Morgunblaðið - 23.04.1997, Qupperneq 8

8 MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
, Helmskuleg hegftun
' Stelngrímur Hermannsson 7
seðlabanKastj órl seglr aö Islend-! ' 1111
lngarvhagi^eör' heimskulega i
mengunarmélum og raöi nlöur ál-
verum eA:geri ekk«t tíl aö draga s
úr áhrifUm gróðurhúsaloftteg- /O
'!!! ■ I';•/1 i' H
ÉG verð að segja það, fyrr má nú láta fífla sig . . .
Skorarformaður í tölvunarfræðiskor
Prófessorar með lægri
laun en nemendur
JÓHANN P. Malmquist prófessor
og skorarformaður í tölvunarfræði-
skor við Háskóla íslands segir
ástæðuna fyrir því að ekki sé nóg
framboð af forriturum hér á landi,
eins og bent var á í frétt blaðsins
á sunnudag, þá að hugbúnaðariðn-
aðurinn hafi vaxið mikið undanfarin
ár og því sé mikil eftirspurn eftir
tölvunar- og kerfisfræðingum. Á
móti hafí tölvunarfræðin ekki fram-
leitt nógu marga tölvunarfræðinga,
en því sé reyndar erfitt að stýra.
Hann segir á hinn bóginn að áhug-
inn á faginu sé sífellt að aukast.
í frétt Morgunblaðsins á sunnu-
dag kom einnig fram að Oddur
Benediktsson, prófessor í tölvunar-
fræði, hefði fengið ársleyfí frá
kennslu til að sinna verkefni á veg-
um Einars J. Skúlasonar hf. og
segir hann að það sé þreytandi að
vinna í Háskólanum á þessum nið-
urskurðartímum.
Nemendur betur
launaðir en prófessorar
Aðspurður segist Jóhann hafa
miklar áhyggjur af því að hæfir
kennarar fari frá skorinni og út á
hinn almenna vinnumarkað bæði
hér heima og erlendis. Að sama
skapi væri mjög erfitt að fá nýja
hæfa kennara til að koma heim og
taka að sér kennslu við Háskólann.
„Forritarar eru hins vegar betur
launaðir en prófessorar," segir
hann. „Laun prófessora eru jafnvel
lægri heldur en laun nemenda sem
eru að vinna sem forritarar og eru
að útskrifast eða ekki búnir að út-
skrifast,“ segir hann.
Jóhann segir að ef ekki fáist
góðir kennarar til að kenna í tölvun-
arfræðiskor geti hún einfaldlega
hrunið. „Við höfum þegar smá
reynslu af þvi að geta ekki mannað
allar stöður. Til dæmis í dæmatím-
um, þar sem launin voru svo langt
undir því sem nemendurnir gætu
haft úti á hinum almenna vinnu-
markaði. Ég get nefnt tölur. Við
megum borga nemendum um 500
til 600 krónur á tímann en þeir
hinir sömu gætu verið með 1.500
krónur á tímann sem forritarar.
Þetta gengur ekki upp,“ segir hann.
BALTASAR Kormákur.
Leikur
Baltasar
Halim Al?
KVIKMYNDASJÓÐUR Evrópu-
ráðsins, Eurimages, veitti á fundi
sínum í Istambúl i sl. viku 22
milljóna króna styrk til fyrirhug-
aðrar kvikmyndar um íslenska
konu og tyrkneskan mann, sem
fór með dætur þeirra tvær til
Tyrklands og móðirin fær ekki
umgengni við þær. Verður mynd-
in gerð í samvinnu Frakka, ís-
lendinga, Hollendinga og Tyrkja.
Markús Orn Antonsson, sem er
fulltrúi Ríkisútvarpsins í sjóð-
stjórninni, sat fundinn þar sem
22 milljónir eru veittar í þetta
verkefni.
Stjórnandi myndarinnar er
tyrkneskur, Canan Gerede, og
hefur hún samið handritsdrögin,
en efniviðurinn er dreginn úr
máli Soffíu Hansen og Halims
Als og dætra þeirra, þótt ekki
muni eiga að nota þau nöfn. Á
dóttir hennar að leika aðalkven-
hlutverkið og hugmyndir eru
uppi um að Baltasar leiki þá
ímynd Halims AIs. Tökur munu
fara fram bæði á íslandi og í
Tyrklandi, 3-4 vikur á hvorum
stað að áætlað er, og verður lík-
lega hægt að byija hér síðsum-
ars. Friðrik Þór Friðriksson er
meðframleiðandi að myndinni.
Dagur bókarinnar haldinn hátíðlegur
Bókmenntaþj óðin
les minna en áður
Þröstur Helgason
DDagur bókarinnar
er haldinn hátíðleg-
ur í annað sinn í
dag, á 95. afmælisdegi
Halldórs Laxness. Það er
að tilstuðlan UNESCO
sem þessi dagur er tileink-
aður bókinni en hér á landi
hefur Bókasamband ís-
lands annast_ undirbúning
fyrir daginn. í stjórn Bóka-
sambandsins sitja fulltrúar
samtaka og félaga sem
eiga hagsmuna að gæta í
íslenskri bókaframleiðslu
og -útgáfu. Nýkjörinn for-
maður Bókasambandsins
er Þröstur Helgason og
hann er fyrst spurður að
því hvers vegna Dagur
bókarinnar sé haldinn há-
tíðlegur.
