Morgunblaðið - 24.03.1999, Blaðsíða 37

36 MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999 37
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
DEILA
SEÐLABANKANS OG
FJÁRMÁLAFYRIR-
TÆKJANNA
FJÁRMÁLAMARKAÐURINN hefur harðlega gagnrýnt nýj-
ar lausafjárreglur Seðlabankans, sem settar voru til að slá á
þensluna í efnahagskerfinu og draga úr útlánum lánastofnana.
Bankastjórar Islandsbanka, Valur Valsson, og bankastjóri
Landsbankans, Halldór J. Kristjánsson, gerðu þær að umtals-
efni á aðalfundum bankanna í fyrradag. Valur kvað reglur
Seðlabankans hafa nánast lokað bæði skammtíma- og langtíma-
markaði og svokallaðir Reibor-vextir í millibankaviðskiptum
væru óvirkir. Þar með hefði Seðlabankinn eins og aðrir misst yf-
irsýn yfir peningamarkaðinn hér á landi. Þá hvetji lausafjárregl-
urnar bankana til að búa við áhættusamari fjárhagsskipan en
áður og valdi einnig mikilli truflun á nútímalegri fjármálastjórn
fyrirtækja, þar sem peningamarkaðurinn væri í uppnámi.
Halldór J. Kristjánsson nálgaðist málið úr annarri átt og kvað
ákvörðun Seðlabankans um bindingu á fjármagni hlutafélaga-
bankanna, án þess að greiða markaðsvexti, fengi vart staðizt
eignarréttarsjónarmið stjórnarskrárinnar. Þeirri ákvörðun bæri
að breyta nú þegar.
Birgir ísleifur Gunnarsson, formaður bankastjórnar Seðla-
bankans, svaraði gagnrýni Vals Valssonar í Morgunblaðinu í
gær og kvað málflutning hans ýkjukenndan. Viðbúið væri, að
stjórnendur lánastofnana væru ekki ánægðir með lausafjárregl-
urnar og væri ekkert vel við að láta þvinga sig til slíkra aðgerða.
Hann kvað Seðlabankann hvorki hafa orðið varan við að lang-
tíma- og skammtímamarkaður hefði lokazt né að Reibor-vextir
væru óvirkir. Birgir ísleifur lýsti Seðlabankann reiðubúinn að
skoða með bönkunum aðrar reglur, sem myndu uppfylla betur
óskir þeirra, en án þess að markmiðin skertust.
Ljóst er af viðbrögðum talsmanna annarra fjármálafyrirtækja
í Morgunblaðinu í gær að fjármálakerfið er nánast einhuga í
gagnrýni á aðgerðir Seðlabankans. Sennilega er þetta í fyrsta
sinn sem bankar og fjármálafyrirtæki sameinast með þessum
hætti í mótmælum gegn aðgerðum Seðlabankans. Það er að
sjálfsögðu töluvert umhugsunarefni fyrir forsvarsmenn Seðla-
bankans, ekki sízt vegna þess, að trúverðugleiki bankans er í
húfi. Seðlabankinn verður að færa sterkari efnisleg rök fyrir
þeirri staðhæfingu, að málflutningur bankastjóra íslandsbanka
sé „ýkjukenndur“ en fram hafa komið.
Aðalatriðið er þó, að fulltrúar fjármálafyrirtækjanna og
Seðlabankans komizt að niðurstöðu um skynsamlega lausn á
þeirri deilu, sem upp er komin þeirra í milli.
ERLEND FJÁRFESTING
í SJÁVARÚTVEGI
STAFNBÚI, félag nema í sjávarútvegsfræðum við Háskólann
á Akureyri, efndi til fundar sl. laugardag þar sem m.a. var
fjallað um erlent fjármagn í íslenzkum sjávarútvegi. Þórður
Pálsson í greiningardeild Kaupþings, annar frummælandi á
fundinum, kvað lög, er hamla fjárfestingum erlendra aðila í sjáv-
arútvegi, ekki aðeins óþörf, heldur einnig skaðleg. Sveinn Hjört-
ur Hjartarson, hagfræðingur LIÚ, var á öndverðum meiði og
taldi óþarfa að breyta lögunum. Sveinn Hjörtur telur langtíma-
hagsmunum þjóðarinnar bezt borgið með því að koma í veg fyrir
erlendar fjárfestingar í sjávarútvegi.
