Morgunblaðið - 30.09.1997, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
flttfipittMfifrtfe
Stefan Sagmeister og Hjalti Karlsson hönm
utan umnýjasta geisladisk Rolling St<
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
STEFNUMÓTUN í
ENDURVINN SLU
ÞUSUNDIR heimila safna nú blöðum, tímaritum og
öðrum pappír, sem þeim berst, og koma síðan fyrir
í sérstökum söfnunargámum. Þetta gerir fólk, þótt
pappírssöfnunin kosti fyrirhöfn og jafnvel nokkur út-
gjöld, vegna þess, að það vill leggja sitt af mörkum til
umhverfisverndar og stuðla að endurnýtingu pappírs-
ins. Allt frá stofnun 1991 hefur Sorpa flutt út þennan
pappír og bylgjupappa og haft af því nokkrar tekjur.
Nú er svo komið, að fyrirtækið tapar verulegu fé á
pappírsútflutningnum eða sem svarar 3-4 krónum á
hvert kíló. Astæðan er sú, að endurvinnslufyrirtækin
erlendis borga ekki lengur neitt fyrir pappírinn og
krefjast jafnvel greiðslu fyrir að taka á móti honum,
svo mjög hefur framboðið aukizt vegna söfnunar í ná-
grannalöndunum. Sorpa íhugar nú alvarlega að hætta
útflutningi og urða pappírinn í staðinn, sem er miklu
ódýrara.
Það er skiljanlegt, að Sorpa getur ekki til langframa
tapað verulegum fjárhæðum á pappírnum, enda ber
fyrirtækinu í raun engin skylda til að koma honum í
endurvinnslu erlendis. Hins vegar yrði það mikil aftur-
för að endurnýta ekki pappírinn og áfall fyrir umhverf-
isvernd í landinu. Framkvæmdastjóri Sorpu, Ögmund-
ur Einarsson, kom fram með þá hugmynd í viðtali hér í
blaðinu sl. laugardag, að Islendingar endurvinni papp-
írinn sjálfir á eigin forsendum og nýti þessa vistvænu
vöru til landgræðslu. Full ástæða er fyrir yfirstjórn
umhverfismála að taka þessar ábendingar alvarlega og
láta kanna með hvaða hætti er hægt að nýta pappírinn
sem áburð á eyðimörkum landsins. Vafalaust mun það
kosta talsvert fé, en ávinningurinn getur einnig verið
mikill.
I viðtalinu bendir Ögmundur á, að engin lög eða
reglur gildi í landinu um hvort og með hvaða hætti beri
að standa að endurnýtingu. Hann lýsir eftir fastmót-
aðri stefnu löggjafans og stjórnvalda í þessum efnum.
Full ástæða er til að taka undir það.
GRÓSKAN í ÚTFLUTN-
INGI HUGBÚNAÐAR
EG DÁI hann! Ég
þurfti aðeins að líta
einu sinni í kynning-
argögnin til að sjá að
leitinni var lokið.
Honum tókst í senn
að vera trúr og túlka með stórkost-
legum hætti upphaflegu hugmyndina.
Ef Stefan væri kvikmynd fengi hann
fimm stjörnur," segir tónlistarmaður-
inn Lou Reed um hönnuðinn Stefan
Sagmeister í nýlegu hefti tímaritsins
Graphis 303. Sagmeister rekur virta
vinnustofu í New York. Hann hefur í
samvinnu við Hjalta Karlsson, eina
fasta starfsmann sinn, nýlokið við
umslag utan um nýjasta geisladisk
hinnar þekktu rokkhljómsveitar Roll-
ing Stones. Geisladiskurinn heitir
„Bridges to Babylon" og kemur út í
dag, 30. september.
Sagmeister hefur vakið athygli fyr-
ir ýmiss konar hönnun undanfarin ár.
Teiknistofan hefur hins vegar smám
saman verið að sérhæfa sig í hönnun
umslaga utan um geisladiska. „Mér
finnst hreint út sagt frábært að
hanna geisladiska. Skemmtilegast er
að fá tækifæri til að hitta og vinna
með viðskiptavinunum. Ég elska tón-
list. Ég hef litla ánægju af því að selja
hveríúlan iðnaðarvarning. Ég hef
ánægju af því að glíma við að tengja
við tónlistina allar hliðar viðfangsefn-
isins. Mér finnst yndisleg tilfinning
að leggja jafn mikla vinnu í jafn lítinn
og handhægan hlut,“ segir Sagmeist-
er í Graphis 303 og tekur fram að
ólíkt öðrum umbúðum endi umslag
utan af geisladisk ekki í öskutunn-
unni.
I tímaritinu Print kemur fram að
Sagmeister vilji vinna í nánu sam-
starfi við tónlistarmennina frá upp-
hafi. „Fyrst,“ segir hann „koma tón-
listarmennirnir með upptöku af tón-
listinni. Ég velti því upp í umræðunni
um hvað tónlistin sé, en engar áþreif-
anlegar hugmyndir eru nefndar. Við
viljum aðeins að þeir segi frá því af
hverju þeir sömdu tónlistina. I fram-
haldi af því, áður en hafist er handa
við sjálfa vinnuna, leikum við tónlist-
ina aftur og aftur á teiknistofunni -
án þess þó að hlusta. Tónlistin er
meira í bakgrunni. Þá, með hliðsjón
af því hvað þeir sögðust hafa verið að
hugsa um og ég veit að ég er að
hugsa um, verður fyrsta hugmyndin
til,“ segir Sagmeister.
