Morgunblaðið - 13.01.1998, Blaðsíða 46

MORGUNBLAÐIÐ
,46 ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 1998
HRÓBJARTUR
, LÚTHERSSON
+ Hróbjartur Lút-
hersson fæddist
í Reykjavík 2. októ-
ber 1914. Hann lést
á dvalarheimilinu
Seljahlíð hinn 3.
janúar síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Lúther Hró-
bjartsson og' Stein-
unn Jónsdóttir.
Hróbjartur ólst upp
í Reykjavík.
"Vr Hróbjartur
kvæntist hinn 28.
júní 1940 frú Svövu
Halldóru Péturs-
dóttur frá Stykkishólmi en hún
lést árið 1992. Þau Hróbjartur
og Svava eignuðust tvö börn,
Steinunni Jóhönnu og Lúther
Carl Almar. Afkomendur
þeirra Hróbjartar og Svövu eru
á þriðja tug talsins.
Hróbjartur fór ungur til sjós
og gekk í Stýrimannaskólann
þaðan sem hann lauk fiski-
mannaprófi hinu meira árið
1937. Upp úr 1940 veiktist Hró-
bjartur af berklum og leitaði
sér m.a. lækninga í Danmörku
þar sem hann dvaldi um þriggja
ára skeið. Eftir heimkomu til
Faliinn er frá ástkær afi minn,
Hróbjartur Lúthersson, á 84. aldurs-
ári, eftir veikindi um allnokkra hríð.
Þótt ljóst væri um skeið að máttur
hans færi þverrandi, með fyrirheit
um þá vegferð sem allir eiga fyrir
höndum um síðir, er raunin sú að
kallið, þá er það kemur, er alltaf á
sinn hátt óvænt. Söknuður fyllir þá
huga og sýn. Svo er vissulega nú
þegar afi hefur kvatt þennan heim.
Eftir lifir hinsvegar, sem öllu skipt-
ir, gleðileg og góð minning um mik-
inn mannkostamann og góðan
dreng, minning sem fylgir mér á
minni vegferð.
Á gömlum ljósmyndum af afa
má sjá ungan dökkhærðan mann,
herðabreiðan og glæsilegan á velli,
gjarnan rneð hatt og í jakkafötum
með slifsi, sveipaðan efnismiklum
frakka. Á þessum myndum má vel
sjá góðlegan og hlýlegan andlits-
svipinn og brosmiid augu sem lýsa
af einlægni og velvilja. Þær eru til
sanns um að hið fölskvalausa inn-
j ræti, hlýlegt yfirbragð og jákvætt
' viðmót sem einkenndi hann allar
götur hafi opinberast þegar á unga
aldri. Það eru ekki of stór orð að
segja að áhugi hans á velferð ann-
arra, einkum þeirra sem teljast
minni máttar, hafi verið mikill og
jafnvel án samjöfnunar nema við
allra mestu göfugmenni. Slíkur var
vilji hans til þess að stuðla að vel-
ferð samferðamanna sinna sem
þurftu á aðstoð að halda. Auk held-
ur var hann réttsýnn, sanngjarn og
umfram allt heiðarlegur og sam-
viskusamur í öllu því sem honum
var trúað fyrir, hvort heldur var í
persónuiegum samskiptum eða fjöl-
mörgum félagsstörfum sínum, sem
,voru umfangsmikil um áratuga
"*%keið.
Það lá fyrir afa að gerast sjósókn-
ari á unga aldri eins og margir forf-
eður hans. Árið 1937 lauk hann
námi sínu við Stýrimannaskólann í
Reykjavík með fiskimannaprófi hinu
meira og lá leiðin næstu árin á
ýmis skip og báta. Það átti hinsveg-
ar ekki fyrir afa að liggja að stýra
fleyi um langan aldur því á árinu
1942 kenndi hann sér meins og
varð veikur af berklum. Eftir árs-
dvöl á Kristneshæli í Eyjafirði hélt
hann til Danmerkur þar sem hann
*fc,dvaldi um þrigga ára skeið á sjúkra-
húsum, lengst af í Vejle á Jótlandi.
