Morgunblaðið - 09.07.1998, Qupperneq 4

4 FIMMTUDAGUR 9. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Dæmdir brotlegir í Héraðsdómi Reykjavíkur við lög um bann við hnefaleikum
Akvörðun um refsingu
frestað skilorðsbundið
Morgunblaðið/RAX
VIÐ dómsuppkvaðninguna. Frá vinstri: Ólafur Hrafn Ásgeirsson, Sigurjón Gunnsteinsson,
Hilmar Ingimundarson hrl., Fjölnir Þorgeirsson og Bubbi Morthens.
Héraðsdómur Reykja-
víkur fellst ekki á að
lög nr 92/1956 um bann
við hnefaleikum stríði
gegn stjórnarskránni.
Hann sakfelldi í gær
fjóra menn, sem
kenndu og sýndu
hnefaleika.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
kvað í gær upp þann dóm að fjórir
sakborningar hefðu brotið lög nr.
92/1956 um að banna hnefaleika.
Ekki var fallist á með ákærðu að lög-
unum yrði ekki beitt vegna þess að
þau brytu gegn stjórnarskránni. Var
ákvörðun refsingar frestað skilorðs-
bundið í tvö ár.
Málavextir eru þeir að hinn 16.
október 1997 sýndi Stöð 2 í þættinum
„ísland í dag“ beint frá uppákomu að
Dugguvogi 19 í Reykjavík. Átti sér
þar stað fjölmiðlakynning á nýjum
hljómdiski ákærða Bubba Morthens
ásamt hnefaleikum. í hringnum voru
ákærðu Sigurjón Gunnsteinsson og
Fjölnir Þorgeirsson. Ákærði Ólafur
Hrafn Ásgeirsson var dómari en
Bubbi Morthens kynnti.
Mál var höfðað samkvæmt ákæru
útgefínni 9. desember 1997 á hendur
fjórum ákærðu. Sigurjóni, Ólafí
Hrafni og Bubba var gefið að sök að
hafa staðið fyrh- og skipulagt keppni
og sýningu á hnefaleik í æfmgasal
Hnefaleikafélags Reykjavíkur að
Dugguvogi 19 í Reykjavík, en Sigur-
jón var formaður félagsins og Ólafur
Hrafn varaformaður. Sigurjóni og
Fjölni var gefíð að sök að hafa keppt
í og sýnt hnefaleik og notað við það
meðal annars hnefaleikaglófa. Sigur-
jóni og Ólafi Hrafni var jafnframt
gefið að sök að hafa á árunum 1992
til 1997 í Reykjavík kennt fjölmörg-
um mönnum hnefaleik og notað við
kennsluna hnefaleikaglófa og önnur
tæki, sem ætluð eru til þjálfunar
hnefaleikara. Krafist var refsingar
og upptöku á tilteknum munum sem
fundust við húsleit í æfingasal
Hnefaleikafélags Reykjavíkur.
í dómsforsendum segir: „Tilgang-
ur laga nr. 92, 1956, um að banna
hnefaleika var samkvæmt lögskýr-
ingargögnum að banna hvers konar
hnefaleika á íslandi. Á þeim tíma
hafði verið keppt í hnefaleikum á
Ólympíuleikum í hálfa öld. Þær regl-
ur sem farið er eftir í hnefaleika-
keppni á Ólympíuleikum eru þær
sömu og í öðrum alþjóðlegum keppn-
um áhugamanna í þessari íþrótt, og
hið sama á við um iðkun áhugamanna
almennt. Einstaka landssambönd
kunna þó að hafa vissar sérreglur á
HÆGT er að kaupa hnefa-
leikaglófa og -sekki í verslunum
hérlendis, en héraðsdómur
Reykjavíkur dæmdi í dag fjóra
einstaklinga fyrir brot á lögum er
banna iðkun hnefaleika. Jafn-
framt voru áhöld þeirra og bún-
aður til hnefaleikaiðkunar gerður
upptækur.
