Morgunblaðið - 06.12.1996, Page 32

32 FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Endur-
skapar
hið liðna
BERNARD Scudder hefur gefið
út sína fyrstu ljóðabók, Compos-
ures. Bókin er gefin út af útgáfu-
forlaginu Festival Books í Essex
í Englandi og er á ensku. „Eg
hef samið ljóð í mörg ár en bor-
ið þá gæfu að birta ekki neitt
fyrr en nú. Ljóðin eru flest til-
tölulega nýleg en sum eru unnin
upp úr eldri ljóðum sem hafa
verið til í kollinum á mér og á
blaðsneplum um tíma,“ sagði
Scudder í samtali við Morgun-
blaðið. Hann er einnig afkasta-
mikill þýðandi og hefur meðal
annars þýtt bækur Einars Más
Guðmundssonar, Thors Vil-
hjálmssonar og Olafs Jóhanns
Olafssonar á ensku. Hann segist
vinna ljóð sín á svipaðan hátt
og hann þýðir, fer vandlega með
hvert orð og setningu. „Þetta eru
engar hugdettur hjá mér sem
ég hendi saman í bók. Frekar
er efni mitt meitlað og úthugs-
að.“
íslensk stílbrögð
Áð sögn Bernards bauð út-
gáfuforlagið honum að gefa út
bókina. „Þetta er ungt forlag og
er einskonar angi af listahátíð í
Essex. Eg komst í samband við
fólkið hjá forlaginu í gegnum
þýðingar mínar úr íslensku sem
Morgunblaðið/Júlíus
MYND eftir Jóhönnu Sveins-
dóttur og kertasljakar eftir
Dröfn Guðmundsdóttur.
LjÓS í
Listakoti
JÓLASÝNING Gallerí Listakots
verður opnuð laugardaginn 7. des-
ember. Sýningin sem ber yfirskrift-
ina „Ljós“ er í litla sal Listakots á
2. hæð.
Á sýningunni eiga 13 iistakonur
verk og vinna þær verk sín í ólíka
miðla m.a. leir, textíl, gler, grafík,
málun og blandaða tækni. Þær sem
sýna eru; Árdís Olgeirsdóttir, Charl-
otta R. Magnúsdóttir, Dröfn Guð-
mundsdóttir, Gunnhildur Ólafsdótt-
ir, Halla Sólveig Þorgeirsdóttir,
Hrönn Vilhelmsdóttir, Jóhanna
Sveinsdóttir, María Valsdóttir, Olga
S. Olgeirsdóttir, Sigríður Helga 01-
geirsdóttir, Sveinbjörg Hallgríms-
dóttir, Sæunn Þorsteinsdóttir og
Þórdís Sveinsdóttir.
Sýningin er opin á verslunartíma
fram að jólum og vakin skal at-
hygli á því að í desember verður
opið á sunnudögum frá kl. 13-18.
Gallerí Listakot er til húsa við
Laugaveg 70.
Ljósmyndasýn-
ing framlengd
70 ÁRA afmælissýning Ljósmynd-
arafélags íslands í Gerðarsafni í
Kópavogi hefur verið framlengd til
15. desember nk.
Á sýningunni eru myndir eftir 56
ljósmyndara, þar af 28 starfandi og
eru myndir þeirra flestra til sölu.
LISTIR
Til Zionar
kemur hann ...
hafa verið gefnar út af öðru
forlagi. Reyndar er útgefandinn,
Joe Allard, mikill Islandsvinur
og ég og hann ætlum að vinna
saman að þýðingu á ljóðum eftir
Matthías Johannessen á næsta
ári og verður það efni þá
væntanlega gefið út í sömu ri-
tröð og mín bók tilheyrir." Um-
fjöllunarefni ljóðanna er einkum
sótt til Englands en Bernard bjó
þar í Iandi allt þar til fyrir 19
árum er hann fluttist til ís-
lands. „í ljóðunum er litið til
baka án þess að söknuður sé
áberandi. Ég er að upplifa þann
aldur úr fjarlægð, sem ég var á
þegar ég bjó í Englandi. Þetta
eru ljóð um hugarástand frekar
en landslag en líka að miklu
leyti lýsingar á persónum. Þetta
er tilraun til að endurskapa eitt-
hvað sem er liðið.“ Hann segir
breskan tón áberandi í bókinni
en íslenskum stílbrögðum, eins
og stuðlum og orðaleikjum sem
byggjast á því hvernig orð
hljóma, bregði fyrir. „Þetta er
eiginlega sama skypjun og er í
fornum kveðskap en ljóðin eru
samt engan veginn dróttkvæð,"
segir Bernard.