„Kannski er það til þess
að minna íslendinga á
hverjir þeir eru, minna á
að bókin er og hefur verið kjarni
þjóðarinnar, að þjóðin er reist á
bókinni. Við vorum ekki fyrr stig-
in hér á land en við fórum að
skrifa bækur. Dagurinn er til
þess að minna okkur á mikilvægi
bókarinnar og einnig til þess að
efla bókina, ekki bara í efnisleg-
um skilningi, heldur reyna að
vinna að auknum lestri á bókinni
og umfjöllun um hana. Á því er
ekki vanþörf sé rannsókn Þor-
björns Broddasonar á bóklestri
sl. þtjátíu ár höfð í huga.“
- Hverjar eru niðurstöður Þor-
björns?
„Þær eru vondar fyrir bók-
menntaþjóðina og sýna að lestur
íslendinga hefur stöðugt farið
minnkandi á þessu tímabili. Þessi
könnun sýnir okkur að íslending-
ar eru ekki eins mikil bókmennta-
þjóð og þjóðin vill vera láta.“
- Er eitthvað til ráða?
„Margt er hægt að gera,
margt er að. Jólabókavertíðin er
óæskileg. íslensk skáldverk
koma flest út á þessu tímabili,
2-3 mánuðum, en útgáfan dettur
síðan niður aðra mánuði ársins.
Þetta mætti laga með því að
dreifa útgáfunni á alla mánuði
ársins, gera útgáfuna samfelldari
og halda áhuganum með því vak-
andi. Svo er líka hlutur eins og
bókmenntakennsla í skólum. Mér
skilst að hún sé eins og þegar
ég var í skóla, börn þekki fáein
ljóð og geti farið með nokkrar
línur úr þeim. Það er minna lagt
upp úr því að kenna
að lesa og njóta skáld-
skapar, meta hann.
Þetta mætti laga og
standa betur að bók-
menntauppeldi yfir-
leitt. Þá vil ég nefna bókmenn-
taumfjöllun í dagblöðum. Mér
fínnst hún stundum snúast meir
um sjálfa sig en bókmenntirnar.“
- Hver er ástæðan?
„Fræðin á bak við eru orðin
svo flókin að þau flækjast fyrir.
Almennur lesandi á erfitt með
að fylgjast með umræðunni um
bókmenntirnar. Bókmenntafræð-
in, bókmenntagagnrýnin, eru lít-
ill lokaður heimur sem er §and-
samlegur almennum lesanda.
Þessi heimur hleypir engum inn
nema þeim sem eru innvígðir í
fræðin. Þeir sem fjalla um bók-
menntir fyrir almenning þurfa
að vera meðvitaðir um þetta.
Þeir þurfa að stuðla að því að
bókmenntagagnrýnin sé ekki
bréf á milli gagnrýnenda eins og
Steinn sagði að komið væri fyrir
skáldskapnum. Bókmenntaum-
fjöllunin á fyrst og fremst að
leiða lesandann inn í bókina.“
- Er þetta áberandi nú?
►Þröstur Helgason er fæddur
í Reykjavík árið 1967. Hann
lauk stúdentsprófi frá Fjöl-
brautaskólanum í Breiðholti
árið 1987, B.A-prófi í íslensku
frá Háskóla íslands árið 1991
og M.A.-prófi í íslenskum bók-
menntum frá sama skóla 1994.
Þröstur starfaði við Bók-
menntafræðistofnun Háskóla
íslands árið 1993, var bók-
menntagagnrýnandi Dagsljóss
Sjónvarpsins veturinn 1994-
1995 en undanfarin tvö ár hef-
ur hann verið blaðamaður og
bókmenntagagnrýnandi á
Morgunblaðinu. Þröstur er
formaður Samtaka gagnrýn-
enda og Bókasambands
Islands.
„Þetta hefur verið meira áber-
andi síðustu ár. Bókmenntafræð-
in hefur breyst svo mikið.
Kannski vantar að menn leggi
listrænt mat á bækur sem þeir
skrifa um í stað þess að flækja
sig of mikið í kenningar og hug-
tök.“
- Hvað um stöðu bókmennt-
anna sjálfra?
„íslenskar bókmenntir hafa
ekki versnað, þær eru ekki síðri
en fyrir 50-100 árum. Það er
ekki bókmenntunum sjálfum að
kenna að minna er lesið heldur
frekar umhverfi þeirra. Til marks
um stöðu íslenskra bókmennta
er að sjaldan hefur verið jafnmik-
ið þýtt af íslenskum bókum, en
gera mætti betur. Þýð-
ingar íslenskra bók-
mennta, að flytja þær
út, eru mikilvægari en
margur hyggur. Það
er ekki einungis greiði
við aðrar þjóðir heldur íslenskum
bókmenntum til framdráttar. Það
er lífvænlegt fyrir íslenskar bók-
menntir að fá umfjöllun erlendis,
vera þátttakendur í umræðunni.
Hvað þetta varðar gæti Bók-
menntastofa gegnt stóru hlut-
verki, en hún verður vonandi
sett á stofn innan tíðar.“
- Hvernig viltu orða hlutverk
Bókasambandsins í fáum orðum?
„Það er aðallega fólgið í því
að standa vörð um bókina og
framtíð hennar og höfundarrétt.
í tilefni af Degi bókarinnar
sem sambandið skipuleggur
verða ýmsar uppákomur. Ekki
síst vil ég minna á dagskrá á
Kjarvalsstöðum sem mun standa
frá kl. 15-22. Fyrst verður lesið
fyrir börn en síðan hefst dagskrá
fyrir fullorðna á því að Helga
Bachmann leikkona les ljóð eftir
Halldór Laxness, en tónlistar-
menn munu koma fram auk rit-
höfunda."
Bókmennta-
fræöin er lítiil
lokaður heimur