kveldi 27. maí
siðastliðinn að stað-
artíma, en kl. 1 að-
faranótt 28. maí að
íslenskum tíma.
Foreldrar Þóru
Kristínar voru
hjónin Elín Guðmundsdóttir frá
Skollatungu í Gönguskörðum,
f. 31.10. 1903, d. 19.4. 1958, og
Sveinn Hannesson frá Elivog-
um í Skagafirði, f. 3.4. 1889,
d. 2.7. 1945. Þóra bar nafn föð-
urmóður sinnar, Þóru Kristínar
Jónsdóttur, sem fæddist 1849,
en lést 1929. Nafnið hefur hald-
ist mjög við í ætt hennar. Þóra
átti tvö hálfsystkini, samfeðra;
Maríu á Sauðárkróki og Þórar-
inn í Reykjavík. Þóra ólst upp
á Sneis til átta ára aldurs, á
Vindhæli á Skagaströnd var
hún næstu þrjú árin, en á Refs-
stöðum í Laxárdal síðan fram
undir tvítugsaldur, að hún
fluttist til Reykjavíkur, ásamt
móður sinni og bróður, Auðuni
Braga, er þá var að hefja fram-
haldsnám. Sjálf naut Þóra
Kristín venjulegrar barna-
fræðslu I farskóla, sem þá var
algengt í sveitum landsins.
Hvernig á bróðir að skrifa eftir
systur sína? Verður það ekki um
of hlaðið tilfínningum og þar með
firrt veruleika? Slíkar og þvílíkar
spurningar koma fram í hugann,
þegar leiðir skilur.
Við ólumst upp saman og vorum
samrýnd, þótt lundarfarið væri
nokkuð ólíkt. Hún var að skapferli
líkari föður sínum en móður og
Þóra Kristín
fluttist til Banda-
ríkjanna snemma
árs 1946, ásamt
manni sínum amer-
iskum, sem hún
giftist í nóvember
árið áður. Bjuggu
þau fyrst í Arkans-
as, en síðar skildu
leiðir þeirra og hún
fluttist til Texas.
Þar bjó hún síðan
til æviloka í eigin
húsnæði, ásamt
börnum sínum, en
allmörg ár ein, eftir
að þau voru farin að heiman
og höfðu stofnað eigið heimili.
Þóra var öryrki mörg siðustu
æviárin, en vann þó nokkuð
heima, meðan heilsa entist.
Börn Þóru eru eftirtalin, öll
búsétt í Texas: 1) Nelly Diana,
húsmóðir og starfar við blóma-
sölu, f. 5.5. 1947, búsett í bæn-
um Weatherford, rétt við borg-
ina Fort Worth, gift og á tvær
dætur og einn son, sem öll eiga
heima í höfðustaðnum Austin
og hafa lokið háskólanámi. 2)
Stanley, öndunartækjasérfræð-
ingur, f. 3.7. 1958, búsettur í
Fort Worth, kvæntur og á ung-
an son og dóttur. 3) Charles,
bankastarfsmaður, f. 9.12.
1962, búsettur í Fort Worth,
kvæntur og á tvo unga syni.
Þóra Kristín var jarðsett í
Fort Worth 30. maí á vegum
mormónakirkjunnar þar, sem
hún studdi iengi.
duldi það ekki. Hún var opinská og
hreinlynd og krafðist þess sama af
öðrum. En örlög hennar urðu þau
að dveljast í fjarlægri heimsálfu frá
tvítugsaldri til sjötugs. Það afmæli
lifði hún, þá orðin sárþjáð af
lungnakrabbameini, 24. febrúar si.
Þóra systir fæddist á afdalakot-
inu Sneis á Laxárdal á harðasta
tíma ársins. Þá var ekki hægt um
vik að nálgast ljósmóður, vegna
veðurs og færðar, en svo heppilega
vildi til, að á heimilinu var stödd
móðir húsfreyjunnar, Lilja Krist-
jánsdóttir, og tók hún á móti barn-
inu. Hafði sjálf alið tíu börn, og
vissi alveg hvernig þetta bar að.