Víða erlendis er sjávarútvegur ríkisstyrktur í stórum stíl, m.a.
hjá aðalkeppinautum okkar, Norðmönnum. Þetta skekkir sam-
keppnisstöðu íslenzks sjávarútvegs. En jafnframt lýsti Geir H.
Haarde, fjármálaráðherra, nýlega þeirri skoðun, að sjómannaaf-
slátturinn væri í raun niðurgreiðsla á launakostnaði útgerðar-
innar. Ef fallizt væri á þá skoðun fjármálaráðherra felst að sjálf-
sögðu í sjómannaafslættinum ríkisstyrkur til útgerðarinnar.
Hins vegar hefur Kristján Ragnarsson, formaður LIÚ, mótmælt
harðlega þessari túlkun ráðherrans og bent á að sjómannaaf-
slátturinn hafí verið tekinn upp á sínum tíma án nokkurs atbeina
LÍÚ.
En hvað sem líður ríkisstyrk til útgerða í öðrum löndum er
ljóst að forsendur banns við erlendri fjárfestingu í íslenzkum
sjávarútvegi hafa gjörbreyzt eins og Morgunblaðið hefur áður
bent á. íslenzk fyrirtæki hafa fjárfest í stórum stíl í sjávarútvegi
í öðrum löndum og eiga þar útgerðir, fískvinnslufyrirtæki og
aflakvóta. Það er því hæpið, eins og Morgunblaðið hefur áður
sagt, „að framfylgja þeirri stefnu til lengdar að hvetja til fjár-
festinga íslenzks sjávarútvegs víða um heim, en banna um leið
erlenda fjárfestingu í atvinnugreininni. Sú stefna kann um síðir
að koma niður á íslenzkum hagsmunum".
Hjúkrunarfræðingar ræða skipulag sjúkrahúsrekstrar
Aukaleiðtogafundur Evrópusambandsins hefst í Berlín í dag
Allir stefna
að aukinni
samvinnu
Sjúkrahús á Norðurlöndum og um allan hinn
vestræna heim eru að auka samstarf og í
mörgum tilfellum sameinast spítalar. Þetta
kom vel fram á ráðstefnu yfirmanna nor-
rænna sjúkrahúsa sem haldin var sl. helgi í
Reykjavík. Helgi Þorsteinsson ræddi í tilefni
af ráðstefnunni við þrjá hjúkrunarfram-
kvæmdastjóra, tvo íslenska og einn norskan,
um framtíðarhorfur í skipulagi sjúkrahúsa.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ANNA Stefánsdóttir, hjúkrunarframkvæmdastjóri á Landspi'tala, Inger Margrethe Holter, sem gegnir sömu
stöðu á Ríkisspítalanum í Ósló, og Sigríður Snæbjörnsdóttir, hjúkrunarframkvæmdastjóri Sjúkrahúss Reykja-
víkur, segja að hagsmunir sjúklinga eigi að ráða varðandi skipulag sjúkrahúsa í framtíðinni.
ALLIR stefna að sama
marki, að auka samvinnu þó
mismunandi sé hversu
langt menn vilja ganga,“
segh- Sigríður Snæbjömsdóttir,
hjúkrunai’framkvæmdastjóri Sjúkra-
húss Reykjavíkur um stefnumál
sjúkrahúsa í Evrópu. „Vestanhafs er
verið tengja saman spítala út um öll
Bandaríkin sem eru rekin undir sama
nafni eða fyrirtæki. Hér á Islandi höf-
um við farið varlega í að auka sam-
starfíð því það er allt erfíðara í litlu
samfélagi. Hér er svo mikil nánd að
það getur jafnvel farið út í persónuleg
átök. Það er verið að takast á um stöð-
ur og jafnvel hreppamörk."
Verkaskipting þarf að vera skýr
Sigríður segir að munur á „sjúkra-
húsmenningu" einstakra spítala geti
einnig valdið erfiðleikum í samstarfi.
