Morgunblaðið - 09.02.1999, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
frá þessari reynslu sinni.
„ÉG var nýkominn til Bagdad þegar
Henrik Amneus, sendiherra Svía,
spurði mig hvers konar sambönd ég
hefði. Hann hafði heyrt að Hussein
Jórdaníukonungur hefði skrifað yfír-
völdum í Irak fyrir mína hönd og
beðið um að ég yrði látinn laus,“
sagði Gísli H. Sigurðsson læknir, á
skrifstofu sinni á Insel-háskólaspít-
alanum í Bern í gær. Hann var við
störf í Kúveit þegar Irakar hertóku
landið í ágúst 1990. Kona hans og
böm fengu að fara úr landi um sex
vikum eftir innrásina en Gísla var
haldið fram í nóvember, eða þangað
til skömmu eftir að Hussein konung-
ur hafði beitt sér fyrir hans hönd.
„Birnu, konu minni, þótti utanrík-
isráðuneytið ekki gera nógu mikið til
að reyna að fá mig lausan,“ sagði
Gísli. „Lönd allra annarra gísla
höfðu farið fram á að þeir yrðu látnir
lausir en íslenska utanríkisþjónustan
var ekki tilbúin til þess. Jón Baldvin
vildi forðast að það liti út fyrir að Is-
lendingar væru reiðubúnir að eiga
samskipti við Iraka á einhvern hátt.
Birna fór þess vegna á fund Vigdísar
Finnbogadóttur, þáverandi forseta,
og spurði hvort hún gæti notað sam-
bönd sín til að reyna að fá mig laus-
an. Vigdís skrifaði Hussein Jórdan-
íukonungi bréf og bað hann að beita
sér fyrir mína hönd. Hún fékk bréf
til baka þar sem Hussein sagðist
ætla að gera það. Ég vissi þetta auð-
vitað ekki, ég frétti það frá sænska
sendiherranum að Hussein hefði tek-
ið mitt mál upp.
Jóhanna Kristjónsdóttir, blaða-
maður á Morgunblaðinu, var um
þetta leyti i Bagdad og beitti sér
einnig fyrir því að ég yrði látinn laus.
Hún var reyndar eini Islendingurinn
sem bað Iraka beint um að láta mig
lausan.
Það var augsýnilega fylgst með af-
drifum mínum í höllinni í Amman því
að það var hringt þaðan til Stefaníu
Khalife, ræðismanns Islands í Amm-
an, þegar ég var kominn til hennar
og spurt hvort ferðin hefði gengið
vel og hvort ég þyrfti frekari aðstoð.
Fjöldi blaðamanna beið mín á flug-
vellinum í Amman þegar ég kom frá
Bagdad. Þeir hljóta að hafa frétt hjá
forsetaskrifstofunni að það væri von
á mér.“
Haldið vakandi og oft barinn
Blaðamenn höfðu sérstakan áhuga
á að hitta Gísla af því að hann var
lengur en aðrir Vesturlandabúai- í
Kúveit. Þeir spurðu hann spurninga
um óstaðfestar fréttir af ástandinu í
Kúveit. Hann var svæfmga- og gjör-
gæslulæknir á háskólasjúki’ahúsinu í
Kúveit. Sjúkrahúsinu var haldið
opnu eftir innrásina, fyrir háttsetta
meðlimi hersins, og Irakar höfðu
þörf fyrir Gísla þar. Hann fékk loks
íraskan kunningja til að smygla sér
til Bagdad eftir að dvölin í Kúveit
vai’ orðin óþolandi. Hann var æ oftar
handtekinn og yfirheyrður.
„Það var í lagi eftir að ég var kom-
inn í hendur þeirra sem yfirheyrðu
mig, þeir héldu mér vakandi og
spurðu spurninga undir sterkum
ljósum, en þeir sem handtóku mig
börðu mig oft og voru hættulegir."
Irakar vissu að Gísli hafði stundað
nám í Davidson College í Norður-
Karólínu í Bandaríkjunum, skammt
frá herstöðvum bandaríska hersins,
auk þess sem hann var með eilífðar
vegabréfsáritun til Bandaríkjanna.
