Morgunblaðið - 24.03.1999, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999 33
LISTIR

VASI hannaður af Michael Young fyrir E&Y Co., Tókýó, Japan.
JASPER Morrison lióf feril sinn sem húsgagnahönnuður en húsgögn hans eru einföld,
stflhrein og hafa mikið notagildi.
Afurðir árþús-
undaskiptanna
Jasper Morrison, Marc Newson og Michael
Young eru á meðal fremstu iðnhönnuða á al-
þjóðlegum vettvangi. Þeir lifa í hraðfara heimi
þar sem landfræðileg mörk og stíllegar skil-
greiningar eru óljósar. Sýning á verkum
þeirra stendur nú yfir á Kjarvalsstöðum.
Hildur Einarsdóttir ræddi við þá um fjöl-
breytta hönnun þeirra sem spannar allt frá
úrum til sporvagna.
.. Morgunblaðið/Þorkeli
HONNUÐIRNIR Jasper Mon-ison, Michael Young og Marc Newson á
Kjarvalsstöðum.
„ÉG fæst við hvað sem er,“ segir Marc Newson. Líkt og félagar hans
hefur hann verið óhræddur við að prófa sig áfram með ný efni og
form. í verkum hans er að finna töluverða litagleði.
MISLEGT fleira tengir þá
saman, eins og Lundúnaborg,
en Morrison og Young sem
eru Bretar og Newson sem er
Astrali hafa allir rekið hönnunai-fyr-
irtæki í borginni. Young er reyndar
fluttur til Islands því hann var orð-
inn þreyttur á lífstílnum sem stór-
borgin bauð upp á svo hann ákvað
að flytja til hinnar „mannlegu
Reykjavíkur".
Þeii- eru á hraðferð þegar við hitt-
um þá á kaffíteríunni á Kjarvals-
stöðum, klukkan er rúmlega fímm.
Sýningin verður opnuð formlega um
áttaleytið með hanastéli. Þeii- eiga
eftir að borða, fara í sturtu og skipta
um föt. Það er því betra að hafa
hraðar hendur. Morrison og New-
son fljúga svo burtu í bítið morgun-
inn eftir. Mikil ferðalög fylgja vinnu
þein-a enda starfa þeir allir fyrir
framleiðslufyrirtæki víðs vegar um
heiminn, á Italíu, í Þýskalandi, Jap-
an og Bandaríkjunum svo dæmi séu
tekin. Hvers vegna ætli þeir hafí
kosið að hafa bækistöð sína í
London?
Newson: „Ég hef búið í París og
nokkur ár í Japan. I rauninni skiptir
ekki máli hvar maður vinnur. Með
hjálp síma, myndsendis og tölvu-
pósts er hægt að vinna hvar sem er í
heiminum."
Er samt ekki betra að starí'a í um-
hverfi þar sem hlutirnir eru að_ ger-
ast eins og til dæmis Mílanó á Ítalíu
þar sem mörg framsækin fram-
leiðslu- og hönnunarfyrirtæki hafa
aðsetur?
Morrison: „Ég vinn aldrei neitt
þegar ég er í Mílanó því ég er svo
upptekinn af því að skoða það sem
aðrir hönnuðir eru að gera, borgin
hefur ekki mjög góð áhrif á mig að
þessu leyti. Það má bæta því við að
það er nú ekki allt jafn gott sem þeir
eru að hanna þar.“
Young: „Ég tek undir það að stað-
setningin skiptir ekki máli. Þegar ég
var með vinnustofu í London varð
mér ekkert úr verki því það var
alltaf verið að trufla mig. Ég varð að
fara á einhverja krána og fínna mér
þar rólegt horn svo ég fengi vinnu-
frið. Annars vinn ég best heima hjá
mér og þá helst á nærbuxunum! Ég
er þó að setja hér upp vinnustofu því
ég verð að hafa stað þar sem ég get
sýnt það sem ég er að fást við.“
Er hægt að segja að hönnun ykk-
ar sé bresk?
Morrison: „Nei, áhrifín koma
mjög víða að. Það hefur ekki mikið
verið að gerast í breskri iðnhönnun
á þessari öld nema nú undir það
allra síðasta en bresk iðnfyrirtæki
eni farin að sækja til hönnuða í
auknum mæli.“
Það virðist þó heilmikið vera að
gerast til dæmis í breskri fatahönn-
un.
