Morgunblaðið - 08.01.2000, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2000 2 3
Morgunblaðið/Ásdís
Kristinn H. Gunnarsson, Framsóknarflokki, og Einar K. Guðflnnson,
Sjálfstæðisflokki, ganga til fundar hjá sjávarútvegsnefnd í gær en fyrir
eru mættir þeir Arni Steinar Jóhannson, Vinstrihreyfingunni-grænu
framboði, og Guðjón A. Kristjánsson, Frjálslynda flokknum.
Sjávarútvegsnefnd um Vatneyrarmálið
Málið í eðli-
legum farvegi
SJÁVARÚTVEGSNEFND Alþing-
is kom til saman í gær og fjallaði um
dóm Héraðsdóms Vestfjarða í Vatn-
eyrarmálinu svokallaða. Nefndin
mun ekki grípa til sérstakra aðgerða
vegna dómsniðurstöðunnar, enda
telur meirihluti hennar að málið sé í
þeim farvegi sem eðlilegast er.
Meirihluti sjávarútvegsnefndar
Alþingis taldi eðlilegt að Vatneyrar-
málið yrði áfram í þeim farvegi sem
það nú þegar er, enda sé það ríkis-
saksóknara að ákveða hvort því
verði áfrýjað til Hæstaréttar eða
ekki. Einar K. Guðfínnsson, formað-
ur sjávarútvegsnefndar, sagði í
gangi væri heildarendurskoðun á
fiskveiðistjómarlögunum og 7. gi-ein
laganna væri einmitt einn veiga-
mesti þáttur þeirra og dómur Hér-
aðsdóms Vestfjai'ða hafí að mestu
fjallað um. „Við töldum þannig að
eðlilegast væri að halda áfram þeirri
pólítísku endurskoðunarvinnu sem
nú fer fram með þáttöku stjómar og
stjómarandstöðu."
Einar segir kjarna dómsins að
sínu mati þann að ekki sé hægt að
lögbinda um ókomna tíð það sem
dómurinn kalli mismunun við út-
hlutun aflamai'ks, það er úthlutun á
grundvelli veiðireynslu á árunum
1981 til 1983. „Niðurstaða dómsins
er umdeilanleg en hinsvegar er
þetta skoðun dómsins og ef málinu
verður vísað til Hæstaréttar verður
tekin afstaða til hennar,“ sagði Ein-
ar.
Tillögu samfylkingar
þingmanna hafnað
Á fundi sjávarútvegsnefndarinnar
lögðu fulltrúar Samfylkingarinnar,
Svanfríður Jónasdóttir og Jóhann
Ársælsson, fram tillögu um að
nefndin samþykkti að hefja þegar
gagnaöflun og vinnu varðandi breyt-
ingu á lögum um stjórn fiskveiða. I
tillögunni fólst að skoðaðar yrðu
þær aðferðir við úthlutun kvóta sem
samræmst geta jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar og verði undir-
búningur nefndarinnar miðaður við
að Alþingi geti breytt lögunum áður
en dómur Hæstaréttar fellur svo
koma megi í veg fyrir það öngþveiti
sem skapast getur ef Hæstiréttur
staðfestir niðurstöðu Héraðsdóms
Vestfjarða. Þá fóru þingmennirnir
fram á að nefndin óskaði eftir því að
þær nefndir sem nú starfa að mótun
auðlindastefnu og laganna um stjóm
fískveiða upplýsti sjávarútvegs-
nefnd um stöðu þeirrar vinnu. Til-
lagan var ekki samþykkt á fundin-
um.
Undrast ummæli
forsætisráðherra
FORMENN þingflokka stjórnar-
andstöðunnar á Alþingi lýsa furðu
sinni á ummælum forsætisráðherra í
Kastljósþætti sjónvarpsins í gær
þegar fjallað var um nýfallinn dóm í
Héraðsdómi Vestfjarða um fiskveiði-
stjórnun. I tilkynningu frá formönn-
unum segir:
„Forsætisráðherra fór með rangt
mál þegar hann lýsti því yfir að er-
lendar þjóðir gætu sótt óheft inn í ís-
lenska fiskveiðilögsögu ef Hæstirétt-
ur staðfesti dóminn. Með orðum
sínum gerði hann Hæstarétt ábyrg-
an fyi'ir landauðn á Islandi og hruni
íslensks efnahagslífs ef rétturinn
staðfesti dóminn. Formenn þing-
flokka stjórnarandstöðunnar harma
að forsætisráðherra þjóðarinnar
bregði fyrir sig ógnunum og ósann-
indum þegar hann er ekki sammála
þeirri niðurstöðu sem dómstigið
kemst að í þessu mikilvæga máli.