„Það er í raun ekki mikill munur að
þessu leyti á Sjúkrahúsi Reykjavíkur
og Landsspítala. En þegar Borgar-
spítali og Landakot sameinuðust kom
vel í ljós að þjónustan var byggð á
mjög mismunandi gmnni. Kaþólsk
menning og starf systranna gerði að
verkum að þar var allt annað and-
rúmsloft heldur en á Borgarspítala.
Læknarnir unnu líka eftir allt öðru
fyrirkomulagi. Það em mannlegu
þættirnir sem gera okkur erfiðast
fyrir varðandi það að sameina og
straumlínulaga þjónustu."
Anna Stefánsdóttir, hjúkrunar-
framkvæmdastjóri Landspítala, seg-
ir að fyrst og fremst þurfi að horfa á
hvað komi sjúklingunum til góða.
„Þeir þurfa að vita hvar þjónustan
fer fram og koma verður í veg fyrir
að verið sé að flytja sjúklinga á milli
eða takast á um þá. Það kemur fyrir
í dag að veikir einstaklingar koma á
annað sjúkrahúsið en ekki er hægt
að sinna þeim þar og því eru þeir
sendir á hitt. Þetta er ekki góð þjón-
usta.“
„Auðvitað ætti að vera alveg skýr
verkaskipting milli sjúkrahúsanna,"
segir Sigðríður. „Sérgreinarnar, sér-
staklega þessar smærri, þröngu,
ættu ekki að vera á báðum sjúkra-
húsunum. Við höfum verið að færast
nær því hægt og rólega og allir átta
sig á því að auðvitað er það skynsam-
legt út frá hagkvæmnisjónarmiðum.
Til skamms tíma var að miklu leyti
tilviljun hvernig sérgreinarnar lentu
á sjúki-ahúsunum, það fór mikið til
efth’ því hver var ráðinn hvert. Síðan
þróuðust sérgi-einarnar í kiingum
einstaklingana.“
Samstarfið milli Landspítala og
Sjúkrahúss Reykjavíkur er nú með
þeim hætti að þau hafa sameiginleg-
an forstjóra og einnig er starfandi
Samvinnunefnd sjúkrahúsanna í
Reykjavík, sem í sitja stjórnarfor-
menn, hjúkrunarforstjórar og lækn-
ingaforstjórar beggja spítalanna.
„Þessi nefnd er núna að skoða
ákveðna þætti í starfseminni með það
fyrir augum að flytja til sérgreinar
og sameina þær,“ segir Anna.
Sigríður segir að ekki sé til um-
ræðu að breyta íslensku sjúki’ahús-
unum í hlutafélög, eins og til dæmis
hefur verið gert að nokkru leyti í
Noregi. „Það hefur verið rætt í sam-
starfsnefndinni og víðar í stjórnsýsl-
unni að stofna hlutafélög um ákveðn-
ar einingar innan spítalanna, eins og
til dæmis rannsóknarstofur, röntgen-
deildir, apótekin, þvottahúsin og
fleira, en ekki um að stofna hlutafé-
lag um sjúkrahúsin í heild sinni.“
Fastar fjárveitingar úreltar
Anna segir að fastai’ fjárveitingar
til sjúkrahúsanna sé kerfi sem löngu
hafi gengið sér til húðar. „Þetta er í
raun gamaldags fyrirkomulag í heil-
brigðisþjónustunni og aðrar þjóðir
eru fyrir löngu komnar yfir á annað
rekstrarfoi-m. Sem dæmi má nefna
Ullevál-spítalann í Noregi. Hann er
að vísu að hluta til á föstum fjárlög-
um en einnig að hluta á árang-
urstengdu kerfi."
Anna segir að til að geta breytt
kerfinu hér á landi þurfi meðal ann-
ars að vinna meira að því að kostnað-
argreina alla þjónustu spítalanna.
