Morgunblaðið - 06.12.1996, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Ferskir
bændur
semja við
Hagkaup
JÚ, það er allt komið á fullt til að anna eftirspurninni . . .
Væntanlegt reynsluhverfi í Grafarvogi
Hverfisnefnd taki
til starfa 1. mars
Framkvæmdastjóri menningar-, uppeldis-
og félagsmála að útfæra verkaskiptingn
BORGARRÁÐ samþykkti á fundi
sínum síðastliðinn þriðjudag tillög-
ur framkvæmdanefndar Reykja-
víkur um reynslusveitarfélög frá
3. september síðastliðnum um
starfsemi reynsluhverfis í Grafar-
vogi.
Hverfisnefnd mun taka til starfa
1. mars næstkomandi, og hefur
skrifstofustjóra borgarstjórnar og
framkvæmdastjóra menningar-,
uppeldis og félagsmála verið falið
að útfæra nánar verkaskiptingu
hverfisnefndarinnar og fagnefnda
í samræmi við umsagnir þeirra,
og á samkomulag þar að lútandi
að liggja fyrir á tímabilinu frá jan-
úar til apríl næstkomandi.
Ráðstafanir verða gerðar til að
taka á leigu húsnæði undir hverfis-
miðstöð frá 1. apríl næstkomandi
og auglýst verður eftir fram-
kvæmdastjóra sem taka á til starfa
á sama tíma. Frá öðrum borgar-
stofnunum verða flutt 5,5 stöðu-
gildi í hverfismiðstöðina 15. ágúst
á næsta ári, og á hverfismiðstöðin
að taka til starfa 1. september
1997.
Betri undirbúningur hefði
verið nauðsynlegur
Borgarráðsfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins létu bóka á fundi borgar-
ráðs að nauðsynlegt hefði verið að
undirbúa þetta verkefni betur.
Þrátt fyrir athugasemdir nokkurra
nefnda og ráða borgarinnar um
óskýra verkaskiptingu og réttar-
stöðu nefnda og embættismanna
gagnvart hverfisnefndinni hefði lít-
ið verið aðhafst til að skýra þessi
atriði betur. Segjast borgarráðs-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins taka
undir það álit stjórnkerfisnefndar
að skýra þurfi betur verkefni ein-
stakra fagnefnda, hverfisnefnda
og stofnana og tryggja upplýsinga-
flæði milli þessara aðila.
Þjónusta ut-
an Reykja-
víkur verði
nýtt
SEX landsbyggðarþingmenn Sjálf-
stæðisflokks hafa lagt fram á Al-
þingi þingsályktunartillögu um
könnun á biðlistum í heilbrigðisþjón-
ustu.
Gengur tillagan út á að Alþingi
feli heilbrigðisráðherra að kanna ít-
arlega biðlista sjúklinga. Markmiðið
með könnuninni verði fyrst og
fremst að afla upplýsinga í þeim til-
gangi að móta tillögur um að stytta
biðlista á hagkvæman hátt.
Hægt verði að meta „að hve miklu
leyti mögulegt er og hagkvæmt að
nýta þá heilbrigðisaðstöðu sem fyrir
hendi er utan höfuðborgarsvæðisins
til að stytta biðlistana og þar með
koma í veg fyrir að sérhæfð heil-
brigðisþjónusta verði bundin við höf-
uðborgarsvæðið eitt,“ eins og segir
orðrétt í tillögunni. í greinargerð
með henni er áhyggjum lýst yfir
þeirri þróun, að verulega hafi dregið
úr sérhæfðari heilbrigðisþjónustu á
smærri sjúkrahúsum víða um landið.
Að síðustu segja flutningsmenn
tillögunnar hana eiga að þjóna því
markmiði, að meta þann kostnað
sem þjóðin ber vegna biðlista sem
myndast hafa í heilbrigðiskerfinu.
allttil alls
Útikerti \ dós
Bók um árin eftir sextugt
Lífsreynsla og*
þroski einkenna
oft efri árin
Jakob Smári
JAKOB Smári er annar
ritstjóra nýrrar bókar
_ Forlagsins sem nefn-
ist Árin eftir sextugt, hinn
er Hörður Þorgilsson doktor
í klínískri sálarfræði. Þeir
hafa áður ritstýrt Sálfræði-
bókinni sem Mál og menn-
ing gaf út fyrir nokkrum
árum. Nýja bókin er hand-
bók með 48 pistlum eftir
38 höfunda sem fjalla um
það sem þarft er að vita til
þess að njóta efri áranna,
eins og hvert gildi ellinnar
er, hvernig heilsan er líkleg
til að verða, tómstundir
verði, starfslok, hvaða lög
gildi og svo framvegis.
- Hvenær byijuðuð þið
Hörður á bókinni og hvert
er gildi hennar?