Morrison: „I bresku samfélagi er
rík tilhneiging hjá ákveðnum ein-
staklingum og hópum að vilja brjóta
upp hefðina, þannig hafa nýjungarn-
ar orðið til og þá hafa hlutirnir
gjarnan gerst mjög hratt. A iðn-
hönnunarsviðinu hefur þróunin ver-
ið mun hægari."
Afurðir hönnuðanna þriggja eru
afar fjölbreytilegar eins og áður
segir. Marc Newson stundaði upp-
haflega gullsmíðar en snéri sér síð-
an að húsgagnahönnun á síðasta
námsári sínu. Stóll hans „Lockheed
Lounger" var valinn af hinum
þekkta hönnuði Philippe Starck í
móttökusal Paramount-hótelsins í
New York. Stóllinn er gerður úr
hömruðum álplötum og er hand-
gerður. Newson hannar einnig
fjöldaframleidda hluti og meðal fyr-
irtækja sem hann hefur starfað fyrir
era Idee í Japan og ítölsku fyrirtæk-
in Cappellini, B&B Italia, Magis og
Flos.
Newson: „Ég fæst við hvað sem
er,“ (segir hann þegar þeir eru
spurður að því hver viðfangsefnin
séu). „Ef ég gerði það ekki yrði ég
leiður á vinnunni. Ég hef hannað
ai-mbandsúr, ilmvatnsflöskur, veit-
ingastað, innréttað einkaþotu og nú
er ég að hanna reiðhjól fyrir West-
land-verksmiðjurnar í Bretlandi."
Líkt og Newson starfar Morrison
fyrir stóran hóp alþjóðlegra við-
skiptavina, meðal annars Alessi,
Flos og Cappellini á Ítalíu og Aut-
hentics og Hannoverborg í Þýska-
landi en fyrir hana hannaði hann
sporvagn sem vakið hefur mikla at-
hygli.
I upphafí vora viðskiptavinir
Morrisons þó flestir á heimaslóðum.
Meðal fyrstu verkkaupa hans var
húsgagnafyrirtækið Sheridan
Coakley í London. Hann hannaði
einnig ýmsa hluti úr sveigðum stál-
rörum fyrir SCP, dótturfyrirtæki
Coakley, m.a. stóla og lítil borð. Þó
Morrison hafi byrjað feril sinn á því
að hanna húsgögn er það sem hann
fæst við nú mjög fjölbreytilegt eins
og „Glo-ball“ Ijósaserían sem hann
hannaði fyrir Flos og vín-
flöskustandurinn sem unninn er fyr-
ir Magis. Þá hefur hann hannað
borðbúnað fyrir Rosenthal sem hlot-
ið hefur heitið „Moon“, svo eitthvað
sé nefnt.
Young sem er yngstur þeirra fé-
laga hefur líkt og hinir verið að þróa
og hanna nytjahluti og húsgögn og
hefur þá einkum unnið fyrir fyrir-
tæki eins og Magis, Rosenthal og
Cappellini. A sýningunni á Kjarvals-
stöðum hefur hann kosið að sýna öll
þau verk sem hann hefur hannað í
hvítum lit.
Young: „Ég vonast til að þetta val
verði til þess að gripirnir sýni með
skýram hætti hugmyndir um bygg-
ingu, efni og framleiðslu fremur en
að endurspegla einungis tískustefn-
ur augnabliksins. Það verður
kannski til þess að fólk spyrji fleiri
spurninga," (segir hann til skýring-
ar).
Hvað er góð hönnun að ykkar
mati?
Morrison: „Þar koma til margir
þættir. Hluturinn þarf að vera vel
nýtanlegur, á góðu verði og hann
verður að höfða til kaupenda, hafa
fallega lögun og vera úr vönduðum
efnum
Newson: „... og hann þarf að búa
yfir vissri einlægni.“
Young: „Hönnunin þarf að vera
framsækin þó hugmyndin að baki
henni sé ekki alltaf ný. Ég vinn
mjög hratt en hins vegar geri ég
mér grein fyrir því að það tekur
marga mánuði að fullvinna góða
hugmynd."
Er einhver sérstök lífsspeki að
baki því sem þið gerið?
Newson: „Ékki get ég sagt það.
