Morgunblaðið - 21.04.1999, Qupperneq 62

62 MIÐVIKUDAGUR 21. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
^J-nrv vakir hanrv
fmm e,Hiryfirþess
arC toU/u iinru, f
■lA.faAW'lZV.
/ jýum/nyinrv- 7fosw \Á efursí/o mjJ&J,—f n^-7 cwqenz... j o. f.. hann, veriuraji drepa dreJotnriA endurheimfa. oUcx. guUhringúnek íjargcA prínsessunru. á&ur en, /

Ferdinand
Smáfólk
Gott kvöld herra...
mig langar að sýna
þér nýja matseðil-
inn okkar...
Á gamla seðlinum
okkar stóð ailtaf:
„Hundamatur".
Á þeim nýja
stendur:
„Seppafæöi".
Hve hátt er hægt
að komast?
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Súnbréf 569 1329
Um áætlað samþykki
og nauðganir
Frá Jóni Guðmundssyni:
OFT má heyra þá viðbáru er kyn-
ferðisofbeldi ber á góma að gerand-
inn hafi talið þolandann samþykkan
því að gangast undir gjörninginn.
Nú hefur ■ það gerst nýverið að
hæstvirt löggjafarsamkoma þessar-
ar þjóðar hefur samþykkt lög varð-
andi miðstýrðan upplýsingabanka
um þá einstaklinga er þjóðin sam-
anstendur af. Innlagnir í þennan
upplýsingbanka munu grundvallast
á áætluðu samþykki einstakling-
anna, núlifandi, ófæddra, nýlátinna
og löngu látinna.
Hvernig það mátti gerast að lög-
gjafinn samþykkti slík lög, mun
verða verðugt rannsóknarefni fyrir
framtíðina. Þar brugðust öll kross-
tré er brugðist gátu. Ástsæll fyrr-
um forseti lýðveldisins varpaði óaf-
máanlegum skugga á annars glæst-
an feril sinn með setu í stjórn einka-
sérleyfisfyrirtækisins á meðgöngu-
tíma gagnagrunnsfrumvarpsins.
Núverandi hæstvirtur forseti lýð-
veldisins staðfesti lögin og sýndi
með því að hæstvirtur forseti hefur
annaðhvort gleymt eða ekki íhugað
ástæðu þess að þjóðin kaus einmitt
hann til starfans. í þessu tilviki var
veigamikil ástæða til að beita 26.
grein stjórnarski-ár lýðveldisins.
Það tækifæri fær hæstvirtur forseti
vonandi ekki aftur.
Nýskipaður „landlæknir fólksins"
sér fjármögnunina sem það nýstár-
legasta við málið, ,,eins og það kem-
ur upp núna“. Otilteknum fjölda
einstaklinga hefur verið ráðlagt að
sýna biðlund með að skrá sig úr
upplýsingabankanum. Vísað hefur
verið til væntanlegs kynningarbæk-
lings landlæknisembættisins um
gagnagrunninn. Landlæknir hefur
fyrirfram upplýst að þótt ýmsum
spurningum verði svarað verði
mörgum spumingum látið ósvarað.
Athyglisvert verður að sjá hvaða
spurningar verða látnar liggja í
þagnargildi í kynningarbæklingnum
langþráða.
Nú mætti ætla að ljóminn af
þrjátíu silfurskildingum hafi feykt á
brott öllu viðnámi í þessu samfé-
lagi. Einn öryggisventill á þó eftir
að blása, Hæstiréttur íslands. Að
undanförnu hefur hæstiréttur lýð-
veldisins styrkt stöðu sína gagnvart
löggjafar- og framkvæmdavaldinu.
Það eru því allar líkur á að réttur-
inn muni taka á málshöfðunum
vegna gagnagrunnsins, á forsend-
um gildandi innlendra og alþjóð-
legi-a laga um persónuréttindi ein-
staklingsins. Nauðvörn allra þeirra,
er láta sig málið varða, mun felast í
því að stefna öllum þeim heilbrigð-
isstarfsmönnum er rjúfa trúnaðar-
samband læknis og sjúklings.
