Morgunblaðið - 24.03.1999, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Allir fá þar
eitthvað fallegt
Alþjóðleg bókmenntavika, Qrðið, stendur nú
í London og segir Freysteinn Jóhannsson,
að þeir sem þangað eigi leið og hafi gaman
af bókmenntum, eigi endilega að gefa sér
tíma til þess að njóta einhverra viðburða
vikunnar. Þeir eru 350 talsins víðs vegar um
London og þar koma fram rösklega 60 rit-
höfundar, þar af fímm Nóbelsverðlaunahaf-
ar, auk fjölda annarra, sem flytja bókmennt-
ir og fjalla um þær frá ýmsum hliðum.
NÝBAKAÐ verðlauna-
skáld, írski skáldsagna-
höfundurinn William
Trevor, var meðal þeirra, sem
voru á dagskrá fyrsta dag hátíð-
arinnar. Daginn áður voru hon-
um veitt David Cohen brezku
bókmenntaverðlaunin, sem sum-
ir hafa kallað brezku Nóbels-
verðlaunin, en verðlaunaupp-
hæðin nemur 30.000 pundum og
fær verðlaunahafinn 10.000 pund
að auki, sem hann lætur renna til
verkefnis, sem á að ýta undir
skáldleg tilþrif ungra manna.
Trevor kaus að láta peningana
renna til unga fólksins í Omagh á
Norður-írlandi. Ekki er nokkur
leið að tíunda hér alla þá atburði
eða menn, sem eru á dagskrá
bókmenntavikunnar en hún fer
fram í bókaverzlunum, bókasöfn-
um, listamiðstöðvum, klúbbum
og kvikmyndahúsum svo dæmi
séu tekin. En meðal þeirra, sem
hafa lesið úr verkum sínum, sagt
af sjálfum sér og rætt við fólk
eru kanadíska skáldkonan Marg-
aret Atwood, Bandaríkjamaður-
inn Joseph Heller, höfundur
Catch 22, ísraelski rithöfundur-
inn David Grossmann og brezki
rithöfundurinn Terry Pratchett,
sem hefur skapað Discheiminn í
bókum sínum, en þær rjúka
gjarnan beina leið í efstu sæti
sölulistanna. Þá hefur Shirley
Hughes fjallað um myndskreyt-
ingar bóka og Sue Townsend,
höfundur Adrian Mole, um skrif
fyrir unga lesendur.
Margra bóka menn
og minni spámenn
En það eru ekki aðeins
margra bóka höfundar, sem láta
ljós sitt skína á hátíðinni.
Piccadilly-skáldin taka að sjálf-
Trevor Margaret
Williams Atwood
sögðu þátt og síðdegis á sunnu-
dag var komið að úrslitunum í
ljóðasamkeppni þeirra fyrir
skáld, sem hafa enn ekki komið
út á bók. Ljóðadagskráin fór
fram í græna herberginu í kjall-
ara leikaramiðstöðvarinnar við
Towerstræti. Þarna gat hver
sem vildi lesið sín Ijóð, sumir
tóku þátt í samkeppninni, aðrir
ekki. Eiginlega voru ljóðin eins
misjöfn að efni og skáldin voru
mörg, en flest voru þau falleg og
mörg hver mjög skemmtileg.
Eitt skáldið tók sig til dæmis til
og létti á samkundunni með kát-
legu kvæði um Margarítu og
mærina fögru í Mexíkó. Og höf-
undurinn lét sig hafa það að
syngja kvæðið með þeim formála
reyndar, að ekki væri hann mik-
ið skáld, en þó enn minni söngv-
ari! En þetta vakti kátínu okkar
og við tókum öll rösklega undir í
viðlaginu; Margaríta, ó margar-
íta... Þegar skáldin höfðu flutt
ljóð sín var gert hlé meðan dóm-
nefnd valdi tvö skáldanna til
þátttöku í lokakeppnini. Komu
nú fjórir leikarar og lásu syrpu
vorljóða, sem féll í góðan jarð-
veg. Einn leikaranna var Jill
Brooke, sem fyrir nokkru bjó á
Islandi í um áratug. Hún sagði
þetta í þriðja sinn, sem hún tæki
þátt í Ijóðalestri hjá Piccadilly-
skáldunum og sér fyndist þetta
afskaplega spennandi. Ljóðin
væru svo lifandi!