Nærri má geta hversu erfið raun
það hefur verið að halda sjúkur út
í heim, einn síns liðs, yfirgefa eigin-
konu og barn, og takast á við erfið-
an sjúkdóm með þá óvissu í hjarta
hvort þeirra fundum bæri saman á
ný. Það hefur án vafa hjálpað í
Vmótstreyminu að afi naut ágætrar
íslands árið 1948
stundaði hann ýmis
störf þar til hann
hóf störf árið 1949
við heilbrigðiseftir-
lit sem þá tók til
starfa á vegum
borgarlæknisins í
Reykjavík. Stund-
aði Hróbjartur nám
í framhaldi þess við
ýmsar stofnanir í
Noregi á sviði heil-
brigðiseftirlits.
Hróbjartur tók um
árabil virkan þátt í
félags- og stjórn-
málum. Sat hann m.a. í stjórn
skipsljóra- og stýrimannafé-
lagsins Öldunnar í Reykjavik,
gegndi formennsku í stjórn
Berklavarnar, Reykjavíkur-
deildar SÍBS, í málfundafélag-
inu Óðni, í sjálfstæðisfélagi
Bústaða- og Smáíbúðahverfis,
gegndi stjórnarstörfum í
fangahjálparsamtökunum
Vernd auk þess sem hann starf-
aði ötullega innan Frímúrara-
hreyfingarinnar.
Hróbjartur verður jarðsung-
inn frá Bústaðakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan kl. 13.30.
umönnunar ytra og eignaðist vin-
skap ijölda mætra manna sem ent-
ist lífsleiðina á enda. Heimsótti hann
síðar fornar slóðir í Danmörku
nokkrum sinnum, hitti vini og kunn-
ingja og minntist jafnan með hlýhug
þeirra ára sem hann dvaldi þar.
Árið 1948 sneri afi til íslands á
ný, laus úr viðjum berklanna, en
þó án fyrri líkamlegs atgervis. Varð
því ekki af frekari störfum hans sem
sjómaður sem að líkindum hefði
hvorki verið ákjósanlegt starf né
eftirsóknarvert eftir svo langar fjar-
vistir frá Qolskyldu sem raun bar
vitni. Ári síðar, 1949, var sett á
stofn sérstakt heilbrigðiseftirlit und-
ir stjórn borgarlæknis. Sótti afi um
starf við hið nýstofnaða embætti og
fékk. Þakkaði hann Gunnari Thor-
oddsen, þáverandi borgarstjóra, fyr-
ir það happ, sem hann taldi starfið
vera. Sagði afi frá því að einhvern
tíma hefði Gunnar verið á ferð í
Reykjavíkurhöfn og rekist um borð
í skip, sem afi var þá að vakta sem
nýráðinn til slíkra verka, og þeir
tekið tal saman. Hafi Gunnar lýst
því yfir að ótækt væri að afi væri
að norpa þetta í næturkulinu eftir
berklaveikindi og kvaðst vilja stuðla
að því að finna honum eitthvert
heppilegra starf. Sá vilji Gunnars
rættist og taldi afi jafnan æ síðar
Gunnar vera meðal sinna velgjörðar-
manna. Þótt hann væri þá þegar
eindreginn og ötull liðsmaður Sjálf-
stæðisflokksins varð tæpast fundinn
einlægari sjálfstæðismaður en afi
eftir þetta. Var hann óþreytandi til
starfa í flokknum á meðan hann
hafði heiisu til. Gegndi afi svo starfi
heilbrigðisfulltrúa um tæpra fjörutíu
ára skeið, allt þar til hann lét af
störfum 73 ára gamall, árið 1987.
