Morgunblaðið - 23.02.1999, Side 1

44. TBL. 87. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 23. FEBRÚAR 1999
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Framlengdur frestur til samninga um Kosovo rennur út í dag
Sáttasemjarar
reyna sitt vtrasta
Bændur
mótmæla
í Brussel
Brussel. Reuters.
BÆNDUR frá öllum aðildarlöndum
Evrópusambandsins (ESB) stóðu í
gær fyrir háværum mótmælaaðgerð-
um við helztu byggingar sambands-
ins í Brussel, þar sem landbúnaðar-
ráðherrar ESB-ríkjanna 15 komu
saman til að ræða tillögur um endur-
skoðun sameiginlegrar landbúnaðar-
stefnu ESB.
Til umræðu eru tillögur sem fram-
kvæmdastjórn sambandsins hefur
lagt fram í því skyni að lækka kostn-
aðinn við rekstur hinnar sameigin-
legu landbúnaðarstefnu, sem nú hef-
ur verið við lýði í 35 ár og um helm-
ingur fjárlaga sambandsins rennur
til ár hvert. Felast tillögurnar meðal
annars í því að lækka viðmiðunar-
verð korns, nautakjöts og mjólkur-
vara, sem sambandið hefur ábyrgzt
með þar til gerðum jöfnunarsjóðum.
Er hugmyndin að lækka verðið um
allt að 30% í því skyni að lækka út-
gjöldin áður en ríkjum Mið- og Aust-
ur-Evrópu er veitt innganga í sam-
bandið og til að búa sambandið undir
nýja lotu alþjóðaviðræðna um heims-
viðskipti. Er tilgangurinn að gera
evrópskan landbúnað samkeppnis-
hæfari.
Franz Fischler, sem fer með land-
búnaðarmál í framkvæmdastjóm-
inni, sagði umbótaáformin tryggja
framtíð bænda; umbæturnai' yllu
þeim ekki tekjutapi heldur væri
Var Napól-
eon Skoti?
London. The Daily Telegraph.
NAPÓLEON Bónaparte átti
ættir að rekja til lítils þorps í
Skotlandi, ef marka má niður-
stöður rannsóknar sem skoskur
sagnfræðingur kynnti í gær.
Heldur sagnfræðingurinn Ro-
bert Torrens því fram að afi
hins sögufræga Napóleons keis-
ara hafi verið frá Balloch, nærri
bænum Crieff í Perthshire.
Torrens mun hafa fundið í
meira en aldargamalli skruddu
frásögn af því hvernig verka-
maðurinn William Bayne
ákvað að flytjast á brott frá
Skotlandi fyrir fullt og allt árið
1745 eftir að ljóst var orðið að
hinni kaþólsku Stuart-ætt
myndi ekki takast að endur-
heimta bresku krúnuna.
Segir í bókinni Crieff: Its
Traditions a nd Characters,
sem út kom 1881 og Torrens
telur styðjast við traustar
heimildir, að Bayne hafi ásamt
fjölskyldu sinni pakkað föggum
sínum, stigið á skipsfjöl og
haldið af stað með það mark-
mið að finna sér nýtt heimili
annars staðar. Farkostur
þeirra endaði á Korsíku.
Þar ílentist Bayne en eyjar-
skeggjar munu reyndar hafa
kallað hann Buon, og fjölskyld-
an var jafnan nefnd Buon-de-
party (Buon og hans fólk). Syn-
ir Baynes fengu því óhjá-
kvæmilega eftirnafnið Buon-
de-parte eða Buonaparte og
sonarsonur Skotans Williams
Baynes var samkvæmt þessari
kenningu hinn frægi Napóleon
Bónaparte.
Reuters
VÍGREIFUR bóndi býður vatns-
dæluni belgísku lögreglunnar
birginn í mótmælunum í gær.
hættan á því meiri við að halda í
óbreytt niðurgreiðslukerfí.
