Morgunblaðið - 13.03.1997, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 13. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
_____________________________________FRETTIR_____________________________________i
Þremenningarnir sem skipulögðu undirskriftasöfnun með byggingn álvers á Grundartanga >
Við erum engir
stóriðjumenn
Áhugamönnum um byggingu álvers við Hvalfjörð finnst
sem minna hafi borið á meirihlutanum sem styðji álverið
en háværum minnihluta sem sé á móti. Helgi Þorsteins-
son talaði við þrjá íbúa á Hvalíj arðarsvæðinu sem hafa
verið áberandi meðal stuðningsmanna álvers en sögðust
þó ekki hafa minni áhyggjur af mengun en andstæðingamir.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
JÓN Sigurðsson, Pétur Ottesen og Rafn Guðlaugsson. í baksýn
glittir í járnblendiverksmiðjuna á Grundartanga.
ÁLVER, já takk, er ekki félag heldur slagorð
áhugamanna um atvinnuuppbygginu á Vestur-
landi sem barist hafa fyrir byggingu álvers
við Hvalfjörð. En óhjákvæmilega er leitað eft-
ir einhveijum forsvarsmönnum og fulltrúum
þessara sjónarmiða. Þá hafa oft orðið fyrir
valinu þeir Jón Sigurðsson, verkamaður hjá
íslenskum aðalverktökum, Rafn Guðlaugsson,
verslunareigandi og trésmiður, og Pétur Otte-
sen, bæjarfulltrúi og afgreiðslumaður. Þeir
þrír stóðu fyrir undirskriftasöfnun til stuðn-
ings álveri við Hvalfjörð og virkjuðu þar með
hinn „þögla meirihluta" sem að þeirra áliti
hefur fengið minni athygli en lítill hópur há-
værra mótmælenda.
„Við gerðum þetta meðal annars til þess
að leiðrétta þann misskilning að meirihluti
væri á móti álverinu. Fréttamenn af Reykja-
víkursvæðinu^ virtust meðal annars trúa því,“
segir Pétur. Á þeim þremur dögum sem safn-
að var nöfnum skráðu sig 2.927, eða 70%
kosningabærra manna af svæðinu.
„Við Pétur höfum báðir skemmt á sviði og
upplifað að heill salur fari í keng af hlátri en
þetta var ennþá betra, stemmningin var svo
gríðarleg í kringum þessa söfnun,“ segir Jón.
„Vinnustöðum var lokað fyrr en venjulega til
að fólk kæmist til að skrifa undir og heilu
ijölskyldurnar þyrptust að. Bara á fyrsta
klukkutímanum skrifuðu sig 700 manns. Við
þurftum ekki að ganga á eftir neinum."
Rafn segir að vel hefði verið hægt að fá
enn fleiri nöfn. „Fólk hefur haft samband við
okkur og sagt að söfnunin hafi staðið allt of
stutt. Togaraflotinn var til dæmis allur úti
meðan hún stóð yfir og ég held að við hefðum
getað bætt við 3-400 nöfnum í viðbót."
Þeir félagar leggja áherslu á að þeir séu
ekki neinir ofstækisfullir stóriðjumenn. „Við
höfum engra hagsmuna að gæta, öðruvísi en
sem íbúar á þessu svæði og það er engin póli-
tík í þessu. Við þrír erum allir úr mismunandi
áttum í stjórnmálunum. “ segir Jón. „Við erum
engir sérstakir stóriðjumenn og ef einhver
maður kæmi og vildi leggja 10 milljarða í eitt-
hvað annað værum við líka jákvæðir."
Þurfum ekki að grenja
til okkar stóriðju
Þremenningarnir segja það mikilvægt að
umhverfisins verði gætt við byggingu álvers,
og þeim finnst margt athugunarvert hafa kom-
ið fram hjá andstæðingum álversins í þeim
efnum. Þeir taka sérstaklega fram að allar
málefnalegar athugasemdir um framkvæmd-
ina séu þakkarverðar, hvaðan sem þær koma.
Þeir segjast ekki síður hræddir við mengunina
en andstæðingarnir. „Við erum ekkert þró-
unarríki sem þarf að grenja til sín stóriðju og
fórna til þess umhverfinu. Náttúra og stóriðja
getur og verður að fara saman,“ segir Pétur.
Þeir benda einnig á að mengun komi frá allri
atvinnustarfsemi, hvort sem er landbúnaði,
bílaverkstæðum eða öðru. í öllum tilviKum
þurfi að reyna að halda henni í lágmarki.