Að afi skyldi hverfa að ágætu og
öruggu starfi í landi hefur án vafa
ekki síður verið kærkomið fyrir
ömmu mína og móður sem báðar
höfðu sárt saknað afa í óvissu liðinna
ára. Aðskilnaðurinn hafði verið erfið-
ur og ýmislegt þurfti að bæta upp
fyrir liðinn tíma. Árið 1949 fæddist
þeim hjónum sonur, börnin þá orðin
tvö og lífið tók á sig venjulegan svip.
Þótt fjölskyldan væri ekki stór varð
heimili afa og ömmu um síðir stórt
og mannmargt. Þegar móðir mín ól
mig, 1958, og ekki varð af frekara
sambandi foreldra minna, varð úr
að þau amma og afi tóku dótturson-
inn í fóstur og ólu upp í ástríki og
eftirlæti. Þá bjuggu tvö systkini
ömmu, sem bæði skorti fullan
þroska, hjá þeim um árabil. Að auki
flutti langamma mín, móðir ömmu,
til þeirra árið 1962 ásamt dóttursyni
sínum, Jóhanni Agli, og bjuggu þau
æ síðan hjá þeim þar til gamla kon-
MINIMIIMGAR
an fór á Hrafnistu og drengurinn
fullorðnaðist. Árið 1972 eignaðist afi
sonarson og alnafna og varð úr að
hann ílengdist hjá afa og ömmu. Þá
var ekki óalgengt að ættingjar utan
af landi dveldu um skemmri eða
lengri tíma á heimilinu ef þannig
háttaði vegna skólanáms eða annars
sem útheimti rúmstæði í Reykjavík.
Öllu þessu mætti afi með sínu hjarta-
lagi, velvilja og jákvæðni.
Á eftirlaunaaldri gerðist afi sér-
legur aðstoðarmaður á lögmanns-
stofu sem ég og faðir minn stofnuð-
um saman árið 1986. Sótti gamli
maðurinn póst, sentist með skjöl og
fleira þvíumlíkt, part úr degi. Kom
hann þá alltaf fagnandi. Var gaman
að sjá gamla manninn sporléttan
og hressan, vel á áttræðisaldri,
áhugasaman um snúninga dagsins.
Var það okkur báðum mikils virði
að hittast með þessum hætti, sér-
staklega eftir að amma dó árið 1992
og tilvera hans tómari en áður. Það
var svo síðla sumars 1993 að afi
fékk heilablóðfall, missti mál og
lamaðist öðrum megin. Þótt útlit
væri fyrir að hann yrði rúmliggjandi
sem eftir væri fór það svo að hann
náði með sínu jákvæða viðmóti og
dugnaði að komast til þeirrar heilsu
að geta staulast um við staf. Fór
hann í framhaldinu til dvalar í Selja-
hlíð þar sem hann eyddi síðustu
árunum við frábæra aðhlynningu
þess góða fólks sem þar starfar. í
tilbreytingarlítilli tilveru hans þar
áttum við margar samverustundir,
stuttar og langar, stundum þöglar
en þó alltaf gjöfular á sinn hátt og
báðum til ánægju.
Við ferðalok afa er ekki ástæða
til annars en að þakka fyrir indælar
samverustundir og þann langa tíma
sem hans naut við fyrir afadreng-
inn, tíma sem í minningunni vekur
ánægju og ósk um að mega hittast
aftur á sínum tíma. Hafðu þökk
fyrir allt, elsku vinur.
Guð geymi þig og blessi.
Hróbjartur Jónatansson.
Elsku afi minn. Mig langar að
kveðja þig með nokkrum orðum.
