Morgunblaðið - 06.12.1996, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 1996 61
i
i
i
1
<
(
(
I
I
í
og langömmur. Því miður er útlit
fyrir að slíkt sambýli kynslóða sé
með öllu horfið á tímum barnaheim-
ila og elliheimila.
Heimili Kristins og Ellu var e.t.v.
dæmigert fyrir hina nýju borgara-
stétt í Reykjavík snemma á öldinni
og eftir á að hyggja merkilegur
sambræðingur í sögulegu ljósi. Þar
gætti danskra borgaralegra áhrifa
frá Ellu ömmu, sem lýstu sér í
ströngum aga að dönskum hætti,
fínum dönskum dömuboðum og af-
mælisveislum að dönskum sið. Og
dönsk orð eins og fortov, skorsteinn
og altan voru mér munntamari en
hin íslensku. Á hinn veginn var ís-
lenska sveitamennskan hans afa,
sem lýsti sér m.a. í íslenskum borð-
siðum og matarvenjum. Þó gekk
ömmu ótrúlega vel að læra að elda
hefðbundinn íslenskan mat, en
kæsta skötu og hákarl lagði hún
sér ekki til munns, en bar þó á
borð fyrir afa. Afi stökk aftur á
móti hæð sína í loft upp og forðaði
sér með óhljóðum ef hann stóð okk-
ur mæðgur ásamt ömmu að því að
gæða okkur á reyktum ál eða steikt-
um sveppum í eldhúsinu. Hann sá
fjandann sjálfan í álnum og baneitr-
aðar hrossakúlur í sveppunum. Og
grasið (salatið) hennar ömmu vildi
hann ekki bragða.
Eins var það að þótt afi vildi alls
ekki verða bóndi heldur miklu frem-
ur borgari, varð hann að vera í
nánum tengslum við landið og nátt-
úruna. Útrás fyrir bóndann í sjálf-
um sér fékk hann er þau amma og
afi byggðu sér sumarbústað við
Elliðavatn árið 1941. Við bústaðinn
hóf hann mikla trjá- og blómarækt,
auk þess sem þau ræktuðu kartöfl-
ur, jarðarber og margt fleira. Þarna
var mikill unaðsreitur og afi var
alltaf að finna upp á einhverjum
framkvæmdum, s.s. að steypa sund-
laug eða hlaða eyju úti í vatninu.
Og allt hafði sitt heiti. Tijágöngin
hétu Panamaskurðurinn, eyjan
Hónólúlú, Meyjarsæti var þar og
stóri steinninn Herkúles, garðarnir
Töfragarður og Villta vestrið. I
sveitinni hjá afa og ömmu lærði ég
að þekkja stjörnurnar, fuglana,
blóm og tré og hef víst litlu bætt
við mig á því sviði síðan. Slíkt lær-
ist ekki á sama hátt af bókum.
Hinn þáttur íslenskrar sveita-
menningar sem fylgdi afa ætíð var
sagna- og kvæðahefðin, sem í fljótu
bragði virðist eiga lítið skylt við
verslun og viðskipti. Hann orti ekki
sjálfur en kunni ógrynni af rímum,
ævintýrum, gátum, þulum og vísum
sem við börn hans og barnabörn
nutum góðs af. Uppáhaldssögur
hans voru gamansögur í ætt við
Grámann í Garðshorni og af Bakka-
bræðrum og ýmiss konar furðusög-
ur aðrar. Mér var að vísu ekki
skemmt á unglingsárunum þegar
afi fór að telja okkur vinkonurnar
og notaði þá nöfnin á börnum Grýlu:
Nýpa, Típa, Næva, Tæva o.s.frv.
Lífið hefur hins vegar kennt mér
að sögurnar hans afa og allt sem
þeim fylgdi, er sá fjársjóður sem
ég hefði síst viljað vera án í bernsk-
unni og hvorki mölur né ryð fá
grandað. Hef ég eftir bestu getu
reynt að miðla þeim áfram.
