Morgunblaðið - 19.10.1997, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. OKTÓBER 1997 11
I
►
I
►
)
)
>
>
>
>
>
>
>
:
>
I
I
I
p
L
Hagnaður Eimskips
og dótturfélaga
800
. milljónir króna
1993 1994 1995 1996 1997
Hlutfall rekstrartekna
Eimskips og dótturfélaga
erlendis
1993 1994 1995 1996 1997
Þróun eigin fjár Eimskips
og dótturfélaga
8.000-
milljónir króna
6.470'
1993 1994 1995 1996 1997
E I M S K I P
Velta Eimskips
og dótturfélaga
16.000
12.000
1993 1994 1995 1996 1997
Heildareignir Eimskips
og dótturfélaga
í lok hvers árs
20.000
15.000
milljónir króna 17.843
BH
1993 1994 1995 1996 1997
Starfsmannafjöldi
Eimskips og
dótturfélaga
1.400
meðaltal fyrir
1.200 *lvert tímabil
Erlendis
1.000
800
600-
400-
200
0
A Islandi
=\
I 1 I
I I
1.092
f
■ 'íwMíi
1993 1994 1995 1996 1997
Rekstrartekjur Eimskips
og dótturfélaga af
erlendri starfsemi
3 000 - ^~
milljomr krona
1993 1994 1995 1996 1997
' '

—
20.000
Markaðsvirði Eimskips
og dótturfélaga
í lok hvers árs
milljónir króna 17.875
15.000
10.000
5.000
1993 1994 1995 1996 1997

Markaðsvirði
hlutabréfa Burðaráss
í lok hvers árs
10.000-
milljónir króna
Markaösverö eigna sem skráð
8.000 eru á hlutabréfajnarkaöi, þ.e.
Verðbréfaþingi Islands eða
Opnatilboðsmarkaðnum..
6.000
8.654
1993 1994 1995 1996 1997
- Hvernig hefur afkoma erlendra
dótturfyrirtækja verið?
„Hún hefur almennt verið jákvæð.
Eimskip rekur nú 16 starfsstöðvar
erlendis í tíu löndum og starfsmenn
félagsins erlendis eru vel yfir 300
talsins. Stórt verkefni erlendis er
rekstur Maras Linja sem hófst um
mitt ár 1996. Fyrirtækið er dótturfé-
lag Eimskips og er með þrjú skip í
rekstri á milli meginlandshafna
Bretlands og baltnesku hafnanna.
Pessi starfsemi hefur farið batnandi
en við höfum ekki náð henni endan-
lega fyrir hom. Það er markmið að
gera það á næstu þremur til sex
mánuðum."
Annar stærsti eign-
arhlutinn í Marel
- Hver eru ykkar markmið í sam-
bandi við rekstur Burðaráss? Verða
einhverjar breytingar á þeirri starf-
semi í tengslum við skipulagsbreyt-
ingarnar?
„Það verða ekki sérstakar breyt-
ingar á stefnu eða markmiðum
Burðaráss í kringum þetta.
Burðarás var ekki fyrr á árum um-
talsverður þáttur í starfseminni en
hefur vaxið hratt. Núna höfum við
gert það að áhersluatriði að halda
betur utan um reksturinn. Við réð-
um því sérstakan framkvæmdastjóra
fyrir fyrirtækið þannig að það er nú
orðið sjálfstæð eining innan Eim-
skips.
Við höfum fjárfest að verulegu
marki í íslenskum sjávarútvegi og
talið það mjög áhugaverðan fjárfest-
ingárkost. A heildina litið hefur það
skilað sér.
Marel er orðið annað stærsta fyr-
irtækið í hlutabréfaeign Burðaráss.
Við höfum verið hluthafar í því fyrir-
tæki í tæplega tíu ár. Marel er orðið
stærsta útflutningsfyrirtækið í ís-
lenskum iðnaði fyrir utan stóriðju.
Það hefur verið mjög spennandi að
vera þátttakandi í þessu verkefni."
- En verður haldið áfram að fjár-
festa í sjávarútvegi?
Það kann vel að vera en fyrst og
fremst ætlum við að fylgjast með
framvindu þeirra fyrirtækja sem við
EIMSKIP
nýtt skipurit
(frá okt. 1997)
Flutninga-
svið
Þórður
Sverrisson
----- .
