Morgunblaðið - 09.06.1996, Blaðsíða 1

128 SIÐUR B/C/D/E

STOFNAÐ 1913
129. TBL. 84. ARG.
SUNNUDAGUR 9. JUNI1996
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Stj órnarkr eppan í Tyrklandi
Heittrúarmenn
skora á Yilmaz
Istanbul. Reuter.
NECMETTIN Erbakan, leiðtogi
Velferðarflokksins, stjórnmálasam-
taka tyrkneskra bókstafstrúar-
manna, hvatti Mesut Yilmaz, for-
sætisráðherra stjórnarinnar, sem
féll vegna innbyrðis átaka í síðustu
viku, til samstarfs í gær.
„Það er mjög auðvelt að mynda
stjórn með Velferðarflokknum,"
sagði Erbakan á blaðamannafundi
í gær. „Yilmaz þarf aðeins að breyta
hegðun sinni og hætta að gera sömu
mistökin."
Suleyman Demirel, forseti Tyrk-
lands, fól Erbakan stjórnarmyndun
á föstudag eftir fall hægri stjórnar
Yilmaz og Tansu Ciller, fyrrverandi
forsætisráðherra.
Yilmaz, sem verður forsætisráð-
herra áfram þar til ný stjórn hefur
verið mynduð, hafði ekki brugðist
við áskorun Erbakans í gær, en
hann sagði á föstudag að hann sæi
enga ástæðu til
að mynda sam-
steypustjórn með
Velferðarflokkn-
um.
Föðurlands-
flokkur Yilmaz
átti í viðræðum
við Velferðar-
flokkinn um
stjórnarmyndun í
febrúar, en
Yilmaz batt enda
á þær vegna þrýstings andstæðinga
þess að trúarflokkur kæmist til
valda. Stjórn Tyrklands hefur ekki
verið reist á trúarbrögðum í 70 ár
og óttast ýmsir að breyting þar á
muni mynda gjá miili Tyrkja og
Vesturlanda.
„Yilmaz, ekki hlusta á skipanir
yfirstéttarinnar. Ekki gera sömu
mistökin aftur,“ sagði Erbakan.
Mesut
Yilmaz
Suu Kiy
ávarpar
þúsundir
Rangoon. Reuter.
AUNG SAN Suu Kyi, leiðtogi
stjórnarandstöðunnar í
Burma, ávarpaði í gær mörg
þúsund manns fyrir utan heim-
ili sitt í Rangoon í trássi við
ný lög, sem ætlað er að múl-
binda andstæðinga stjórn-
arinnar.
Lögin voru sett á föstudag
og virtist beint gegn flokki Suu
Kyi. Þau banna jafnt orð sem
gerðir, er telja megi í andstöðu
við fyrirætlanir stjórnarinnar
um að setja nýja stjórnarskrá.
Suu Kyi forðaðist að gagn-
rýna stjórnina, sagði aðeins
að flokkur sinn hefði aldrei
reynt að grafa undan stöðug-
leika ríkisins.
Yfirvöld reyndu ekki að
koma í veg fyrir að Suu Kyi
flytti vikulegt ávarp sitt.
Spenna hefur vaxið milli
stjórnar og stjórnarandstöðu í
Burma síðan í maí þegar 250
manns úr fiokki Suu Kiy voru
handteknir.
Reuter
KJARNORKUTILRAUN Kínverja aðfaranótt gærdagsins hefur verið gagnrýnd harkalega. Hér
sést maður með mótmælaspjöld, þar sem Jiang Zemin, forsætisráðherra Kína, er sagður stríðsglæpa-
maður, fyrir utan sendiráð Kínveija í Tókýó.
Kjamorkutilraun Kínveija
mótmælt um allan heim
KÍNVERJAR gerðu í gær kjarn-
orkutilraun og sögðust mundu
sprengja eina tilraunasprengju til
viðbótar áður en þeir lytu tilrauna-
banni í september. Tilraunin var
fordæmd víða um, heim og gáfu
Norðurlandaþjóðirnar fimm út
sameiginlega yfirlýsingu.