„Þessir hanskar og púðar sem
við seljum eru bara leikföng. Við
höfum selt þessi box-sett í ein 3-4
ár, höfum átt þetta til meðan
neytandinn hefur óskað eftir því,“
sagði Jón Björnsson, innkaupa-
stjóri hjá Hagkaupi.
sínu svæði. Hugtakið „ólympískir
hnefaleikar" þykir því vera villandi
þar sem ekld er um að ræða sérstaka
íþróttagrein, frábrugðna þeirri sem
áhugamenn í hnefaleikum stunda.
Ekki er fallist á þá fullyrðingu að
hnefaleikar áhugamanna séu 1 dag
önnur íþrótt en sú sem stunduð var á
árinu 1956. Hins vegar er upplýst að
þróun reglna og útbúnaðar hefur
breyst á þessum árum og að markmið
þeirra breytinga hefur verið að fyrir-
byggja áverka og slys. Ekki verður
annað séð, samkvæmt þeim upplýs-
ingum sem fyrir liggja, og rakið hefur
verið hér að framan, en að verulegur
árangur hafi náðst í þá veru. Hins
vegar er ekki fallist á að þessar fram-
farir valdi því að lög nr. 92,1956, eigi
ekki við um íþróttina í dag. Af því
leiðir að sú háttsemi sem ákært er
fyrir samkvæmt ákæruliðum I.—III. á
undir lög nr. 92,1956.“
Ekki mjög gömul lög
Ekki er fallist á að lögin séu fallin
brott fyrir notkunarleysi. „Hér er
ekki um mjög gömul lög að ræða. Á
árunum 1994 og 1995 var ákært fyrir
háttsemi sem talin var fara í bága við
þau. Árin 1993,1994 og 1995 var á Al-
þingi flutt þingsályktunartillaga um
að skipuð yrði þriggja manna nefnd
til þess „að kanna hvort rétt sé að
leyfa ólympíska hnefaleika sem
íþróttagrein hér á landi“. I febrúar
1995 samþykkti þingið að vísa málinu
til rikisstjómarinnar. Hnefaleikafélag
Reykjavíkur er stofnað af ákærðu,
Sigurjóni og Ólafí Hrafni, meðal ann-
ars sem þáttur í þeirri baráttu þeirra
að fá íþróttina viðurkennda á ný og
höfðu þeir samband við alþingismenn
og íþróttasamband íslands í þessu
skyni. Ekkert af framangreindum at-
riðum samrýmist þeirri fullyrðingu
að lögin séu fallin úr gildi fyrir notk-
Jón sagði að salan hefði gengið í
bylgjum, venjulega tekið kipp þeg-
ar um^öllun ijölmiðla um söguleg-
ar viðureignir hefði verið hvað
mest, svo sem viðureignir Michaels
Tyson, en dalað þess á milli.
„Finnist Iöggjafanum þessi sala,
bæði hjá okkur og öðrum verslun-
um, ganga gegn lögunum þá er
það okkur að meinalausu að
hætta henni. En ég held að menn
sjái nú að þetta eru Ieikföng,
þannig hefur byssusala almennt
verið bönnuð en við, og aðrar
leikfangaverslanir, seljum samt
leikfangabyssur," sagði Jón.
unarleysi. Þótt það kunni að vera rétt
sem verjendur halda fram að á seinni
árum hafi lögum þessum ekld verið
fylgt fast eftir, að því er lýtur að sýn-
ingu í fjölmiðlum á efni um hnefaleika
eða með útleigu myndbanda, þá þykir
það í sjálfu sér ekki fullnægjandi til
þess að lögin verði talin fallin brott
fyrir notkunarleysi."
Ekki mannréttindabrot
Héraðsdómur hafnar því ennfrem-
ur að í lögum nr. 92, 1956, felist
mannréttindabrot. „Hugtakið mann-
réttindi tekur til tiltekinna grund-
vallarréttinda. Frelsi manna til sér-
hverra athafna fellur hins vegar ekki
undir hugtakið mannréttindi. Samfé-
lag getur með réttu takmarkað at-
hafnafrelsi þegna sinna eða gert
þeim að sæta ákveðnum skilyrðum.
