Morgunblaðið - 02.12.1999, Síða 38

38 FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1999
LISTIR
MORGUNB LAÐIÐ
Eitt af verk m Sossu á sýningu í IS Kunst gallery & café í Ósló í Noregi.
Lesið í nótur
og bækur
Á SÚFISTANUM, bókakaffi í
verslun Máls og menningar á
Laugavegi 18, verður lesið úr
tveimur bókum í kvöld, fimmtu-
dagskvöld, kl. 20. Þar les Tómas
R. Einarsson úr þýðingu sinni á
Afródítu-sögur, uppskriftir og
önnur kynörvandi fyrirbæri eftir
Isabel Allende og Hallgerður
Gísladóttir kynnir bók sína ís-
lensk matarhefð.
Að því loknu leikur hljóm-
sveitin Sixpack Latino seiðandi
salsa af nýútkomninni geislap-
lötu sinni, Björt mey og Mambó.
Sossa sýnir
í Osló
NÚ stendur yfir sýning Sossu
Bjömsdóttur myndlistarmanns í IS
Kunst gallery & café í Ósló. Yfír-
skrift sýningarinnar er Samskipti
án orða.
Sossa útskrifaðist frá Museum of
the Fine Arts í Boston árið 1973,
Myndlista- og handíðaskóla Islands
1979 og frá Skolen for Brukskunst í
Danmörku 1984.
I haust tók Sossa þátt í samsýn-
ingu í Portúgal og hélt sýningu í
Danmörku.
Sýningin í Noregi stendur til 16.
desember.
Ekki bara sjónvarp
BeoVision MS/MX 6000 er stílhreint í útliti, þægilegt fyrir
augaö og meö einstök myndgæöi.
Einfaldleiki og þægindi í fyrirrúmi.
BeoVision MS/MX 6000 28" sjónvarp meö sjálfvirkum birtustilli,
biðlaust textavarp, Nicam stereo og Beo 4 fjarstýringu.
BeoVision MS/MX 6000 frá Bang & Olufsen: kr. 129.700
BANG & OLUFSEN
Ástir og örlög
LEIKLIST
Á h u g a I e i k li« p ii r ú r
byggðiiinVestur-
í s I e n (I i n g a í N o r ð u r -
1) a k ót a
IN THE WAKE OF THE
STORM
Höfundur: Lauga Geir. Leikstjórar:
Judith Gustafson og Nancy Eagle-
son. Leikmynd: Jonathan Wurtzler,
Larry Schrader, Nancy Geir-Boe
og Patty Bata. Búningar: Shirley
Geir-Kupper. Myndbandstaka:
Andrew Wakeford. Aðstoðar-
maður: JoAnn Geir-Wakeford.
Leikendur: Betty Einarson, Bill
Heigaard, Curtis Olafson, Jonathan
Wurtzler, Leslie Geir, Nancy J.
Geir-Boe, Richard Holand, Sarah
Hall, Suzanne Olafson og Vera Ola-
fson-Brandvold. Sunnudagur 28.
nóvember.
LAUGA Geir (1888-1968) hét
kona af íslensku bergi brotin sem bjó
í í Norður-Dakóta í Bandaríkjunum.
Hún starfaði lengst af sem kennari,
en var einnig afkastamikill þýðandi
og greinahöfundur. Leikrit þetta var
sýnt víða á sínum tíma, bæði í heima-
fylki höfundar og í íslendingabyggð-
um í Kanada.
Þó að áhugamenn um bókmenntir
hér á landi hafi lesið verk vestur-ís-
lenskra skálda eins og Stephans G.
Stephanssonar, Jakobínu Johnson,
Richards Becks og Káinns (sem var
nátengdur fjölskyldu Laugu Geir) og
greinilegt sé á leikritinu að fólk af ís-
lenskum ættum vestra hafi áfram
lesið verk íslenskra samtímaskálda
eins og Davíðs Stefánssonar, þá dró
úr þessum menningarsamskiptum
eftir því sem þeim, sem voru læsir á
íslenska tungu vestra, fækkaði og
skáld af íslenskum ættum fóru að
skrifa einvörðungu á ensku.
Það er ekki fyrr en á síðustu árum
að fræðimenn hér á landi hafa bent á
hve verk þessi eru áhugaverð, ekki
sem einhverskonar viðauki við ís-
lenskar bókmenntir heldur sem
dæmi um sjálfstæðan menningar-
heim höfunda sem litu til íslensks
uppruna síns með stolti en voru enn
fremur stoltir af sögu og afrekum
landnemanna og afkomenda þeiira
og álitu sjálfa sig fyrst og fremst
Kanada- eða Bandaríkjamenn.