Engin slík hætta er fyrir hendi ef
tekið er á málum af ábyrgð og festu.
Formenn þingflokka stjórnarand-
stöðunnar telja brýnt að á vegum Al-
þingis hefjist nú þegai' fagleg og
vönduð umfjöllun um niðurstöðu
dóms Héraðsdóms Vestfjarða. Ósk-
að hefur verið eftir að sjávarútvegs-
nefnd þingsins verði kölluð saman og
hefur verið komið til móts við þá ósk.
Afai' mikilvægt er að nefndinni verði
falið að fara yfir dómsorð Hérað-
sdóms, kalla til fundar við sig lög-
fræðinga og hagsmunaaðila, sem
málið varðai' og undirbúa tillögur
sem Alþingi fjalli um og afgreiði
þannig að samkomulag verði um
leiðir til fiskveiðistjórnunar í sam-
ræmi við stjórnarskrá lýðveldisins.“
Undii' tilkynninguna skrifa Guð-
jón Arnar Kristjánsson,
fomaðir þingflokks Frjálslynda
flokksins,
Rannveig Guðmundsdóttir,
formaður þingflokks Samfylking-
arinnar, og
Ögmundur Jónasson
formaður þingflokks Vinstrihreyf-
ingarinnar - græns framboðs.
Hugsanleg staðfesting dóms Héraðsdoms Vestfjarða
Innflutningur fiski-
skipa gæti aukizt
FISKVEIÐAR erlendra skipa innan
fiskveiðilögsögu íslands eru bannað-
ar nema um þær gildi sérstakir milli-
ríkjasamningai'. Akvæði þessa efnis
er í sérstökum lögum um veiðar og
vinnslu erlendra skipa í fiskveiðiland-
helgi íslands. Hugsanleg staðfesting
Hæstaréttar á dómi Héraðsdóms
Vestfjarða breytir engu þar um. Á
hinn bóginn kann að opnast önnur
leið fyrir erlend skip inn í lögsöguna, í
lqölfar dóms Hæstaréttar í máli Vald-
imars Jóhannessonar í desember
1998 og hugsanlegrar staðfestingar
Hæstaréttar á fyrmefndum dómi
Héraðsdóms Vestfjarða.
Aðeins íslendingar
I lögum um veiðar og vinnslu er-
lendra skipa í fiskveiðilandhelgi ís-
lands, lögum nr. 22.8. apríl 1998, seg-
ir í fyrstu grein að fiskveiðar og
vinnslu sjávarafla um borð í fiskveiði-
landhelgi Islands megi aðeins íslenzk-
ir ríkisborgarar og aðrir íslenzkir að-
ilar stunda. Það megi ennfremur
íslenzkir lögaðilar, sem að öllu leyti
séu í eigu íslenzkra aðila eða lögaðila,
sem uppfylli ákveðin skilyrði. Þau
skilyrði eru að vera undir yfirráðum
íslenzla-a aðila og að viðkomandi aðO-
ar séu ekki í eigu erlendra aðOa að
meira leyti en 25% sé miðað við hluta-
fé eða stofnfé. Fari eignarhlutur ís-
lenzks lögaðOa í lögaðila, sem stundar
veiðar eða vinnslu í fiskveiðilandhelgi
Islands, ekki yfir 5%, má eignarhlut-
ur erlendra aðila þó vera allt að 33%.