í allan gærdag áttust herskáir
bændur og belgíska óeirðalögreglan
við á götum Brussel. Aðstandendur
mótmælaaðgerðanna töldu um
50.000 manns hafa tekið þátt í þeim
en lögreglan gizkaði á 30.000. Lög-
reglunni var í mun að hindra að ann-
að eins endurtæki sig og gerðist árið
1971, þegar 100.000 æstir bændur
„máluðu bæinn rauðan“. Þá dó einn.
Að þessu sinni girti lögreglan
ESB-byggingamar af með gadda-
vírshindrunum og beitti vatnsspraut-
um, kylfum og tái'agasi gegn óeirða-
seggjunum, sem grýttu lögi'egluna
með flöskum, götusteinum og um-
ferðai'skiltum.
AÐ MINNSTA kosti tveir létust er
snjóflóð féll í Valais í Sviss seint á
sunnudag. Snjó heldur áfram að
kyngja niður í Olpunum og virðist
ekkert lát þar á, en þúsundir hafa
einnig lokast inni á skíðastöðum í
Austurríki í þessu mesta fannfergi í
Ölpunum í áratugi. Auk þess er
skíðamanna saknað bæði í frönsku
Ölpunum og í Pýreneafjöllunum.
Snjóflóðahætta er yfirvofandi í
Frakklandi og Austurríki auk þess
sem stöðugt hækkar í Rín og hætta
Rambouillet, Pristina. Reuters.
MADELEINE Albright, utanríkis-
ráðhema Bandaríkjanna, reyndi sitt
ýtrasta í gær til að telja samninga-
menn Kosovo-Albana á að fallast á
friðarsamkomulag á grundvelli til-
lagna sáttasemjara stórveldanna, en
talsmenn bandarískra stjómvalda
sögðu að hvorugur deiluaðilinn hefði
veitt undanbragðalaust samþykki
sitt við neinu. I viðræðunum um
framtíð Kosovo-héraðs í Rambouil-
let-kastala í Frakklandi yfir helgina
tók Albright yfir forystuna í samn-
ingaviðræðunum fyrir hönd sátta-
semjara Tengslahóps stórveldanna.
Framlengdur frestur til að ná niður-
stöðu í viðræðunum rennur út kl. 14 í
dag að íslenzkum tíma.
,AHt er mögulegt, það hefur ekki
verið gert út um neitt,“ sagði Hubert
Vedrine, utanríkisráðherra Frakk-
lands og sem slíkur gestgjafi við-
ræðnanna.
Albright eyddi drjúgum hluta
gærdagsins í að reyna að sannfæra
samningamenn Kosovo-Albana og
fékk sér til fulltingis meðal annars
Wesley Clark, yfírmann herafla
NATO, og hringdi í ráðamenn
margra ríkja í þeirri von að það
mætti verða til þess að vinna stuðn-
vex á flóðum. Eignatjón hefur orðið
talsvert en vegna óveðurs og snjó-
flóðahættu hefur ekki verið hægt að
hefja björgunarstörf alls staðar.
Tvö lík fundust
Tuttugu og þriggja ára karlmaður
og kona árinu yngri fórast í snjóflóði
sem féll í nágrenni Evolene í Valais í
Sviss seint á sunnudag. Bjarga tókst
ungri stúlku slasaðri en snjóflóða-
hætta tafði leit að tíu manns sem enn
var saknað í gær.
Serbar hafna enn
erlendu setuliði
ing samningamannanna við sam-
komulagsdrögin, en þau gera ráð
íyrir að Kosovo fái sjálfsstjóm innan
vébanda sambandsríkisins Júgó-
slaviu til þriggja ára til að byrja með.
Kosovo-Albanir hafa ekki viljað
skuldbinda sig til að samþykkja
sjálfsstjórn til mefra en þriggja ára
reynslutímabils, heldur viljað að
þjóðaratkvæðagreiðsla um fullt sjálf-
stæði færi fram í héraðinu að þeim
tíma liðnum.
Bardagar
nærri Pristina
Meðan á viðræðunum í Rambouil-
let gekk, sextánda daginn í röð, brut-
ust út bardagar á ný milli skæruliða
Frelsishers Kosovo (UCK, skamm-
stafað á ensku KLA) og öryggis-
sveita Serba í héraðinu, að þessu
sinni í þorpinu Vucitrn norðvestur af
Pristina. Ibúar svæðisins flýðu í
hundraðatali.