Afa dreymdi um að verða hund-
rað ára gamall. Hann bar mikla
virðingu fyrir háum aldri og
skemmti okkur oft með sögum af
þeim ættfeðrum í Gamla testament-
inu sem urðu mörg hundruð ára
gamlir. Hann náði því að komast á
90. aldursárið, en Kristinn afi lést
í maí 1986. Eitt af uppátækjum afa
var að fá sér litla stílakompu, þar
sem hann skráði og númeraði alla
afkomendur foreldra sinna, þeirra
Einars og Guðrúnar á Grímslæk.
Þessa bók kallaði hann hundrað ára
bókina. Sigrún Ólafsdóttir, sem var
hans helsti heimildarmaður, varð-
veitir nú bókina og heldur áfram
skráningu afkomenda þessa alda-
mótafólks, sem nú hefur safnast til
feðra sinna að loknu ströngu dags-
verki í þágu lands og þjóðar. Fólks
sem mun lifa áfram í verkum sínum
og afkomendum í hundruð ára.
Blessuð sé minning Kristins Ein-
arssonar.
María Anna Þorsteinsdóttir,
Sóley Kristinsdóttir.
+ Hulda Samúels-
dóttir fæddist
6. janúar 1916. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 1. des-
ember síðastliðinn.
Hulda var ein af sjö
börnum hjónanna
Amalíu Rögnvalds-
dóttur frá Uppsöl-
um í Seyðisfirði og
Samúels Jóns
Samúelssonar frá
Hlíð í Álftafirði.
Fjögur eldri systk-
in Huldu, Hrefna,
tvíburasysturnar Elísabet og
Kristín og Samúel eru látin,
eftir lifa Kristjana Guðný, sem
býr á Isafirði og Guðmundur
Lúðvík, sem býr í Reykjavík.
Hulda giftist Þorsteini
Hannessyni. Þau skildu.
Útför Huldu verður gerð frá
Árbæjarkirkju i dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Elskuleg móðursystir mín,
Hulda Samúelsdóttir, er látin.
Hulda var heimskona. Hún gift-
ist ung og flutti til London þar sem
hún bjó í tíu ár. Það var eitthvað
framandi og spennandi við Huldu
frænku þegar hún kom í heimsókn
til ísaljarðar frá London. Hún var
falleg, tággrönn með mikið brúnt
hár og gat talað útlensku. Þegar
hún sagði við litlu frænku sína:
„Bára, dansaðu fyrir mig“ fannst
þessari litlu frænku, sem var bara
sex ára, hún vera komin í heims-
menninguna og Hulda frænka lá
upp í dívan með hönd undir kinn
og fallega hárið. Svo kom kort frá
London, „Elsku litla Bára blá“,
með mynd af drottningunni og
prinsinum. Eitt sinn kom brúða,
fallegri en allar aðrar.
Eftir hjónaskilnað flutti Hulda
til Islands. Hún bjó hjá Hrefnu
-4> Helgi Eiríksson fæddist 28.
• febrúar 1954. Hann lést í
Reykjavík 24. nóvember síð-
astliðinn og fór útför hans
fram frá Dómkirkjunni í
Reykjavík 3. desember.
Æskuvinur er látinn. Fregnina
um andlát Helga fékk ég á
tröppunum heima í Laugarási, í
heimsókn þar með lítinn nafna
hans. Við blasti stóra, fallega hús-
ið og garðurinn hjá Helga Eiríks;
leiksvæði okkar krakkanna og
helsta athafnasvæði æskuáranna.
Minningarnar streyma fram um
Helga, góðan vin og félaga okkar
Herdísar frænku. Hann var góður
drengur. Oftar en ekki var hann
sjálfskipaður foringi í því sem við
tókum okkur fyrir hendur á hans
heimavelli, í krafti þess að vera
elstur í sínum systkinahópi. Tom-
bóla í bílskúrnum eða standandi
tröll umhverfis húsið; endalaust
var hægt að finna upp á einhveiju
til að dunda sér við. Við krakkarn-
ir nutum í ríkum mæli þeirrar
hjartahlýju og manngæsku sem
afi Helgi og amma Jóhanna höfðu
að geyma. Það voru yndislegar
manneskjur. Sjálfsagt höfum við
oft reynt á þolrifin hjá þeim, en
alltaf fengum við hlýlegt viðmót
og góð ráð í stað umvandana. Mig
minnir þó að ekki hafi vakið sér-
staka hrifningu þegar Helgi hugð-
ist bora leynigöng í gegnum eld-
húsinnréttinguna.
