Morgunblaðið - 13.01.1998, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚÁR1998
ERLENT
ÞÚSUNDIR kínverskra bænda
og fjölskyldur þeirra bjuggu sig
í gær undir hugsanlega eftir-
skjálfta jarðskjálftans sem jafn-
aði við jörðu 130 þúsund íbúðar-
hús í Hebei-héraði á laugardag.
Um hálf milljón manns varð
heimilislaus og allt að 50 manns
Enginn veggur heill
biðu bana er hús hrundu. Aðal-
skjálftinn mældist 6,2 stig á
richterskvarða en jarðslgálfta-
stofnun Kína spáði því í gær að
hugsanlega kynni allt að 7 stiga
skjálfti að ríða yfir í kjölfarið.
Kínverskar hersveitir sinntu
bráðahjálp á skjálftasvæðunum
og fluttu þangað mat, tjöld og
skjólfatnað. Vart stendur heill
veggnr eftir á stórum svæðum í
nágrenni Kínamúrsins en mynd-
in var tekin í þorpi í Zhangbei-
sýslu sem ekkert var eftir af er
skjálftinn hafði riðið yfir á laug-
ardag.
Óveður setur allt úr skorðum í Quebec og á Nýja Englandi
Rafmagn komið á
í miðborg Montreal
Montreal, Portland í Maine. Reuters.
Hvíta-Rússland
Asakanir
um launráð
Kiev. Reuters.
HELSTA stjómarandstöðuhreyf-
ing Hvíta-Rússlands, Alþýðufylk-
ingin, vísaði í gær harðlega á bug
fullyrðingum um að hún væri að
undirbúa að steypa Alexander
Lúkasjenkó forseta af stóli. Því var
haldið fram í ríkissjónvarpi Hvíta-
Rússlands, sem stjómað er af
stjómvöldum, á sunnudagskvöld.
Valery Buyval, talsmaður AI-
þýðufylkingarinnar, sagði fullyrð-
ingar ríkissjónvarpsins fáránlegar.
Talsmaður forsetans, Valerí
Tolkasjev, vildi ekkert tjá sig um
sjónvarpsþáttinn og þær fullyrð-
ingar er þar vom settar fram.
Fréttastofan Interfax hafði hins
vegar eftir ónafngreindum emb-
ættismanni, er starfar að öryggis-
málum, að allar þær stofnanir
landsins, er sinntu öryggismálum,
væm nú að kanna fullyrðingar um
að valdarán væri í undirbúningi.
Lúkasjenkó var kjörinn forseti
árið 1994 en jók við völd sín í kjöl-
far umdeildrar þjóðaratkvæða-
greiðslu árið 1996. Stjórnarand-
staða og frjálsir fjölmiðlar hafa átt
veralega undir högg að sækja í
stjómartíð Lúkasjenskós og hafa
stjórnarhættir hans verið for-
dæmdir af vestrænum ríkjum.
ALLT athafnalíf var meira og
minna úr skorðum í Montreal í
Kanada fram eftir degi í gær, fjórða
daginn í röð, vegna rafmagnsleysis
af völdum veðurs sem geisaði frá
mánudegi til föstudags í síðustu
viku. Síðdegis í gær tókst að koma á
rafmagni í miðborginni og lífið í
borginni fór smám saman að færast
í eðlilegt horf.
Rafmagnsleysið kom illa við um
þrjár milljónir manna í austurhluta
Ontario og í suðurhluta Quebec og í
gær var athafnalíf lamað í fjölda
bæja í fylkjunum og einnig í norð-
austurhluta Bandaríkjanna, Nýja
Englandi.
Veðrið gekk inn yfir New
Brunswick-fylki í gær og olli snjó-
koma rafmagnsleysi í dreifbýli en
var þó ekki eins slæmt og búist hafði
verið við, að því er fréttastofan
Canadian Press greindi frá í gær.
Kanadíska veðurstofan gerir ráð
fyrir að hitastig hækki í dag og þá
má búast við rigningu, en ekki er
talin hætta á frostregni eins og því
sem valdið hefur mestu tjóni í Ont-
ario og Quebec.
