Morgunblaðið - 30.09.1997, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/RAX
VIÐ breytingar á bílunum var tekið mið af innanmáli 40 feta flutningagáma.
Munaði litlu að bílarnir rækjust utan í gámaveggina - en það slapp.
Suðurskautsbflarnir
sendir úr landi
JEPPARNIR sem Heimskauta-
bílar (Arctic Trucks) í Kópavogi
leggja til rannsóknarleiðangurs
Sænsku pólstofnunarinnar
(SWEDARP) á Suðurskauts-
landinu í vetur voru settir í
flutningagáma í gær. Bílarnir
tveir fóru í einn 40 feta langan
gám og dráttarkerra, dekk,
varahlutir, skjólfatnaður,
myndavélar og annar búnaður
í 20 feta gám.
Jepparnir eru af gerðinni
Toyota Land Cruiser, stærri
gerð, og hefur verið breytt hjá
aukahlutadeild P. Samúelsson-
ar ehf. í Kópavogi til snjó- og
jöklaaksturs. Við breytingarnar
var byggt á reynslu íslenskra
jeppamanna og verður þetta í
fyrsta sinn sem slíkir jeppar eru
notaðir til ferðalaga og rann-
sóknarstarfa á Suðurskauts-
landinu. Auk stórra hjólbarða,
breyttrar fjöðrunar drifbúnað-
ar og fjarskiptatækja, voru sett
ýmis tæki frá Sænsku pólstofn-
uninni í bílana. Nefna má raf-
búnað fyrir tölvur vísinda-
manna, festingar fyrir íssjár-
loftnet og fleira. Þá eru bílarnir
búnir sprungugrindum,
sprungustiga, srjóakkerum og
fleiru til að auðvelda ferðalagið
um auðnir Suðurskautslandsins.
íslenskir ökumenn
Eimskip flytur gámana til
Bremerhaven í Þýskalandi og
er áætlað að þeir fari þaðan til
Höfðaborgar í Suður-Afríku
13. október. í desemberbyijun
verður bílunum skipað um borð
í ísbijót sem flytur leiðangurs-
menn og búnað að ísröndinni
undan Dronning Maud-landi á
Suðurskautslandinu. Áætlað er
að sjálft rannsóknarstarfið
hefjist á jóladag og standi fram
í miðjan febrúar.
Tveir íslendingar, þeir Jón
Svanþórsson rannsóknarlög-
reglumaður og Freyr Jónsson
tæknifræðingur, taka þátt í
leiðangrinum og verða öku-
menn jeppanna á Suðurskauts-
landinu. Áætlað er að þeir fari
héðan í lok nóvember til fundar
við aðra leiðangursmenn í
Höfðaborg.
------» ♦ »------
Franski pilturinn
Ekki veður
til leitar
EKKI var unnt að gera leit að
franska piltinum Michael Leduc í gær
eða fyrradag vegna veðurs.
Á laugardag leituðu björgunarsveit-
armenn og þyrla Landhelgisgæslunnar
fram í myrkur í grennd við öll vatns-
föll á svæðinu milli Fljótshlíðar og
Þórsmerkur og niður að sjó. Leitað
var með Markárfljóti, Krossá, Gilsá
og einnig á Fljótshlíðarafrétti og í
Gilsárgljúfrum, að sögn Gils Jóhanns-
sonar, lögregluvarðstjóra á Hvolsvelli.
Jónas J. Hallsson, aðstoðaryfirlög-
regluþjónn í Reykjavík sem stjórnar
leitinni, segir að nú sé beðið veðurs
til þess að leita í íjörunni við ósa
Markárfljóts og verði það gert á
miðvikudag ef veður leyfir.
Ekki sést í þijár vikur
Ekki er vitað um ferðir Michaels
Leducs síðan hann steig úr rútu á
Hvolsvelli 6. september. Hann átti
pantaða gistingu í Reykjavík
16. - 18. september og síðan far úr
landi. Vitað er að hann hafði áhuga
á að skoða sig um í Þórsmörk, Land-
mannalaugum, Skaftafelli og við
Mývatn. Hann átti miða sem gerði
honum kleift að ferðast ótakmarkað
með rútum frá 3.-16. september.
Sú kenning sem leitin miðast við
er að hann hafi gengið inn í Fljóts-
hlíð og ætlað að vaða þar yfir Mark-
árfljót en sú leið er afar illfær.
Tónleikar í Háskólabíói
fimmtudaginn 2. október kl. 20:00
Hljómsveitarstjóri: Haflibi Hallgrímsson
Petri Sakari Tónskáld starfsársins 1997-1998

Hafliöi Hallgrímsson: Krossfesting
)ean Sibelius: Sinfónía nr. 5
Slarfsárið -

Ull/
Sinfóníuhljómsveit Islands
Háskólabíói vi6 Hagatorg
Sími: 562 2255
Fax: 562 4475
Veffang: www.sinfonia.is
Miöasala á skrifstofu hljómsveitarinnar og viö innganginn
Heilaskaði af völdum slysa
Um 30% finna
fyrir einkennum
DAGANA 3. og 4.
október verður á
Hótel Loftleiðum
haldið námskeið um
heilaskaða af völdum
slysa.
Fjallað verður um hin-
ar margþættu skynrænu,
geðrænu og vitrænu af-
leiðingar höfuðáverka og
megináhersla verður lögð
á vægan og miðlungs
slæman heilaskaða.
Þuríður J. Jónsdóttir
er í undirbúningsnefnd
námskeiðsins ásamt
Kristófer Þorleifssyni
geðlækni og Grétari Guð-
mundssyni taugalækni.
„Það eru fjölmargir
einstaklingar sem þjást
eftir minni og stærri slys
og það reynist oft erfitt að finna
orsakir vanlíðunar þeirra,“ segir
Þuríður.
