Morgunblaðið - 08.01.2000, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2000 31
MENNTUN
semja kennararnir einnig hliðstæðar
æfingar fyrir aðkeypta námsefnið
sem þarna er kennt. Börnin æfa sig
stundum ein en oftast með bekkjar-
félögunum.
Mikilvægt er að benda á, að ef inn-
lögnin í byrjun tímans með „beinum
fyrirmælum" gengur eins og fyrir er
lagt, þá þurfa nemendurnir lítið sem
ekkert á aðstoð kennarans að halda
við fæmiæfingarnar. Þar að auki er
lykilatriði samkvæmt Momingside
líkaninu að færniæfingamar séu
tímasettar og taka nemendurnir
tímann sjálfir þegar þeir æfa sig og
vinna eins hratt og þeir geta, oftast í
eina mínútu í senn. Ekkert utanað-
komandi má draga úr eða hindra
vinnuhraða nemandans og verða at-
riði hverrar færniæfingar að vera
miklu fleiri en nemendurnir geta
lokið við að vinna á svo stuttum tíma.
Ekki má heldur mynda tilbúið þak
sem hægir á vinnuhraða þeirra eins
og skammtar frá kennurum gera
stundum.
Hér er nauðsynlegt að undirstrika
sérstaklega að það er ákveðinn tími
sem markar vinnulotur nemandans,
en ekki lengd verkefnisins. Færn-
iæfingarnar em m.ö.o. á ýmsan hátt
annars eðlis en þær almennu hraða-
æfingar (drill) sem margir þekkja úr
eigin námi. Ef tiltekin atriði eða
eindir námsefnisins vefjast sérstak-
lega iyrir nemendunum eða ein-
hverjir þeirra gera sérhæfðar villur
eins og að mgla saman b, d, ogp, eða
> og < , fá þeir nemendur að auki
sérstaka þjálfun einvörðungu til að
æfa þá í að greina á milli þessara
tákna.
Öryggi og hraði
Þjálfun í aðgreiningu felst í ör-
stuttum viðbótaræfingum eða æf-
ingasprettum sem aðeins mega vara
í 10 til 30 sekúndur í senn. Eins og
þekkist úr íþróttum, auka stuttir
sprettir og síendurteknar æfingar á
tækniatriðum, bæði snerpu og færni.
Með æfingasprettunum nær nema-
ndinn öryggi og hraða, nákvæmlega
í þeim eindum námsefnisins sem sér-
staklega er verið að þjálfa færni
hans í.
Ljúki nemandinn æfingablaðinu
sínu innan tímamarkanna byijar
hann strax á því næsta sem hann
hefur tilbúið hjá sér. Svona tekur
hann nokkra spretti. Þegar hann
hefur viðfangsefnið á valdi sínu, í
þessu dæmi að greina á milli b, d og
p eða > og < táknanna án þess að
hika svo mikið sem eitt augnablik,
má hann halda áfram með námsefnið
þar sem stafirnir eða táknin koma
fyrir og hann þarf að beita þeim rétt
í samhengi. Algengast er að nem-
andinn vinni sömu fæmiæfinguna
þrisvar í senn. Eftir hverja færniæf-
ingu og hvem æfingasprett ber
nemandinn vinnu sína við svai-blað
og skráir árangurinn hjá sér á þar til
gert kort. Nemendurnir telja hversu
oft þeir gátu sagt eða gert það sem
fyrir þá var lagt, rétt eins og í hverj-
um öðmm leik. Þetta þykir þeim
spennandi og skemmtilegt. Kvarð-
inn á kortunum er staðlaður svo öll
kort em nákvæmlega eins og upp-
lýsingarnar á þeim því sambærileg-
ar. Ólíkt spurningalistum og skýrsl-
um sýna stöðluð hröðunarkort
mælingatölur um raunvemlega
hegðun og framfarir hvers og eins
nemanda, hvað hann lærir og hversu
mikið hann bætir sig við hverja æf-
ingu eða sprett. Ekki er ólíklegt að
hér sé og að finna eitt öflugasta mat-
stæki sem völ er á. Skráningu á
stöðluð hröðunarkort sýnir með öðr-
um orðum sagt hvaða árangri
kennslan skilar, næstum því frá einu
augnabliki til annars! Fæmiþjálfun í
bóklegu námi er ef til vill ekkert
ósvipuð því að æfa hjóðfæraleik, bif-
reiðaaskstur eða Morse merkjalykil-
inn. Að þjálfuninni lokinni eiga nem-
endurnir að geta beitt leikninni sem
þeir æfðu við nýjar og framandi að-
stæður og í daglegu lífi og snúið sér
að fleiri og flóknari verkefnum sem
byggjast á sömu frumaðtriðum og
unnið þau hjálparlaust, s.s. mann-
kynssögu, eðlisfræði og ritgerða-
smíð.