Jón segist treysta þeim upplýsingum sem
komið hafa frá sérfræðingum Hollustuverndar
ríkisins um að ekki þurfí að óttast mengunina
frá álveri við Hvalflörð. „Reynsla okkar frá
Straumsvík og járnblendinu segir okkur að
þeir hafi rétt fyrir sér. Vissulega mun verða
mengun frá álverinu en tækninni fer stöðugt
fram. Hreinsitækin í nýju kerskálunum í
Straumsvík ná til dæmis 20% meiru en tækin
í þeim gömlu. Ég trúi því að bráðum verði
hreinsitækni það góð að nánast ekkert af
mengandi efnum sleppi frá stóriðju," segir Jón.
Jón bendir á að skoða verði mengunina frá
verksmiðjum i víðara samhengi. „Álverksmiðj-
an mun ekki aðeins valda mengun heldur líka
draga úr henni. Ef við klæðum hús með áli
þarf ekki að fella tré. Það þyrfti meiri orku
til að bera uppi flugvélar ef þær væru ekki
úr áli og nú er talið að helsta leiðin til að
draga úr eldsneytisnotkun bíla á næstu árum
sé að nota meira ál í þá. Með því móti er talið
að mengunin frá bílum muni dragast saman
um 15-falt meira en álverksmiðjan sem býr
til álið mengar. Þetta er að líta á mengun í
víðasta samhengi."
Þeir félagar taka undir að sjónmengun geti
orðið af verksmiðjum og Rafn bendir í því
sambandi á álverksmiðjuna í Straumsvík.
Truflar ekki ferðamenn
Jón segir litla hættu á að álver muni trufla
ferðamenn nokkuð og atvinnustarfsemi veki
raunar áhuga þeirra. „Við höfum aldrei orðið
varir við það að þeir finni neitt að því að við
þurfum að sjá fyrir okkur. Eftir að hvalstöðin
lagðist af er reyndar lítið um það að ferða-
menn staldri við hér nema til að fara í sjoppu." }
Pétur segir hvalstöðina hafa verið mestu
„gulrótina“ fyrir ferðamenn á svæðinu.
„Ásóknin var svo mikil að það var smíðaður
pallur fyrir ferðamenn þaðan sem þeir gátu
fylgst með hvalskurðinum. Það þurfti að vera
maður sérstaklega í því að halda fólkinu frá.
Það eru líka ferðamenn sem koma til að skoða
járnblendiverksmiðjuna og ég geri ráð fyrir
að það verði ámóta með álverksmiðjuna.“
Stóriðja stöðvar fólksflóttann
Þeir félagar trúa því að með byggingu ál-
versins megi stöðva og koma í veg fyrir og
jafnvel snúa við fólksflóttanum úr byggðinni.
Aðspurðir hvort fólksfjölgun á svæðinu sé eitt-
hvert takmark í sjálfu sér, segja þeir að mik-
il vannýtt þjónustu sé fyrir hendi. Þeir benda
einnig á að stærri einingar séu hagkvæmari
en litlar og því sé betra að hafa margt fólk
en fátt. Vinna í stóriðju sé auk þess vel launuð
og miðað við þá reynslu sem orðið hefur af i
járnblendiverksmiðjunni og sementsverksmiðj-
unni sé vel búið að starfsfólki, til dæmis sé
því boðið upp á að mennta sig og félagsstarf-
semi sé öflug. Þeir benda einnig á að járnblendi-
verksmiðjan og fleiri stórfyrirtæki hafi lagt sitt
af mörkum til umhverfísverndar og líklegt sé
að álverksmiðjan nýja fari sömu leið.
Aðspurðir um neikvæðar hliðar álversins,
aðrar en mengunina, verður þeim helst hugsað
til vandamáls sem einnig hefur hijáð álverk-
smiðjuna í Straumsvík. „Það virðist erfitt að
fá konur til að vinna í álverum hér á landi. •
Rannveig Rist hefur reynt að fá til sín konur |
í Straumsvík en það er eins og þær vilji ekki
vinna þar. Þetta er ólíkt því sem gerist í Banda- 1
ríkjunum til dæmis, þar sem 40% starfsmanna
álvera eru konur. Þetta verður auðvitað til
þess að finna þarf einhver störf fyrir konur á
móti þeim sem skapast í álverinu."
Aðspurðir hvort bæta eigi meiri stóriðju við
á svæðinu eftir að álverið er komið, segja
þeir of snemmt að taka ákvarðanir um það.