Og spennandi voru úrslitin
líka. Sjö skáld tóku þátt og lásu
ljóð sín og síðan var atkvæða-
seðlum dreift til okkar og við
merktum við númer þess ljóðs,
sem okkur féll bezt. A meðan
stóðu höfundar, fjórar konur og
þrír karlar, með númer sín líkt
og fegurðardrottningar á sviði.
Ekki veðjaði ég nú á sigurvegar-
ann, en það sýnir náttúrlega
bara, hversu jafngóð ljóðin i úr-
slitakeppninni voru.
Svo fór að Caroline David og
Ken Barclay deildu með sér
sigrinum. Ljóð þeirra munu birt-
ast í ljóðatímariti og svo er
aldrei að vita, hvað framtíðin ber
í skauti sér.
Stór nöfn en lítið brot
af dagskrá
Bókmenntavikunni í London
lýkur 28. marz. Meðal þess, sem
mönnum stendur til boða eru
dagskrá með afrísku skáldunum
Chinua Achebe, Wole Soyinka og
ljóðskáldinu Derek Walcott,
kvöld með Nadine Gordimer,
David Grossmann og palestínska
skáldinu Edward Said,
Germaine Greer spjallar við
gesti, Michael Moorcock leiðir
fólk um leyndardóma vísinda-
skáldsögunnar, Christopher Fry
- ljóðakvöld á vegum Piccadilly-
skáldanna, Ben Haggarty flytur
Gilgamesh-kviðu, Martin Amis
les úr smásögum sínum og Ian
McEwan les úr Booker-verð-
launabók sinni Amsterdam, Dor-
is Lessing les úr verkum sínum
og spjallar við gesti og einnig
Nóbelsskáldið Derek Walcott,
ljóðskáldið Simon Armitage og
metsöluhöfundurinn Wilbur
Smith og John Le Carré, sem
sjaldan er sjálfur á ferðinni, mun
lesa úr nýjustu sögu sinni og
ræða efni hennar við gesti.
En þó þetta séu stór nöfn, eru
þau aðeins lítið brot af dag-
skránni. Hún er það fjölbreytt,
að það þarf enginn að láta sér
leiðast á bókmenntavikunni.
Ekki er hægt að panta miða á
einstaka atburði á einhverjum
einum stað, en tímaritið Time
Out hefur gefið út dagskrá bók-
menntavikunnar, þar sem tíund-
að er, hvar atburðirnir eru. Og
svo er bara að mæta, eða hringja
á undan sér, ef menn vilja hafa
vaðið fyrir neðan sig.
beuRA Ú\f
SuSurhúsi
Kringlunnar
NY SENDINö
i G]afavara
| Bœkur
i Tarotspil
j Reykelsi
i Vítamín
o.m .f I.
Betra líf Kringlumi sími 581-1380
MARIA mey - augu Guðs, málverk Lárusar H. List
í Þjóðarbókhlöðunni.
Níu mánuðum
fyrir 2000
MYNPLIST
Þjóðarbókhlaðan
MÁLVEItK
LÁRUS II. LIST
Til 26. mars. Opið mánudaga til
föstudaga frá kl. 8.15-22; föstudaga
frá kl. 8.15-19; laugardaga frá kl.
10.-17 og sunnudaga frá kl. 11-16.
LÁRUS H. List hefur um nokk-
urt skeið verið afar upptekinn af
eigin blóði, eins og það að bæta
blóði sínu út í litinn, eða maka því á
striga sé slíkt einsdæmi að það eitt
skipti sköpum um gildi listar hans.
Líkt og oft vill verða þegar lista-
menn einbh'na á eitt ákveðið, tákn-
rænt atriði í eigin verkum - hið
ímyndunargreypta þráhyggjulog
sem kalla mætti slíka hugsýn -
kemur á daginn að það er eitthvað
allt annað sem skiptir máli í list
þein-a. Maðurinn er aldrei meistari
gjörða sinna; síst þeirra sem
sprottnai- eru af sterkri löngun.
I þessu tilviki er það upphengi
Lárusar á einu málverki - María
mey - augu Guðs - í tómum sal,
stúkuðum af með gleri á báða
vegu, sem heldur uppi framtaki
hans og verður að skoðast hið
markverðasta við verk hans og
sýningu. Málverkið sjálft er prýði-
legt út af fyrir sig, en engan veg-
inn algott né nægilega grípandi til
að geta staðið eitt án stuðnings af
tóminu umleikis. Vandinn er að
það er fígúratíft - af nakinni konu í
prófíl - í einhverju blóði drifnu
landslagi A la Munch, með tveim
augum sem stara á okkur gegnum
skýin.