Árin liðu og enn sást Helgi önn-
um kafinn við húsið sitt. I þetta
sinn með stórvirkar vinnuvélar að
lagfæra lóðina. Lítill snáði fékk
systur sinni en hjá
henni átti hún alla tíð
sitt annað heimili. Var
Hrefna henni einstak-
lega góð og hugsunar-
söm. Síðar fór hún að
vinna í úra- og skart-
gripaverslun á Akra-
nesi og bjó þar með
Silla bróður sínum í
nokkur ár. Litla
frænkan sem orðin var
15 ára bjó hjá þeim
fyrsta sumarið. Þetta
sumar er í minning-
unni eitthvað ftjálst
og skemmtilegt, mikið drukkið af
eggjahræru því Hulda var maga-
veik og mikið hlegið. Þær frænkur
fengu að gista fyrstu næturnar á
heimili þeirra heiðurshjóna Þóru
og Friðriks Hjartar, skólastjóra.
Hafði Hulda alla tíð gott samband
við þá fjölskyldu. Hulda hafði þann
eiginleika að ná góðu sambandi
við fólk á öllum aldri. Því var það
svo að lítil stúlka á ísafirði, sem
skírð var nafni Huldu á fimmtugs-
afmæli hennar, varð upp frá því
mikil vinkona. Þær nöfnur skrifuð-
ust á og trúðu hvor annarri fyrir
leyndarmálum.
Eftir dvölina á Akranesi flutti
Hulda fljótlega að Ási í Hvera-
gerði. Var hún þakklát fyrir þá
umönnun sem hún fékk þar á þess-
um heimilislega stað.
Hulda frænka varð aldrei gömul
í anda, hún var gædd sérstakri
kímnigáfu sem eflaust hefur hjálp-
að henni gegnum erfiðleika lífsins
en hún var sjúklingur frá ung-
dómsárum og dvaldi oft á sjúkra-
húsum.
Nú er hún fallin frá, þessi heims-
kona sem kunni að meta góðan
mat, bókmenntir og tónlist. Eg
minnist hennar á sérstakan hátt.
Blessuð sé minning hennar.
Bára Einarsdóttir.
að svala forvitni sinni og sjá stóru
gröfuna og vörubílinn í návígi og
ég naut þess að eiga spjall við
gamlan og góðan vin. Þarna var
eins og árin skiptu ekki máli.
Hann var alltaf sami ljúfi, hugpr-
úði drengurinn, sem lét sér annt
um aðra. Blessuð sé minning hans.
Ástvinum færi ég samúðarkveðj-
ur.
Guðrún Helgadóttir.
Það var í hádeginu 25. nóvem-
ber sem ég heyrði að Helgi væri
dáinn, í einni svipan rifjaðist upp
hvernig við kynntumst. Ég sá
mann á nýju bláu Suzuki TS 400
mótorhjóli, ég keyrði til hans,
kynnti mig og Helgi sagði til
nafns, þannig hófust okkar kynni
í gegnum mótorhjólin. Við ferðuð-
umst víða um landið til að hjóla
og í margar keppnir fórum við
saman og oftast var haldið heim
með verðlaun. Helgi var góður
liðsstjóri, það var sama hvert við
fórum, allstaðar var Helgi á
heimavelli, fræðandi og gefandi.
Það var mikið bónað, smíðað og
gert við hjól í bílskúrunum á
Laugarásvegi 57 í þá daga. Minn-
isstætt er mér er við fórum saman
á mótorhjólasýningu til Englands,
Earls Court ’79, en þar var Helgi
hagvanur, hann sýndi mér mark-
verða staði og fræddi mig um
London sem hann gjörþekkti. Þeg-
ar fjölskyldu- og íbúðarstritið
hófst hjá mér fækkaði hjólastund-
unum og fundum okkar bar sjaldn-
ar saman. Er ég hitti Helga við
Litlu kaffistofuna í vor, hann á
Einhvers staðar er til ljósmynd,
sem tekin er í fjölmennu matar-
boði, líklega í London fyrir um
fjörutíu árum. Gestirnir sitja prúð-
búnir í kringum stórt borð, og
þannig vill til að augað dregst
strax að einni konu sem hefur
lagt aðra höndina á borðið og lýt-
ur aðeins höfði, hún er svo falleg
að maður sér varla neitt annað.