„Auðvitað eru takmörk fyrir því hvað svæðið
ber mikið, en það hefur reyndar ekki verið ,
gert ráð fyrir meiru en einni verksmiðju í við-
bót. Það verður að skoðast hveiju sinni hvað
við á,“ segir Pétur. Jón segir nægan tíma til
umhugsunar og ekki þurfi að taka ákvarðanir '
strax. „Það er búið að taka tuttugu ár að fá
þessa verksmiðju og við höfum sennilega tutt-
ugu ár til að hugsa fyrir þeirri næstu. Það
má samt alveg auglýsa það að það er ein lóð
laus hjá okkur.“
Morgunblaðið/Eyjólfur M. Guðmundsson
Tvöföldun Reykjanesbrautar
U ndir búningur
hefjist nú þegar
ÞINGMENN Reykjaneskjördæmis
hafa lagt fram tillögu til þingsá-
lyktunar um að þegar verði hafinn
undirbúningur að tvöföldun
Rf ykjanesbrautar. Flutningsmenn-
iri ir benda á aukna áherslu sveitar-
st órnarmanna á Suðurnesjum á
þetta verkefni. Þeir segja álag á
Reykjanesbraut mikið vegna auk-
innar umferðar um Keflavíkurflug-
völl og líkur séu á að það muni enn
aukast vegna fyrirhugaðrar virkj-
unar jarðhita og hugsanlegrar
byggingar álvers á Keilisnesi.
Eldsneytis-
áfyllingarkerfi
flarlægt
Vogum. Morgunblaðið.
Á KEFL A VÍKURFLU G YELLI er
unnið að því að fjarlægja gamalt
eldsneytisáfyllingarkerfi. f verk-
inu felst að grafa úr jörðu 20 stóra
eldsneytisgeyma fyrir flugvélar
við akstursbraut K, ásamt tilheyr-
andi búnaði, svo sem dælubúnaði,
lögnum og öðrum mannvirkjum
þeim tengdum. Kostnaður við
verkið er 112 milljónir. Myndin
sýnir framkvæmdirnar og er flug-
skýli Flugleiða í baksýn.
Félagsmálaráð
Um þrjátíu 1
milljónum út-
hlutað í styrki
Kvennaathvarfið fær 7,7 milljónir
BORGARRÁÐ hefur staðfest sam-
þykkt félagsmálaráðs um úthlutun
á tæplega 30 milljónum króna í
styrki til 40 umsækjenda en 49
umsóknir bárust á tilsettum tíma.
Hæstan styrk, 7,7 milljónir króna,
fær Kvennaathvarfið en Samhjálp
Hvítasunnumanna fær 3,9 milljónir
króna og Stígamót 3 milljónir.
Félag einstæðra foreldra fær 2,8
millj., Blindrafélagið 2,4 millj.,
Vernd 1,8 millj., Geðhjálp 1,4 millj.,
Félag eldri borgara fær 1,3 millj.,
Mæðrastyrksnefnd fær milljón og
Miðstöð fólks í atvinnuleit fær
sömu upphæð.
SÁÁ fær 700 þús., Landssam-
tökin Þroskahjálp fá 650 þús.,
Samtökin ’78 fá 600 þús. og Sjálfs-
björg á höfuðborgarsvæðinu fær
sömu upphæð. Félag heyrnar-
lausra, Krabbameinsfélag Reykja-
víkur og Kvennaráðgjöf fá 500
þús., hvert félag. Gigtarfélagið og
HL-stöðin fá 400 þús. og fræðslu-
og þjónustudeild kirkjunnar fær
375 þús.
Barnaheill, Krýsuvíkursamtökin
og SPOEX fá 300 þús., hvert fé-
lag. Alnæmissamtökin og Lauf fá j
250 þús., Vímulaus æska fær 200
þús. og sömu upphæð fá Fræðsl-
umiðstöð í fíknivörnum, Fjölskyldu- |
þjónusta kirkjunnar og KFUM-
skógarmenn.
Ný dögun, Styrktarfélag krabba-
meinssjúkra barna, Úlfljótsvatns-
ráð, Umhyggja og Umsjónarfélag
einhverfra fá 150 þús. hvert. Sam-
vinna 7 félaga um rekstur, Banda-
lag kvenna í Reykjavík, Dauf-
blindrafélag íslands og F.K.B., !
Fræðslustarf um kynlíf og barn-
eignir, fá 100 þús. hvert. Loks fær ■
Félagsstarf aldraðra, kór og Hús- *
mæðrafélagið 50 þús. hvort félag.