Aðspurður segir hann að ekki
sé að vænta ljóða sinna í ís-
lenskri þýðingu. „Það er kald-
hæðnislegt en ég tel að það sé
ekki hægt að þýða ljóðin á ís-
lensku. Þau byggjast svo mikið
upp af orðaleikjum og spennu
milli háfleygs máls og slangurs
og ég held að það er dálítið vont
að ná því svo vel sé.“
TÓNLIST
III j 6 m d i s k a r
KOMA
Þorkell Sigurbjömsson. Koma.
Hljómeyki. Hörpuleikari: Monika
Abendroth. Stjómandi: Þorkell Sig-
urbjömsson. Stúdió Stemma. Upp-
tökudagar 2. og 3. janúar 1989.
Stjóm upptöku og samsetning: Sig-
urður Rúnar Jónsson. SMKl. Dreif-
ing Japis.
Á ÞESSUM hljómdiski höfum við
trúarlega tónlist Þorkels Sigur-
björnssonar, í það minnsta frá síð-
asta aldarfjórðungi. Sálmalög Þor-
kels eru vel þekkt, a.m.k. Til þín,
Drottinn hnatta og heima, við texta
Páls Kolka, og Heyr, himna smiður,
við texta Kolbeins Tumasonar (ég
vil bæta hér við sálminum Englar
hæstir), allt dýrar perlur, „einfalt"
og innilegt. Hin verkin þekkja ef til
vill færri - nema tónlistarfólk, en
þau eru engu að síður vandaðar og
fínar tónsmíðar, en sumar e.t.v. ekki
jafnaðgengilegar og sálmarnir.
Margt er þó fallegt og áhrifaríkt, ég
nefni hér Sancta María - Heilaga
María, engin er þér lík meðal kvenna,
Maríukvæðið úr leikritinu Jón Ara-
son eftir Matthías Jochumsson og
raunar get ég haldið svona áfram
og minnst á allt efnið.
Titilverk hljómdisksins og það
veigamesta og lang lengsta, Koma,
er eiginlega n.k. kantata í sjö köflum
(meira og minna mjög tengdum), en
efni þeirra er tekið úr upph. fyrstu
Mósebókar; Jes, (Hver hefur leiðbeint
anda Drottins - e.k. fúga); úr Sál-
munum (Fyrir orð Drottins og Hversu
mjög eru verk þín, Drottinn); Jes,
(Til Zionar kemur hann sem frelsari),
Lúk. (Heil vertu María sem nýtur
náðar Guðs!, Heilagur andi steig niður
yfir hann og Andi Drottins er yfir
mér) og Jóh. (Ég mun biðja föður-
inn . ..). Verkið var samið að beiðni
Sumartónleika í Skálholti og frum-
flutt þar sumarið 1988.
Einnig í þessu „dýrt kveðna" verki
er að finna mjög fallega kafla og
áhrifaríka, ég nefni „Hversu mörg
eru verk þín“ (4), „Til Zionar“ (5),
„Heilagur andi steig niður“ (7), og
„Andi Drottins" (8), en það er nú
reyndar hálfpartinn út í hött að þylja
hér einstaka þætti verksins. Diskur-
inn er í heild hin mesta gersemi að
mínu mati. Kirkjutónlistin hefur alla
tíð verið tónskáldinu hugleikin, hefur
iðulega kallað fram bestu og einlæg-
ustu þættina í tónskáldskap Þorkels.
Allir vita að Hljómeyki er með fín-
ustu kammerkórum (12 manns),
enda er flutningurinn, undir stjórn
tónskáldsins, í hæsta gæðaflokki.
Monika Abendroth Ieikur fagurlega
á hörpu í fyrsta verkinu, Te Deum.
Upptökur eru mjög vandaðar
(Stúdíó Stemma), og allur frágangur
og útlit bæklings (hönnun Jón Ósk-
ar) einnig. Textar á íslensku og
ensku.
Oddur Björnsson
Tilgangi náð í Normandí
Sagt hefur verið frá ís-
lenskri menningarhátíð
í Frakklandi bæði í
Morgunblaðinu og
Monde og spurning þeg-
ar upp er staðið hvað
hafi gerst hjá gestun-
um. Hvað sitji eftir.
Þórunn Þórsdóttir
ræddi um árangurinn
við sendiherra Islands í
París, sem hefur reynslu
af svona hátíðum í ýms-
um löndum.