„Það er reyndar heilmikið verið að
vinna í þessu núna. Við þurfum að
geta sagt til um hvað hver einasti
hluti af þjónustunni kostar.“
„Við höfum verið frekar aftarlega
á merinni hvað varðar upplýsinga- og
tölvuvæðingu og höfum sennilega
ekki fjárfest nægilega í þeim geira,“
segir Sigii'ður. „Fólk á kannski dálít-
ið erfitt með að sjá hvað tölvur komi
þjónustu við sjúklinga við.“
Sigríður segir að ekki sé þó endi-
lega nauðsynlegt að spítalarnir sjálf-
ir reki tölvudeildir, eins og nú er,
hugsanlega megi bjóða þá þjónustu
út. „Það er mikið rætt um það nú að
sjúkrahúsin eigi aðeins að reka á eig-
in ábyrgð það sem þeim fer best; að
veita sjúklingum þjónustu. Aðra
þjónustu eigi bara að kaupa annars
staðar frá. Með því að einbeita okkur
að því að þjóna sjúklingum getum við
sennilega farið út í það að verða nú-
tímalegri í rekstri."
Norðurlöndin standa framar
í rekstri sjúkrahúsa
Þær Sigríður og Anna era sammála
um það að íslensk sjúkrahús hafi ekki
dregist aftm’ úr Norðurlöndum fag-
lega varðandi hjúkran. „Þeir era
lengi-a komnir í því að skilgreina
hvaða rekstur á að vera á sjúkrahús-
um og þeir era sennilega með skýrari
framtíðarmarkmið," segh’ Anna. „Við
eram líka töluvert á eftir varðandi
dagdeildar- og göngudeildarrekstm’
og rekstur sjúkrahótela."
„Margir þeirra erfiðleika sem við
eigum við að glíma eru vegna smæð-
arinnar og nálægðarinnar,“ segir
Sigríður. „Sjúklingar fara gjarnan
fram á það að fá að vera sem lengst
inni á sjúkrahúsunum því þeir telja
að það sé góð þjónusta. Vegna þess
að allir þekkja alla héma er verið að
gera sjúklingunum greiða, sem er í
raun ekki greiði, með því að leyfa
þeim að liggja lengur inni, frekar en
að ýta þeim út í þjónustu sem er nær
heimilinu.“
„Þetta er líklega líka vegna hefðar-
innar hjá okkur,“ segir Anna. „Þegar
menn eru veikir fara þeir inn á
sjúkrahús. Þegar menn venjast hinu,
eins og til dæmis hefur komið í ljós
varðandi þá þjónustu sem Ki’abba-
meinsfélagið veitir í heimahúsum,
átta þeir sig á því hvað það eru mikil
lífsgæði að fá að vera heima hjá fjöl-
skyldunni í sínu eigin umhverfí og fá
þjónustuna heim til sín. Á sjúkrahús-
um er stöðugt ónæði.“
Sjúkrahúsþjónusta sem „bissniss"
Sigríður segir að margar af þeim
nýjungum sem hafa verið að ryðja
sér til rúms á sjúkrahúsunum séu
ættaðar frá Norður-Ameríku.
„Greiðslufyrirkomulagið hefur gert
það að verkum að orðið hafa til hug-
myndir um hvernig hægt sé að reka
heilbrigðisþjónustuna eins og
„bissniss". Þeir standa fremstir í dag
á sviði göngudeildarþjónustu og að
hluta einnig í sjúkrahústengdri
heimaþjónustu. Hér hafa menn greitt
fyrir heilbrigðisþjónustuna með
sköttunum og fólki finnst þá eins gott
að það fái það sem það á skilið.“
Hjúkrunarframkvæmdastjóri norska Ríkisspítalans
Samstarf en
ekki sameining
RÍKISSPÍTALINN í Ósló og Ulleval-
spítalinn, sem er landshlutasjúkra-
hús og héraðssjúkrahús fyrir Osló og
nágrenni og er einn stærsti spítali á
Norðurlöndum, ætla að auka samstai’f sitt á
þeim sviðum þar sem hægt er að auka hag-
kvæmni. Þegar ný bygging Ríkisspítalans
verður tekin í notkun næstkomandi haust
munu jafnframt tveir minni sérhæfðir spítalar
á vegum ríkisins verða sameinaðir honum.
Inger Margrethe Holter, hjúkranarfram-
kvæmdastjóri á Ríkisspítalanum, segir að
Norðmenn stefni með þessu í átt til samvinnu
og sameiningar eins og heilbrigðisþjónustan í
öðrum vestrænum löndum um þessar mundir.
