Morgunblaðið - 21.08.1999, Qupperneq 32

MORGUNBLAÐIÐ
32 LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 1999
Kirkjurækið fólk reynist
njóta meiri félagslegs
stuðnings.
Berklar
Viijum gjaman að berkl-
ar verði sjúkdómur sem
heyri sögunni til.
Svefnlyf
Freistingin til að
taka lyfið inn að kvöldi
ekki mikil.
Fita
Athygli beint að fitu-
neyslu bama allt niður
að fjögurra ára aldri.
Tengsl milli
kirkjurækni
og langlífis
Raleigh. AP.
ALDRAÐ fólk, sem sækir kirkju
reglulega, kann að búa yfir leynd-
ardómi langlífis. Að minnsta kosti
bendir ný rannsóknarskýrsla tii
þess að aídrað og kirkjurækið fólk
sé ekki aðeins heilbrigðara heldur
einnig langlífara en þeir sem sjald-
an sækja kirkju.
Vísindamenn við Duke-háskóla í
Bandaríkjunum komust að þessari
niðurstöðu í rannsókn sem náði til
tæplega 4.000 íbúa Norður-Kar-
ólínu eldri en 64 ára. Dánarhlutfall-
ið meðal hinna kirkjuræknu reynd-
ist 28% lægra en meðal þeirra sem
sóttu ekki kirkju reglulega.
Rannsóknir sem gerðar hafa
verið á andlegri vídd heilsunnar
hafa ekki sannað að kirkjurækni
eða trúariðkun leiði af sér líkam-
legt heilbrigði. Fram hafa þó kom-
ið æ fleiri vísbendingar sem tengja
hina trúuðu við betri geðheilsu,
lægri blóðþrýsting og ýmsa þætti
sem em til marks um betri heilsu.
Harold Koenig, sem stjómaði
rannsókninni, sagði að næsta skref
væri að grafast fyrir um þá lífs-
hætti og líffræðilegu þætti sem
tengdu trúrækni við góða heilsu.
„Þessar rannsóknir sýna ekki að
sæki menn ldrkju af heilbrigðis-
ástæðum þá batni heilsa þeirra,“
sagði Koenig. „En ef þeir fara í
kirkju af trúarlegum ástæðum þá
er heilsa þeirra betri og þeir lifa
lengur.“
Tekið var tillit
til annarra þátta
Niðurstaða rannsóknarinnar var
birt í öldrunarfræðitímaritinu Jo-
uraai of Gerontology. Vísinda-
mennimir iylgdust með þátttak-
endunum á ámnum 1986-92 og
spurðu þá árlega um kirkjusókn
þeirra, félagslegan stuðning,
áfengisneyslu og tóbaksreyldngar.
Þátttakendumir vom flestir
kristnir eða gyðingar og flokkaðir
eftir því hvort þeir sóttu kirkju eða
samkunduhús gyðinga vikulega.
Árið 1992 vom 1.177 þátttakend-
anna látnir. Úrvinnsla upplýsing-
anna leiddi í ljós að á meðal hinna
kirkjuræknu dóu 46% færri á rann-
sóknartímabilinu en á meðal þeirra
sem sóttu ekki kirkju reglulega.
Reuters
Ekki em mörg ár siðan íbúar Kúbu urðu að fara leynt með trú sína á Jesú Krist. Nú em nýir tímar. Frá helgi-
göngu kaþólskra í Havana-borg í dymbilvikunni í vor.
Þetta hlutfall lækkaði hins vegar
niður í 28% þegar tekið var tillit til
munarins á meðalaldri hópanna,
heilsufarslegra og félagslegra
þátta, áfengisneyslu og tóbaks-
reykinga. Munurinn á dánarhlut-
fallinu milli hópanna var 35% með-
al kvenna og 17% meðal karla.
Koenig sagði að ef til vill mætti
rekja heilsubót kirkjurækni til þess
að þeir sem sóttu kirkju reglulega
reyndust njóta meiri félagslegs
stuðnings. „Aðrir í söfnuðinum
bera umhyggju fyrir þeim, biðja
fyrir þeim,“ sagði hann. „Þegar
menn veikjast og fara ekki í kirkju
hringir fólk í þá og spyr hvers
vegna þeir hafi ekki getað mætt.“
Hann bætti við að kirkjurækni
kynni ennfremur að ýta undir það
að menn tækju inn lyf af meiri
samviskusemi. Sterk guðstrú, þótt
það þurfi ekki endilega að þýða
kirkjurækni, hjálpar einnig fólki að
takast á við sorgaratburði og kann
að draga úr streitu, að sögn
Koenigs.