Slíkar kvaðir skulu ákvarðaðar með
lögum og hafa samfélagslegan til-
gang svo sem að vera til verndar
heilsu eða siðgæði, og samrýmast
lýðræðislegum hefðum samfélagsins.
Sem dæmi má nefnda skyldu til að
nota öryggisbelti í bifreið og reglur
um meðferð skotvopna. Markmið
löggjafans með setningu laga nr. 92,
1956 um að banna hnefaleika var af
heilsufarslegum og siðgæðislegum
toga. Endurmat á því hvort lögin
þjóni í dag þessum tilgangi er á
verksviði löggjafarþingsins."
Ekki féllst héraðsdómur á það
sjónarmið að lög nr. 92, 1956, stöng-
uðust á við jafnræðisreglu 65. gr.
stjómarskrárinnar. „Lögin taka
jafnt til allra íslenskra þegna án til-
lits til kynferðis, skoðana, samfélags-
stöðu eða annars þess er máli skipt-
ir. Margvísleg mismunun á sér óum-
flýjanlega, og eðli málsins sam-
kvæmt, stað í lýðræðislegu samfé-
lagi. Túlka verður 65. gr. stjómar-
skrárinnar með hliðsjón af gmnd-
Hann segir að með sölu þessa
varnings sé ekki verið að stuðla
að iðkun hnefaleika. „Við styðjum
út af fyrir sig ekki starfsemi á
vallarréttindum. Lögmæt takmörk-
un á athafnafrelsi telst ekki mismun-
un. Fullyrðing um að aðrar skyldar
athafnir, hættulegri eða ósiðlegri,
séu ekki bannaðar að lögum eru ekki
rök fyrir því að bann við tiltekinni
háttsemi sé brot á jafnræðisreglu
stj ómarskrárinnar.“
Verjandi Bubba Morthens byggði
á því ennfremur að hlutur hans í
uppákomunni hefði verið að tjá af-
stöðu sína til hnefaleikabannsins.
Nyti tjáningarfrelsi hans sem lista-
manns vemdar 73. gr. stjórnarskrár-
innar. Héraðsdómur hafnaði þessum
rökum með þeim orðum að þótt upp-
ákoman hafi verið þáttur í útgáfu-
teiti hans hafi hún í sjálfu sér ekki
verið hans hugverk.
Héraðsdómur fann því ákærðu
seka um þá háttsemi sem lýst var í
ákæru utan hvað hún var álitin sýn-
ing á hnefaleik en ekki keppni.
Einnig var talið að leggja yrði til
grundvallar frásögn ákærðu Sigur-
jóns og Ólafs Hrafns um það tímabil
sem þeir hefðu kennt hnefaleik
þannig að hlé hefði orðið á kennslu
þeirra frá lokum árs 1995 til júlí
1997. Sök þeirra vegna kennslu til
ársloka 1995 var talin fymd. Virt var
ákærðu til málsbóta að brotið mætti
teljast þáttur í baráttu fyrir því að fá
lögum nr. 92, 1956, breytt eða til
staðar hefði verið sú trú að gildi
þeirra laga væri að minnsta kosti
umdeilanlegt. Var ákvörðun refsing-
ar allra ákærðu frestað skilorðs-
bundið í tvö ár og mælt fyrir um að
hún félli niður að þeim tíma liðnum.
Fallist var á kröfu um upptöku muna
að nokkm leyti. Ákærðu vora dæmd-
ir til að greiða sameiginlega 100.000
krónur í saksóknarlaun í ríkissjóð
auk þóknunar til verjenda.
Dóminn kvað upp Hjördís Hákon-
ardóttir héraðsdómari.
borð við þá sem verið var að
dæma menn fyrir, þar var um að
ræða að menn voru að lemja hver
annan í gólfið," sagði Jón.