Innan-
landssvið
Hjörleifur
Jakobsson
V J
Eignarhlutir í félögum sem ekki tengjast flutningastarfsemi
Markaðs- verðmæti Eignar- hlutdeild
Flugleiðir 2.925 33,4%
Marel 1.418 Sjóvá Almennar 826 33,9% 9,6%
Útq.fél. Akureyringa 691 19,6%
íslandsbanki 681 5,8%
Haraldur Böðvarsson 518 8,8%
Skeliunqur 464 13,0%
Sildarvinnslan 355 6,5%
Skagstrendingur 174 10,9%
Grandi 80_ 1,6%
Önnurfélög 522
Samtals 8.654 aaaeasÉBaeeá
erum núna þátttakendur í. Ekki er
útilokað að sinna því ef upp koma
áhugaverð verkefni. Stundum teng-
ist það flutningahagsmunum. Það
má vel vera að Burðarás hafi áhuga
á því í framtíðinni að fjárfesta í nýj-
um verkefnum, en engin niðurstaða
liggur fyrir í því.“
Treystum forystu-
mönnuni UA
- Fjárfesting ykkar í ÚA gefur til
kynna að þið hafið trú á framtíð
landvinnslu.
„Þegar við eignuðumst hlut í ÚA
var búið að taka ákvarðanir um að
efla landvinnsluna._ Við fylgjum eftir
forystumönnum ÚA og treystum
þeim til þess að sjá til þess að áður
en alltof langt um líður verði þetta
fyrirtæki rekið með góðum hagnaði.
Kannski er hægt að ná jákvæðri út-
komu í landvinnslu með nýrri nálgun
og reyndar hefur mér skilist að mun-
urinn á framlegð á vinnslu á sjó og í
landi hafi farið minnkandi. Ég held
að möguleikar séu á því að straum-
línulaga framleiðsluna og gera úr
henni meiri verðmæti."
- Nú hafa hlutabréf í mörgum
hlutafélögum á Verðbréfaþingi verið
að lækka í verði að undanfórnu.
Hvert er þitt mat á þessari þróun á
hlutabréfamarkaðnum?
„I sjálfu sér hafa lækkanir á hluta-
bréfamarkaðnum ekki komið mér á
óvart. Hlutabréf hækkuðu mjög ört
á mjög skömmum tíma á síðari hluta
síðasta árs og fyrri hluta þessa árs
sem hefur e.t.v. mótast af innlendum
kringumstæðum. Það var ekki um
marga fjárfestingarkosti að ræða
miðað við talsvert aukna eftirspurn
og eftirvænting var ríkjandi á mark-
aðnum. Hins vegar finnst mér það
nokkuð áhyggjuefni hversu markað-
urinn er gi-unnur. Ég hef áhyggjur
af því hversu ráðgjöf þeirra fyrir-
tækia. sem veita aðstoð á bessu sviði.
er takmörkuð. Mér sýnist að hún
byggist ekki á miklum rannsóknum,
íhugunum og íhygli. Þegar verð-
bréfasalar tala um að afkoma fyrir-
tækja sé lakari en væntingar stóðu
til þá er spuming hver bjó til vænt-
ingar og á hvaða forsendum. Ég held
að það sé nauðsynlegt að horfa mjög
alvarlega á það hvei-t sé hlutverk
verðbréfafyrirtækja þegar verið er
að ræða um félög sem eru skráð á
verðbréfamarkaðnum. Ég held að
þessi fyrirtæki geti ekki stefnt að
öðru en gera hlutina betur en þau
eru að gera í dag. Það er einn vandi í
þessum fyrirtækjum að þau era
einnig að kaupa og selja fyrir sig
sjálf eða sjóði sem tengjast þeim ná-
ið. Þetta er ekki aðeins áhyggjuefni
hér á landi. Efling þessara fyrir-
tækja með meiri þekkingu og íhygli
ætti að vera sameiginlegt markmið.“
Sóknarfæri í eflingu
sjávarútvegs og iðnaðar
- Hvaða sóknarfæri sjá forráða-
menn Eimskips í sjálfri flutninga-
starfseminni á næstu ár-
um bæði hérlendis og er-
lendis?