Þó er ekki stefnt að sameiningu stóra spítal-
anna tveggja, Ullevál og Ríkisspítalans, að
minnsta kosti ekki í náinni framtíð.
„í Noregi höfum við fimm landshlutasjúkra-
hús. Ullevál er eitt þeirra en er auk þess hér-
aðssjúkrahús fyrir Osló, þar sem búa um 500
þúsund manns. Ríkisspítalinn hefur einnig ver-
ið landshlutaspítali en jafnframt spítali fyrir
allt landið og sinnir sjaldgæfum sjúkdómum og
líffæraflutningum og yfirleitt ölíum erfiðustu
verkefnunum. Sjúkrahúsin tvö hafa því haft
mismunandi hlutverk, en á landshlutastiginu
getum við aukið samsstarfið."
„Við höfum kannað hvaða hlutir era gerðir á
báðum stöðum og hægt er að sameinast um til
að ná meiri hagkvæmni. Um þessar mundir er
verið að semja um samstarf tauga- og bæklun-
arskurðlækningadeilda beggja sjúkrahúsa."
Hagsmunir sjúklinganna ráði
Holter segir að í ljósi árangursins af þessari
samvinnu verði ákveðið hversu langt eigi að
ganga í samvinnunni. „Við höfum lagt mikla
áherslu á það í Noregi að hagsmunir sjúkling-
anna eigi að vera ráðandi og þetta mega ekki
bara vera orðin tóm. Verði árangurinn jákvæð-
ur fyrir þá, og jafnframt fyrir starfsmennina,
þá verður haldið áfram.“
Hún segir að ekki megi hugsa um hagsmuni
hvers sjúkrahúss og sjúklinga þess einangrað,
heldur verði að líta á samfélagið og heilbrigðis-
þjónustuna í heild. Hún telur að þessi skoðun
muni verða ráðandi í framtíðinni og áhrif þess
verði líklega áframhaldandi sameiningarferli.
Holter segir að fagfólk á sjúkrahúsunum
hafi haft framkvæði að samstarfi milli stóru
spítalanna og hafi óskað eftir því við yfirmenn
sína. „í heilbrigðisráðuneytinu hafa menn auð-
vitað lengi séð að sjúkrahúsin hafa sinnt sömu
málum að hluta. Það er jákvætt viðhorf til sam-
starfsins á Ríkisspítalanum því við viljum
bjóða sjúklingum bestu mögulegu þjónustu.
Við áttum okkur á því að við getum ekki sinnt
öllum verkefnum. Það verður að hafa í huga að
Noregur er ekki mjög stórt land og Ósló ekki
stór borg.“
Erfiðleikar fylgja ölluni breytingum
Hún segir að auðvitað felist í því erfiðleikar
að breyta skipulagi sjúkrahúsanna. „Það þarf
til dæmis að svara því hvort bæklunarskurð-
lækningadeildin skuli vera í eigu beggja spítal-
anna. Öllum breytingum og sameiningum af
þessu tagi fylgja einhverjir erfiðleikar en ég
held að menn sjái að nýta þurfi þá fjánnuni
sem til eru á skynsamlegan hátt.“
Holter segir að í Noregi sé stefnan að auka
sjálfstæði sjúkrahúsanna. „Ullevál er nú orðið
að hlutafélagi en Ríkisspítalinn er ríkisstofnun
og hefur því ekki sama sjálfstæði. Að því er
reyndar unnið að breyta honum í hlutafélag
einnig."
Óþarfi að hræðast stórar einingar
í nýi’ri byggingu Ríkisspítalans verða um
560 sjúkrarúm og 3.500 starfsmenn. Holter
segir að þegar rætt var um nýbygginguna hafi
komið upp töluverð andstaða og margir hafi
ekki talið þörf á stóram ríkisspítala, en menn
hafi komist að þeirri niðurstöðu að það væri
réttast að halda honum, vegna sérstaks hlut-
verks hans. Þar kom til bæði þjónusta hans
fyrir allt landið og einnig hafa rannsóknir verið
hvað öflugastar þar.