Konan á myndinni er Hulda,
Hulda frænka ung og falleg - og
ennþá vongóð um að lífið geti
borið einhvern ávöxt. Þegar við
kynntumst Huldu var hún oft búin
að missa vonina, en henni tókst
einhvern veginn alltaf að finna sér
glætu á ný. Hún hafði fengið svo
margar góðar gáfur í vöggugjöf
og hafði svo gott auga fyrir því
sérkennilega og einstaka í lífinu,
því skemmtilega og fallega. Henni
nýttust þessir hæfileikar m.a. til
að segja frá, stundum þannig að
allt umhverfið (þar á meðal hún
sjálf) varð grátlega fyndið og það
var líka unun að hlusta á fallega
tónlist með henni. Seinni árin lifði
hún rólegu lífi en allir viðburðir,
smáir sem stórir urðu henni
skemmtilegt frásagnarefni til að
miðla. Hún hafði reglulega sam-
band við stóran frændsystkinahóp
og símtölin til Huldu frænku voru
alltaf glaðleg og höfðu hvetjandi
áhrif á viðmælandann. Hún hafði
til að bera heimsborgaralega víð-
sýni sem hjálpaði til við að lyfta
huganum upp úr amstrinu. Við
viljum þakka henni Huldu fyrir
allt það sem hún hefur miðlað
okkur í gegnum árin.
Margrét og Elísabet.
Elsku ömmusystir mín, Hulda
Samúelsdóttir, er látin eftir
margra ára veikindi. Hulda var
fimmta í röð sjö systkina; barna
Amalíu Hinréttu Rögnvaldsdóttur
og Samúels Jóns Samúelssonar
frá Álftafirði. Af þeim sjö systkin-
um eru nú aðeins tvö á lífi, Krist-
jana og Guðmundur. Hulda átti
nánast allt sitt líf við heilsuleysi
að stríða og þurfti að þola ýmis-
jeppanum en ég á mótorhjóli,
hvarflaði ekki að mér að þetta
væri okkar síðasti fundur.
Ég þakka fyrir að hafa kynnst
þér Helgi, blessuð sé minning þín.
Ættingjum og vinum Helga
votta ég samúð mína.
Jón Hafsteinn Magnússon.
Kveðja frá Hjálparsveit
skáta í Reykjavík
í samfélaginu í dag er það oft-
ast hringing símtækisins og rödd
þess sem er hinum megin á lín-
unni sem flytur okkur tíðindi,
stundum gleðileg en önnur dapur-
leg. Þannig var það einnig nú
þegar sú harmafregn barst út um
skilaboðakerfi Hjálparsveitarinn-
ar, að einn félagi sveitarinnar
væri fallinn í valinn. Við félagar
sveitarinnar höfum ávallt haft að
leiðarljósi kennisetninguna að
vera viðbúinn en urðum þó algjör-
lega óviðbúin þeim tíðindum að
góður og virkur félagi hefði
skyndilega fallið frá að kvöldi 24.
nóvember.
Helgi Eiríksson var hraustur á
sál og líkama og lagði stund á
útivist og skokk til að halda sér í
góðu líkamlegu formi, ekki hvað
síst til að koma öðrum til hjálpar.
Þrátt fyrir þetta hné hann niður
á miðri hlaupabrautinni og var
látinn með það sama. Okkur félag-
ana setur hljóða og spurt er þótt
enginn geri sér vonir um að fá
efnisleg svör. Þar er ávallt sama
legt mótlæti á lífsleiðinni. En hún
hafði létta lund, var brosmild og
aðlaðandi í viðmóti. Hún og allt
hennar fólk virðist hafa fengið
lífsgleðina í vöggugjöf, því að
þetta var afar glaðlynd og umfram
allt söngelsk fjölskylda. Hulda var
falleg kona og glæsileg. Ég man
fyrst eftir henni á Lynghaganum
hjá ömmu minni, Hrefnu, þegar
ég var smástelpa. Á þeim tíma
bjó Hulda uppi á Akranesi, vann
við verslunarstörf og kom reglu-
lega í bæinn og bjó þá hjá ömmu.