Hjalti segir að oft noti tvímenning-
arnir svokallaða hugarflugsaðferð.
„Við látum hugann reika og í fram-
haldi af því verða kannski til 3 til 4
góðar hugmyndir. Hugmyndirnar eru
bomar undir tónlistarmanninn. Eftir
að hann hefur tekið afstöðu er línan
lögð og vinnan heldur áfram þar til
allir eru ánægðir,“ segir Hjalti.
Kímni og fijótt ímyndunarafl
HUGBÚNAÐARÚTFLUTNINGUR hefur vaxið ótrú-
lega mikið að undanförnu. Hann nam á 1.129 milljón-
um króna árinu 1996, en áætlað er að hann verði á þessu
ári um 1.700 milljónir króna. Aukning milli ára stefnir því
í að verða um og yfir 50%. Það er því að rætast sem spáð
hefur verið, að hugbúnaðargerð yrði einn helzti vaxtar-
broddur atvinnulífsins. Hann er nú þegar orðinn mikil-
væg atvinnugrein.
Gróskan í útflutniningi hugbúnaðar er langt umfram
spár, en Seðlabankinn taldi aukninguna á þessu ári verða
um 300 milljónir. Nú er aukningin á árinu áætluð rúmlega
570 milljónir króna. Mest er flutt út af hugbúnaði til
Bandaríkjanna eða meira en helmingur.
Útflutningur hugbúnaðar á sér tiltölulega stutta sögu.
Ekki eru nema sex ár frá því hann nam aðeins 25 milljón-
um króna, árið 1991, en vöxturinn hefur verið hraður síð-
an, einkum undanfarin þrjú ár. Þróunin lýsir færni og
hugviti tölvukynslóðarinnar svonefndu, unga fólksins,
sem hefur náð að tileinka sér þessa nýju tækni. Full
ástæða er því til að hlúa að þessari ungu atvinnugrein,
sem allt bendir til að muni vaxa ört áfram í næstu fram-
tíð.
í upphafi tölvualdar var sú ákvörðun tekin að leggja
ekki innflutningstolla á tölvur og tölvubúnað. Var meðal
annars vonast til, að tölvur yrðu almenningseign og Is-
lendingar tileinkuðu sér þar með þessa nýju tækni. Þessi
framsýni er nú að skila sér. Vaxið hefur úr grasi nýr iðn-
aður, sem margfaldlega hefur endurgreitt þjóðarbúinu
tollfríðindin. Mest er þó um vert, að þjóðin hefur eignazt
hóp hugvits- og tæknimanna, sem virðist fyllilega sam-
keppnisfær á alþjóðlegum tölvumarkaði.
Kímni er aldrei langt undan og
frjótt ímyndunarafl endurspeglast í
allri hönnuninni. Umslagið utan um
nýlegan geisladisk neðanjarðarhljóm-
sveitarinnar H.P. Zinker’s „Mounta-
ins of Madness" er þar engin undan-
tekning. Aðalmyndefnið er andlits-
mynd af eldri manni. Plastið varpar
rauðum blæ á niðurdregið andlitið en
þegar myndin er dregin undan kemur
í ljós skelfingu lostið, rautt og grænt
andlitið. Hönnunin hefur verið talin
gefa til kynna hversu stutt sé frá einu
hugarástandi til annars.
Sagmeister segist í Print í rauninni
ekki hafa áhuga á yfirborðinu. „Yfir-
borðið kemur langt á eftir hugmynd-
inni - að lokum hvers verkefnis og
oft á síðustu mínútunni. Hugmyndin
er færð í fallegan búning. Eg hef í
rauninni aðeins áhuga á því - og ég
veit að einföldunin er mikil - að fá út
sterka túlkun, að hönnunin hafi
áhrif,“ segir hann og tekur fram að
leiðin að hinni réttu hönnun sé oft
grýtt. „Erfiðasti hlutinn felst einfald-
lega í því að gera vel. Ég þarf fyrst og
fremst að varast að falla ekki í þá
gryfju að hætta þegar hönnunin lítur
vel út og nauðsynlegt er að fara aftur
til baka og byrja upp á nýtt. Að sætta
mig ekki við að hönnunin sé undir
meðallagi."
Heildstæð nálgun
Hönnunin hefur svo sannarlega
vakið viðbrögð og ýmsir af þekktustu
N Slíf
ntr it'U,
d’t »#f~t m
\v« "V ...
•> •
f y
%■ íffSKf
Cfjfc flJHíCrtl
.' 1 *‘u . ,r * jfíBmft
Æk
• j&Ba
S
I nánu sam-
bandi við tón-
listarmennina
TVÍMENNINGARNIR Stefan Sagmeister og Hjalti Karlsson. Sagmeister
opnaði teiknistofuna árið 1993. Hjalti hefur starfað með honuin í um eitt ár.
UNDIR rólegu yfirbragðinu leynist skelfingu lostinn maður á
geisladisk neðanjarðarhljómsveitarinnar H.P. Zinker.
tónlistarmönnum heims hafa leitað til Talking Heads er einn af þeim og ber
teiknistofu Sagmeisters vegna hönn- hann lof á Sagmeister í Graphis.
unar umslaga utan um nýja geisla- „Hönnunin snýst ekki aðeins um stíl,
diska. David Byrne úr hljómsveitinni liti og lögun á fleti. Sagmeister nálg-
LOU Reed er einn af ánægðum
viðskiptavinum vinnustofu Sag-
meisters.