Holter segir að ekki hafi verið rætt um það
hvað sé heppilegasta stærð sjúkrahúss. „Það
fer mjög mikið eftir því hvernig heilbrigðis-
kerfið og stjórnun þess er og hvert hlutverk
spítalans er. í Þýskalandi og Bandaríkjunum
eru til dæmis mjög stór sjúkrahús og ég held
að við eigum ekki að vera hræddir við stór-
rekstur á þessu sviði ef honum er komið á með
hagsmuni sjúklinga í huga.“
Schröder brýnir sátta-
þörf fyrir leiðtogum
GERHARD Schröder, kanzlari Þýzkalands, og Jacques Santer,
fráfarandi forseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins.
Brussel. Reuters.
GERHARD Schröder, kanzlari
Þýzkalands, sagði í gær að Evrópu-
sambandið (ESB) gæti orðið fyrir
efnahagslegum og pólitískum aftur-
kipp ef leiðtogar ESB-ríkjanna
fimmtán, sem koma saman til sér-
staks aukafundar í Berlín í dag, ná
ekki að ganga frá samkomulagi um
víðtæka uppstokkun íjármála sam-
bandsins, sem lengi hefur verið í und-
irbúningi.
„Aðeins ef við komumst að sam-
komulagi, gi’undvölluðu á ströngum
aga í fjárlagagerð (...), getum við
tryggt langtímavelgengni evrannar
[hinnar sameiginlegu Evrópumyntar]
og opnað dyr [ESB] fyrir inngöngu
nýrra ríkja,“ sagði Schröder, sem
stýrir fundinum, í bréfi til ríkis-
stjóma- og þjóðarleiðtoga hinna ESB-
ríkjanna.
Sagði Schröder afsögn fram-
kvæmdastjórnar sambandsins í síð-
ustu viku gera það enn meira að-
kallandi að samið yi’ði um fjár-
málaumbæturnar, sem kallaðar hafa
verið einu nafni „Dagskrá 2000“
(Agenda 2000). „í kjölfar afsagnar
framkvæmdastjórnarinnar er orðið
jafnvel enn brýnna að ganga frá Dag-
skrá 2000 til að bjarga Evrópusam-
bandinu - í augum almennings að
minnsta kosti - frá alvarlegri
kreppu,“ sagði kanzlarinn.
Joschka Fischer, utanríkisráð-
herra Þýzkalands, sagðist í fyrradag
vongóður um að takast muni á
Berlínarfundinum að gera út um öll
helztu ágreiningsefnin, þ.e. fjármálin
og landbúnaðar- og byggðasjóðakerf-
ið.
Landbúnaðarsamkomulag
í brennidepli
Tímamótasamkomulag sem náðist
eftir þriggja vikna samningalotu fyrr í
mánuðinum um endurskoðun sameig-
inlegrar landbúnaðarstefnu ESB er
kjarnastykkið í heildaendurskoðun
fjármála sambandsins, sem á að móta
fjárlagaramma þess á árabilinu 2000-
2006. Hátt í helmingur árlegra fjár-
laga þess, sem hljóða upp á í kring
um 7000 milljarða króna, fara í verð-
jöfnunarstyrki og niðurgreiðslur til
landbúnaðar. Um þriðjungur fjárlag-
anna hefur á undanförnum árum farið
í byggða- og þróunarstyrki og af-
gangurinn til allra annan-a verkefna
ESB.
Strax eftir að landbúnaðarráðherr-
amir vora staðnir upp frá samninga-
borðinu varð óánægjuradda vart með
samkomulagið. Þjóðverjar og fleiri
þjóðir, sem greiða mun meira í hina
sameiginlegu sjóði en þær fá úr þeim,
telja fjármálahlið landbúnaðarsam-
komulagsins ófullnægjandi og Frakk-
ar, sem fá mest út úr landbúnaðar-
sjóðunum, hafa lýst samkomulaginu
sem „tillögu“, ekki niðurstöðu. Þótt
samið hafi verið um niðurskurð niður-
greiðslna til korn-, mjólkur- og kjöt-
framleiðslu voru bændum tryggðar
beingi-eiðslur í staðinn, sem til
skamms tíma a.m.k. sprengja fjár-
hagsrammann sem málaflokknum var
ætlaður.