Efst í huga mínum er innilegt þakk-
læti til þín og ömmu fyrir að hafa
alið mig upp og verið mér sem for-
eldrar. Þið gáfuð mér ást, umhyggju
og öryggi. Þakka ykkur báðum fyrir
allt sem þið hafið fyrir mig gert. Ég
sakna þín mikið, afi minn, en ég
veit að þér líður núna betur og ert
sæll og glaður hjá ömmu. Upp í
hugann koma minningar um okkur
tvo þegar við bjuggum tveir saman
eftir að amma var dáin. Þá var oft
spurning um hvor okkar væri yngri,
þú eða ég, afi minn. Það var ósjald-
an sem við fórum saman í bíó eða
tókum spólu á leigu. Einnig er mér
minnisstætt þegar þú, afi minn, vild-
ir að við pöntuðum okkar pizzu og
eina skilyrðið sem þú settir var að
pizzan yrði að vera með nautahakki.
Þetta voru góðir og skemmtilegir
tímar sem við tveir áttum saman.
En svo veiktist þú, afí minn, og sam-
verustundir okkar urðu þá færri. Þú
varst lagður inn á spítala og fluttist
síðan í Seljahlíð. Mér er minnisstætt
hve stoltur þú varst þegar við Anna
Rósa heimsóttum þig með nýfædda
dóttur okkar, og hvað þú gladdist
þegar ég sagði þér að litla daman
bæri sama nafn og amma Svava.
Ég vil þakka þér afí minn fyrir allt
sem þú og amma hafið gert fyrir
mig. Hún amma hefur örugglega
verið ánægð og sæl með að hafa
loksins fengið þig til sín. Ég bið Guð
að varðveita ykkur bæði og blessa.
Lítill snáði var ég þá.
Er ömmu og afa bjó ég hjá.
í faðmi þeirra oft ég lá.
Þar fann ég ást og hlýju.
(AJ)
Þinn
Hróbjartur.
í dag fer fram frá Bústaðakirkju
jarðarför Hróbjarts Lútherssonar,
fyrrverandi heilbrigðisfulltrúa. Hró-
bjartur lést hinn 3. þessa mánaðar
á 84. aldursári.
Ég sem þetta rita kynntist fyrst
Hróbjarti og hans ágætu konu,
Svövu Pétursdóttur, á árinu 1958.
Þá gerðist það að dóttir þeirra,
Steinunn, og undirritaður eignuðust
saman son, sem gefið var nafn
móðurafa síns, Hróbjarts. Ekki varð
frekara samband á milli okkar
Steinunnar en svo þróuðust mál, að
þau ágætu hjón tóku son okkar í
fóstur og ólu hann upp til fullorðins-
ára.
Það er alkunna, að slík atvik að
kynnum fólks geta Ieitt til sam-
skipta af ýmsum toga. Þar veltur
framar öðru á persónuleika fólks
og mannkostum hvernig til tekst.
Er ekki að orðlengja það, að fóstur-
störfin fórust þeim hjónum vel úr
hendi. Dóttursonurinn fékk þarna
veganesti sem honum hefur vel dug-
að í lífínu. Það hefur hann alla tíð
metið að verðleikum við afa sinn
og ömmu með því að styðja þau og
styrkja eftir fremsta megni eftir að
aldur og heilsuleysi hjá þeim fór að
segja alvarlega til sín. Svava lést á
árinu 1992 eftir langvarandi heilsu-
leysi.
Án þess að ég fari að rekja sam-
skipti mín við þessi mætu hjón í
einstökum atriðum, þá voru þau
samskipti og síðar nánari kynni alla
tíð með miklum ágætum og sama
gegnir um öll samskiptin við konu
mína og börn okkar. Fyrir það erum
við hjónin afar þakklát, og það
hvernig hér tókst til er framar öðru
ástæða þess að ég set hér nokkrar
línur niður á blað þegar leiðir nú
skiljast.
Áðrir sem betur til þekkja munu
trúlega gera lífshlaupi Hróbjarts
nánari skil því hann kom að mörgu
verkinu um dagana. Hann var afar
félagslega sinnaður og valdist til
margra trúnaðarstarfa. Meðal ann-
ars sat hann lengi í stjórn Skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins Öld-
unnar og lét sig sérstaklega varða
öryggismál sjómanna, svo sem títt
er um eldri sjómenn.
