Morgunblaðið - 24.03.1999, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999 49

+ Óskar E. Lcyy
var fæddur á Ós-
um á Vatnsnesi 23.
febrúar 1913. Hann
lést á Sjúkrahúsinu
á Hvammstanga 15.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans vora
Eggert Levy, f. 30.
mars 1875, d. 28.
nóv. 1953, bóndi á
Ósum og kona hans,
Ögn Guðmannsdótt-
ir Levy, f. 1. júlí
1877, d. 28. febrúar
1955. Systkini hans
voru: Guðmann, f.
12. febr. 1902; Hóhnfríður, f. 1.
mars 1903; Ingibjörg, f. 2. jan.
1906; Jónína, f. 27. febr. 1907;
Jóhannes, f. 29. maí 1910, og
Sigurbjörg, f. 10. jan. 1915. Þau
eru öll látin, en á lífi eru syst-
urnar Ragnhildur, f. 17. sept.
1985, og ísak, f. 15. júlí 1989 með
Ólöfu Guðmundsdóttur, fyrrum
eiginkonu sinni. 3) Knútur Arn-
ar, f. 18. apríl 1969. Sonur
Óskars og Valgerðar Guðmunds-
dóttur er Eggert, f. 11. ágúst
1937. Kona hans er Álfhildur
Pálsdóttir, f. 2. apríl 1937, og
börn þeirra eru Valdís, f. 24. okt.
1962, og Páll, f. 7. jan. 1964. Eg-
gert og Álfhildur eiga fjögur
barnabörn.
Óskar starfaði á búi foreldra
sinna á Ósum uns hann tók við
jörð og búi árið 1948. Hann var
alþingismaður Norðurlands
vestra árið 1966 og 1967 fyrir
Sjálfstæðisflokkinn og hann sat
einnig sem varaþingmaður á
nokkrum þingum árin 1965 til
1970. Hann var hreppstjóri
Þverárhrepps 1950 til 1983 og
sýslunefndarmaður um árabil.
Þá sat hann í Sauðfjársjúkdóma-
nefnd 1960 til 1983 og var for-
maður eitt kjörtímabil.
Útför Óskars fer fram frá Vest-
urhópshólakirkju í dag og hefst
athöfhin klukkan 14. Jarðsett
verður í heimagrafreit á Ósum.
1916, og Alma
Ágústsdóttir Levy, f.
24. ágúst 1929.
Hinn 31._ágúst 1954
kvæntist Óskar eftir-
lifandi eiginkonu
sinni, Sesselju Huldu
Eggertsdóttur, f. 19.
apríl 1936. Foreldrar
hennar eru Jónína
Helga Pétursdóttir, f.
27. júní 1904, og Egg-
ert Eggertsson, f. 5.
júní 1905. Hann er lát-
inn. Börn Óskars og
Sesselju eru: 1) Jónína
Edda, f. 18. apríl 1951,
eiginmaður hennar er Guðmundur
Víðir Vilhjálmsson, f. 25. apríl
1949, og eiga þau þrjá syni: Atla, f.
28. maí 1971; Óskar, f. 24. maí
1975; og Hákon, f. 22. júní 1976. 2)
Guðmann Agnar, f. 16. ágúst 1955.
Hann á synina Fannar, f. 12. sept.
ÓSKAR
LEVY
Afi minn er dáinn. Genginn er á
braut afi minn, vinur og förunautur
til skamms tíma. Þann stutta tíma
sem ég þekkti afa minn birtist hann
mér sem ráðgáta. En eftir því sem
ég óx úr grasi kynntist ég honum
alltaf betur og betur í gegnum
sjálfan mig.
Mínar fyrstu minningar um afa
minn eru frá því þegar hann sat
með mig og bróður minn við gamla
skattholið sitt og við stimpluðum á
frímerki og umslög. Eg man hvern-
ig stóra höndin þín hélt um
mallakútinn minn er ég sat á hnénu
þínu. Þá var ég aðeins þriggja ára
gamall. Síðar sagðirðu mér sögur,
söguna af Búkollu og fleiri. Eins
man ég söguna sem þú sagðir mér
af þér sem litlum snáða, er þú fórst
að vitja föður þíns við heyskap en
dast í bæjarlækinn sem undireins
varð sem ógnarstórt fljót í huga
litla nafna þíns.
