Morgunblaðið - 20.06.1997, Qupperneq 6

6 FÖSTUDAGUR 20. JÚNÍ 1997_____________________________________________________________MORGUNBLABIÐ
FRÉTTIR
Tuttugu vatnslitamyndir og málverk kærð til RLR vegna gruns um fölsun
Vísbendingar
um innbyrðis
tengsl
Tuttugu verk, vatns-
litamyndir og málverk,
voru kærð til Rann-
sóknarlögreglu ríkis-
ins í gær vegna gruns
um meinta fölsun.
AÐ SÖGN Ólafs Jónssonar, for-
varðar, sem ber fram kæruna, eru
sum þeirra verka sem getið er í
kærunni í tengslum við verkin þrjú
sem kærð voru fyrr á árinu til
RLR. Öll verkin voru seld hérlend-
is að sögn Ólafs hjá uppboðsfyrir-
tækinu Gallerí Borg.
„Sum verkanna tengjast inn-
byrðis að gerð og ýmsu öðru leyti.
Þannig er undirskirift á verki sem
eignað var Þórarni B. Þorlákssyni
hin sama á annarri mynd, undir-
málningin á Kjarvals-verkinu sem
var kært í mars og Kjarvals-verk-
inu sem er kært nú, er nær hin
sama, svo eitthvað sé nefnt,“ segir
Ólafur.
Ekki verið
innrömmuð fyrr
Ellefu verk af tuttugu eru vatns-
litamyndir og tengjast tíu þeirra
innbyrðis á þann hátt að þær eru
unnar á sama pappír.
„Verkin eru unnin á mismunandi
tíma á tvenns konar teiknipappír
og þessi pappír fínnst ekki í öðrum
verkum Kjarvals. Þegar, eins og at-
hugun hefur leitt í ljós, sami pappír
er síðan notaður í vatnslitamyndum
sem eignaðar eru öðrum höfundi,
vakna eðlilega grunsemdir um að
um falsanir sé að ræða,“ segir Ólaf-
ur.
„Verkin voru nýlega innrömmuð
þegar þau voru boðin upp og höfðu
aldrei verið römmuð inn áður. Þau
bera ekki merki upplitunar, sem
bendir til að þau hafi ekki komist í
tæri við dagsljós, þ.e. ekki hangið
uppi. Flest vh-ðist því benda til að
sami aðili hafí haft verkin undir
höndum."
Hann segir með öllu ljóst að eitt
verkanna sem merkt er Jóni Stef-
ánssyni sé fölsun, því það hafi verið
keypt á uppboði í Danmörku árið
1986 og var þá eftir annan lista-
mann, Vilhelm Wils, samtíma-
manns Jóns.
Lélegt listrænt handbragð
„Jafn óyggjandi sannanir liggja
ekki fyrir varðandi hin verkin
nítján, en grunurinn um að hin
verkin séu fölsuð er nægjanlega
rökstuddur og sterkur til að leggja
fram kæru. Auk pappírs eins og áð-
ur er nefnt, má nefna atriði eins og
listrænt handbragð, sem er yfír
höfuð lélegt á þessum verkum og
langt fyrir neðan hæfni listamann-
anna sem um ræðir, auk ýmissa
tæknilegra þátta,“ segir Ólafur.
Samkvæmt upplýsingum frá
RLR hefur rannsókn í tengslum
við fyn’i kæru vegna verkanna mið-
að ágætlega, en meðal annars hafi
verið beðið eftir kæru vegna fleiri
verka sem talin eru fölsuð.
„Eftir ég lagði fram fyrri kæru,
hef ég ekki leitað sérstaklega eftir
að fá í hendur verk til að rannsaka
með tilliti til hugsanlegrar fólsunar.
Ymsir aðilar hafa hins vegar talið
sig knúna til að sýna mér verk í
VERK sem eignað er Kjarval og kallast Verndarinn. Öðrum megin er myndin eins og hún Iítur út séð
með berum augum, en við hliðina eins og hún birtist undir útfjólubláu ljósi. Yfirmálning flúrljómar og
birtist í eintóna dökkum lit, og má greina hana í lögun heysátu.
þessu skyni, og í nokkrum tilvikum er nið-
urstaðan þessi. Hvað varðar verkin í eigu
Listasafns Islands og Kjarvalsstaða, verð-
ur að líta til þess að listfræðingar sem
annast innkaupin eru sjaldnast sérfróðir
um tæknilega úrvinnslu verkanna, þ.e.
striga, olíu og annað þess háttar.