Nánari kynni okkar Hróbjarts
hófust eftir að hann hafði látið af
hinum opinberu störfum sínum sem
heilbrigðisfulltrúi hjá Reykjavíkur-
borg á árinu 1984. Á árinu 1986
varð það að ráði hjá okkur feðgum,
að við ákváðum að stofna saman
lögfræðiskrifstofu, en Hróbjartur
yngri hafði nokkrum árum áður lok-
ið lagaprófí og þá þegar sýnt af sér
mikinn dugnað og metnað í þeim
störfum. Hróbjartur gamli var þá
til þess að gera við góða heilsu.
Samdist svo um að hann starfaði
hjá okkur feðgum nokkra tíma á
dag, einkum við við sendiferðir og
samskipti við banka, pósthús og
dómstóla. Þetta starf hans var oft
í gamni og alvöru kallað „sendi-
herrastarf“ og það oftast með réttu.
Ekki er að orðlengja það, að þessi
störf rækti Hróbjartur meðan heilsa
leyfði með slíkri samviskusemi og
kostgæfni að ekki var á betra kos-
ið. Á árinu 1993 varð hann fyrir
alvarlegri og óvæntri heilsubilun og
þurfti þá að láta af störfum hjá
okkur. Hann var þá tæplega áttræð-
ur en þó ern og hress. Eftir það
átti hann við mikla vanheilsu að
stríða og lauk því stríði hinn 3. jan-
úar síðastliðinn, svo sem áður grein-
ir.
Þessi síðustu ár voru Hróbjarti
erfíð. Naut hann þá mikillar um-
hyggju barna sinna og ekki hvað
síst dóttursonar síns og nafna og
hans ágætu konu, Valgerðar Jó-
hannesdóttur. Var í senn aðdáunar-
vert og ánægjulegt að fylgjast með
þeirri umhyggju og elskusemi sem
þau sýndu gamla manninum þessi
síðustu ár hans, allt þar til yfir lauk.
Kynni okkar Hróbjartar urðu náin
og sérstaklega ánægjuleg og gef-
andi þessi tæplega sjö ár sem hann
starfaði hjá okkur. Þar kynntist ég
nánar hinum sterka persónuleika
hans, sem lýsti sér í skapfestu en
um leið viðmótshlýju og velvild sem
trúlega enginn sem honum kynntist
varð ósnortinn af. Hróbjartur var
til hins síðasta myndarlegur á velli
og alltaf vel til fara og að því er
okkur fannst glæsilegur erindreki
skrifstofu okkar. Öll erindi fyrir
skrifstofuna, hvort sem þau töldust
stór eða smá í sniðum, rækti hann
af sömu alúðinni og kostgæfninni.
Hann var framar öðru maður hinna
fornu dyggða, heiðarleika og trú-
mennsku. Öll þessi kynni af honum
voru í senn uppörvandi og mann-
bætandi. Hans var því sárt saknað
af starfsmönnum skrifstofu okkar
er hann þurfti að láta af störfum á
sínum tíma.
Þegar Hróbjartur er nú kvaddur
hinstu kveðju þá fylgja honum hlýjar
hugsanir og þakkir frá starfsfólki
Almennu málflutningsstofunnar og
fjölskyldu minni. Við óskum honum
Guðs blessunar og góðrar heim-
komu. Fjölskyldu hans allri flytjum
við hugheilar samúðarkveðjur.
Jónatan Sveinsson.
Elsku Hróbjartur. Nú ertu farinn
frá okkur en kominn til Svövu þinn-
ar, sem var farin að bíða þín. Þið
voruð sérstaklega samrýnd og óað-
skiljanleg hjón. Hróbjartur kvæntist
móðursystur minni, Svövu Halldóru
Pétursdóttur frá Ökrum í Stykkis-
hólmi, sem var elst systkina sinna.