Seinna kenndirðu mér að keyra
og margar stundir með þér standa
sem ljóslifandi í minningu minni.
Ferðir með þér í kaupstaðinn og
hvernig þú leist ávallt til fjalla að
skima eftir fénu. En líkt og ég
varstu einfari og ég man þær
stundir er ég vitjaði þín og þú varst
afundinn en það var allt í lagi
vegna þess að ég skildi þig, þótt ég
ætti stundum erfitt með að viður-
kenna það. En alltaf skildi ég þig
betur og betur, því ég kynntist þér
alltaf betur og betur í gegnum
sjálfan mig.
Þú varst líkt og vatnið, alltaf
jafnt flæði af öllu. Hvort eð heldur
af blíðu eða skapi, ást eða einurð,
alltaf var jafnt af öllu og þú sýndir
þegar viðeigandi var. Þú varst
margbrotin persóna, hafðir sterkar
skoðanir og þér varð ekki haggað.
Stundum syntirðu á móti straumn-
um, en þér féll best að líða með
straumnum og það gerðirðu þegar
þú hafðir yfirstigið þær hindranir
sem lífið bauð þér. Líkt og vatnið
sem seytlar eftir föstum farvegi,
flæðir fram af fossi, stiklar eftir
flúðum, renna öll vötn til sjávar og
þangað ert þú kominn afi minn, á
leiðarenda.
Ég man þegar ég hitti þig í
haust sem leið. Við bróðir minn
höfðum gert okkur ferð norður
helgi eina í hráslaga veðri og úr
kuldanum gekk ég inn í hlýju þína
líkt og ég gerði ávallt sem barn.
Bróður minn þekktirðu ekki en
nafna þinn þekktirðu um leið. Ég
settist á rúmstokkinn þinn og þú
straukst mér um vangann og sagð-
ir: „Óskar minn, loksins ertu kom-
inn.“ Þú straukst mér um vangann,
horfðir beint í augun mín og
straukst mér um hárið og sagðir:
„Mikið er ég feginn að þú ert enn
með síða fallega hárið þitt.“ A
þessari stundu færðirðu mér
stærstu gjöfina þína, minninguna
um þig. Um leið og þú kysstir mig
bless sagðirðu: „Elsku nafni minn,
mér þykir svo vænt um þig.“ Og
þegar ég sneri mér við í dyragætt-
inni vissi ég að ég myndi aldrei sjá
þig aftur.
Og nú ertu horfinn
horfinn á brott
brott úr þessum heimi
laus við allt þitt veraldlega
haft.
En líkt og vatnið sem flæðir
eftir árbökkum tímans
mun sál þín líða inn í ljósið
og vitund þín vísa mér veginn.
Því afi minn, ég veit þú lifir.
Þinn dóttursonur
Óskar G. Levy.
Föðurbróðir minn, Óskar E.
Levy, Ósum, er látinn, 86 ára. Það
kom ekki svo mjög á óvart, þar sem
heilsan hafði verið léleg undanfarið
og aldurinn hár.
Með Óskari er fallinn frá sannur
landsbyggðai-maður, sem trúði á og
barðist fyrir að byggð héldist. Var
honum sérstaklega hugleikið sitt
hérað og sín sveit, Þverárhreppur.
En í þeim málum var við ramman
reip að draga, líkt og víða, sökum
skammsýnis og skilningsleysis ráða-
manna þjóðarinnar. Var Óskari mikil
kvöl að sjá jarðirnar, eina af annarri,
leggjast í eyði og fólkið fara bui't.
A árunum 1960-1970 og síðar
beitti hann sér fyrir byggingu
barnaskóla á Þorfinnsstöðum, Vest-
urhópsskóla. Var það mál ótrúlega
eifitt viðureignar, ekki síst sökum
mikilla flokkadrátta um svokallað-
an samskóla. En þá var því trúað
víða og ef til vill enn, að bezt væri
að safna öllum sveitabörnum saman
í einn hóp, þó að um langan veg
væri að fara, til að njóta hag-
kvæmni stærðarinnar í kennslu.