Mannleg mistök geta átt sér stað í mál-
um sem þessum, ekki síst þar sem ei’fitt
getur verið að fmna hvað er athugunar-
vert fyn’ en verkin eru borin saman og
þau greind út frá öðrum forsendum en
þeim sem augað sér við fyrstu skoðun.
Hvort sem einstaklingur eða stofnun
kaupir falsað verk, liggur glæpurinn ekki
hjá þeim; sökin er annars staðar.“
Kært með samþykki safna
Ég kæri myndirnar í eigu safnanna
með þeirra samþykki. Þau gera það í þágu
hagsmuna almennings, sem sýnir kjai’k-
aða afstöðu og hefur væntanlega verið
talsvert stórt skref að taka. Maður skyldi
ætla að þeir aðilar sem t.d. koma að upp-
boðsmálum listaverka, myndu sýna jafn
ábyrga afstöðu og upplýsa af fúsum og
frjálsum vilja um rétta eigendasögu
verka, sem er lykilatriði í því að rekja
uppruna þeirra."
Undirbúningur kærunnar sem lögð var
fram í gær hefur staðið yfii’ seinustu mán-
uði að sögn Ólafs og tafíst heldur vegna
þess að hann hafi kappkostað að vera var-
færinn og hafa rökstuðninginn traustan.
„Aðrir séi’fræðingar um listaverk sem
ég hef sýnt umrædd verk, þar á meðal
fjórir forverðir sérhæfðir í pappír, eni
ekki í vafa um að eitthvað óeðlilegt sé á
ferð, þótt svo að líta beri til þess að það er
mönnum þungt áfall að svo mörg verk séu
í umferð á ekki stærri markaði.
VERK sem eignað er Jóni Stefánssyni og sýnir blómauppstill-
ingu. I vinstri horni myndarinnar hafði verið málað yfir undir-
skrift Vilhelms Wils og ártalið ‘12, en nafn Jóns Stefánssonar
sett í hægra hornið þess í stað og sker sig greinilega frá bak-
grunninum, eins og kemur glöggt fram undir útfjólubláu ljósi.
Ársreikningar Reykjavíkurborgar árið 1996
Tekjur ekki verið
hærri í fimm ár
SWISSCARE
poub G I V E N C H Y
Kynning í dag, föstudag,
kl. 14-18
Kynnum nýja
Natural Glow kremið.
Krem, sem kallar fram
náttúrulegan Ijóma húðarinnar,
eykur sólbrúnku, vinnur gegn
öldrun húðar og er rakagefandi.
Spennandi kaupauki.
Kringlunni 4-6.
ENDURSKOÐUNARSKÝRSLA
með ársreikningi Reykjavíkurborg-
ar var lögð fram á fundi borgar-
stjórnar í gær. Útsvarstekjur árs-
ins 1996 urðu rúmir 8,9 milljarðar
og fasteignaskattur nam rúmum
2,4 milljörðum. Samkvæmt skýrsl-
unni hafa tekjur borgarsjóðs ekki
verið hærri síðustu fímm ár og
kemur fram að arður af fyrirtækj-
um borgarinnar og holræsagjald
eiga stærstan þátt í tekjuaukningu
milli áranna 1994 og 1995, þótt út-
svarstekjur hafí einnig hækkað um-
talsvert. Heildarskuldir voru
14.237,5 milljónii’ og var hlutfall
skulda af skatttekjum 119,4% árið
1996. Var það í fyrsta sinn á þess-
um áratug sem heildarskuldir borg-
arsjóðs stóðu í stað milli ára.
I fjármagnsyfírliti kemur fram
að halli hefur verið á rekstri borg-
arsjóðs sl. 5 ár og að hann hafí ver-
ið fjármagnaður með lántökum.
Hallinn náði hámarki árið 1994 en
síðan hefur dregið úr honum og á
síðasta ári var hann innan við helm-
ingur þess, sem hann var árið 1994
og hefur í raun ekki verið minni í
sex ár. Kostnaður við rekstur mála-
flokka jókst miðað við árið 1995 um
337 milljónir. Þrátt fyrir aukna lán-
töku léttist greiðslubyrðin á síðasta
ári um rúmar 200 miUjónir. Bent er
á að fjárfestingar hafi dregist sam-
an siðustu fímm ár enda hafí tekju-
afgangur ekki verið mikill og var
heildarfjárfesting á síðasta ári rétt
liðlega helmingur þeirrar upphæð-
ar, sem varið var til fjárfestinga ár-
ið 1992.