Þau áttu saman 2 böm, Steinunni
Jóhönnu, hún býr í Reykjavík og á
4 börn, og Lúther Karl Almar, hann
býr í Kópavogi og á 6 börn. Þau
ólu líka upp dótturson sinn, Hró-
bjart Jónatansson, en barnabörnin
voru meira og minna hjá þeim. Ég
hugsaði alltaf til ykkar, sérstaklega
2. okt. og 8. jan., sem voru afmæli
ykkar. Alltaf ætlaði ég að koma við
hjá þér, en einhvem veginn var það
þannig að komið var til Reykjavíkur
að morgni, og farið heim að kveldi.
Ég minnist sumranna þegar þið
komuð heim til ömmu og afa í
Stykkishólmij þá var glatt á hjalla
hjá okkur. Ég minnist líka hlýju
faðmlaganna ykkar í öllum heim-
sóknunum mínum til ykkar í Akur-
gerði 25, sem var heimilið sem þið
áttuð í tugi ára. Garðurinn var ykk-
ar líf og yndi, sérstaklega Svövu.
Móttökur voru ekki af skornum
skammti, heldur fullt hús af kræs-
ingum og hlýju. Ekki má gleyma
þegar þið tókuð hann Valda minn
fyrir hana ömmu, síðar kom amma
suður með Egil og enn síðar kom
Arnbjörn. Þið hlúðuð að öllum minni
sem meiri. Elsku Steina Hanna,
Lúther Sonni og fjölskyldur, það er
sárt að horfa á eftir góðum föður
og afa. Ég vil fyrir hönd móður
minnar og íjölskyldu okkar allra
senda ykkur samúðarkveðjur. Sér-
stök kveðja frá Valda mínum, sem
er nú vistmaður á Arnarholti, sem
tregar mág sinn mjög. Guð blessi
góðan dreng.
Þín,
Hafdís, Jói og börn, Rifi.
Hróbjartur Lúthersson fyrrver-
andi stýrimaður og síðar heilbrigð-
isfulltrúi í Reykjavík er látinn.
Genginn er trúr, tryggur og vand-
aður félagi. Hróbjartur lauk hinu
meira fiskimannaprófi frá Stýri-
mannaskólanum í Reykjavík árið
1937. Örlögin höguðu því þannig
að starfsvettvangur hans færðist
fljótlega af sjónum í land. Áður
hafði hann gerst félagsmaður í Skip-
stjóra- og stýrimannafélaginu Öld-
unni. Þrátt fyrir að starfsvettvang-
urinn breyttist hélt Hróbjartur mik-
illi tryggð við félagið allt til hinstu
stundar, og sinnti fjölmörgurn trún-
aðarstörfum fyrir Ölduna í áratugi.
Sama var hvenær til hans var leit-
að, ávallt var hann reiðubúinn til
starfa fyrir félagið og dró ekki af,
heldur lagði sig allan fram, og vann
að öllum framfaramálefnum félags-
ins af heilum hug. Öll hans störf
miðuðu að því að láta gott af sér
leiða, og þannig mun allt hans lífs-
hlaup hafa verið. Hróbjartur átti
sæti í aðalstjórn Öldunnar í 15 ár,
og sat trúnaðarmannaráði og í
stjórn Styrktar- og sjúkrasjóðs enn
lengur, eða þar til veikindi komu í
veg fyrir frekari störf á árinu 1993.
Hann var kjörinn heiðursfélagi
Skipstjóra- og stýrimannafélagsins
Öldunnar á aðalfundi félagsins á
100 ára afmæli þess 1993.
Aðrir verða vafalaust til þess að
gera æviferli Hróbjartar skil, en við
félagar hans komum á framfæri
þakklæti fyrir heilladijúg störf í