Hitt virtist minna skipta þó börnin,
jafnvel smábörn, yrðu að sitja lang-
tímum saman í bíl á leið í og úr
skólanum. Slíkt var að hans mati
þversögn við kröfur og rétt þéttbýl-
is. Þar kemur ekki til mála að keyra
þau nokkurn skapaðan hlut.
Vesturhópsskóli er minnismerki
stórhuga manns um jafnrétti og
nýtist bæði sem skóli og félags-
heimili fólksins hans í sveitinni. Þar
voi’u í upphafi yfir 20 börn, en hefur
nú fækkað mjög.
Þegar sú hugmynd kom upp, að
byggja stór elliheimili fyrir roskið
fólk og flytja það þangað svo það
hefði það gott, var Óskar mjög á
móti þeirri stefnu. Hann taldi það
ástæðulaust og jafnvel skaðlegt að
rífa það upp með rótum og slíta þar
með flest tengsl við yngra fólkið.
Vildi hann að því yrði gert kleift að
vera heima í sinni sveit, ef kostur
væri á, en veita því heimilishjálp og
aðra aðstoð, ef þurí'ti. Hafði hann
uppi hugmyndir um að láta reisa
elliíbúðii’ á Þoifinnsstöðum, í tengsl-
um við skólann, en af því varð ekki.
Það er nú á seinustu ái’urn, sem al-
menn heimilisaðstoð við aldraða er
orðin að veruleika og er það vel.
Óskar var sannur sjálfstæðismað-
ur alla tíð og studdi þann flokk
heilshugar. Hann var mikill jafnað-
armaður í raun á kjör og búsetu
fólks og taldi að sín flokksstefna
væri sú eina er ynni að raunveru-
legum jöfnuði, en aðrir hefðu sýnd-
armennsku eina uppi, er til kast-
anna kæmi.
Er ég tók við embætti hrepp-
stjóra Þverárhrepps af honum,
hafði ég litla reynslu í þeim málum
og fór til Óskars og spurði ráða.
Hann sagðist þau engin geta gefíð
nema að vinna fyrir fólkið og gæta
þess hags. Embættismannavald
væri eitthvað það versta sem til
væri, enda iðulega misbrúkað. Lýsir
það manninum vel. Hann vildi vinna
fyrir fólkið og gæta velferðar þess.
Óskar var stórbrotinn persónu-
leiki og gat oft orðið þungorður í
garð þein-a, er ekki vildu vinna að
hag sveitarfélagsins í heild og gat
oft sviðið undan því. Er enginn vafi
á því, að ef hans hugmyndir hefðu
náð fram að ganga, væri ekki við
þann byggðavanda að fást, sem nú
blasir loks við.
Er þær hugmyndir um samein-
ingu sveitai’félaga náðu hámarki, er
hafa nú víða orðið að veruleika, m.a.
hér, þá áttu þær að stöðva fólks-
flótta, efla byggð og atvinnu, enda
nokkurs konar kjörorð, allt stórt er
stæðilegt. Þá varaði Óskar mjög við
því og var eindreginn andstæðingur
þess og kom á kjörstað, þá veikur
maður, til að reyna að sporna við,
enda alla tíð baráttumaður. Hann
benti réttilega á, að slíkt hefur ekk-
ert að gera með afkomu fólks, en
einungis til að efla embættismanna-
vald og færa stjórnunina frá fólkinu
og slíta ennfrekar á tengsl þess við
byggðina. Annað þyrfti þar að
koma til. Ekki kæmi á óvart, að þar
hafi hann haft rétt fyrir sér, sem oft
áður.
Óskar fæddist á Ósum og átti þar
heima alla tíð. Bæjarstæðið á Ósum
stendur hátt á austanverðu Vatns-
nesi, við botn Húnafjarðar. Þar er
víðsýnt mjög og fallegt og mótar
sterkt persónu manna.
Óskar er jarðsettur í dag í heima-
grafreit á ættai’óðalinu, þar sem út-
sýn er hvað fegurst yfír héraðið.
Eifidrykkja fer fram í skólahúsinu,
sem hann barðist íyrir og lagði mikið
Um Óskar á Ósum mætti skrifa
langt mál, en ég hefí aðeins drepið
á brot af hans ævi.
Ég þakka honum fyrir vináttu og
góð kynni alla tíð og votta eftirlif-
andi konu, börnum og afkomendum
heilshugar samúð.
Agnar J. Levy.