Þeir trúðu ekki öðru en hann væri
njósnari.
Misstu allt sitt
í Kúveit
Gísli stundaði framhaldsnám í Sví-
þjóð og bjó þar í 8 ár áður en hann
fluttist til Kúveit. Hann var þar í 5
ár. Hann starfaði á Landspítalanum
á Islandi í hálft ár eftir að hann
komst frá Bagdad. „Við Birna misst-
um allt okkar í Kúveit og ég fór til
starfa hér á Insel-spítalanum fyrst
og fremst af fjárhagsástæðum,"
sagði Gísli. Hann afþakkaði prófess-
orsstöðu í Kaupmannahöfn í haust
en benti á að staða forstöðumanns
svæfinga- og görgæsludeildar Land-
spítalans hefði verið auglýst laus.
Gísli er prófessor og yfirlæknir á
svæfinga- og gjörgæsludeild Insel-
háskólaspítalans.
Hussein Jórdaníukonungur beitti sér fyrir lausn Gísla Sigurðssonar
sem frakar héldu sem gísl í margar vikur
Morgunblaðið/Anna Bjarnadóttir
GISLI H. Sigurðsson læknir, á Insel-háskólaspítalanum í Bern í gær.
„Augsýnilega fylgst með afdrif-
um mínum í höllinni í Amman“
Hussein Jórdaníukonungur beitti sér fyrir
því að Gísli Sigurðsson, sem Irakar héldu
sem gísl í Kúveit, eftir að þeir hertóku
landið árið 1990, yrði látinn laus. I samtali
við Onnu Bjarnadóttur í Sviss segir Gísli
Minningarorð forseta Islands
Vigdís Finnbogadóttir fyrrverandi forseti íslands
Heimsbyggðin minn-
ist mikilhæfs leiðtoga
Oskaði liðsinnis Jórdaníukonungs
FORSETI íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, flutti á sunnudag eftirfar-
andi ávarp:
„Við andlát Husseins konungs
Jórdaníu minnist heimsbyggðin mik-
ilhæfs leiðtoga sem helgaði líf sitt
bai’áttunni fyrir friði og sátt.
Þjáningar þjóðar hans vegna
stríðs og mannfórna á svæðinu sem
varðveita rætur helgra trúarbragða
og fornrar menningar hafa í áratugi
verið bæði þungbærar og þjakandi.
Lífshugsjón Husseins var að hans
litla þjóð gæti lagt úrslitalóð á vogar-
skálar sáttmálans um öryggi og frið.
Við Islendingar kynntumst mál-
flutningi Husseins konungs og
manneskjulegri hlýju í heimsókn
hans til lands okkar og á sinn hóg-
væra en áhrifaríka hátt rétti
Hussein konungur okkur hjálpar-
hönd þegar bjarga þurfti Islending-
um úr stríðsnauð í nágrenni
Jórdaníu. Það hljóða góðverk þökk-
um við nú
Undanfarna mánuði háði Hussein
hetjulega glímu við þann sjúkdóm
sem flesta leggur að velli. Sú per-
sónulega og hlýja samúðarkveðja
sem hann sendi okkur frá sjúkrabeði
sínum við andlát Guðrúnar Katrínar
snart okkur djúpt.
Ég færi Noor drottningu, ríkisarf-
anum Abdullah og fjölskyldu kon-
ungs innilegar samúðarkveðjur mín-
ar og Islendinga og bið þeim og jór-
dönsku þjóðinni blessunar og far-
sældai’ á erfiðum tímum.“
VIGDÍS Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Islands, kveðst telja
að Hussein Jórdanfukonungur
hafi verið allt það besta og falleg-
asta sem um hann er sagt núna
víðs vegar um heiminn og sama
máli gegni um konu hans og fjöl-
skyldu þeirra.
Fram hefur komið að Vigdis
ritaði Hussein persónulegt bréf á
sínum tíma og óskaði liðsinnis
hans vegna máls Gísla Sigurðs-
sonar sem haldið var í gíslingu
meðan á Persaflóastríðinu stóð.