Ég minnist þess að hafa horft á
þessa fallegu frænku mína að-
dáunaraugum, þar sem hún sat
og spilaði á píanó.
Hulda var gift Þorsteini
Hannessyni óperusöngvara um
árabil og bjuggu þau meðal ann-
ars nokkur ár í London, en Þor-
steinn var þar í söngnámi og söng
síðar við Covent Garden óperuna.
Hulda og Þorsteinn skildu. Hulda
eignaðist engin börn, og var það
miður, þar sem hún var mjög
hænd að börnum. Þegar ég kom
austur í Hveragerði i litla herberg-
ið hennar, sýndi hún mér hreykin
myndirnar af fjölskyldunni sem
hún hafði raðað í kringum sig.
Sérstöku ástfóstri tók hún við
nöfnu sína á ísafirði, Huldu
Bragadóttur sem er barnabarn
Bubbu systur hennar, en hún lést
fyrir mörgum árum.
Samband Huldu og Hrefnu
ömmu var alla tíð mjög náið. Síð-
ustu árin héldu þær oftast jólin
saman í litlu íbúðinni hennar
ömmu, og voru þess á milli í stöð-
ugu símasambandi. Þegar amma
dó, fyrir tveimur og hálfu ári, tók
Hulda það afar nærri sér. Hún
hafði oft orð á því við mig að hún
tryði því varla að Hrefna væri far-
in. „Stundum finnst mér hún bara
hafa skroppið til Noregs," sagði
hún einu sinni við mig. - Ég er
viss um að það hafa orðið fagnað-
arfundir hjá þeim systrum í
Himnaríki.
Ég kveð kæra frænku mína og
bið Guð að blessa minningu hennar.
Salome Tynes.
ráðgátan, að heilbrigt líferni er
ekki trygging fyrir langlífí.
Helgi var fyrst og fremst skáti
og með þá þekkingu og langa
reynslu að baki gerðist hann fé-
lagi í Hjálparsveitinni árið 1989.
Hann var mjög virkur félagi í
björgunarstarfinu og góður alhliða
björgunarmaður. Helgi sat í ýms-
um nefndum fyrir Hjálparsveitina
og sá m.a. um þjálfun á nýliðum
og gegndi ýmsum trúnaðarstörf-
um. Hann bjó yfir mikilli kunnáttu
og reynslu og miðlaði þekkingu
sinni fúslega til annarra. Nú ný-
lega leiðbeindi hann til dæmis
nýliðum í sveitinni um rötun og
ferðamennsku. Helgi batt þó ekki
alla sína hnúta á sama hátt og
samferðarmennirnir, var ákveðinn
í skoðunum og fylginn sér. Gott
var að leita til hans með verkefni,
því oftast tók hann við þeim til
úrlausnar og lagði metnað sinn í
að leysa þau vel af hendi.
Þegar við stöndum á fjallstindi
og horfum yfír langa erfíða slóð
sjáum við marga erfíða þætti sem
varð að leysa á leiðinni. Þá er
ómetanlegt að hafa verið með
traustum ferðafélaga sem ávallt
var hægt að reiða sig á. Félagar
í Hjálparsveit skáta í Reykjavik
sakna nú eins af sínum traustu
ferðafélögum um leið og minning-
arnar streyma til hans yfir móðuna
miklu. Um leið vottum við að-
standendum Helga innilegar sam-
úðarkveðjur.
Ingimar Ólafsson.
Handrit afmælis- og minningargreina skuiu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust
er móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins
( bréfasíma 5691115, eða á netfang þess Mbl@contrum.is en nánari upplýsingar
þar um má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina fari ekki
yfir eina örk A-4 miðað við meðallinubil og hæfilega linulengd — eða 2.200 slög.
Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
HULDA
SAMÚELSDÓfTlR
HELGI
EIRÍKSSON