Viagra á
svörtum
markaði
hérlendis?
LYFJAEFTIRLITI ríkisins barst
í síðasta mánuði ábending um að
getuleysislyfið Viagra væri til sölu
á svörtum markaði hér á landi.
Lyfið Viagra kom á markaðinn í
Bandaríkjunum í vor til að leysa
vanda karla sem eiga að stríða við
getuleysi til kvenna.
Guðrún Eyjólfsdóttir, forstöðu-
maður Lyfjaeftirlitsins, sagði í
samtali við Morgunblaðið að hinn
10. júní síðastliðinn hefði Lyfjaeft-
irlitinu borist ábending um að Vi-
agra væri boðið til sölu á svörtum
markaði hérlendis.
Hún sagði að ekki hefði fylgt
ábendingunni hver seldi lyfið eða
hvar það væri til sölu þannig að
lítið hefði verið hægt að aðhafast,
ella hefði lögreglu verið gert við-
vart.
Guðrún sagði að ekki hefði verið
sótt um skráningu og markaðsleyfi
fyrir Viagra hérlendis en ef slík
umsókn berist fari hún í gegnum
sama ferli og önnur ný lyf sem sótt
er um leyfi til að selja hérlendis.
---------------------
Rfldsendurskoðandi
um greiðslur til
forseta Alþingis
Liggur fyrir í
bókhaldi stofn-
unarinnar
SIGURÐUR Þórðarson ríkisend-
urskoðandi segist standa við frétta-
tilkynningu sína um að greiðslur til
forseta Alþingis hafi hafist árið
1987 og staðið til 1995. „Ég byggi
það á bókhaldi stofnunarinnar og
bréfaskriftum sem hér liggja fyr-
ir.“ Sigurður sagðist ekki sjá
ástæðu til að láta í té afrit af þessu.
Það væri meginregla hjá stofnun-
inni að gefa ekki upp fjárhæð
greiðslna til einstaklinga, en hann
gæti upplýst að forseta sameinaðs
Alþingis og deildarforsetum hefði
verið greitt frá 1. janúar 1987. Þó
væri fyrstu árin um töluvert lægri
fjárhæð að ræða en á tímabilinu
1991 til 1995 þegar greiddar voru
40 þúsund krónur á mánuði til for-
seta en 25 þúsund á mánuði til
varaforseta.
Sigurður kvaðst ekki geta svarað
því hvers vegna þessar greiðslur
voru teknar upp, enda hafi þær
hafist í embættistíð forvera síns.
Gögn Ríkisendurskoðunar bæru
heldur ekki annað með sér en að
þetta væri „þóknun fyrir störf í
þágu Ríkisendurskoðunar".
---------------
Yfírlýsing
ÞORVALDUR Garðar Kristjáns-
son, fyrrverandi forseti sameinaðs
Alþingis, hefur beðið Morgunblaðið
að birta eftirfarandi yfirlýsingu:
„Þegar ég var spurður um þókn-
anir Ríkisendurskoðunar til forseta
Alþingis, kom ég af fjöllum ofan,
minntist ekki að hafa fengið mán-
aðarlegar greiðslur frá stofnuninni
enda orðin tíu ár síðan ég lét af for-
setastörfum.
Nú hefi ég átt viðræður við ríkis-
endurskoðanda um málið. Kemur
þá í Ijós að ég fékk þrjár greiðslur í
þóknun frá Ríkisendurskoðun sem
svarar til 12 þúsund króna á mán-
uði frá 1. janúar 1987 til 1. október
1988. Á sama tíma fengu deildar-
forsetar Alþingis sem svaraði 8
þúsund krónum á mánuði.
Mér hefur orðið á í messunni og
leiðrétti hér með um leið og ég
biðst velvirðingar."
Hnefaleikabúnaður
seldur í verslunum
Morgunblaðið/Amaldur
S
I
í
i
l

1