Þá var fátt um þægindi á bænum
þeim, ekki einu sinni vatnsveita.
Hún kom löngu síðar. Lífið var
frumstætt og fátæklegt, en allt
bjargaðist þetta af, og ekki bar á
öðru en að börnin yxu og döfnuðu
með eðlilegum hætti.
Víst þótti okkur sárt að missa
Þóru burt frá Islandi, en þetta vár
einu sinni hennar vilji og vel gátum
við unnt henni að öðlast hamingj-
una, sem allir leita, þótt í fjarlægu
landi væri. Hún eignaðist dóttur
árið eftir utanförina. Með hana kom
hún heim í mánaðarheimsókn 1948.
Síðan liðu sjö ár til næstu heim-
komu, árið 1955, þegar ekki þorn-
aði á steini hér sunnan- og suðvest-
anlands. Þá var ég ásamt fjölskyldu
minni í Fljótum norður í besta veðri.
Gaman var þá að fá Þóru í heim-
sókn, eins og raunar í hvert sinn
sem hún leit gamla landið, en það
gerðist svo þar eftir 1969, 1978 og
1986, þá í fylgd dóttur sinnar, Dí-
önu. Árið 1969 hugðist Þóra flytj-
ast hingað heim, en hætti við það,
þrátt fyrir að búslóðin væri komin
um þetta langan veg.
Varla verður sagt að Þóra hreppti
mikla gæfu þarna ytra. Hjónaböndin
leystust upp, og hún stóð ein eftir
með bömin þrjú. Var lengi heilsu-
tæp, og liðin tvö ár voru eitt sam-
fellt kvalræði. Fátæktin fylgdi henni
lengst af, en furða var, hvað henni
tókst að láta enda ná saman í fjár-
hagnum, lengstaf aðeins með tekju-
tryggingu, sem nefnist á máli þar-
lendra Social Security, og nam, þeg-
ar ég síðast vissi, 490 dollurum á
mánuði, eða nímum 33 þúsund ís-
lenskum krónum. Á þessu varð hún
að lifa, greiða öll gjöld og reka bif-
reið, sem var henni nauðsyn. Meira
að segja er notkun kalda vatnsins
mæld. Reglusemi hennar og einkum
þrifnaður, var með eindæmum.
Ég vissi lengi hvernig heilsufari
systur minnar var háttað, og í byij-
un maí sl. lagði ég í för til hennar.
Dvaldi rúman hálfan mánuð. Þóra
var þá rúmliggjandi og tengd önd-
ÞÓRA KRISTÍN
SVEINSDÓTTIR
ÓLÖF
KRISTINSDÓTTIR
+ Ólöf Anna Krist-
insdóttir var
fædd á Siglufirði 24.
september 1902.
Hún lést á Sjúkra-
húsi Siglufjarðar 24.
mai siðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Marsibil
Ólafsdóttir og Krist-
inn Þorláksson.
Hálfbróðir hennar,
sammæðra, var Jó-
hann Þorfinnsson,
hann er látinn. Hún
átti einnig tvö fóst-
ursystkini, þau Ólaf
Árnason, sem er látinn, og Ól-
öfu Magnúsdóttur. Ólöf giftist
Gísla Jónssyni, hinn 9. maí
1927. Hann lést 13. október
1974. Þau eign-
uðust eina dóttur
1928, sem skírð var
Anna Bára, en lést
fárra daga gömul.
Þau ættleiddu síðan
þriggja mánaða
gamlan dreng, Pál
Guðmund, f. 3. sept.
1929. Hann er
kvæntur Katrínu
Guðmundsdóttur
og eru þau búsett á
Siglufirði og eiga
fjögur börn; Ólöfu,
tvíburana Jóliönnu
og Guðmund, og
Ágústu, þau eru öll uppkomin.