„Tölvusneiðmynd af höfði leið-
ir yfirleitt ekkert afbrigðilegt í
ljós og segulómskoðun er líklegri
til að nema breytingar á heilavef
en hana er oft erfitt að fram-
kvæma á þessu stigi. Einkennin
sem um ræðir geta komið í ljós
allt að tveimur árum eftir slysið.“
- Hvers konar einkenni kunna
að gera vart við sig?
„Þau eru í grófum dráttum
þríþætt. Þrálátir höfuðverkir, sí-
þreyta og ýmis einkenni, sem - Hversvegna koma einkenn-
hafa með skynjun að gera, ber in ekki fyrr í ljós?
fyrst að nefna. Viðkomandi get- „í fyrsta lagi er erfitt að
ur þá verið viðkvæmur fyrir mæla vefrænu einkennin og
birtu, hávaða og stundum breyt- taugasímaskemmdirnar koma
ist jafnvel lyktarskyn og bragð- ekki fyrr en síðar í ljós. Oft ein-
skyn. Svefntrufianir eru mjög beitir fólk sér fyrst að sjáanleg-
Þurlður J. Jónsdóttir
► Þuríður Jóhanna Jóndóttir
er sérfræðingur í klínískri sál-
fræði og fékk doktorsgráðu í
taugasálfræði árið 1990 frá
Dalhousie háskólanum í
Kanada. Hún starfar á endur-
hæfingar- og hæfingardeild
Landspítalans í Kópavogi en
sinnir jafnframt öðrum deild-
um spítalans. Auk þess hefur
Þuríður tekið að sér að meta
taugasálfræðilegar afleiðing-
ar eftir slys.
algengar.
Næst koma geðræn einkenni
og persónuleikabreytingar. „Ein-
um einkennum, beinbrotum og
slíku. Það er ekki fyrr en ein-
staklingurinn er farinn að lifa
staklingar geta fundið fyrir eðlilegu lífi á ný að kemur í ljós
skapsveiflum, fólk á t.d. erfitt að hann getur ekki tekist á við
með að hemja sig og halda aftur umhverfi sitt og hefur breyst.
af sér. Á hinn bóginn geta ein-
kennin verið framtaksleysi,
þunglyndi, kvíði og gleðistol og
margir einangrast. Geðræn ein-
Hvers konar meðferð stend-
ur til boða?
„Ýmsar leiðir hafa verið
reyndar til að meðhöndla ein-
kenni geta verið á bilinu væg kennin, einkum geðræn ein
og upp í mjög alvarleg. Það er kenni. Hefðbundin geðlyf hafa
ekki óalgengt að fólk hafi öll þó reynst gagnlítil. Sumir hafa
þessi geðrænu einkenni," segir bent á skyldleika með höfuð-
Þuríður. meiðsla-heilkennum og vægum
Þriðji flokkurinn segir hún að flogaeinkennum en flogin geta
falli undir vitræn einkenni.
,Lang algengast er að einbeit-
legið djúpt í heila. Þeir hafa
meðhöndlað lokaða höfuðáverka
ingarörðugleikar geri vart við með lyfjum sem koma í veg fyr-
sig, svo og minnistap og minnis-
truflanir sem geta valdið fólki
erfiðleikum. Hugsun verður oft
hægari."
- Hversu algengt er að fólk
fái ofangreind einkenni eftir námskeiðinu?
ir krampa í stað hefðbundinna
geðlyfja. Á íslandi vantar tilfinn-
anlega meðferðarúrræði fyrir
þennan hóp einstaklinga."
- Hveijir halda fyrirlestra á
slys?
„Af hundrað einstaklingum
sem hafa lent í vægum eða miðl-
ungs alvarlegum höfuðáverkum
„Hingað til lands koma Marc
E. Hines taugalæknir, Nils R.
Varney taugasálfræingur og
Robert N. Varney eðlisfræðing-
má gera ráð fyrir að um 70% ur. Þeir tveir fyrrnefndu ræða
finni ekkert fyrir einkennum. Þar um líffræðilegar afleiðingar
ofan á bætist að margir fara slysa og meðferð við þeim. Hinn
aldrei á slysavarðsstofu eftir síðastnefndi lýsir þeim flóknu og
væg eða miðlungsalvarleg slys. margbreytilegu eðlisfræðilegu
Má gera ráð fyrir að um 30% þáttum í umferðarslysum sem
komi til með að eiga í erfiðleikum
vegna einhverra þessara ein-
kennajafnvel þótt þeir ________
hafi virst óskaddaðir."
- Hvernig lýsa
þessar skemmdir sér í
miðta ugakeifin u ?
„Ýmist getur verið
Oft erf itt að
finna orsakir
vanlíðunar
lítill gaumur hefur verið gefinn
hér á landi.“
_________ Þuríður segir nám-
skeiðið opið læknum
og sálfræðingum og
þeim að kostnaðar-
lausu en lögfræðing-
um og öðrum sem
um vefrænar skemmdir að ræða, vinna að slysamálum gefst kostur
s.s. löskun á viðkvæmum tauga- á þátttöku líka.
símum og rifnar háræðar, eða Námskeiðið styrkja Sálfræð-
um starfrænar lífefnafræðilegar ingafélag íslands, Geðlæknafélag
eða lífeðlisfræðilegar truflanir. íslands, Félag íslenskra heimilis-
Hinar vefrænu skemmdir geta iækna, Félag sjálfstætt starfandi
verið svo örsmáar að þær grein- heimilislækna, fræðslunefnd
ast oft ekki með myndgreiningar- Læknafélags Islands og Novartis
tækjum.“ lyfjafyrirtækið.