Morgunblaðið - 26.04.1997, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ
24 LAUGARDAGUR 26. APRÍL 1997
ÚTI A-Ð BORÐA
KAMPAVÍN er að mörgu leyti
ofinetinn drykkur að mínu mati,“
segir John Maddison þar sem við
dreypum á kampavínsglasi fyrir matinn í
forstofu Einars Ben við Ingólfstorg. „Alls
ekki svo að skilja að kampavín séu vond. Það
mætti frekar líkja þessu við hversu ofmetinn
humar er í samanburði við krabba, þótt
krabbakjöt gefi humri stundum ekkert eftir.
Það eru framleidd mörg einstaklega góð
freyðivín í t.d. Ástralíu, mér dettur Croser í
hug, sem yfirleitt eru miðlungskampavínum
fremri jafnt hvað varðar verð og gæði. Þegar
kemur að bestu vínunum er hins vegar erfitt
að skáka Frökkunum.“
Maddison ætti að hafa þokkalega þekkingu
á þessum málum því að áður en hann gerðist
sendiherra á Norðurlöndunum starfaði hann
í landbúnaðardeild framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins um árabil, 1970-1994, og
sá m.a. um að gera samninga við ríki utan
ESB um vínmál. Hann vann að gerð
samninga við Rúmeníu, Búlgaríu og
Ungverjaland auk Ástralíu og Nýja-Sjálands.
Þá hóf hann samninga við Suður-Áfríku. „Það
sem ég sá mest eftir er ég færði mig um set
var að fá ekki tækifæri til að vinna að
vínsamningum við t.d. Argentínu og Chile er
fóru í gang eftir að ég hætti,“ segir Maddison.
Kampavín kom mikið við sögu í
samningaviðræðunum því að eitt helsta
baráttumál ESB var að fá vínframleiðendur
utan sambandsins til að hætta að nota nöfn á
borð við Champagne, Beaujolais, Port,
Chianti og Chablis á vín sín en öll eru þessi
vínheiti tengd evrópskum vínhéruðum. „Þetta
átti ekki síst við Ástrali sem óhikað hafa
kallað freyðivín sín kampavín. Samkomulag
náðist að lokum um að þessi ríki létu af þessu
eftir nokkum aðlögunartíma en á móti gáfum
við eftir varðandi ýmis tæknileg atriði.
Ástralir nota víngerðaraðferðir, sem ekki em
leyfðar í Evrópu. Ekki þó vegna þess að þær
séu óæskilegar heldur af sögulegum
ástæðum. Það var mun auðveldara að ná
samkomulagi við Ástrali en Ný-Sjálendinga
og við vomm jafnvel gagnrýndir fyrir að vera
of linir í garð þeirra^t.d. í blaðagrein er einn
þekktasti vínmaður Ástrala, James Halliday,
ritaði í The Australian."
Fnrdómalaus
í ljósi þessa tel ég óhætt að panta hið
nýsjálenska vín Cloudy Bay sem er einhver
ljúffengasta vínupplifun sem hægt er að
hugsa sér með forréttinum og ber það undir
Maddison. „Já, endilega. Þú heyrir að ég hef
enga fordóma. Ég hef meira að segja
heimsótt Cloudy Bay í Marlborough því að
yfirleitt byrjuðum við heimsóknir okkar í
Ástralíu og Nýja-Sjálandi með því að
heimsækja vínhérað þannig að við vissum
hvað við væmm að tala um er við kæmum til
Canberra til viðræðna. Við verðum þó að fá
okkur evrópskt rauðvín með aðalréttinum.
Það má ekki ofgera hlutunum," segir
Maddison og við verðum ásáttir um
Hermitage 1991 frá E. Guigal.
Ég panta mér laxatartar með eggjarauðu,
VIKII
✓
Sendiherra Evrópusambandsins á Islandi og í
Noregi, John Maddison, hefur yfírleitt í mörgu að
snúast. Hann gefur sér þó stundum tíma til að
njóta eins helsta áhugamáls síns, góðs matar og
víns, eins og Steingrímur Sigurgeirsson komst
______að er þeir snæddu saman kvöldverð á______
veitingastaðnum Einari Ben.
kapers og rauðlauk í forrétt og sé að
Maddison er mjög upptekinn við að lesa
íslenska seðilinn, að því er virðist tiltölulega
vandkvæðalaust. „Yfirleitt getur maður ráðið
í íslensku heitin ef maður gefur sér tíma,“
segir hann en gefst þó upp er kemur að
réttinum „íslenskt alþýðupate". Að lokum
ákveður hann að reyna reyksoðinn svartfugl
með bláberjavinaigrette.
Cloudy Bay vekur mikla lukku hjá okkur og
fellur vel að báðum réttunum. Laxatartarið
milt með fullmiklum rauðlauk og hógværu
kapers reyndist ágætur réttur, fyllilega í anda
þeirrar nýju íslensku matargerðar sem
staðurinn ætlar sér að standa fyrir. Maddison
veltir svartfuglinum mikið fyrir sér og segir
hann „athyglisverðan" en nokkuð þurran.