Þetta þýðir í raun að til að fá að
stunda veiðar innan lögsögunnar
verða útgerðarfyrirtækin að vera að
öllu leyti í íslenzlm eigu. Bein erlend
aðdd er bönnuð. Óbein aðild er á hinn
bóginn leyfð með þeim hætti, að ís-
lenzkt fyrirtæki getur átt hlut í hinni
íslenzku útgerð, þrátt fyrir að erlend-
ir aðOar eigi allt að fjórðungshlut í
fyrirtækinu, og allt að þriðjungi sé
eignarhlutinn úr útgerðinni ekki
meiri en 5%. ví dómi Hæstaréttar í
máli Valdimars Jóhannssonar fyrir
rámu ári var það niðurstaðan að öll-
um, sem ættu haffært skip, skráð á
íslandi skyldi veitt veiðileyfi. Jafn-
framt var það niðurstaðan að það
samræmdist ekki jafnræðisreglu
stjómarskráinnar að ekki væri leyfi-
legt að flytja inn fiskiskip án þess að
annað jafnstórt yrði afskráð.
Úreldingarkvöðinni aflétt
í kjölfar þess var lögum um stjóm
fiskveiða breytt í samræmi við niður-
stöður Hæstaréttar á þann veg, að
allir geti flutt inn eða látið smíða skip
og fengið á það veiðileyfi, svo fremi
sem skipið fái haffærisskírteini.
Veiðileyfinu fylgja hins vegar engar
veiðiheimildir í tegundii', sem era
bundnar í kvóta eða leyfisbundar með
öðram hætti. Þess vegna varð þetta
afnám hamla á innflutningi og nýs-
míði fiskiskipa, úreldingarkvöðinni,
ekki tO þess að fiskiskipum fjölgaði
verulega, þar sem of kostnaðarsamt
er kaupa bæði kaupa skip og kvóta til
að hefja útgerð og stunda þann rekst-
ur með hagnaði.
Verði niðurstaða Héraðsdóms
Vestfjarða hins vegar staðfest af
Hæstarétti, virðist niðurstaðan sú að
hver sem á haffært fiskiskip getur
stundað veiðar án þess að hafa fengið
úthlutað á það aflahlutdedd, það er
kvóta. Þá verður það að sjálfsögðu
mun vænlegra að flyja inn skip og
hefja veiðar, þar sem ekki þarf að
kaupa aflaheimOdir.
Vitað er um mikinn fjölda erlendra
fiskiskipa, sem lítil sem engin verk-
efni hafa og gætu verið fol fyrir lítið.
Islendingar hafa reyndar áður notað
sér þann skipamarkað, sérstaklega
þegar veiðar í Smugunni og á
Flæmska hattinum hófust.
Breytir engu um útlendingana
Gangi það eftir að títtnefndur dóm-
ur verði staðfestur, gæti því farið svo
að mikOl innflutningur yrði á fiski-
skipum til veiða innan lögsögunnar.
Það breytir þó engu um það að skipin
verða að vera í eigu íslendinga. Lögin
um veiðar erlendra fiskiskipa innan
lögsögu okkar verða væntanlega
áfram í gOdi, svo ekki myndi verða um
beina innrás útlendinga í fiskveiðilög-
sögu íslands að ræða, heldur skipa,
sem keypt eru af útlendingum.
Vissulega væri hægt að koma því
fyrir að útlendingar ættu fjórðung til
þriðjung í hlutafélagi, sem ætti hlut í
íslenzku útgerðinni eftir sem áður,
enda heimila lögin það.
PÓST- OG FJARSKIPTASTOFNU N
TILKYNNING TIL
HÚSBYGGJENDA
Samkvæmt lögum um fjarskipti sem tóku gildi
um síðustu áramót enda heimtaugar
fjarskiptafyrirtækja í húskassa en lagnir inn-
anhúss frá húskassanum eru á ábyrgð hús-
eiganda. Staðsetning húskassa og lagnir skulu
vera í samræmi við samþykkta uppdrætti af
viðkomandi byggingu.
Með þessari breytingu er staðfest að sam-
keppni skuli ríkja um innanhúslagnir og munu
aðrir aðilar en Landssími Islands hf. eftirleiðis
geta boðið húsbyggjendum þjónustu sína á
þessu sviði.
Póst- og IJarskiptastofnun mun setja reglur um
frágang húskassa og lagna í þeim tilgangi að
tryggja vernd fjarskipta og aðgang hinna ýmsu
fjarskiptafyrirtækja að húskössum og lögnum.
Að öðru leyti vísast til byggingarreglugerðar.
Kópavogur 6. janúar 2000