SENDIHERRA íslands í Frakk-
landi, Sverrir Haukur Gunnlaugs-
son, er afar ánægður með íslenska
menningarhátíð sem haldin var í
Normandí síðustu dagana í nóvem-
ber. Morgunblaðið hefur fjallað um
Boreales-hátíðina, sagt frá fram-
göngu íslenskra listamanna og rit-
höfunda, málþingi um bókmenntir
og umræðum um nýþýddar bækur.
Bragðið sem allt þetta skilur eftir
í munni Frakka er rammíslenskt
og íslenskum gestum er minnis-
stæð mikil þátttaka heimamanna
í kynningunni. „Þar með er til-
ganginum náð,“ segir Sverrir
Haukur, „áhugi Frakka á íslandi
kom sannarlega fram í Normandí.
Mér þykir áberandi hvað allir þætt-
ir hátíðarinanr voru vel sóttir af
almenningi, yfirleitt var fullt hús.“
Sverrir Haukur hefur saman-
burð við menningarkynningu i
Bandaríkjunum og á Spáni. Hann
segir ljóst að Frakkar séu mjög
áhugasamir um ísland og sérstak-
lega gildi þetta um norðanvert
Frakkland. Margt stuðli þó að ís-
Ljósmynd/Yan Guillou
ERICS Eydous, forseti Boreales — hátíðarinnar, setur hana. Næst honum standa Björn Bjarnason
menntamálaráðherra og Rut Ingólfsdóttir fiðluleikari og síðan sendiherrahjónin Sverrir Haukur
Gunnlaugsson og Guðný Aðalsteinsdóttir.
landsáhuga í öllu landinu, þættir
um ísland séu algengt efni í sjón-
varpi, sendiráðið hafi í mörg ár
staðið ásamt Kvikmyndasjóði að
sýningu íslenskra kvikmynda í
Frakklandi, nemendaskipti séu tíð
og eflist enn og, ekki síst, þáttur
fyrrverandi forseta, Vigdísar Finn-
bogadóttur.
Algengast sé einmitt að Frakkar
spyiji um Vigdísi, eldljöll og orku
og aðra náttúru landsins og svo
fiskinn. „Vel getur verið,“ segir
Sverrir Haukur, „að áhugi á und-
rum norðursins sé sérlega mikill
núna. Sérstaða Islands er nokkur,
eyjan þarna efst á kortinu vekur
forvitni. Ef til vill er landið í tísku.
Það er um að gera að nýta þessa
forvitni, rækta garðinn og reyna
að halda við þeim árangri sem hlýst
af kynningu eins og þessari í Norm-
andí.“
Vandasamt
„Það er vandi að skipuleggja
svona kynningu og þarf heilmikla
þekkingu þar sem hún er haldin
ef vel á að vera,“ segir Sverrir
Haukur. „Þekkingin er fyrir hendi
í Normandí, háskólinn í Caen stát-
ar af norrænni deild með góðum
kennurum og söguleg tengsl hafa
sitt að segja. Þá gekk vel samstarf
Erics Eydous, forseta Boreales, og
íslenska menntamálaráðuneytis-
ins. Utanríkisráðuneytið kom líka
við sögu og ýmsir einstaklingar.
En frumkvæðið var Frakkanna.
Þeir sáu alveg um höfundakynn-
inguna.
Þótt þessi hátlð hafi verið á svæði
þar sem um 1,5 milljón Frakka
búa, fengu landsmenn almennt upp-
lýsingar um hana í útvarpi, blöðum
og tímaritum. Ég var mjög stoltur
af rithöfundunum Steinunni, Thor
og Álfrúnu, og Torfa Tulinius, sem
töluðu í þeirri útsendingu útvarps-
ins France Culture sem ég heyrði.
Og það er gaman að geta sagt að
íslendingarnir allir sem þarna komu
fram voru landinu til sóma. Sendi-
herrar sem örugglega gerðu gagn.“
Sverrir Haukur segir þekkingu
íslendinga á Frakklandi mikilvæga
í kynningu þeirra á sjálfum sér og
sinni menningu. Þessu tengist hug-
mynd um stefnumót höfunda, ís-
lenskur hitti franskan til að ræða
hvor um annars starf. Þetta tiltæki
hafi eflaust vakið áhuga fólks sem
annars hefði kannski ekki komið.
Svo hafi það séð ástæðu til að fá
sér eina af þeim mörgu íslensku
bókum sem út hafa komið í Frakk-
landi upp á síðkastið. Þannig gangi
þetta, fámennt land langt í burtu
fái gildi í huga útlendings.