Framhald 15/12000.
Höfundur sóttií sumar 200 klukku-
stunda þjálfunarnámskeið við Mom-
ingside Academy í Seattle.
Lítill munur á kjörum bflalána
Greiðendur eiga í
vaxandi erfíðleikum
Vextir, meðalgreiðsla á mánuði og hlutfallstaia kostnaðar
af 1 milljón króna bílaláni
nrQ-M Óveri ðtryggt lán í 3 ár Verðtryggt lán í 5 ár
Vextir Meðalgr. Kostn. (%) Vextir Meðalgr. Kostn. (%)
Sparisióður Hafnarfiarðar 11,30% 32.767 kr. 10,71% 7,80% 21.785 kr. 11,05%
Sparisjóður Vélstióra 11,70% 32.938 11,44% 7,80% 21.785 10,39%
Sjóvá-Almennar 11,90% 33.149 11,45% 7,80% 21.960 11,18%
SP 11,90% 33.004 11,73% 7,80% 21.765 10,83%
Glitnir 11,90% 33.024 11,78% 7.80% 21.785 10,88%
Lýsing 11,90% 33.024 11,78% 7,80% 21.785 10,88%
TM 11,90% 33.149 12,04% 7,80% 21.910 11,44%
VÍS 11,90% 33.149 12,09% 7,80% 21.910 11,44%
Samvinnusj. íslands (66,7%) 11,90% 33.164 12,49% 7,80% 36.542 11,34%
Samvinnusj. íslands (100%) 12,90% 33.592 14,62% 8,80% 37.248 13,22%
Vextir, meðalgreiðsla á mánuði og hlutfallstala kostnaðs ir af
1 milljón króna skuldabréfaláni, miðað við 4% verðbólguspá
Lán í 3 ár Verðtryggt lán í 5 ár
’ Vextir Meðalgr. Kostn. (%) Vextir Meðalgr. Kostn. (%)
SPRON 14,85% 34.287 kr. 14,85% 9,60% 22.547 kr. 12,36%
Sparisjóður Hafnarfjarðar 14,85% 34.287 14,95% 9,60% 22.547 12,36%
Sparisjóður Kópavogs 15,20% 34.437 15,35% 10,35% 22.865 13,21%
Landsbankinn 15,30% 34.460 15,42% 10,50% 22.909 13,34%
Sparisjóður Vélstjóra 15,60% 34.608 15,82% 10,35% 22.865 13,21%
Búnaðarbankinn 15,80% 34.694 16,06% 10,50% 22.929 13,39%
(slandsbankinn 16,05% 34.796 16,32% 10,75% 23.030 13,65%
LÍTILL munur er á þeim kjömm
sem em í boði vegna fjármögnunar
bílakaupa en Glitnir og Samvinnu-
sjóður Islands em einu fjármögnun-
arleigurnar sem bjóða upp á 100
prósenta lán í nýjum bíl.
Þetta kemur fram í könnun Sam-
starfsverkefnis Neytendasamtak-
anna og ASI-félaga á höfuðborgar-
svæðinu sem gerði nýlega
samanburð á bílalánum og almenn-
um neytendalánum.
Ágústa Ýr Þorbergsdóttir, verk-
efnisstjóri Samstarfsverkefnis NS-
og ASI-félaga á höfuðborgarsvæð-
inu, segir að hægt sé að fá hagstæð-
ari lán en bílalán í bönkum og spari-
sjóðum og fer það þá eftir hverjum
einstaklingi fyrir sig hvaða kjör
hann hlýtur. Einnig segir hún að
hægt sé að fá hagstæð veðlán í
bönkum en þá verður lántakinn að
hafa veð, en þau era óalgengari þeg-
ar um bílakaup er að ræða.
Spurt var um 1.000.000 króna
óverðtryggt lán annars vegar og
1.000.000 króna verðtryggt lán hins
vegar, gert var ráð fyrir 4% verð-
bólguspá og í öllum tilvikum var
tekið lægsta greiðslugjald sem í
boði var.