Yfir 400 herþotur Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) eru í við-
bragðsstöðu til að hefja loftárásir á
í Austurríki er snjóflóðahætta mest
í vesturhluta landsins og hafa allt að
20.000 manns verið innlyksa á skíða-
svæðum þai' allt frá því á miðviku-
dag. Níu manns er saknað í Pýrenea-
fjöllunum, en þar höfðu björgunar-
menn með aðstoð þyrlu leitað sex
sem höfðu ekki skilað sér til byggða
eftir helgina. Óveður og snjóflóða-
hætta hefur komið í veg fyrfr björg-
un þriggja annarra í frönsku Ölpun-
um sem ekki hafa komist leiðai' sinn-
ar frá því á þriðjudag.
hemaðarleg skotmörk í Júgóslavíu,
verði þær ákveðnar, en það veltur á
því að Kosovo-Albanir fallist á frið-
arsamkomulag en Serbar ekki.
Um 2.000 manns hafa fallið og um
250.000 manns flúið heimili sín í hér-
aðinu frá því serbneskar her- og ör-
yggissveitir hófu herferð til að ganga
milli bols og höfuðs á skæruliðasveit-
um aðskilnaðarsinnaðra Kosovo-AIb-
ana fyrir einu ári.
Svo virtist sem Milan Milutinovic,
forseti Serbíu, hefði í gær gefið lítils-
háttar eftir í afstöðu sinni gegn því
að herlið á vegum NATO færi inn í
Kosovo til að fylgja framkvæmd frið-
arsamkomulags eftir. Sagði Milutin-
ovic mega ræða þátttöku alþjóðlegra
hersveita í eftirliti, ef pólitískt sam-
komulag næst fyi'st.
I því skyni að gera serbneskum
stjórnvöldum auðveldara að sætta
sig við erlendar hersveitir í Kosovo
tefldu Rússar í gær fram þeirri hug-
mynd að þeir gætu lagt tO hermenn í
alþjóðlega eftirlitssveit, en aðeins
með því skilyrði að sú sveit hefði um-
boð Sameinuðu þjóðanna og að
Belgrad-stjómin óskaði eftir henni.
■ Samningar/23
Hæsta
gengi doll-
ars gagn-
vart evru
London. Reuters.
GENGI evrunnar, hins nýja Evr-
ópugjaldmiðils, náði við upphaf átt-
undu vikunnar sem verzlað er með
hana á alþjóðlegum gjaldeyrismörk-
uðum nýju lágmarki gagnvart
Bandaríkjadollar. Eftir að fjármála-
ráðherrar og seðlabankastjórar
helztu iðnríkja heims, sem hittust
um helgina, virtust ekki hafa neitt á
móti því að gengi dollarans styrktist
enn frekar hækkaði það og hefur nú
ekki verið hærra gagnvart japanska
jeninu í 2'Æ mánuð. Evran lækkaði
niður fyrir 1,10 dollara en var 1,179
í byrjun ársins.
Fjármálamarkaðsspekingar sögðu
lækkað gengi evrunnar endurspegla
þann mun sem væri á skattastefn-
unni á evrusvæðinu og í Bandaríkj-
unum, þar sem vextir eru hærri.
Bretland nálgast EMU
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, mun í dag kynna nýja
framkvæmdaáætlun til undirbún-
ings aðlögun Bretlands að Efna-
hags- og myntbandalagi Evrópu
(EMU) og að því er heimildamenn
Reuters segja, sem séð hafa áætlun-
ina, er í henni gert ráð fyrir að evru-
seðlar og -mynt gætu verið komin í
umferð á Bretlandseyjum ekki síðar
en tveimur árum eftir að farið hefði
fram þjóðaratkvæðagreiðsla um
þátttöku í myntbandalaginu.
■ Vilja sjá/24
Reuters
SVISSNESKIR björgunarsveitarmenn leita fólks sem saknað er eftir snjóflóð við Alpaþorpið Evolene.
Snjóflóð í Ölpunum
Grenoble, Vín, Zilrich, Bonn. Reuters.