„Við sjáum íyrst og
fremst sóknarfæri í efl-
ingu íslensks sjávarútvegs
og iðnaðar. Efling á stóriðju eykur
flutningastarfsemina til og frá land-
inu því það þarf einnig að flytja hrá-
efni. Okkur finnst það áhugavert að
sjá hvað gerist í þeim efnum. Það
eru einnig auknir möguleikar í inn-
anlandsflutningum og flutninga-
tengdri þjónustu.
Þá höfum við áhuga á að nota
stöðu okkar hér á Norður-Atlants-
hafinu sem er einhver þótt hún sé
ekki mjög sterk. Við teljurn að það
geti verið búbót í því, þar sem Eim-
skip siglir yfir Atlantshafið milli
Evrópu og Bandaríkjanna. Við telj-
um þó að það verði aldrei mjög stór
hluti af okkar flutningastarfsemi í
heUd en geti skapað viðbótargi'unn í
flutningana milli íslands og Evrópu
og íslands og Bandaríkjanna.
Eimskip flytur sjávai'afurðir í
verulegum mæli til og frá Norður-
Ameríku. Við höfum flutt rækju frá
Nýfundnalandi til Evrópu og ís-
lands. Þessa dagana vill þannig til að
þrjú skip, tvö leiguskip og eitt af
okkar eigin skipum, eru í flutningum
á mUli Evrópu og Norður-Ameríku
með frysta vöru, aðallega frystan
fisk og kjúklinga. Stuðlafoss hefur
verið notaður í þessum flutningum.
Þetta verkefni hófst um mitt ár 1996
og það er að festast í sessi.
Síðan munum við freista þess að
festa okkur í sessi í Eystrasaltslönd-
unum og núna í þessari viku vorum
við að kaupa 19 manna flutningafyr-
irtæki í Helsingborg tU að þétta
þetta net. Tvær stærstu einingarnar
okkar erlendis eru hins vegar í Rott-
erdam og Bretlandi.
Við erum að skoða reglubundið
nýja möguleika sem við teljum að
séu fyrir hendi erlendis, en lítum svo
á að kjarninn í okkar starfsemi verði
áfram hér heima. Landflutningar
hér innanlands hafa orðið þýðingar-
meiri á allra síðustu árum, sérstak-
lega vegna bætts vegakerfis.
Eins og sakir standa höfum við
verið með tvö skip erlendis í leigu-
verkefnum. Þetta voru aðalskip okk-
ar hér áður í flutningum til og frá ís-
landi og hétu þá Brúarfoss og Lax-
foss, en við erum að kanna mögu-
leika á sölu þeirra skipa.“
Hörð samkeppni á
markaðnum
- Eimskip og Samskip hafa átt í
samstarfi í Norður-Ameríkusigling-
um. Hvernig hefur það gengið?
„Það hefur gengið snurðulaust og
ég veit ekki annað en báðir aðilar
geti verið ágætlega sáttir við sam-
starfið. í því sambandi stóðum við
andspænis því að flytja fyrir þá eða
flytja ekki fyrir þá. Við gerum ráð
fyrir að það hefði heyrst hljóð úr
horni ef við hefðum neitað að veita
þeim flutningaþjónustu á viðunandi
kjörum. Auðvitað hefðum við getað
farið þá leið að semja ekki við þá en
bjóðast engu að síður til að flytja fyr-
ir þá. Við ákváðum að gera flutn-
ingasamning þar sem fram kom
hvert áætlað flutningsmagn yrði og
annað slíkt. Þetta varð ásteitingar-
steinn yfirvalda samkeppnismála
sem hafa gert við það athugasemdir.
Þær athugasemdir hafa í sjálfu sér
engu breytt og við erum tilbúnir til
að halda áfram bessu samstarfi ef
samstarfsaðili okkar óskar eftir því.
Hann á aðra kosti og ræður því sjálf-
ur við hverja hann semur. Við erum
að vinna svona með fjölda annarra
aðila erlendis í flutningastarfsemi af
ýmsu tagi.“
- Það heyrist oft sú gagnrýni að
samkeppni sé lítil á flutningamark-
aðnum og Eimskip ráði þar lögum og
lofum. Hvernig kemur samkeppnin
ykkur íyrii' sjónir um þessar mund-
ir?