„Haustið 1993 og var
það í kjölfarið á góðu gengi
Sálfræðibókarinnar. Við
ætluðum í upphafi að láta fáa
höfunda skrifa hana en fljótlega
kom í ljós að upplýsingarnar sem
bókin átti að veita kröfðust fjölda
sérfræðinga sem á endanum urðu
38. Höfundarnir koma úr mörgum
greinum eins og sálarfræði, lækn-
isfræði, félagsráðgjöf, guðfræði,
hjúkrunarfræði og svo mætti lengi
telja. Þeir eiga það allir sammerkt
að hafa með einhveijum hætti
Ijallað áður um efri árin. Við leit-
uðum hófanna hjá þeim sem við
töldum best fallna til að gera grein
fyrir því efni sem þyrfti að vera
í svona bók.
Við skoðuðum margar erlendar
bækur fyrir þennan aldurshóp en
fundum enga sem hægt var að
nota sem fyrirmynd. Okkur fannst
þær of yfirborðskenndar. Við not-
uðum því sömu hugmynd og í
Sálfræðibókinni og ákváðum að
hún samanstæði af mörgum sjálf-
stæðum pistlum. Við treystum og
trúum því að niðurstaðan sé les-
mál sem henti til að fræðast um
þetta æviskeið með almennum og
skiljanlegum hætti. Bókin er
þannig úr garði gerð að auðvelt á
að vera að rata um hana. Köflum
hennar er raðað í meginsvið.
Tilgangur hennar er tvíþættur,
annarsvegar að þjóna
fólki sem er um og yfír
sextíu ára gamalt eða
þeim sem vilja búa sig
undir efri árin og kynn-
ast verkefnum og hugs-
anlegum vandamálum
sem fylgja aldrinum. Hinsvegar
að vera handbók fyrir aðstandend-
ur og líka fagfólk sem starfar
með öldruðum."
- Nefndu einhver dæmi um efni í
bókinni.
„Fjallað er um starfslok, breyt-
ingar sem verða á líkama og hug-
arstarfsemi, heilsuvandamál og
það hvernig nýta má sér fleirí
tómstundir. Einnig er til dæmis
fjallað um það að verða afi og
amma og ný tengsl sem fólk á
efri árum þarf að mynda við
marga sem það þekkti ekki áður.
Einnig skilja börn þeirra stundum
við maka og síðast en ekki síst
fellur eigin maki frá. Húsnæðis-
mál eru líka til umfjöllunar, börn-
in eru farin að heiman og leita
þarf að hentugra húsnæði. Þá eru
í bókinni pistlar um efri árin í
sögulegu og mannfræðilegu sam-
hengi og bráðskemmtilegur pistill
um efri árin frá persónulegu sjón-
arhorni eftir Sigurð A. Magnús-
son.“
- Hvaða kostir eru við efri árin?
„I þeim býr oft mikil lífsreynsla
► Jakob Smári er fæddur árið
1950 í Hillerod í Danmörku.
Hann stundaði háskólanám í
sálarfræði í Frakklandi þar sem
hann lauk meistaraprófi og
Svíþjóð, en þaðan hefur hann
doktorspróf í félagssálarfræði.
Jakob starfaði í átta ár á geð-
deild Landspítalans og varð
dósent í sálarfræði við Háskóla
Islands árið 1994. Hann er
kvæntur Guðbjörgu Gústafs-
dóttur framhaldsskólakennara.
og þroski. Fólk fær meira ráðrúm
til að sinna eigin þörfum og hugð-
arefnum eftir að það hefur komið
upp börnum sínum og vinnutími
styttist. Það krefst hinsvegar
átaka að Ijúka störfum og takast
á við breyttar aðstæður. Umskipt-
in eru veruleg og geta verið mörg-
um erfíð. Bókin á að hjálpa fólki
í þessum umskiptum og átökum.
Efri árin eru samt ekki máluð
rósrauðum litum, heldur er bæði
tekið á hinu jákvæða og neikvæða.
Eins og Jón Björnsson, einn
höfunda, hefur bent á þarf að
beijast gegn tilhneigingu fólks til
að skipa öldruðum í
einsleitan hóp. Fólk er
nefnilega jafnólíkt
hvert öðru á efri árum
eins og það var fyrr á
ævinni. Það eru for-
dómar að draga það í
dilka, jafnmiklir og þegar ungling-
um er skipað í einn hóp. Lausnir
sem henta einum einstaklingi
henta ekki þar með öðrum.
Bókin Árin eftir sextugt er yfir
sjö hundruð blaðsíður og fylgja
henni gagnleg heimilisföng stofn-
ana og félaga sem eldri borgarar
þurfa oft á tíðum að leita til. Hún
er í raun full af aðgengilegum
upplýsingum fyrir þennan hóp.
Einnig er að finna ráðleggingar
um hvernig bregðast skuli við í
mörgum málum sem koma oft
fólki á óvart þótt þau hafi átt sér
langan aðdraganda.
Dæmi um það eru svefnvand-
kvæði á efri árum, en þau verða
algengari þegar aldurinn færist
yfir og eru oft þau vandamál s.em
aldraðir kvarta mest yfir, Annað
dæmi er tannvemd og notkun
gervitanna. Þriðja dæmið er um
fjármál aldraðra og hvaða atriði
mikilvægt er að huga að við skipu-
lagningu á þeim. Þannig má áfram
telja, gildi trúarinnar er umfjöllun-
arefni í einum pistli og hvernig
það er að mæta dauða sínum.“
Efri árin ekki
máluð rós-
rauðum litum