Morgunblaðið - 09.02.1999, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Mannbjörg er trilla strandaði við Eyjar eftir að hafa lent á rekaldi í innsiglingimni
„Hentumst báðir
til og höfum
trúlega rotast“
Vestmannaeyjum. Morgunblaðið
ÞORDÍS Guðmundsdóttir, 6 tonna
plastbátur af gerðinni Sómi 860,
strandaði á hraunkantinum gegnt
Klettsnefí við innsiglinguna í Eyj-
um á sunnudagsmorgun. Tveir
menn sem voru á bátnum, Guð-
mundur Rafn Gunnarsson og Omar
Guðmundsson, komust í land af eig-
in rammleik og gengu yfir úfið
hraun upp á veg þaðan sem þeir
fengu bílferð á lögreglustöðina.
Þórdís var á leið í róður rétt fyrir
klukkan hálf sjö er óhappið varð.
Guðmundur Rafn, eigandi báts-
ins, segist telja að þeir hafi lent á
rekaldi og stýrið hafi farið úr sam-
bandi því þeir hafi verið með sjálf-
stýringuna á með stefnuna á Bjarn-
arey þegar högg kom á bátinn. „Við
vorum langt frá hraunkantinum
með stefnuna á Bjarnarey og sjálf-
stýringin komin á þegar högg kom á
bátinn. Ég var aftur á dekki að
smúla í línubalana en Ómar var í
stýrishúsinu. Hann hafði stigið með
annan fótinn niður úr stólnum og
var að kíkja aftur á til mín þegar
þungt högg kom á bátinn. Við hent-
umst báðir til og höfum trúlega rot-
ast því þegar ég ranka við mér,
liggjandi á dekkinu, erum við flatir
íyrir öldunni og komnir nánast upp
í fjöru. Um leið og Ómar rankaði við
sér reyndi hann að snúa stýrinu og
koma bátnum uppí en stýrið virkaði
ekki. Við kölluðum strax í Vest-
mannaeyjaradíó og létum vita
hvernig var komið fyrir okkur og
gerðu þeir þar þegar ráðstafanir.
Það var enginn sjór kominn í bát-
inn frammí meðan við vorum um
borð en það var ekki verandi um
borð fýrir höggum þegar báturinn
var að lemjast við klettinn sem
hann lenti á í fjörunni. Það er að-
djúpt þama við hraunið og við vor-
um hræddir um að báturinn myndi
brotna og sökkva svo við reyndum
að koma okkur í land. Við náðum að
stökkva upp á klettinn en það var
ekki árennilegt því það var klaki og
hálka þama og ég var hræddastur
við að ef okkur skrikaði fótur gæt-
um við lent milli steinsins og báts-
ins. Það tókst þó ágætlega hjá okk-
ur að komast upp á klettinn. Fyrir
innan hann var sjór en það þurrkaði
sig að mestu á útsoginu svo við gát-
um sætt færis á að komast alveg á
þurrt án þess að blotna mikið.
Við héldum síðan yfir hraunið og
stefndum upp á útsýnispall sem er
þarna austur á hrauninu. Það var
hrikalega erfitt að fóta sig yfir
hraunið í myrkrinu og ég hefði
hreinlega ekki trúað því að það gæti
verið svona erfitt að fara yfir það og
svo vomm við náttúrulega hálf
vankaðir og það blæddi mikið úr
andlitinu á mér sem hjálpaði ekki
til. Við komumst þó upp á útsýnis-
pallinn þar sem lögreglubíllinn stóð
en í honum var enginn maður. Við
fengum far með bíl sem keyrði
framhjá og fóram á lögreglustöðina
og létum vita af okkur.“
Fóru á mis við
mennina í myrkrinu
Guðmundur Rafn segist telja að
báturinn hafi siglt á rekald enda
hafi komið í ljós þegar hann var tek-
inn upp að stýrið var úr sambandi
og einnig segir hann að áhöfnin á
Björgunarbátnum Þór, sem kom
fljótlega á strandstað, hafi orðið vör
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
TRILLAN á strandstað í hraunkautinum gegnt Klettsnefi við innsiglinguna í Eyjum á sunnudag.
við rekadramb á svipuðum slóðum í
gær.