Að sögn Ágústu felst munurinn á
greiðslugjaldi lánastofnana í því að
þær bjóða ekki upp á skuldfærslu af
reikningi.
Samvinnusjóðurinn var eini aðil-
inn þar sem kostnaður við lántöku
og vaxtaprósenta fór eftir prósent-
um láns, hjá hinum er það tíminn
sem ræður kjörunum.
Ágústa bendir að skoðuð hafi ver-
ið bílalán og skuldabréfalán banka
og sparisjóða, en hún segir að það
séu mun hagstæðari kostir en kaup-
leigusamningar.
Kostnaður
„Kostnaður við töku einnar millj-
ónar króna óverðtryggðs bílaláns til
þriggja ára er á bilinu 179.608 krón-
ur og upp í 209.315 krónur eftir því
hvar lánið er tekið. Reiknað er með
jöfnum greiðslum allt tímabilið og
4% verðbólguspá. Kostnaður við
óverðtryggt skuldabréfalán í bönk-
um og sparisjóðum er heldur meiri
eða frá 234.338 krónum og upp í
Gestir í þættinum Eldhús sannleik-
ans, sem sýndur var í sjónvarpinu í
gær, vom Elsa Waage söngkona og
Bergþór Pálsson söngvari.
ítalskir
pasta-tónar
1 pk. tagliatelle eða spgghetti
_______þurrkaður rauður pipgr____
I '/2-2 dl ólífuolía (Toggiasca, fæst í
Heilsuhúsinu)
steinselja, fersk (helst þessi með sléttu
____________blöðunum)____________
_________2-3 hvítlauksgeirar_____
7 vel þroskaðir, sætir, tómatar (mega
_________ekki vera harðir).______
Vatn sett í pott og látið sjóða. Smá
salt sett út í vatnið og jafnvel súput-
eningur.
Tagliatelle eða spaghetti sett út í
vatnið og látið sjóða skv. leiðbeining-
um á pakka.
Steinselja og hvítlaukur sett í
matvinnsluvél og svo í skál.
Tómatarnir skornir í litla bita og
settir út í skálina.
Ólífuolíu bætt út í, svo og pipar-
num rauða sem er mulinn út í.
252.658 krónur. Það skal tekið fram
að þau vaxtakjör sem gefin eru upp
í þessu dæmi eru fyrir viðskiptavin
með stutta viðskiptasögu. Það skil-
yrði fylgir hjá tryggingafélögunum
að bifreið sé húftryggð hjá því
tryggingafélagi sem veitir lánið,
enda er veð tekið í henni fyrir
greiðslu lánsins. Hins vegar ræður
lántaki hvar hann tryggir taki hann
lán hjá fjármögnunarleigum.“
Svipuð kjör
„Athyglisvert er að tryggingafé-
lögin þrjú bjóða upp á mjög svipuð
kjör. Þau bjóða öll tvo valkosti þar
sem traustum viðskiptavinum em
boðin hagkvæmari sérkjör en öðr-
um. Vextir lánanna era alls staðar
þeir sömu en lítill munur er á lán-
Pastað er sett á sigti og það sett í
skálina. Öllu hrært saman.
Fiskur i ofni
Að hætti Bergþórs Pálssonar
___________1 stórtýsuflak_________
salt
_______________pipar______________
1-2 egg
_______________rasp_______________
mozarella-ostur
___________2 1 /2 dl rjómi_______
Eggin brotin í skál og hrærð að-
eins. Raspið sett í skál og saltað og
piprað eftir smekk.
Ýsuflakið skorið í bita og þeim
dýft í eggjahrærana og þar á eftir í
raspið.
Ýsubitunum er raðað í eldfast mót
og mozarella-ostur settur yfir.
Smjörklípum dreift yfir fiskinn.
Mótið með fiskinum er sett inn í
200 gráða heitan ofn og hafður í hon-
um í 10 mín.
Fiskurinn er tekinn út úr ofninum
og 21/2 dl af rjóma hellt yfir hann.