Forráðamenn rafmagnsveitna
Quebec-fylkis, Hydro-Quebec, fóra
þess á leit að skólar, verslanir,
stofnanir og iðnaðarfyrii-tæki yrðu
lokuð í gær og fram á kvöld í mið-
borg og vesturhluta Montreal, sem
er næststærsta borg Kanada. í fyrr-
inótt fór frost í 12 gráður í borginni
og hvatti lögregla fólk til að leita
skjóls í hjálparmiðstöðvum fremur
en dvelja á heimilum sínum án upp-
hitunar.
Lucien Bouchard fylkisstjóri
hvatti þá íbúa sem enn hefðu raf-
magn til þess að koma þeim er ekki
hefðu það til aðstoðar, því sums
staðar yrði ekki hægt að koma raf-
magni á fyrr en eftir nokkra daga.
Ellefu þúsund hermenn hafa verið
kallaðir út til að koma fólki til hjálp-
ar í Ontario og Quebec, í Montreal
og höfuðborginni, Ottawa.
„Þetta eru lang umfangsmestu
aðgerðir sem nokkurntíma hefur
verið gi-ipið til vegna náttúruham-
fara í Kanada," sagði Art Eggleton
varnarmálaráðherra á fréttamanna-
fundi á sunnudagskvöld. Fimmtán
dauðsföll hafa verið rakin til veður-
farsins, og búist er við að trygginga-
félög muni þurfa að greiða um 500
milljónir Kanadadala (25 milljarða
ísl. kr) í bætur vegna tjóns af völd-
um veðursins.
Mörg þúsund manns vora án raf-
magns af völdum veðursins í norð-
austurhluta Bandaríkjanna í gær, en
tré og rafmagnsburðarvirki er höfðu
brotnað vegna ísingar af völdum
frostregns sköpuðu hættu og ollu
öngþveiti í New York-ríki og í Nýja
Englandi. Þjóðvarðliðið var kallað
út um helgina til þess að aðstoða við
að ryðja vegi og koma á rafmagni.
Mestum erfiðleikum hefur valdið
frostregn er stafar af því að hlýtt og
rakt loft barst frá suðurhluta
Bandaríkjanna og úrkoma úr því féll
í gegnum .kyrrstætt, kalt loft yfir
austurhluta Kanada og Nýja Eng-
lands, og fraus er hún féll til jarðar.
Af þessum sökum hlóðst gífurlegur
ís á rafmagnslínur sem slitnuðu og
tré sem brotnuðu. Um þrjú hundrað
rafmagnsburðarvirki úr málmi
brotnuðu í grennd við Montreal af
þessum sökum og um 14 þúsund tré-
burðarvirki brotnuðu í Quebec-fylki.
Þýzkt mál gegn
EMU talið vonlaust
Bonn. Reuters.
TILRAUN er hafin til að fá
æðsta dómstól Þýzkalands til að
konia í veg fyrir að Helmut Kohl
kanzlari skipti á þýzka markinu
og sameiginlegum evrópskum
gjaldmiðli, en hagfræðingar telja
Iitil líkindi til þess að tilraunin
heppnist.
Fjórir prófessorar hafa lagt fram
beiðni um að þýzki stjórnlaga-
dómstóllinn komi í veg fyrir að
Þjóðveijar gangi í evrópskt
myntbandalag, EMU.
Beiðnin hefur vakið litla athygli
á evrópskum fjármálamörkuðum,
þar sem athyglin hefur beinzt að
efnahagsumrótinu í Asíu, en því
er haldið fram að búið sé að
ákveða aðild að EMU og lítið sé
hægt að gera til að breyta því á
þessu stigi.
„Auðvitað er viss hætta þessu
samfara, en tiltölulega litlar Iík-
ur eru á því að beiðnin verði tek-
in til greina,“ sagði hagfræðing-
ur Goldman Sachs í Frankfurt.