Útför Ólafar Önnu fer fram frá
Siglufjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin kl. 14.
Okkur er öllum úthlutaður tími
í þessu jarðlífi, mislangur þó. Sum-
ir fá aðeins að lifa morgun lífsins,
en aðrir lifa að sjá kvöldsólina og
jafnvel fram í myrkur.
Þannig var það með þessa kæru
frænku mína, sem nú hverfur úr
þessari jarðvist. Hún náði öllum
deginum, alveg fram í myrkur —
já, hún náði næstum í heila öld.
Og þó síðustu árin væru erfið og
oft mikið myrkur á köflum, þá var
birtutíminn miklu lengri og í minn-
ingu minni var alltaf bjart í kringum
Ólu frænku.
Ótal minningar hrannast upp frá
æsku minni og unglingsárum á
Siglufirði, sem tengjast þessari
mætu konu. Hún var talsvert eldri
en foreldrar mínir og var mér eins
og kær amma. Ég gat alltaf leitað
til hennar og gerði oft. Hún og
Gísli, maður hennar, fóstruðu mig
ef mamma þurfti að fara bæjarleið.
Þá fékk ég að sofa á dívan í fallega
svefnherberginu þeirra og bursta á
mér hárið með silfurburstanum
hennar frænku minnar fyrir framan
stóra spegilsnyrtiborðið hennar.
Heimili þeirra var ákaflega fallegt
og snyrtilegt. Þau áttu svo marga
fallega hluti sem gaman var að
skoða og snerta.
Fastir liðir í tilverunni á æsku-
árum mínum voru oftar en ekki
tengdir Ólu frænku. Þá er tími jól-
anna sá eftirminnilegasti, þegar
foreldrar mínir og við systkinin,
ásamt fleiri ættingjum voru við
laufabrauðsgerð i litla eldhúsinu
hennar Ólu, og síðan jólaboðin og
síðast en ekki síst gamlárskvöld.
Þá beið maður eftir því allt kvöldið
að lagt yrði af stað til Ólu frænku
og Gísla, og skömmu fyrir mið-
nætti var lagt í hann með fáeina
flugelda og stjörnuljós í poka og
dvalist við leik og söng langt fram
á nótt í félagsskap fjölda ættingja
og vina, því það var alltaf mann-
margt í litla húsinu á nýársnótt.
Við krakkarnir fengum að vaka
jafnlengi og fullorðna fólkið og
höfðum oft ofan af fyrir okkur með
því að skiptast á að róla okkur í
dálítilli rólu sem Gísli hafði komið
upp í kjallaranum. Og það veit ég
að öll þau börn sem komu á þetta
notalega heimili, muna hvað best
eftir rólunni í kjallaranum, því svo-
leiðis var nú ekki á hveiju heimili.
Óla frænka mín var í senn mjög
ákveðin og hlý manneskja, hún átti
það til að skamma okkur krakkana
rækilega og láta okkur hlýða, en
vera samt góð við okkur um leið.
Við bárum mikla virðingu fyrir
henni og það hefði aldrei hvarflað
að okkur að andmæla henni. Hún
var stór og myndarleg kona með
sítt grásprengt dökkt hár sem hún
fléttaði alltaf í tvær fléttur og vafði
um höfuð sér. Ég hafði sítt hár á
þessum árum og markmiðið var þá
að ná sömu hársídd og Óla frænka
svo ég gæti líka vafið því um höfuð-
ið eins og hún. En bæði skortur á
þolinmæði og tískustraumar komu
í veg fyrir það.
Þegar ég nú sit og skrifa hjá
mér þessi minningabrot og hugsa
til baka til ljúfra og áhyggjulausra
æskuára þá er mér þakklæti efst í
huga, þakklæti til þessarar góðu
frænku minnar fyrir allar þær góðu
minningar sem hún gaf mér og
fyrir að vera sú sem hún var, sterk
og raungóð. Hún var mér og fjöl-
skyldu minni mikill styrkur er faðir
unartæki. Voru þetta síðustu forvöð
að sjá mína ágætu systur. Það vissi
hún einnig. Lífið var að fjara út.