En það er mikilvægt að trúa á það
sem maður er að gera, skilja þróun-
arferlið og iðnaðinn í heild sinni.“
Young: „Ég hef látið það eftir
mér að stunda tilraunastarfsemi. Sá
sem starfar að hönnun þarf sífellt
að vera að prófa sig áfram til að
auka færni sína og þekkingu. Ég
met góðan húmor mikils og leitast
við að gæða verk mín léttleika. Þeg-
ar fólk getur samsamað sig því sem
hönnuðurinn er að gera er það
ánægt.“
Morrison: „I mínu tilviki er ég í
rauninni alltaf að hanna fyrir sjálf-
an mig. Ég hugsa um það fyrst og
fremst hvort ég vilji sjálfur eiga
gripinn. Ef ég er ánægður með af-
rakstur vinnu minnar veit ég að ég
er á réttri leið.“
Hvernig verða hugmyndirnar til?
Hjá ykkur sjálfum eða erað þið
beðnir um að hanna ákveðna hluti
fyrir framleiðslufyrirtækin?
Young: „Þetta er blanda af hvora
tveggja."
Morrison: „Ég hef starfað lengi
fyrir sömu fyrirtækin svo þau
þekkja vinnubrögð mín og leita til
mín um ákveðin verkefni. Einnig
sýni ég þeim þær nýjungar sem ég
er að vinna að hverju sinni.“
Newson: „Sum fyrirtækjanna,
sérstaklega þau stóru, eru með mjög
ákveðnar hugmyndir um hvaða útlit
þau vilja hafa á framleiðslu sinni,
hönnuðirnir þurfa því að vera sveigj-
anlegir og koma til móts við kröfur
þeirra.“
Morrison: „Ég sé líka hvað fyrir-
tækin eru að framleiða og get tekið
mið af því. Ef mér líkar ekki það
sem framleiðslufyrirtækið er að
gera þá vinn ég helst ekki fyrir það.“
Newson: „Ekki nema að það borgi
mjög vel fyrir!“
I hvaða landi seljast afurðir ykkar
best?
Morrison: „Líklega í Þýskalandi
því þar er fjármagnið."
Young: „Það er ekki hægt að
nefna neitt einstakt land í því sam-
bandi en mínar vörar seljast ágæt-
lega í Japan, Ítalíu, Þýskalandi,
Englandi og í Frakklandi.
Newson: „Ég tek undir þetta. Ég
er byrjaður að vinna fyrir banda-
rískt fyinrtæki en sá markaður á eft-
ir að verða sá stærsti í framtíðinni
fyrir nútímahönnun.“
Fer áhugi á nútímalegri hönnun
vaxandi?
Young: „Já, áhuginn vex hægt og
bítandi. Fólk er farið að kaupa
meira af nútímalegum nytjahlutum,
ekki síst eftirlíkingum sem er auð-
vitað slæmt fyrir þá sem eiga upp-
haflegu hugmyndina. Það má þó
segja að þannig sé þróunin að skila
sér sem er jákvætt."
Newson: „Samkeppni milli iðnfyi'-
h-tækja er sífellt að aukast og til að
mæta henni verða fyrirtækin að
skapa framleiðslu sinni sérstöðu en
það gera þau í auknum mæli með
góðri hönnun.“
Morrison: „Almenningur veitir
nútímahönnun einnig meiri athygli
en áður sem birtist meðal annars í
því að víða hafa verið sett á laggirn-
ar hönnunarsöfn (design museums)
sem ber vott um aukinn áhuga.“
Newson: „Þessi söfn gefa að mínu
viti ekki rétta mynd af því sem er að
gerast á þessu sviði því þar ræður
smekkur fárra manna.“
Morrison: „Sýningin hér á Kjar-
valsstöðum er líka merki um aukinn
áhuga fólks á nútímahönnun.“
Hvað varð til þess að þið ákváðuð
að sýna afrakstur vinnu ykkar hér á
landi?
Young: „Upphaflega var mér ein-
um boðið að sýna á Kjarvalsstöðum.
Ég hitti síðar þessa félaga mína í
Mílanó. Þeir sýndu áhuga á því að
heimsækja ísland og sjá hvað er að
gerast hér. Kjarvalsstaðir bjóða upp
á sýningarsal sem hægt er að skipta
í þrennt svo ákveðið var að við sýnd-
um allir þrír saman sem hefur verið
mjög skemmtilegt."