„Það er hörð samkeppni á þessum
markaði, enda þótt hún sé ekki eins
hatrömm og fyrir einu ári. Þá voru
fyrirtækin að undirbjóða hvort ann-
að án þess að efnahagslegar eða
kostnaðarlegar forsendur væru fyrir
þeim boðum og afkoman af flutn-
ingastarfseminni var í samræmi við
það. Hins vegar er áframhaldandi
mjög mikil samkeppni á markaðnum
hér innanlands. í stórflutningum er
samkeppnin meiri við erlenda aðila
og stór hluti af því magni sem fer til
og frá landinu er fluttur með erlend-
um skipafélögum. Hagnaðurinn gef-
ur ekki til kynna að slaki
sé á samkeppninni. Við
höfum mikla reynslu af
því að keppa og allan
þann tíma sem ég hef ver-
ið hér hefur verið mikil
samkeppni, þótt hún hafi komið í
sveiflum eins og á erlendum mörkuð-
um.
- En verðið þið varir við áhuga er-
lendra aðila á íslenska flutninga-
markaðnum?
„Við verðum vör við það með
reglulegu millibili að erlendir aðilar
séu að áforma það að hefja hingað
siglingar. í flestum tilvikum hefur
ekkert komið út úr því vegna þess að
þessir aðilar hafa séð það að verðlag
á fragt og kostnaður gefa ekki vonir
um góða afkomu. Oft nota þessir að-
ilar það sem fyiirslátt að þeir hafi
ekki aðgang að viðunandi hafnarað-
stöðu eða íslensku keppinautarnir
séu of sterkir. Við erum hins vegar
alltaf klárir á því að erlend sam-
keppni geti hafist á morgun. Við höf-
um því aðhald frá samkeppnisaðil-
um, samkeppnisyfirvöldum og
mögulegri erlen'dri samkeppni,
ásamt aðhaldi frá samfélaginu."
Tilbúnir að keppa
við hvern sem er
-Því hefur verið haldið fram að
Eimskip hafi sett sér það markmið
að ná yfirráðum á landflutninga-
markaðnum og yfirtekið í því skyni
Tollvörugeymsluna og Vöruflutn-
ingamiðstöðina ásamt því að kaupa
meirihluta í starfandi fyrirtækjum.
„Eimskip setti sér það markmið
að koma sér upp virku flutninga-
kerfi. Félagið lítur á sig sem alhliða
flutningafyrirtæki sem er tilbúið til
að veita flutningaþjónustu á hvaða
sviði sem er. Eins og ég nefndi áður
byrjuðum við á þessu fyrir sjö árum.
Við lifum við breyttar kringumstæð-
ur og ætlum ekki að halda áfram að
rembast eins og rjúpan við staurinn
að flytja vörur eingöngu með skipum
af því við byrjuðum á því á fyrstu
áratugum þessarar aldar. Við lifum í
breyttu þjóðfélagi þannig að við telj-
um nauðsynlegt að geta boðið við-
skiptaaðilum okkar landflutninga-
þjónustu af hvaða tagi sem er. Því
höfum við sett okkur það markmið
að koma okkur upp virkri landflutn-
ingaþjónustu og erum tilbúnir til að
keppa við hvern sem er.
Það hafa verið fjölskyldufyrirtæki
í þessum rekstri, sem hafa veitt
mjög góða og mikla þjónustu. Svo
mun að sjálfsögðu verða áfram. Hins
vegar held ég að menn hafi í vaxandi
mæli verið að vakna upp við það eftir
t.d. 20 ára starf að þeir áttu lítið eftir
nema kannski bflinn. Sama þróun
hefur orðið á erlendum flutninga-
markaði. Við erum mjög sáttir við
það landflutningakerfi sem við höf-
um komið okkur upp og getum veitt
miklu betri þjónustu en áður var og
eigum örugglega eftir að straumlínu-
laga það. Við munum aftur á móti
ekki verða einir á þessum markaði
fremur en öðrum og höfum ekki
áhuga á því.
Viðhorf okkar er það að sam-
keppni í flutningastarfsemi sé mikil-
væg og hafi leitt til umtalsverðra
framfara í flutningaþjónustu á und-
anfórnum árum og áratugum. Á
sama tíma hefur greinin notið þess
að geta tiltölulega auðveldlega hagað
sínum rekstri með þarfir markaðar-
ins í huga og opinber afskipti hafa
verið í lágmarki.1*
„Efla þarf
verðbréfa-
fyrirtækin“