Mataráhugi Maddisons vaknaði á sjöunda
áratugnum er hann giftist franskri konu og
byrjaði að fá góðan mat. „Þetta var áður en
við gengum í Evrópusambandið með þeim
áhrifum sem sú aðild hefur haft á breska
matargerð og matarúrval,“ segir hann.
Áhugamaóur um
íslsnska matargerð
„Ég hef öðlast mikið álit á íslenskri
matargerð í heimsóknum mínum hingað til
lands upp á síðkastið. Raunar hef ég skrifað
Michelin og bent þeim á að það væri vel þess
virði að líta hingað til lands. I Michelin-
handbókinni fyrir Norðurlöndin er fjallað um
Noreg, sem einnig heyrir undir mig, en
einungis Ósló. Ég benti þeim á að vel mætti
fjalla um aðrar borgir í Noregi og að
jafnframt væru nokkur veitingahús á Islandi
sem ættu stjörnu svo sannarlega skilið. Ég
er þá að hugsa um staði á borð við Holtið,
Grillið og Perluna. Slíkir staðir eru í
stjömuflokki og einnig ætti að vera hægt að
útdeila myndarlegum skammti af
hnífapörum [sem Michelin notar einnig til að
skilgreina gæði staða]. Ég fékk mjög
vinalegt svar frá Miehelin þar sem þeir
sögðu að ekki gæfist tími til að gera þetta
fyrir næstu handbók en fyrir þá þarnæstu
kæmi vel til greina að hafa ísland með. Ég
held að Reykjavík sé einn þeirra staða í
heiminum þar sem er að finna hæsta hlutfall
góðra veitingahúsa á íbúa. Að minnsta kosti
er ég orðinn að aðdáanda."
í aðalrétt fæ ég pönnusteiktar svart-
fuglsbringur með sólberjasósu en Maddison
pantar rósmarínlegið lambafille með rauð-
vínssósu og segir íslenska lambakjötið
einstakt. Svartfuglinn er hæfilega eldaður og
sólberjasósan á ágætlega við þessa
sjávarvillibráð. Maddison er ánægður með
lambið en segir hið franska mataruppeldi sitt
gera að verkum að það fari svolítið í taugamar
á honum þegar sama meðlætið er borið fram
með fleiri réttum en báðir emm við með sama
grænmetið og appelsínusneið með réttum
okkar. „Þetta er mjög algengt einnig á góðum
breskum veitingastöðum en í Frakklandi er
byggt á þeirri heimspeki að hver tegund kjöts
eigi sitt grænmeti er eigi best við. Líklega er
þetta vegna þess að áður fyrr, á árunum eftir
stríð, var ekki nóg framboð af grænmeti og
enn er verið að reyna að bæta það upp með
því að hlaða alltaf sem flestu á alla diska.“
Einkasalan afnumin
Evrópusambandsaðild Svía og Finna og
EES-aðild íslendinga og Norðmanna hefur
þegar leitt til róttækra breytinga á
áfengissölumálum og jafnvel gæti svo farið að
þessi ríki yrðu að fella niður einkasölu ríkisins
á áfengi í smásölu til að standast lög og reglur
ESB. Maddison segist telja það nær
óhjákvæmilegt. „Þetta er ekki spuming um
viðskiptahagsmuni heldur lagaleg spurning.
Ef þið viljið takmarka áfengissölu getið þið
gert það á annan hátt, t.d. með reglum um
afgreiðslutíma. Það er okkar mat að það eigi
ekki að skipta máli hver selji áfengið á meðan
almennum reglum er fylgt og ég býst við að
Norðurlöndin verði beitt mjög þungum
þrýstingi í þessum efnum.“
Veitingastaðurinn er nefndur í höfuðið á
Einari Benediktssyni, miklum
þjóðernissinna er um tímabil bjó í húsinu.
Meðan við borðum slær rafmagninu út í
nokkrar sekúndur nokkrum sinnum og
skyndilega byrjar eldvarnarbjalla að hringja
án sýnilegrar ástæðu. Ég segi Maddison að
hugsanlega sé þetta andi Einars Ben sem sé
að kvarta yfir nærveru ESB-sendiherrans í
húsinu. „Það ætla ég að vona ekki,“ segir
Maddison og brosir. „Það væri algjörlega
ástæðulaust."
Hópmeðferð
GYLFI ÁSMUNDSSON SÁLFRÆDINGUR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
í SÍÐASTA pistli var gefið svar
við spumingu um hópefli, en ekki
gafst rúm til að svara því hvemig
hópeflið tengist hópmeðferð. Verð-
ur nú reynt að bæta örlítið úr því.
Hópefli er það afl sem skapast og
býr í hópi og getur haft áhrif til
góðs eða ills á hegðun þátttakend-
anna. Á námskeiðum í hópefli
gefst þeim tækifæri til að upplifa
hvemig hópur sem sjálfstætt afl
verður til, hvernig þeir stjómast
af þessu afli og einnig hvernig
þeir geta haft áhrif á það með því
að vera sér betur meðvitandi um
hvers eðlis þetta afl er og hvaða
áhrif það hefur á þá sjálfa.