Rekstur málaflokka of liár
I skýrslu borgarendurskoðanda
segir að ýmislegt horfí til bóta í
rekstri borgarsjóðs, þegar reikn-
ingar ársins 1996 séu skoðaðir en
að rekstur málaflokka sé þó enn of
hár miðað við skatttekjur og að
mjög brýnt sé að leita leiða til að ná
honum niður, annaðhvort með nið-
urskurði einhverra liða eða með því
að auka tekjur. Markviss lánastýr-
ing hafí skilað árangri en áfram-
haldandi fjármögnun með lántöku
sé íþyngjandi fyrir borgarsjóð.
Fram kemur að í fjárhagsáætlun
ársins 1996 hafí verið gert ráð fyrir
rúmum 11,1 milljarði til málaflokka
og fjárfestinga en í ársreikningi sé
gert ráð fyrir i-úmum 11,8 milljörð-
um og er mismunurinn 719,4 millj-
ónir, sem skýrist af aukafjárveit-
ingum og endurskoðun fjárhagsá-
ætlunar sem samþykkt voru af
borgarráði.
I skýrslunni kemur fram að tekj-
ur borgarsjóðs síðustu fimm ár frá
borgarfyrirtækjum hafi numið
5.653,3 milljónum á meðalverðlagi
1996. Hafa þær hækkað úr 740,2
milljónum árið 1992 í 1.499,7 mölj-
ónir árið 1996 eða um 102,6%. Sam-
kvæmt fjárhagsáætlun fyrir árið
1997 er gert ráð fyrir að fyrirtækin
skili borgarsjóði 1.496,3 milljóna
arði og mun borgarsjóður því fá
7.149,6 milljónir á sex árum miðað
við meðalverðlag árið 1996. Árið
1996 var hagnaður þeirra borgar-
fyrirtækja sem gert er að greiða
arð í borgarsjóð 950,6 milljónir en
arðgreiðslur námu 1.499,7 milljón-
um. Eigið fé fyrirtækjanna rýrnaði
þvi um 549,1 milljón á árinu vegna
arðgreiðslna.
Óraunsæi í fjárhagsáætlun
Borgarendurskoðun vekur at-
hygli á undir liðnum skipulags- og
byggingamál að sama óraunsæi á
sér stað þriðja árið í röð í fjárhags-
áætlunagerð. Árið 1996 hafi þess
verið vænst að seldar yrðu eignir
að verðmæti 300 milljónir en aðeins
seldist fyrir 154 milljónir. Gert var
ráð fyrir að keyptar yrðu eignir
fyrir 75 milljónir en í árslok höfðu
verið keyptar eignir fyrir 420 mölj-
ónir og var stærst þeirra kaup á
eign Skeljungs hf. í Skerjafirði fyr-
ir 117 milljónir.
„Café Iðnó“
í Keflavík
„CAFÉ Iðnó“ er nafn á nýju kaffí-
húsi sem opnað verður í tengslum
við Hótel Keflavík í byrjun júlí.
Verður staðurinn til húsa í gler-
húsi áfóstu hótelinu en glerið er
úr viðbyggingu Iðnó í Reykjavík
sem tekin var niður fyrr í sumar.
Steinþór Jónsson hótelstjóri
segir lengi hafa vantað kaffíhús í
Keflavík til mótvægis við þá
mörgu skyndibitastaði sem þar
séu. Segist hann ætla að reyna að
skapa kaffihúsamenningu, svip-
aða og tekist hafi í Reykjavík og
hafi honum þótt sjálfsagt að nota
þetta nafn með tilliti til uppruna
glersins. Sæti verða fyrir 40 til 50
manns og er ráðgert að hafa stað-
inn opinn til miðnættis. Verið er
að undirbúa uppsetningu glersins
með því að ganga frá sökklum og
gerir Steinþór ráð fyrir að kaffi-
húsið verði opnað fyrstu vikuna í
júlí.
Ný herbergi í notkun
Fleiri nýjungar eru einnig í
boði hjá Hótel Keflavík, ný 850
fermetra líkamsræktarstöð, Lífs-
stfll, verður opnuð bráðlega í
kjallaranum, svo og þrír nýir veit-
ingastaðir í húsi tengdu hótelinu,
Subway, staður með kínamat og
fiskréttastaður. Steinþór Jónsson
segist leigja út rekstur þessara
staða en útvegar alla aðstöðu.
Þá hafa 10 ný herbergi verið
tekin í notkun til viðbótar þeim 18
sem bættust við í fyrra og eru þau
nú alls 67.
!
i
t
I
í
(
I
s
4
5
i
c
I
1
H
í