Þó er ólíklegt að miklu verði breytt
af því sem landbúnaðarráðherramir
voru búnir að ná samkomulagi um.
„Allar sendinefndir sögðu varasamt
að hreyfa við samkomulaginu,“ sagði
Hans Friedrich von Ploetz, aðstoð-
arutanríkisráðherra Þýzkalands eftir
fund utanríkisráðherranna sl. sunnu-
dag, þar sem ræddir vora m.a. mögu-
leikarnir á að minnka beingreiðslur
til bænda.
Santer hvetur
til róttækra
umbóta
Róm, Brussel. Daily Telegraph.
VIKU eftir að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins
(ESB) sagði af sér mæltist Jacques Santer, fráfarandi
forseti hennar, til þess í ræðu í Evrópuþinginu að
stofnanir ESB lærðu af liðnum mistökum og hrintu um-
bótum í framkvæmd af krafti.
í fyrsta ávarpi sínu fyrir Evrópuþinginu eftir afsögn-
ina sagði Santer, sem vonast til að verða kjörinn til
Evrópuþingsetu í sumar, að skýrsla hinna óháðu sér-
fræðinga, sem unnin var að beiðni EÞ og varð til þess
að framkvæmdastjórnin sagði af sér, hefði verið sér
áfall, en hann vonaðist til að það ástand sem upp sé
komið verði nýtt til róttækra og varanlegra umbóta á
stofnanauppbyggingu sambandsins.
Santer sakaði rfkisstjórnir aðildarlandanna um að
bera ábyrgð á því, að framkvæmdastjórninni hefðu
verið falin verkefni án þess að fá viðhlítandi fé og
inannafla til að anna þeim. I þessu fælist hluti vandans
og yrði að breyta.
Pauline Green, formaður þingflokks jafnaðarmanna
á EÞ, krafðist þess að frekari rannsóknir færu fram á
ásökunum um spillingu og misferli innan framkvæmda-
stjórnarinnar. Evrópuþingmenn úr öllum flokkum
skoruðu á leiðtoga aðilarríkjanna, sem funda í Berlín í
dag og á morgun, að taka sem allra fyrst ákvörðun um
arftaka Santers.
Prodi virðist nánast keppinautalaus
Þótt ekki sé búizt við því að nein slík ákvörðun verði
tekin á Berlínarfundinum beinast augu manna æ meir
að Romano Prodi, fyrrverandi forsætisráðherra Ítalíu.
Þrátt fyrir að vera ítalskur sljórnmálamaður (og ítölsk
stjórnmál hafi lengi einkennzt af vafasömum starfsað-
ferðum) er orðstír Prodis hreinn, og únynd hans sem
stjórnmálamanns er veitir metnaðarfull loforð sem
hann stendur við og er alþýðlegur og hreinn og beinn í
persónlegum sainskiptum þykir henta einkar vel eins
og sakir standa. I sfðustu viku sagði Karel van Miert,
annar fráfarandi varaforseta framkvæmdastjórnarinn-
Reuters
JACQUES Sauter, fráfarandi forseti framkvæmda-
stjórnar ESB, ávarpar Evrópuþingið.
ar, aðstæðurnar krefjast nánast „dýrlings og ofur-
mennis" í embætti forseta framkvæmdastjórnarinnar.
Talsmaður Tonys Blairs, forsætisráðherra Bretlands,
sagði í fyrradag Blair álíta Prodi vera „mjög hæfan,
sannan umbótamann og hágæðapersónu".
Nú á bara eftir að koma í ljós hvort allir leiðtogarnir
séu sammála Blair og tilnefni Prodi einum rómi til að
taka við af Santer. En þar sem ríkisstjórninar 15 þurfa
auk forsetans að tilnefna alla hina 19 meðlimi fram-
kvæmdastjórnarinnar og Evrópuþingið þarf að sam-
þykkja þá alla getur ný framkvæmdastjórn verið kom-
in á laggirnar í fyrsta lagi í maímánuði, eftir því sem
fréttaskýrendur segja.