Snemma á þessari öld var farið
að beita hópmeðferð í því skyni að
hafa áhrif á geðræn sjúkdómsein-
kenni. í fyrstu var það einkum
gert af hagkvæmnisástæðum,
þannig að hægt var að meðhöndla
fleiri sjúklinga í einu og spara
þannig tíma. Meðferðin líktist þá
fremur fjölfaldaðri einstaklings-
meðferð, þar sem viðræður vom
við einn einstakling í einu, en aðr-
ir þátttakendur lögðu orð í belg
og sýndu honum viðbrögð eða
svörun. Um og eftir miðja öldina
vom rannsóknir og kenningar um
hópa og hópefli komnar á það stig
að farið var að beita hópmeðferð á
annars konar hátt, þannig að at-
hyglin beindist að hópnum sem
slíkum og leitast var við að láta
einstaklingana mótast af áhrifum
hópsins.
Til þess að hópeflið verði sem
sterkast þarf hópur að vera varan-
legur yfir einhvem tíma og hafa
sem mesta samloðun. Það getur
tekið nokkum tíma að skapa slíka
hóptilfinningu hjá ólíkum einstak-
lingum sem koma hver úr sinni
áttinni. Því er reynt að velja sam-
an í meðferðarhóp fólk sem hefur
svipaðan bakgmnn og svipuð
vandamál, þannig að samstaða
myndist sem fyrst. Sá hópur sem
er varanlegastur og þéttastur,
mótaður af löngum samvistum og
tilfinningalegum böndum, er fjöl-
skyldan. í fjölskyldunni verða tfi-
finningaleg átök, þar sem meðlim-
Áhrif til góðs
eða ills
imir gegna mismunandi hlutverk-
um og verða fyrir misjöfnu tfifinn-
ingalegu álagi. Stundum lendir
einn í því að verða blóraböggull,
svarti sauðurinn í fjölskyldunni,
vandræðabarnið eða geðsjúkling-
urinn. í honum fær fjölskyldan að
öðm leyti stundum sameiginlega
útrás og réttlætingu á vandamál-
um sínum. „Ef hann væri ekki
svona erfiður væri ekkert að hjá
okkur.“ Hitt gæti hins vegar verið
nær sanni, að hann þjóni því hlut-
verki að axla tilfinningalegar byrð-
ar fjölskyldunnar með þeim afleið-
ingum að hann verður sjúklingur-
inn í fjölskyldunni. í fjölskyldu-
fræðum er hann þá skfigreindur
sem einkennisberi fjölskyldunnar,
en vandans er að leita í fjölskyld-
unni sem heildar, tjáskiptum
hennar og hlutverkamynstri. Með-
ferðin beindist því að hinu sjúk-
lega fjölskyldumynstri fremur en
að „sjúklingnum" sjálfum, og
reynt er að opna fýrir bein tilfinn-
ingaleg tjáskipti og draga fram
ýmislegt sem áður mátti ekki
nefna. Þessi aðferð hefur oft
reynst mjög árangursrík, jafnvel
þar sem mikið veikir sjúklingar
em í fjölskyldu. Þá er fjölskyldan
öll kölluð saman til reglulegra
hópfunda, og best þykir að allir
meðlimir hennar séu með, allt frá
ungum bömum upp í afa og ömm-
ur eða aðra, sem kunna að til-
heyra fjölskyldunni. Til þess að
skoða megi og rekja í sundur
vandann þarf hópurinn að vera
sem heildstæðastur. I fjölskyldu-
ráðgjöf þar sem vægari og al-
mennari vandamál era tekin til
meðferðar er gengið út frá svipuð-
um forsendum um hópeflið í fjöl-
skyldunni.
Annars konar hópmeðferð er
svonefnd samfélagsmeðferð, en
hún var einn aðalvaxtarbroddur-
inn í geðlækningum á sjöunda og
áttunda áratugnum. Hún fer fram
á geðdeildum, þar sem litið er á
sjúkradefid með sjúklingum sínum
og starfsfólki sem lítið samfélag
og allt sem þar gerist er notað í
lækningatilgangi. Sameiginlegir
daglegir fundir einkenna þetta
meðferðarform, þar sem rædd em
mál sem snerta þetta litla samfé-
lag frá degi til dags og hópeflið
notað til að gera þátttakendur að-
lögunarhæfari. Fyrir um 25 áram
var samfélagsmeðferð talsvert
beitt á Kleppsspítala um nokkurra
ára skeið, en þegar legutími stytt-
ist og göngudeildarmeðferð jókst
brast að mestu grundvöllur fyrir
slíkri meðferð. Samfélagsmeðferð-
in átti hins vegar mikinn þátt í að
breyta viðhorfi starfsliðs til geð-
sjúkdóma og gera sjúklingana
ábyrgari og virkari í eigin með-
ferð og samsjúklinga sinna.
Hópmeðferð með smærri hópa
hefur einnig verið beitt töluvert á
geðdeildum. Er þá reynt að velja
saman 6-8 sjúklinga sem eiga
svipaða reynslu eða geðrænan
vanda. Sjaldnast verða slíkir hóp-