Eðlilegur hluti af hjálp
„Ég sinnti máli Gísla í þeim
þrengingum sem hann var í á
meðan Persaflóastríðið geisaði
og skrifaði Jórdaníukonungi
bréf í tengslum við það. Bréfið
var eðlilegur hluti af hjálp við
Gísla á erfiðum tímum og sjálf-
gefið að ég nýtti mér að hafa hitt
Hussein og Noor drottningu í því
skyni. Ég þori hins vegar ekki að
segja hvort afskipti hans af því
máli hafi haft mikil áhrif, en ég
man eftir miklum feginleik og
þótti mjög vænt um þegar mál
Gísla leystust. Það hefur áreið-
anlega ekki dregið úr þeim góðu
málalyktum ef hirð Jórdaníukon-
ungs kom þar að verki,“ segir
Vigdís. „En í málum sem þessum
skrifast menn ekki á eftir á til að
eigna sér heiður af einhverju því
sem unnið er í kyrrþey."
Vigdís kveðst hafa hitt
Hussein konung að minnsta kosti
tvívegis og hann verið meðal
annars gestur forseta Islands á
Bessastöðum. Persónuleg og góð
tengsl
„Samskipti okkar voru ákaf-
lega vinsamleg í þessum heim-
sóknum. Því mynduðust á milli
okkar persónuleg tengsl og góð.
Ég hef hitt Noor drottningu síð-
an og hún hefur rifjað upp þessi
tengsl í gegnum Island," segir
Vigdís. „Bróðursonur hans kom
síðan hingað ásamt eiginkonu
sinni í tilefni af sýningri sem
haldin var í Listasafni Islands og
þá voru þau gestir mínir á
Bessastöðum, ásamt Stefáníu
Einarsdóttur konsúl okkar í
Amman.“
Félagsmálaráðherra segir að ábyrgð á töfum á nýju greiðslumatskerfí íbúðalánasjóðs liggi hjá hugbúnaðarfyrirtæki
Áramótin heppilegust
til breytinganna
PÁLL Pétursson félagsmálaráð-
heira segir að sér virðist staða mála
hjá Ibúðalánasjóði undragóð; feikna-
legt álag hafi verið á starfsfólki frá
áramótum og það hafi staðið sig frá-
bærlega. Tafir sem orðið hafí á teng-
ingum greiðslumatskerfis stofnunar-
innar við banka og sparisjóði sé á
ábyrgð hugbúnaðarfyrirtækisins
Strengs, sem hafi ekki staðið tíman-
lega við sitt.
Fasteignasalar og bankamenn hafa
gagnrýnt að Ibúðalánasjóður hafi
verið látinn taka til starfa um áramót
án þess að það kerfi sem starfa átti
eftir væri tilbúið. Ráðherra og Gunn-
ar S. Bjömsson, stjómarformaður
Ibúðalánasjóðs, vísuðu þessu á bug
og sögðu áramótin eðlilegasta og
heppilegasta tímapunktinn til kerfis-
breytinga enda hafi breytingin geng-
ið vel í aðalatriðum.
Vandamál vegna tengingar
við 10 ára tölvukerfi
Gunnar S. Bjömsson segir að ef til
vill megi segja að vinna við hugbún-
að vegna nýs húsnæðislánakerfis
hafi verið vanmetin og að of mikið
hafi verið treyst á hugbúnaðarfyrir-
tækið en hluti vandans verði rakinn
til 10 ára gamals tölvukerfis stofnun-
arinnar.
Hann segir að starfsmenn Strengs
hafi verið allir af vilja gerðir og hafi
sent mikinn mannskap til að vinna
að lausn þessa vandamáls. „Það
liggur ljóst fyrir að við þurfum að
endurnýja tölvukerfi okkar,“ sagði
Gunnar. Strengur hófst handa við
vinnu við forritun vegna kerfis-
breytingarinnar í október og Gunn-
ar sagði að þegar farið var að vinna
að tengingunum við bankana hefðu
komið í ljós vandamál sem tengdust
aldri tölvukerfis stofnunarinnar.