Að sögn lögreglunnar í Eyjum
fékk hún boð frá Vestmannaeyja-
radíó um atburðinn og fóra lög-
reglumenn þegar á staðinn. Þeir
skildu lögreglubflinn eftir á útsýnis-
pallinum og gengu í átt að strand-
staðnum en fóra á mis við mennina í
myrkrinu og urðu þeirra ekki varir
og enginn var á strandstað þegar
þangað kom. Þeim hafi því ekki lit-
ist á blikuna en fljótlega hafi þeir
fengið upplýsingar um að mennimir
væru komnir á lögreglustöðina.
Lögreglan kom skipbrotsmönn-
unum á heilsugæslustöðina þar sem
gert var að sáram þeirra en Guð-
mundur Rafn var talsvert skorinn í
andliti en Ómar slæmur í fæti.
Björgunarfélag Vestmannaeyja
var kallað út til aðstoðar og komu
menn úr því fljótlega á vettvang.
Þeir sáu síðan um að bjarga bátnum
af strandstað og var honum komið
til hafnar síðdegis í gær þar sem
hann var hífður á land.
Báturinn trúlega ónýtur
Að sögn Guðmundar Rafns er
báturinn trúlega ónýtur enda mikið
brotinn og segir hann ljóst að þeir
hafi sloppið ótrúlega vel miðað við
aðstæður og ljóst sé að verr hafi
getað farið ef ekki hefði verið svo
kyrrt í sjó.
Hann vildi koma á framfæri
þakklæti til Björgunarfélags Vest-
mannaeyja fyrir hversu skjótt var
brugðist við, því hann sagði að þeg-
ar skipbrotsmennimir hafi verið
komnir hálfa leið yfir hraunið hafi
þeir séð ljósin frá Björgunarbátnum
Þór sem þá var að koma að strand-
staðnum en ekki hafi verið vit í öðra
fýrir þá en að halda áfram yfir
hraunið og upp á veg og koma sér í
bæinn.
Með gasúða
á skauta-
svelli
SEX ungmenni vora færð á
lögreglustöð frá skautasvell-
inu í Laugardal síðdegis á
föstudag en eitt þeirra hafði
sprautað gasúða í átt að
börnum á svellinu.
Ekki er vitað til að þetta
hafi haft neinar alvarlegar
afleiðingar fyrir börnin sem
sprautað var á.
Samkvæmt vopnalögum er
öðrum en lögreglu óheimilt
að flytja til landsins eða
eignast gasvopn og táragas-
vopn.
Vísindamenn staddir í Reykjavík gátu fylgst með breytingum á rennsli Skeiðarár
Vatnshæð og rafleiðni Skeiðarár við stíflugarð
1.MYND
Vatnshæð (cm) Rafleiðni (jjS/cm)
225:
Vatnshæð og vatnshiti Skeiðarár við stífiugarð
2. MYND
Vatnshæ> (cm)
225 ,
Vatnshiti (’C)
1,6
27.jan 28.jan 29.jan 30.jan 31.jan tfeb 2.feb 3.feb 4.feb 5.feb 6.feb 7.feb 8.feb
27.jan 28.jan 29.jan 30.jan 31.jan tfeb 2.feb 3.feb 4.feb 5.feb 6,feb 7.feb 8.feb
Rennslislíkan fyrir Skeiðarárhlaup
í febrúar 1999
Rennsli hlaupvatns I rúmm/s 3. MYND
1800
—i .
1 ; 0
° Rennslismælingar /
Rennsli hlaupvatns P
sk V. lil (ani

o
fe brú ar V
27. 28. 29. 30. 31. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Engin brennisteins-
lykt af hlaupinu
í SKEIÐARÁRHLAUPINU í síð-
ustu viku er áætlað að um 0,4 rúm-
kflómetrar af vatni hafi komið úr
Grímsvötnum. Hámarksrennsli
hlaupsins nam um 1.800 rúmmetr-
um á sekúndu. Þetta hlaup er því
undir meðallagi.
I kjölfar eldgossins í Grímsvötn-
um í desember sl. var sjálfvirkum
mæli komið fyrir við vamargarðana
í Skeiðará, en hann mælir vatns-
hæð, rafleiðni og hitastig vatnsins.
