Morgunblaðið - 15.01.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
12. TBL. 88. ÁRG. LAUGARDAGUR15. JANÚAR 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Rússland
Ný örygg-
isstefna
Moskva. AFP.
RÚSSNESK stjórnvöld áskilja sér
rétt til að neyta allra mögulegra
ráða til að verja sig fyrir hugsan-
legri vopnaðri árás, þar með talið
að beita kjarnorkuvopnum. Þetta
kemur fram í nýrri stefnuyfirlýs-
ingu rússneskra stjórnvalda um
öryggismál sem birt var í Moskvu
í gær.
Skýrslan felur að mati vest-
rænna sérfræðinga í sér róttæka
breytingu frá þeirri stefnu sem
mörkuð var árið 1997. Þá sagði í
hliðstæðri stefnuyfirlýsingu að
Rússar mundu því aðeins beita
kjarnorkuvopnum að árás ógnaði
sjálfum tilverugrundvelli ríkisins.
I nýju yfirlýsingunni er þess þó
getið að því aðeins skuli gripið til
kjarnorkuvopna að öll önnur vopn
hafi brugðist.
Einnig er að finna í yfirlýsing-
unni ákvæði sem kveða á um rétt
ríkisins til að verja sig fyrir
hryðjuverkamönnum og skipuleg-
um glæpasamtökum.
Hitað upp með viði í Serbíu
ELDRI maður ýtir á undan sér vagni fullum af eldiviði skiptabanns sem sett var á landið í kjölfar átakanna í
á götu í Novi Sad, næststærstu borg Serbíu. Skortur er Kosovo síðastliðið vor. Hafa margir íbúar brugðið á
á olíu og öðru eldsneyti í Júgóslavíu vegna við- það ráð að höggva við til upphitunar.
Framleiðsla
áfram skert?
Vínarborg. AFP, Reuters.
NEFND á vegum Samtaka olíu-
framleiðsluríkja, OPEC, samþykkti
á fundi sínum í Vínarborg í gær að
leggja til að ríkin framlengdu gildis-
tíma framleiðslutakmarkana á olíu.
Takmarkanimar tóku gildi í mars á
síðasta ári og var ætlað að gilda fram
í mars á þessu ári en ekki er vitað
hversu mikið nefndin leggur til að
tímabilið verði lengt. Ónefndur
heimildarmaður AFP-fréttastofunn-
ar sagði í gær að næðu tillögur
nefndarinnar fram að ganga mundi
tímabilið lengjast um a.m.k. þrjá
mánuði.
Aðgerðir borið árangur
OPEC-ríkin samþykktu að tak-
marka framleiðslu sína á oliu til að
halda aftur af lækkandi olíuverði
sem verið hafði í sögulegu lágmarki.
Aðgerðir ríkjanna hafa borið tilætl-
aðan árangur.
Ráðherrafundur OPEC, sem hald-
inn verður í mars, mun ræða tillögur
nefndarinnar og taka ákvörðun um
hvort framleiðslutakmarkanir skuli
vera áfram í gildi.
Þrýstingur eykst á Wolfgang Schauble innan CDU
N efnd skipuð um
siðbót flokksins
WOLFGANG Scháuble, formaður
Kristilegra demóki'ata í Þýzkalandi
(CDU), tilkynnti í gær að skipuð
hefði verið sjálfstæð nefnd til að
vinna tillögur um hvernig koma
mætti í veg fýrir að fjármálamisferli
af því tagi, sem flokksmenn urðu
uppvísir að nýlega, endurtaki sig.
Nefndinni verður stýrt af Roman
Herzog, fyrrverandi forseta Þýska-
lands, Hans Tietmeyer, fyrrverandi
bankastjóra Þýska seðlabankans, og
Paul Kirchhof, fyrrverandi dómara
við stjómarskrárdómstólinn í
Karslrhue. Henni er ætlað að leggja
skýrslu fyrir næsta flokksþing CDU
sem haldið verður í apríl.
Tilkynning Schaubles frá því fyrr í
vikunni um að hann hygðist sækjast
eftir endurkjöri í embættið á flokks-
þingi í apríl nk. hefur ekki megnað að
stöðva umræðu um hvort það sé
flokknum ekki fyrir beztu að við for-
ystunni taki nýir menn sem hafnir
séu yfir grun um að vera flæktir í
fjármálahncykslið sem sífellt vindur
upp á sig. Scháuble hefur viðurkennt
að hafa árið 1994 tekið við 100.000
mörkum úr hendi vopnakaupmann-
sins Karlheinz Scheiber, lykilmanns í
fjármálahneykslinu sem annars snýr
mest að Helmut Kohl, fyrrverandi
kanzlara.
Ole von Beust, einn héraðsleiðtoga
CDU í Hamborg, sagði á fimmtudag
að maður gæti alltaf komið í manns
stað, þetta ætti líka við um Wolfgang
Scháuble. Flokkurinn ætti í „foryst-
uvanda“.