Lauga Geir er gott dæmi um slík-
an höfund. Að yrkisefni valdi hún sér
örlög íslenskra landnema á fyrstu
árum byggðarinnar í Norður-Da-
kóta. Persónurnar eru tiltölulega
nýkomnar frá íslandi og landið og
fólkið sem varð eftir eru þeim ofar-
lega í huga. Leikritið er melódrama-
tískt í anda og persónurnar alþekkt-
ar að gerð: sögusmettan,
heljarmennið, spaugarinn, unga par-
ið, hin reynda eldri kona, svika-
hrappurinn og svo ástarþi-íhyrning-
urinn, réttsýnt mannkostafólk sem
verður næstum því af hamingjunni
vegna göfugleika.
Það er athyglisvert hve vel verkið
er samið. Auðvitað er það fullkom-
lega hefðbundið í byggingu en for-
mið svínvirkar. Það er hvergi dauður
punktur og spennan er byggð upp
hægt og rólega eftir því sem hinir
ýmsu þræðir sögunnar fléttast sam-
an og nær hámarki í lokaatriðinu og
áður en allt fer vel að lokum. Leikrit-
ið hentai- því vel áhugaleikhópi sem
þessum því áhorfendur þekkja flest-
ir vel þennan hugmyndaheim úr
svipuðum leikritum auk þess sem
persónusköpunin er einföld og blátt
áfram.
Það var sérstaklega áhugavert að
fá að líta inn í þennan hugarheim og
geta velt fyrir sér hvað það að vera
íslenskur þýðir fyrir afkomendur
þeirra sem tóku sig upp héðan til að
leita nýrra tækifæra vestanhafs.
Hópurinn stóð sig með ágætum og
sumir sýndu skemmtileg tilþrif, eins
og t.d. Bill Heigaard í hlutverki
spaugarans. Það er ástæða til að
þakka fyrir þessa heimsókn frænd-
fólks okkar að vestan sem hefur lagt
slíka rækt við íslenskan uppruna
sinn.
Sveinn Haraldsson
36% íslenskra
bóka prentuð
erlendis
BÓKASAMBAND íslands hefur
gert könnun á prentstað ís-
lenskra bóka sem getið var í
Bókatíðindum Félags íslenskra
bókaútgefenda 1999.
Heildarfjöldi bókartitla er 455
en var 453 árið 1998.
Könnunin sýnir að hlutfall
prentunar erlendis hefur staðið í
stað milli ára, er 35,8% í ár en var
36,2% í fyrra. Skoðað var hvert
hlutfall prentunar innanlands og
erlendis er eftir flokkum. Fram
kemur að í flokki barnabóka og.
ljóðabóka, ævisagna og hand-
bóka, eykst prentun innanlands
milli ára, en í flokki skáldverka
og fræðibóka og almenns efnis,
eykst prentun erlendis.
Eftirfarandi niðurstöður eru
úr þeim samanburði:
Barnabækur, íslenskar og
þýddar, eru alls 121; 38 (31,4%)
prentaðar á íslandi og 83 (
68,6%) prentaðar erlendis.
Skáldverk, íslensk og þýdd, ej-u
99; 67 (67,7%) prentaðar á ís-
landi og 32 (32,3%) prentaðar er-
lendis. Fræðibækur og bækur al-
menns efnis eru alls 122; 96
(78,7%) eru prentaðar á íslandi
og 26 (21,3%) prentaðar erlendis.
Ljóðabækur, ævisögur og hand-
bækur eru alls 113; 91 (80,5%)
prentaðar á íslandi og 22 (19,5%)
prentaðar erlendis.
Bókasamband íslands er fé-
lagsskapur eftirtalinna aðila:
Bókavarðafélags íslands, Félags
bókagerðannanna, Félags ís-
lenskra bókaútgefenda, Félags
íslenskra bóka- og ritfangaversl-
ana, Hagþenkis, Rithöfundasam-
bands Islands, Samtaka gagn-
rýnenda og Samtaka iðnaðarins.
Elín og Valgeir lesa
í Gerðarsafni
TVEIR höfundar lesa úr nýjum
verkum sínum á vegum Ritlistar-
hóps Kópavogs í Gerðarsafni í dag,
fimmtudag, kl. 17.
Elín Ebba Gunnarsdóttir les úr
smásagnasafni sínu, Ysta brún, og
Valgeir Sigurðsson les úr bók sinni
Ný framtíð í nýju landi.