Barist g-eg-n berklabakteríunni
Reuters
Kmverskur læknir á Berklasjúkrahúsinu í Peking skoðar röntgenmyndir af lungum
berklasjúklings. Berklar verða 250 þúsund manns að aldurtila þar í Iandi á ári hveiju. Um
6 milljónir Kínveija eru smitaðar af berklum og hafa kínversk sljómvöld tekið upp sam-
starf við Alþjóðabankann og Alþjóðaheilbrigðismálastofnunina með það að markmiði að
ná stjóm á vandamálinu.
Reuters. Atlanta, AP. Medical Tribune News Service.
NÁLEGA þriðjungur jarðarbúa er smitaður
af berklum að því er fram kemur í nýrri
skýrslu sem unnin var á vegum Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunar Sameinuðu þjóðanna,
WHO. Árið 1997 smituðust 7,96 milljónir
manna í heiminum af sjúkdómnum og er
rúmlega helmingur þeirra búsettur í fimm
löndum í Suðvestur-Ásíu. Þá er hátt hlutfall
smitaðra frá löndum sunnan Sahara-eyði-
merkurinnar og í Austur-Evrópu. Sam-
kvæmt því sem segir í skýrslunni felst þessi
háa tíðni berklasýkinga sem og HlV-smits á
þessum slóðum aðallega í því að skipulagn-
ingu heilbrigðismála er mjög ábótavant.
Tíðni berkla var síðast athuguð af WHO árið
1990. Það ár smituðust 7,5 milljónir manna.
Skýrsla WHO var birt í vikunni í tímarit-
inu Joumal of the American Medical Associ-
ation. Þar er greint frá því að í þeim 212 ríkj-
um sem vom athuguð hafi berklabakterían
greinst í 1,86 milljörðum manns, sem svarar
til 32% jarðarbúa. Þar segir aukinheldur að
fólk viti ekki alltaf að það hafi smitast af
berklum, þar sem líkami þess hefur bmgðist
hart við sýkingunni og unnið á henni bug.
Sjúkdómurinn getur aftur á móti blossað upp
að nýju ef ónæmiskerfi viðkomandi veiklast
eða ef hann verður fyrir næringarskorti.
Fylgst með innflytjendum
Tíðni berkla er langhæst í Suðvestur-Af-
ríku en þar em 44% íbúa smituð af bakterí-
unni. 1 vestur hluta Kyrrahafsins em 36%
íbúa smituð og í Afríku allri 35%. Við austan-
vert Miðjarðarhaf er hlutfall smitaðra 29 af
hundraði, í Bandaríkjunum er það 18% og
15% í Evrópu.
Yfirvöld heilbrigðismála í Bandaríkjunum
birtu nýlega áætlun um nýjar aðferðir til að
meðhöndla og koma í veg fyrir berklasmit
þar í landi. Áætlunin felst m.a. í því að fylgj-
ast betur en hingað til hefur verið gert með
innflytjendum til landsins og þeim Banda-
ríkjamönnum sem starfa erlendis, sem og að
fylgjast með því að berklasjúklingar noti
berklalyf rétt.
„Útbreiðsla berkla hefur breyst,“ segir dr.
Kenneth Castro, yfirmaður þeirrar deildar í
Center for Disease Control í Bandaríkjunum
sem hefur m.a. varnir gegn berklum á sinni
könnu. „Ef við höldum að við getum varist
berklum með því að starfa einungis innan
bandarískra landamæra munum við aldrei ná
að útrýma berklum.“
„Við viljum gjarnan að berklar.verði sjúk-
dómur sem heyri sögunni til en svo er ekki
enn,“ segir dr. Ronald Valdiserri, sem
starfar hjá sömu stofnun. „Við verðum að
hafa í huga að sjúkdómurinn er enn á meðal.
okkar og að sumstaðar í landinu er hann ekki
í rénun.“
Tíðni berkla í Bandaríkjunum hefur lækk-
að um 31% síðan árið 1992. Hæst er hún
meðal HlV-smitaðra og fanga en að því er
fram kemur í áætluninni hefur ekki verið
beint nægilegri athygli að þessum hópum.
Meðferðin sem þeir hafa hlotið er oft ófull-
nægjandi eða að ráð sem til em hafa ekki
verið reynd.
Bakterían sem veldur berklum berst með
andrúmslofti en til að smitast verður fólk að
vera í návígi við smitaðan einstakling í
nokkurn tíma.
Bóluefni gegn berklum er til en hefur ekki
reynst sem skyldi í fullorðnum einstakling-
um. Nýtt lyf, rifapentine, var aftur á móti
samþykkt af Bandarísku lyfjamálastofnun-
inni í fyrra, hið fyrsta í aldarfjórðung.