Stjórnarerindrekar sögðu að til-
raunin bæri því vitni að Kínverjum
væri mjög í mun að bæta kjarn-
orkuvopn sín áður en tilraunabann
tekur gildi í árslok.
Kínveijar sögðu á fimmtudag
þeir væru reiðubúnir til þess að
falla frá kröfu sinni um að til-
raunasprengingar í „friðarskyni“
yrðu undanþegnar tilraunabanni
ef önnur kjarnorkuveldi féllust á
að endurskoða tilraunabannið eftir
tíu ár.
Tilraunasprengingin átti sér
stað í Lop Nor tilraunastöðinni í
Xinjiang-héraði í norðvesturhluta
Kína. Jarðskjálftinn vegna spreng-
ingarinnar mældist 5,7 á Ricther-
Boða aðra sprengingu áður enn kjarn-
orkutilraunum verður hætt
kvarða samkvæmt skjálftamæl-
ingum í í Ástralíu.
„Fyrir september á þessu ári
munu Kínveijar gera aðra kjarn-
orkutilraun til að tryggja öryggi
kjarnorkuvopna okkar,“ sagði í
yfirlýsingu frá kínverska utanrík-
isráðuneytinu.
Kjarnorkutilraunasprenging
Kínveija var fordæmd harkalega
í gær.
Kínverjar gagnrýndir
Utanríkisráðuneyti Noregs gaf
út sameiginíega mótmælayfirlýs-
ingu fyrir hönd Dana, Finna, ís-
lendinga, Norðmanna og Svía.
„Það er afar miður að Kínveijar
skuli einir kjarnorkuvelda halda
áfram tilraunum og ekki taka
mark á kröftugum alþjóðlegum
mótmælum," sagði í yfirlýsing-
unni. „Það er Norðurlöndunum
mjög brýnt að samningunum [í
Genf] um allsheijartilraunabann
ljúki í júní og að bann taki gildi
sem fyrst.“
„Ég harmaði að heyra af síð-
ustu kjarnorkuvopnatilraun Kín-
veija,“ sagði Klaus Kinkel, utan-
ríkisráðherra Þýskalands. „Það
stangast á við þann sveigjanleika,
sem Kínveijar hafa sýnt nýverið
varðandi kjarnorkusprengingar í
friðsamlegum tilgangi.“
Yukihido Ikeda, utanríkisráð-
herra Japans, kallaði ritara kín-
verska sendiráðsins í Japan á sinn
fund til að mótmæla tilrauninni.
Japanar skoruðu á Kínveija að
láta ekki verða af einni sprengingu
til viðbótar, heldur láta staðar
numið. Japanar kváðust hins veg-
ar ekki ætla að gripa til frekari
aðgerða, en til greina hefði til
dæmis komið að frysta lán til Kín-
veija.
Á síðasta ári drógu Japanar úr
aðstoð við Kínveija vegna kjarn-
orkutilrauna þeirra.
í trássi við almenningsvilja
John Howard, forsætisráðherra
Ástralíu, ' sagði að sprengingin
sýndi að Kínveijar virtu að vettugi
þá andstöðu, sem ríkti í heiminum
við kjarnorkutilraunum og hefði
komið glögglega í ljós þegar
Frakkar gerðu sex tilraunaspreng-
ingar milli september í fyrra og
janúar í ár.
Samningar um allsheijarbann
við kjarnorkutilraunum standa enn
yfir og á samkomulag að vera frá-
gengið 30. júní. Yfirlýst kjarn-
orkuveldi í heiminum era fimm og
hafa fjögur, Bandaríkjamenn,
Bretar, Frakkar og Rússar, lýst
yfir skilyrðislausum stuðningi við
fyrirhugað bann.
IÞJONUSTU-
HLUTVERKI
Á aé setia háraarks-
aldur á íslcndinjja?
24
SAGÐINEI - SIÐAN OKEV