EVROPA%
Einn hinna fjögurra stefnenda er
Wilhelm Nölling, fyrrverandi
fulltrúi í stjóra þýzka seðlabank-
ans. Sækjendurair halda því
frarn að með því að taka þá aug-
ljósu áhættu að fórna sterku
marki og taka upp gjaldmiðil,
sem sé óþekkt stærð, sé brotið
gegn grundvallarréttindum
þýzkra borgara.
Paul Kirchhof, einn dómara
sijórnlagadómstólsins, verður nú
að taka afstöðu til þess hvort
ástæða sé til að dómstóllinn sem
heild fjalli um málið. Vitað er að
Kirchhof er vantrúaður á EMU
og á móti því að Þjóðveijar afsali
sér of miklu fullveldi til stofnana
í Brussel.
Ef hann kemst að þeirri niður-
stöðu að málið verðskuldi dóms-
meðferð getur hann ákveðið rétt-
arhald. Þá getur dómstóllinn úr-
skurðað að þýzka stjórnin geti
ekki gengið í EMU fyrr en mál-
inu sé lokið. Dómstóllinn getur
tekið undir alla beiðnina eða
hluta hennar eða lagzt gegn
henni í heild.
MORGUNBLAÐIÐ
Jeltsín á
myndband
RÚSSNESK stjómvöld lýstu
því yfir í gær að Borís Jeltsín
Rússlandsforseti myndi mæta
til vinnu í
næstu viku, og
tilkynntu jafn-
framt um fyr-
irhugaðar ut-
anlandsferðir
hans í febrúar.
Stjórnvöld
reyna með öll-
um ráðum að
slá á sögu-
sagnir um veikindi forsetans,
sem er sagður í vetrarfríi.
Munu talsmaður hans og að-
stoðarforsætisráðherra halda
á fund hans með myndband-
stökuvél til að sanna að forset-
inn sé við góða heilsu.
Afsökunar-
beiðni ónóg
BRETAR, sem vora fangar
Japana í heimsstyijöldinni síð-
ari, segja að fyrirhuguð afsök-
unarbeiðni Japana gangi eng-
an veginn nógu langt og að
þeir muni ekki falla frá kröf-
um sínum um bætur vegna
ómannúðlegrar meðferðar í
fangabúðunum. Japanska
stjómin hyggst bera fram af-
sökunarbeiðni til þeirra sem
þjáðust í stríðinu, auk þess
sem barnabörnum stríðsfang-
anna verður tryggð skólavist í
Japan í eitt ár og fóngunum
fyrrverandi boðið í ferð til
staðanna sem þeim var haldið
föngnum á.
Skjálfti
í Chile
JARÐSKJÁLFTI, sem mæld-
ist 6,3 stig á Richter, reið yfir
mið- og norðurhluta Chile í
gær. Ekki er vitað til þess að
manntjón hafi orðið og ekki
hefur verið tilkynnt um
skemmdir.
Börnin erfa
Hillblom
FJÖGUR börn starfsstúlkna á
böram á þremur Kyrrahafs-
eyjum munu hvert um sig erfa
um 7 milljarða ísl. kr. eftir föð-
ur sinn, Larry Lee Hillblom,
stofnanda DHL-hraðsend-
ingaþjónustunnar. Hillblom
lést fyrir þremur árum og var
talið að hann væri barnlaus.
Annað kom á daginn, hann
reyndist faðir fjögurra barna
en mæðurnar vora á tánings-
aldri er þær eignuðust bömin.
Kosningar
í Tékklandi
TÉKKNESKA stjómin hefur
boðað til kosninga hinn 19.
júní nk., svo fremi sem þingið
samþykki. Verður þingið þá
leyst upp 20. apríl.
Nefnd um
bankaskýrslu
DANSKI íhaldsflokkurinn
hefur lagt til að skipuð verði
þingnefnd til að meta skýrslu
rannsóknarnefndar um banka-
málið í Færeyjum sem birt
verður á föstudag. Ekki hefur
verið tekin afstaða til þess
hvort af því verður. Þá munu
eftirlitsmenn rannsóknar-
nefndarinnar tjá sig sérstak-
lega um skýrsluna.
Jeltsín