Áður hafði ég heimsótt hana tvisvar
við aðrar og ánægjulegri aðstæður.
Það var um jól í bæði skiptin og .
sumarveður þarna, að okkar mati.
Safnaðist þá fjölskylda Þóru saman
hjá Díönu, dóttur hennar, í Weath-
erford, og íslensk jól haldin að öllu
leyti, nema hvað málið snertir, því
að allt fólk Þóru er mælt á enska
tungu. Mér þykir vænt um að hafa
getað hitt hana systur mína, meðan
enn var hægt við hana að ræða.
Og margt var að sjálfsögðu rifjað
upp, einkum frá dalnum okkar
kæra, þar sem æskan leið eins og
indælt vor. Ljóst var, að Þóru þótti
vænt um að sjá bróður sinn enn á
ný, kominn langan loftsins veg. Og
aðeins rúmri viku eftir kveðjustund-
ina sáru á heimili hennar í Fort
Worth, er hún öll. Þjáningarnar eru
á enda. Hún náði þó að fylla sjö-
unda áratuginn, blessunin.
Þegar Þóra systir er öll, finnst
mér rétt að getið sé sérstaklega
fórnfýsi sonar hennar, Charles
(Kalla, eins og við köllum hann hér
heima), sem er hennar yngsta barn.
Hann hefur svo að segja heimsótt
hana daglega, og oftar í hinum
þungbæru veikindum hennar. Sé
lionum þökk fyrir það allt.
Síðari árin voru samskipti okkar
systkinanna aðallega á þann veg,
að við töluðum hvort til annars inn
á hljómsnældur. Margt var þar
hægt að segja, og miklu meira en
venjuleg símtöl eða bréf geta túlk-
að. Er gaman að eiga þessar snæld-
ur nú, þegar rödd Þóru er þögnuð.
Þóra var lögð til hinstu hvíldar
þremur dögum eftir andlát, eins og
títt er í Bandaríkjunum og víðar
erlendis. Á legsteini ákvað hún, að
aðeins stæðu nöfnin hennar ís-
lensku: Þóra Kristín Sveinsdóttir.
Hún var íslendingur til hinstu
stundar, þótt dvalarárin á erlendri
grund yrðu fimmtíu að tölu. íslensk-
ur ríkisborgari.
Haf þökk af hjarta; þetta ljóð
til þín í fjarlægð nær.
Nú sé þér hvíldin sæt og góð
og síðasti blundur vær.
Auðunn Bragi Sveinsson
frá Refsstöðum.
minn lést langt um aldur fram fyr-
ir meira en tuttugu árum síðan.
Fyrir það vil ég þakka henni alveg
sérstaklega, þá var gott að eiga
hana að.
Já, það er svo ótal margt sem
ég gæti rifjað upp frá þessum gömlu
góðu árum, en læt hér staðar num-
ið.
Kæra frænka mín, nú ert þú
komin á grænar grundir, létt á
fæti og leiðir Gísla þinn við hönd.
Nú veit ég að það er aftur bjart í
kringum þig og þér líður vel. Þakka
þér fyrir allar ógleymanlegu stund-
irnar sem þú gafst mér.
Og til ykkar, kæru frænkur og
frændur, Kata, Palli, Ólöf, Guð-
mundur, Jóhanna og Ágústa, sendi
ég mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur og einnig til allra annarra ætt-
ingja og vina. Blessuð veri minning
Ólu frænku.
Helga Ottósdóttir.
HÁALEITIS
APÓTEK
Háaleitisbraut 68
VESTURBÆJAR
APÓTEK
Melhaga 20-22
eru opin til kl. 22
mmÁm‘
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Háaleitisapótek