Mig langar að kveðja með
nokkrum orðum aldraðan heiðurs-
mann, Óskar E. Levý, bónda á Ós-
um á Vatnsnesi.
Það var sumarið 1951 að ég kom
fyrst að Ósum. Systir Óskars Levý
bjó í sama húsi og foreldrar mínir
og hún bauð mér með í heimsókn í
sveitina, þriggja ára guttanum.
Þegar halda átti heim á leið mót-
mælti sá stutti og dvölin á Ósum
átti eftir að lengjast heldur betur. I
upphafi var ég undir verndaj-væng
Hólmfríðar, ógiftrar systur Óskars
sem þá bjó á Ósum, en naut jafn-
framt einstaks atlætis Óskars og
Sesselju (Deddu) konu hans. Alls
urðu sumrin 13, auk vetrarins áður
en skólaganga hófst. Og ekki var nú
alltaf verið að flýta sér heim, því
haustannirnar í sveitinni voru
skemmtilegur tími.
Frá bæjarstæðinu á Ósum er
óvenju víðsýnt. A vorin skoppar
sólin í roðabjarma eftir haffletinum
við sólsetur. I austri blasa við fjöllin
handan Húnaflóa og í suðri sést allt
suður í kollinn á Eiríksjökli. Víð-
sýni, og jafnframt framsýni, ein-
kenndi lundarfar Óskars, en með
sterku íhaldssömu ívafi, arfleifð
gamla bændasamfélagsins.
Óskar Levý var sveitarhöfðingi.
Hann naut sín í hlutverki gest-
gjafans, en að baki gestrisninni lá
einnig dæmafár dugnaður og alúð
konu hans. Um aldir hafa íslenskir
bændur sinnt ferðalöngum vel,
gestrisnin er þeim í blóð borin.
ðskar var þar engin undantekning,
og þegar gest bar að garði kom það
oft fyrir að hann brá sér heim úr
teigi, jafnvel þótt rigning vofði yfir.
Þrátt fyrir mikil umsvif ein-
kenndist Ösaheimilið af mikilli ró.
Óskar var jafnlyndur maður, með
stórt en vel hamið skap. Aldrei
minnist ég þess að hafa séð hann
reiðast. Ef við krakkarnir gerðum
einhver axarsköft gat brúnin að
vísu þyngst, en leiðsögnin var já-
kvæð og úr öllu bætt í rólegheitun-
um. Líka þegar um var að ræða
tvístrað hrossastóð eða traktor ofan
í skurði. Óskar tók við af föður sín-
um sem hreppstjóri og gegndi því
starfi um áraraðir. I friðsælli sveit
reyndi sjaldan á hann í því hlut-
verki, sem kom sér vel fyrir góð-
saman mann. Eitt sinn man ég þó
eftir því að kvittur kom upp um
ólöglegar netalagnir í Vesturhóps-
vatni. Sýslumaður fól það undir-
manni sínum, hreppstjóranum, að
rannsaka málið. Við gengum sinn
hvorn vatnsbakkann í blíðu veðri á
degi þegar net máttu ekki liggja, en
engin fundust netin. Þeir urðu víst
báðir jafn fegnir, Óskar og sýslu-
maður, að ekki þurfti að koma til
málareksturs.
Já, á Ósum var gott að vera og
óneitanlega mótaðist drengurinn
sem þama var að vaxa úr grasi af
fólkinu og umhverfinu. Minningarn-
ar um staðinn og fólkið hafa orðið
dijúgur efniviður í kvöldsögur fyrir
bömin mín. Gangan í fjárhúsin í
norðan garra við styrka hönd
Óskars, heyskapurinn, útreiðartúrar
þegar ég stækkaði, æðurin og sel-
veiðai-nai’, bæði á Ósum og í Krossa-
nesi. Kópurinn Harpa, sem var
heimagangur um tíma, og gimbrin
Mjallhvít sem ég fékk snemma að
velja mér úr fjárhópnum í sumar-
laun. Efniviðurinn er óþijótandi.