Þessi augu eru besti hluti hins
hlutlæga myndmáls af því að þau
búa yfir strangri og eilítið harðsoð-
inni dulúð, svona í anda Andrea del
Castagno og sérstæðrar opinber-
unarhörku hans. En af hverju alla
þessa höfðun til blóðsins? Eg veit
ekki betur en konur hætti á blæð-
ingum einmitt þegar þær verða
þungaðar. Getm- verið að ég hafi
misskilið heilsufræðina mína, eða
var þessu ef til vill öfugt varið með
hina sælu Guðsmóður?
Eg held ekki, því varla mundum
við tala um hinn skíra getnað -
„conceptio immaculata“, eins og
þessi dásamlegi atburður heitir á
latnesku kirkjumáli - ef þetta hefði
allt verið með jafnsubbulegum og
blóði drifnum hætti og Lárus List
vill vera láta? Að þessu leyti finnst
mér hin fjarræna María spænska
meistarans Velázquez - á National
Gallery, Lundúnum - trúrri hinni
heilögu ritningu, þótt mörgum
finnist hún kuldalega rökræn í ein-
kennilegri einveru sinni skýjum of-
ar. Eins er Stóra gleríð hans
Duchamp - Listasafninu í Fíladelf-
íu, Pennsylvaníu - snöggtum
dulúðugra.
Þetta er ekki sagt Lárusi til
lasts því málaratækni hans er at-
hyglisverð og skorth- ekki tilfinn-
ingu. Hinu get ég ekki neitað að sú
tilfinning mundi njóta sín mun bet-
ur ef myndlist hans væri óræðari,
ellegar abstrakt. Víst er að Lárus
þarf að gera uppskurð á fígúratífri
tækni sinni ef dulúð sú sem hann
vill ítreka á að fá notið sín vand-
ræðalaust. Sannleikurinn er sá að
hlutar þeir úr málverkinu sem eru
myndprentaðir í sýningarskrá, búa
yfir gildum sem heildarverkið
skortir. Við svo búið má ekki
standa.
Halldór Björn Runólfsson
Menningarmálanefnd Hafnarfjarðar
35 hlutu styrki
MENNIN GARMÁLANEFND
Hafnarfjarðar veitti styrki í Há-
sölum, Strandbergi, sl. föstu-
dag. Styrki hlutu að þessu sinni:
Hljómsveitin Botnleðja, hljóm-
sveitin Mary Poppins, nemenda-
félag Flensborgar, Rimmugýg-
ur, Rúnar Óskarsson, Gaflara-
kórinn, Djasskvintettinn Jakob-
sons og Möllers, Guðmundur R.
Lúðvíksson, Haraldur S. Magn-
ússon, Margrét Guðmundsdótt-
ir, Þúsund þjalir, Gunnar Eyj-
ólfsson, Lúðrasveit Hafnar-
fjarðar, Ulfar Daníelsson, Hall-
berg Guðmundsson, Helena
Stefánsdóttir, Halldór Árni
Sveinsson, Hrönn Axelsdóttir,
María Eiríksdóttir, Gunnlaugur
St. Gíslason, Skólakór Setbergs-
skóla, Kvikmyndaverstöðin, Je-
an Antoine Posocco, Þórunn
Stefánsdóttir, Katrín Pálsdótt-
ir, Steindóra Bergþórsdóttir,
Áslaug Guðmundsdóttir, Tríó
Reykjavíkur, Einar M. Guðvarð-
arson og Susanne Christensen,
Kristbergur Óðinn Pétursson,
Sigurður Skagíjörð, Byggða-
safn Hafnarfjarðar og
Sjóminjasafn íslands.
Við athöfnina söng Þórunn
Stefánsdóttir við undirleik Láru
Rafnsdóttur, Haraldur S. Magn-
ússon las ljóð og hljómsveitin
Mary Poppins lék nokkur lög.
Menningarmálanefnd Hafn-
arfjarðar skipa: Halla Snorra-
dóttir, Ólöf Pétursdóttir, Gísli
Valdimarsson, Guðmundur
Rúnar Árnason og Jónas Sigur-
geirsson.