Sömuleiðis mun þeim stefnt er þátt
taka í gjörningnum við skráningu
og úrvinnslu upplýsinganna. Hæst-
virta löggjafarsamkomuna undir
aðflugsbraut Reykjavfkurflugvallar
og hæstvirtan handhafa fram-
kvæmdavaldsins, ríkisstjórnina,
mun enginn reyna að kalla til
ábyrgðar. Nokkuð er um liðið síðan
þjóðin sá ástæðu til að gera stór-
kostlegar siðferðiskröfur til þeirra
stofnana. Haldreipið er hæstiréttur
íslenska lýðveldisins. Takist þeirri
stofnun ekki að vernda einstakling-
ana gegn sívaxandi oki ríkisvalds-
ins er hætt við að þeim landsmönn-
um fjölgi er greiða atkvæði með
fótunum og kjósa sér búsetu í ann-
ars konar samfélögum, fjarri gamla
Fróni.
JÓN GUÐMUNDSSON,
Granaskjóli 11, Reykjavík.
Tíminn er iðinn
Frá Auðuni Braga Sveinssyni:
FYRIR framan mig hef ég Út-
varpstíðindi frá árinu 1952. Það ár
gaf Jón skáld úr Vör ritið út, en
hætti útkomu þess að því ári liðnu.
Aður hafði hann verið ritstjóri
þessa blaðs á árunum 1941-45,
ásamt Gunnari M. Magnúss rithöf-
undi. Útvarpstíðindi voru merkt rit
og skemmtilegt í höndum þeirra,
svo og fleiri er því ritstýrðu. Eg var
áskrifandi þess frá upphafi og þar
til það hætti að koma út, í árslok
1949.
Alls komu 10 hefti af Útvarpstíð-
indum út undir ritstjórn Jóns úr
Vör, á árinu 1952. Þau voru aðeins í
minna broti en ritið hafði verið áð-
ur, en lesmál var það drjúgt, að ekki
varð merkt að það væri minna en
fyrr.
I öðru heftinu er skýrsla úthlut-
unarnefndar listamannalauna, en í
henni áttu þá sæti: Þorsteinn Þor-
steinsson, sýslumaður, formaður,
Þorkell Jóhannesson, prófessor, rit-
ari, Sigurður Guðmundsson, rit-
stjóri, og Helgi Sæmundsson, blaða-
maður. Er hann nú einn á lífi þess-
ara manna, enda ungur að árum, er
hann sat í þessari ágætu nefnd, sem
ákvarðaði laun til listamanna.
Rithöfundum var skipað í sex
flokka, með 15.000, 9.000, 8.000,
5.400, 3.600 og 3.000 krónur. Alls
fengu 49 rithöfundar listamanna-
laun. Af þeim eru nú einungis þrír á
lífi: Elías Mar, Guðmundur Ingi
Ki-istjánsson og Jón úr Vör.
Myndlistarmönnum var skipað í
fimm flokka, með sama launabili og
rithöfundunum, þó ekki í 8.000 kr.
flokknum. Alls fékk 31 úthlutun. Af
þeim eru einungis fjórir á lífi nú:
Hörður Agústsson, Pétur Friðrik
Sigurðsson, Veturliði Gunnarsson
og Örlygur Sigurðsson.
Næst eru það tónlistarmennirnir.
Þar fengu laun alls 11, í þremur
neðstu flokkunum. Af þeim eru nú,
eftir tæpa hálfa öld, á lífi þrír: Árni
Kristjánsson, Guðmundur Jónsson
og Rögnvaldur Sigurjónsson.
Alls hlutu 10 leikarar listamanna-
laun árið 1952, í tveimur neðstu
flokkunum. Af þeim eru enn á lífi,
þegar þetta er ritað: Eyþór Stefáns-
son, Guðbjörg Þorbjarnardóttir og
Klemens Jónsson.
AIls hlaut 101 listamaður laun á
því herrans ári 1952. Þrettán eru
eftir. Það iðinn er tíminn að kvista
okkur mennina niður.
Með þökk fyrir birtinguna.
AUÐUNN BRAGI SVEINSSON,
Hjarðarhaga 28, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.