Fiskurinn settur inn í ofninn aftur
og hafður þar í 10 mín.
tökukostnaðinum ojg munar það fá-
um þúsundum.“ Agústa segir að
fjórar fjármögnunarleigur bjóði upp
á bílalán og em kjörin þar einnig
mjög svipuð. Tveir sparisjóðir bjóða
upp á bílalán og em það Sparisjóður
Hafnarfjarðar og Sparisjóður vél-
stjóra. Eins og sést í töflu em kjörin
sem þeir bjóða upp á mjög svipuð og
hjá öðmm. „Kostnaður af töku einn-
ar milljónar króna verðtryggðs bíla-
láns til fimm ára er á bilinu 305.899
krónur til 340.916 krónur eftir því
hvar lánið er tekið. Aftur er reiknað
með jöfnum greiðslum og 4% verð-
bólguspá. í þessum flokki er hag-
stæðast að taka lánið hjá Sparisjóði
vélstjóra og óhagstæðast er að taka
100% lán hjá Samvinnusjóðnum.
Heldur dýrara er að taka bankalán
en taka verður tillit til þess að þau
lánakjör sem notuð vom við út-
reikninginn eiga við viðskiptavin
með stutta viðskiptasögu. Eurocard
og Visa ísland bjóða upp á lán í
gegnum bílaumboð og bflasölur og
ákveður hver söluaðili fyrir sig lán-
tökukostnað en vextir fylgja meðal-
vöxtum Seðlabankans."
20-30.000 króna
mánaðargreiðslur
Ef bera á saman lán segir Ágústa
að skynsamlegast sé að bera saman
árlega hlutfallstölu kostnaðar en
hagstæðasta lánið er með lægstu
hlutfallstölu kostnaðar. Árleg hlut-
fallstala kostnaðar mælir heildar-
kostnað við lántöku án tillits til þess
hvar lán er tekið. Með árlegri hlut-
fallstölu kostnaðar er allur kostnað-
ur við lántöku umreiknaður í árs-
vexti.
Mikil aukning hefur verið i inn-
flutningi á bifreiðum og er bifreiða-
innflutningur nú meiri en nokkru
sinni. Ágústa segir því koma á óvart
hvað lánastofnanirnar bjóða upp á
svipuð kjör og í raun segir hún mjög
litla samkeppni á milli þeirra. „Það
er auðvelt að láta blekkjast, neyt-
endur ættu því að hugsa sig vel um
áður en farið er út í óarðbæra fjár-
festingu eins og bflakaup eru. Tutt-
ugu til þrjátíu þúsund króna
greiðslubyrði á mánuði af láni er of
mikið. Þá á eftir að greiða annan
rekstrarkostnað bflsins."
Ágústa bendir á að á síðasta ári
hafi æ fleiri haft samband við FÍB
vegna erfiðleika með bílalán. „Sum-
ir em að leita ástæðna til að rifta
kaupum vegna galla eða vanefnda,
en aðrir segja hreint út að þeir hafi
ofgert greiðslugetu sinni. Vegna
stóraukins framboðs á notuðum bfl-
um hefur verðmæti þeirra minnkað.
Þeir sem setja eldri bíla upp í kaup-
verð fá því ekki eins mikið fyrir bfl-
inn og þeir vonuðust til. Einnig get-
ur verið að eigandinn taki ekki tillit
til þess að á bílnum hvfla eftirstöðv-
ar af láni sem dragast frá uppítöku-
fjárhæðinni. Ráðstöfunarfé upp í
kaupverð nýja bflsins er minna en
búist var við, og lætur fólk til leiðast
að hækka hlut láns í kaupverðinu í
von um að málið bjargist. Það er að
mörgu að huga áður en farið er út í
bílakaup. Æskilegast er fyrir fólk að
leita sér fjárhagsráðgjafar áður en
það fer út í háar lántökur. Reynslan
sýnir að þegar mánaðarafborgun er
komin yfir 25 þúsund krónur á mán-
uði ræður fólk ekki við dæmið og
vanskil í'ara að myndast.“
NÝTT NÝTT - engar pillur
Auðveld inntaka - meiri virkni
learunarúdinn
fró Kare Mor slær í gegn
( honum eru auk vítamína Camitine og króm sem slær á hungurtilfinningu og
brennir fitu. Frábær árangur. Einnig Advance íbróttavítamín sem hjálpar við
brennslu og vöðvastyrkingu, gefur betra úthald og orku, frábært með í
líkamsræktina. PMS (gleðiúðinn) við fyrirtíðarspennu, þreytu, kvíða, dregur úr
matarlyst og er vatnslosandi. Engin fyllingarefni né óæskileg aukaefni.
Einnig fáanleg mörg önnur vítamín t.d. B vítamín, andoxunarefni o.fl.
Upplýsingar hjá Önnu, s. 561 1062/699 6266
og Guðrúnu, s. 565 0798/869 3935.
Eldhús sannleikans