Þau vandamál hafi tekið miklu
lengri tíma að leysa en gert var ráð
fyrir. IrAllt þetta hjálpaðist að,“
sagði Gunnar. Hann sagði að talið
hefði verið að gamla kerfið dygði
stofnuninni í 2-3 ár í viðbót en
vegna þess sem komið hefði í ljós á
fyrsta mánuði starfsemi íbúðalána-
sjóðs hefði verið ákveðið að endur-
nýja tölvukerfið strax; það verði
gert á næstu 2-3 mánuðum.
Gunnar segir að segja megi að
umkvartanir fasteignasala vegna
þjónustu stofnunarinnar frá áramót-
um eigi við einhver rök að styðjast,
miðað við það hvernig kerfið virkaði
á síðasta ári. Þó sé ekki langt síðan
biðtími í kerfinu, sem verið er að
hverfa frá, var lengri en nú er, eða 6
vikur. Það ætti því ekki að koma
fasteignasölum í opna skjöldu að
þurfa að bíða í smátíma.
Starfsmenn banka og sparisjóða
fengu fullbúið forrit í hendur síðast-
liðinn fimmtudag og á blaðamanna-
fundi sem félagsmálaráðherra hélt
með stjórnendum Ibúðalánasjóðs í
gær kom fram að farið væri að vinna
á fullu við gerð greiðslumats sam-
kvæmt forritinu.
Gunnar S. Björnsson sagði að
meðan sambandsleysi var við bank-
ana hefði verið ákveðið að starfs-
menn Ibúðalánasjóðs afgreiddu allar
umsóknir um greiðslumat í stað
bankamanna. Til viðbótar hefði
starfsfólkið á sama tíma verið að af-
greiða 400 umsóknir úr eldra kerfi,
sem orðið hefðu eftir þegar Húsnæð-
isstofnun var lögð niður. „Þannig að
við höfum verið að anna tvöfaldri
vinnu síðastliðinn mánuð,“ sagði
hann.
Bunkinn hreinsaður
upp um helgina
í Morgunblaðinu á laugardag kom
fram að samkvæmt upplýsingum
íbúðalánasjóðs hefðu 390 umsóknir
um greiðslumat og húsbréfaviðskipti
borist frá áramótum, 100 hefðu verið
afgreiddar, 100 væru í vinnslu, en
190 biðu afgreiðslu. Á blaðamanna-
fundinum í gær var upplýst að um-
sóknir væru 415, 290 hefðu verið af-
greiddar en 125 væru óafgreiddar,
flestar yngri en 5 daga og þar á með-
al væru umsóknir vegna viðbótar-
lána og nýbygginga, sem fara í gegn-
um flóknara ferli en venjulegar um-
sóknir.
Fram kom hjá Gunnari S. Björns-
syni að fjöldi starfsfólks hefði verið
settur í það nú um helgina að vinna
niður umsóknabunkann, sem fyrir lá.
„Við teljum að við séum nú þegar
komin niður í styttri biðtíma en al-
mennt var í gamla kerfinu,“ sagði
Gunnar. „Þetta er allt að komast í
réttan farveg og við vonumst til að
framvegis verði biðtíminn 5-7 dagar
og 2-4 dagar þegar fram í sækir.“
Hann sagði að nú væri í fullum
gangi vinna á vegum stofnunarinnar
við að þjálfa bankamenn í útreikn-
ingi greiðslumats og almennt hefðu
bankamenn mikinn áhuga á þessu
nýja kerfi. Þá væri verið að endur-
bæta símkerfí stofnunarinnar, sem
reyndist ekki anna því álagi sem á
því hefur verið undanfarið.
Páll Pétursson félagsmálaráð-
herra sagðist hafa heyrt að formaður
Félags fasteignasala hefði ýjað að
því að starfslið íbúðalánasjóðs væri
óvant í starfi og stæði varla klárt á
sínum verkefnum. „Ég vil bera á
móti því, flest af þessu fólki er þraut-
þjálfað frá gamalli tíð,“ sagði hann;
starfsmenn húsnæðisstofnunar
hefðu gengið fyrir um störf en
nokkrir sérfræðingar hefðu bæst við
starfsliðið.
Haukur Garðarsson framkvæmda-
stjóri Strengs sagðist ekki telja rétt-
an vettvang að ræða þessi mál í fjöl-
miðlum.