Mælirinn er í eigu Vatnamælinga,
en Vegagerðin borgaði kostnað við
uppsetningu hans. Vísindamenn
gátu því íylgst með breytingum í
ánni úr Reykjavík. Auk þess vora
gerðar reglulegar mælingar til að
staðfesta niðurstöðu síritans með
óháðri mælingu.
Sverrir Elefsen, tæknifræðingur
á Vatnamælingum Orkustofnunar,
sagði að rafleiðni vatnsins í Skeið-
ará hefði verið að stíga frá þvi í
haust, en þó sýnu mest eftir gosið í
desember. Þetta væri ákveðin vís-
bending um að hlaupvatn hefði ver-
ið að leka úr Grímsvötnum. 29. jan-
úar gerði asahláku og þá hefði raf-
leiðni vatnsins fallið þegar leys-
ingavatn rann í ána. Hlaupið í ánni
hefði komið ofan í leysinguna því að
1. febrúar hefði rafleiðnin aukist
samhliða aukinni vatnshæð.
Rafleiðni í vatninu
jókst snögglega
Sverrir fór ásamt Gunnari Sig-
urðssyni verkfræðingi til mælinga í
Skeiðará 3. febrúar. Um kl. 20 þann
dag stökk rafleiðnin úr 260 uS/cm í
640. Hann sagði að áætlað væri að
þá hefði þegar um helmingur
hlaupvatnsins verið kominn niður á
sandinn. Sverrir sagði þetta þýða,
að þarna hefði skilað sér vatn með
hæiTÍ efnastyrk. Það þykir athygl-
isvert, að ekki hefur fundist nein
lykt af Skeiðará í þessu hlaupi. Oft-
ast finnst lykt af brennisteinsvetni í
Skeiðarárhlaupum. Sverrir sagði að
vatnshæðarmælirinn sýndi ekki
aukna vatnshæð í hámarki hlaups-
ins vegna þess að vatnið dreifði sér
um allan sandinn.
Athyglisvert er að skoða hitastig
vatnsins. Það hækkar nokkuð með-
an leysingavatnið er sem mest í
Skeiðará, en lækkar síðan þegar
jökulvatnið kemur í ána. Hitastig
vatnsins er rétt um núll gráður.
Líkan, sem Páll Jónsson, eðlis-
fræðingur hjá Vatnamælingum
Orkustofnunar, hefur búið til og er
lýst á mynd 3, sýnir vatnsmagnið
sem rann úr Grímsvötnum í hlaup-
inu. Búið er að draga frá leysinga-
vatnið í ánni. Líkanið gerir ráð fyr-
ir að rennslinu megi lýsa sem
svokölluðu vísisfalli. Tvöfoldunar-
tími hlaupsins í vexti reiknast 38
tímar, en helmingunartími hlaups-
ins, þegar það er í rénun, er 8 tím-
ar. Líkanið byggist á mælingum
sem gerðar vora 3.-5. febrúar og
era þær merktar inn á líkanið.
Samkvæmt líkaninu náði hlaup-
ið hámarki kl. 23 fimmtudaginn 4.
febrúar. Þá hefði rennslið numið
um 1.800 rúmmetrum á sekúndu
en reynslan sýnir að toppur
hlaupa er nokkru flatari en líkanið
sýnir.
Áætlað er að 0,4 rúmkflómetrar
af hlaupvatni hafi komið úr Grím-
svötnum í hlaupinu.
Vatnamælingarnar eru í sam-
vinnu við dr. Hrefnu Kristmanns-
dóttur á Rannsóknarsviði Orku-
stofnunar, dr. Sigurð Reyni Gísla-
son hjá Raunvísindastofnun Há-
skóla Islands, Vegagerðina, Elem-
ent skynjaratækni og Vista verk-
fræðistofu um þróun efnavöktun-
arkerfis með styrk frá Rannís.
Lokið er fyrri áfanga þar sem
safnað var gögnum um efnainni-
hald og bakgrunnsgildi voru skil-
greind. Sótt hefur verið um fram-
haldsstyrk til verkefnisins þar sem
áætlað er að þróa enn frekar um-
ræddan forvarnabúnað um vatns-
hæðar- og efnabreytingar sem °S
samskipta- og gagnakerfi tengd
honum.