Ósar em ákaflega góð jörð,
frjósöm og grasgefin. Þar hefur
löngum verið myndarlega búið,
með bæði kýr og kindur. Öskar fór
vel með land og skipulagði beitina
vel. Sumir hefðu kallað hann
grassáran. Moðið úr fjárhúsunum
var ekki látið fara til spillis heldur
notað til að græða skellur, jafnvel
kiapparholt skammt norðan við bæ-
inn. Honum var ræktarsemin við
landið í blóð borin, enda búnaðist
honum vel. Óskar hafði einnig feng-
ið ráðdeildarsemi í vöggugjöf. Fara
vel með og eiga fyrir hlutunum áð-
ur en lagt var í fjárfestingar.
Eftir Óskar liggur mikið og gott
ævistarf. Hann sat á Alþingi um
skeið og var einnig virkur í sveitar-
stjórnarmálum, enda bar hann hag
sveitanna mjög fyrir brjósti. Hon-
um þótti vænt um sína byggð, og í
óbilandi trú á framtíð hennar beitti
hann sér mjög fyrir byggingu skóla
á Þorfinnsstöðum í Vesturhópi til
að börnin þyrftu ekki að vera meira
og minna í fjarlægri sveit allan vet-
urinn. Skólinn hafði mikið gildi, og
þá ekki síður sem félagsheimili fyr-
ir hreppsbúa. A þeim tíma gat Ósk-
ar ekki fremur en aðrir séð fyrir þá
keðjuverkandi byggðaröskun sem í
hönd fór. Fólkinu fækkar og barna-
fæðin ógnar nú tilvist skólans.
Margra ára sumardvöl í sveit hjá
góðu fólki hefur mótandi áhrif til
lífstíðar. Fyrir það og áframhald-
andi vináttu á fullorðinsárum
minnist ég Óskars Levý með þakk-
læti og virðingu. Eiginkonu hans,
Sesselju, börnum og öðrum að-
standendum sendi ég hugheilar
samúðarkveðjur.
Andrés Arnalds.
Afi minn, Óskar E. Levý, er lát-
inn. Alla ævi hefur afi verið sjálf-
sagður hluti tilverunnar en nú þeg-
ar hann er farinn rifjast upp marg-
ar góðar minningar frá því ég var í
sveit á sumrin á Ósum. Vorverkin í
fjárhúsunum, heyskapur í brakandi
þurrki og ferðir um sveitina og til
Hvammstanga á hvíta Land Rover-
jeppanum. Að ógleymdu skatthol-
inu með öllum sínum leyndardóm-
um. Seinna eru minnisstæðar um-
ræður um stjórnmál en afi fylgdist
vel með fréttum af stjórnmálum allt
fram á síðasta dag.
Af eilífðar ljósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en auga sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
(Einar Ben.)
Atli B. Guðmundsson.
BÁRA
MAGNÚSDÓTTIR
+ Guðríður Bára
Magnúsdóttir
fæddist 7. mars
1931. Hún lést á
Landspítalanum 3.
mars síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Breiðholts-
kirkju 12. mars.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesú, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgr. Pét.)
Okkur langar til að
minnast frænku okkar hennar Báru
í örfáum orðum. Það eru margar
minningarnar sem koma upp í hug-
ann á slíkri stundu. Bára var ein-
staklega hress og skemmtileg kona
og ánægð með lífið. Hún hafði gam-
an af góðum félagsskap og einna
helst munum við minnast hennar í
þeim tíðu heimboðum sem haldin
eru á Nesveginum hjá Valtý afa og
Rittu. Bára hafði gaman af nánast
hverju sem var og gat
spjallað um allt milli
himins og jarðar. Hún
hélt góðu sambandi og
fylgdist vel með okkar
fjölskyldu og vildi vita
allt um það hvað við
systkinin hefðum fyrir
stafni. Oft var litið í
heimsókn eða hringt
reglulega til að fylgjast
með gangi mála. Sér-
staklega munum við þó
sakna þess að fá
„kandís" hjá henni á
Þingvöllum en það eru
fjölmargir sumardagar
sem við höfum verið gestir í sumar-
bústað þeirra hjóna á Þingvöllum
og þá var ávallt glatt á hjalla og
margt hægt að bralla.
Bára var góður félagi og gladdist
með okkur á góðri stundu, hún vildi
öllum vel og það er með þakklæti en
jafnframt eftirsjá sem við kveðjum
frænku. Guð geymi þig.
Iianna Björk, Jón Kristinn J|
og Kjartan Óli.