Og Friedhelm Ost, þingmaður
CDU sem á valdatíma Kohls var um
skeið talsmaður ríkisstjórnarinnar,
hvatti til þess í viðtali við Kölnische
Rundschau að Scháuble viki sæti.
Nefndi Ost Kurt Biedenkopf, forsæt-
isráðherra Saxlands, sem mögulegan
bráðabirgðaarftaka, síðan gæti vara-
formaðurinn Annette Schavan tekið
við. Um þessar vangaveltur vildi
Biedenkopf sjálfur - sem er gamall
innanflokksandstæðingur Kohls -
ekki tjá sig.
Margir áhrifamenn í CDU hafa
mælzt til þess að flokksþinginu sem
áformað er að halda í apríl verði flýtt
svo að útkljá megi þessi mál þannig
að þau skaði traust fólks á flokknum
ekki frekar.
Heiner Geissler, þingmaður og
fyrrverandi framkvæmdastjóri
CDU, hvatti í útvarpsviðtali í gær til
þess að endi yrði bundinn á umræðu
um formannsskipti. Sagði hann hvers
konar vangaveltur um Scháuble í
tengslum við fjármálahneykslið geta
reynzt flokknum dýrkeyptar.
Júrgen Rúttgers, héraðsleiðtogi
CDU í Nordrhein-Westfalen, sem
nefndur hefur verið í vangaveltum
um mögulega „hallarbyltingu" í
flokknum, staðfesti að hann hygðist
ekki bjóða sig fram gegn Scháuble.
„Við eigum að mínu áliti ekki við
neinn forystuvanda að stríða,“ hefur
Siiddeutsche Zeitung eftir Rúttgers.
Síðustu mörkin
Reuters
ERNST Welteke, aðalbankastjóri
Þýska seðlabankans, og Willi
Berchtold, framkvæmdastjóri
þýsku myntsláttunnar Giesecke &
Devrient, halda á milli sín hluta af
síðasta upplagi 10 marka seðla sem
prentaðir verða. Upplagið er 300
milljónir seðla og munu þeir verða í
umferð þar til evru-seðlar og mynt
koma í þeirra stað árið 2002.
Jafnaðarmenn hlynntir aðild Svía að EMU
Tímasetning aðildar óljós
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
„Ég er sannfærður um að það er rétt
að við gerumst aðilar," sagði Göran
Persson, forsætisráðherra Svía, á
blaðamannafundi í gær, eftir að
framkvæmdanefnd Jafnaðarmanna-
flokksins hafði samþykkt aðild Svía
að Efnahags- og myntbandalagi
Evrópu, EMU. Sannfæringarkraft-
ur Perssons var meiri en menn höfðu
búist við, en hins vegar gaf hann
engin tímamörk til kynna né heldur
hvort aðild yrði borin undir
þjóðaratkvæði.
Persson efndi til blaðamannafund-
ar í Stokkhólmi í gær, þar sem hann
kynnti eigin afstöðu og nefndarinn-
ar, sem er mikilvæg valdastofnun
innan flokksins. Fyrirfram hafði ver-
ið búist við að niðurstaða nefndar-
innar yrði jákvæð, en að Persson
myndi taka hóflega undir hana. Það
gerði hann þó ekki, heldur sagðist
heilshugar vera fylgjandi aðild.
Persson sagði í upphafi að margir
hefðu áhyggjur af þróun
ESB í átt að sambands-
ríki og einnig að ákvörð-
unin um stofnun EMU
hefði ekki verið lýðræð-
islega tekin. Hann sagð-
ist skilja hvort tveggja
vel, en bætti við að þegar
valið stæði milli þess að
valdsvið þjóðríkisins
minnkaði eða að það yrði
leiksoppur gjaldeyris-
braskara, eins og Svíar
hefðu verið 1994, þá væri
engin spuming í sínum
huga að betra væri að
vera með í traustu sam- Göran
bandi. Persson heíúr áð- Persson
ur sagt að EMU sé
ótraust en hann heldur því ekki leng-
ur fram. Reynslan hafi sýnt annað.
Um hvenær heppilegasti tíminn
yrði til inngöngu sagði Persson að
það réðist af því hvenær sænsk hag-
þróun og launamynd-
un yrðu í samræmi við
þróun innan EMU.
Hann sagðist sem áð-
ur álíta að þjóðar-
atkvæðagreiðsla væri
eðlilegasta leiðin til að
leita samþykkis þjóð-
arinnar.
Áður hafa ýmsir
bent á að ólíklegt sé að
endanleg ákvörðun
verði tekin fyrr en í
fyrsta lagi seinni hluta
2001. Ekki komi til
greina að Svíar standi
í þjóðaratkvæða-
greiðslu fyrir og á
meðan þeir fara með
formennskuna innan ESB, sem verð-
ur fyrri hluta árs 2001.
Formlega séð er Jafnaðarmanna-
flokkurinn þó ekki búinn að afgreiða
málið, því flokksþingið á enn eftir að
afgreiða það. Næsta flokksþing verð-
ur haldið í vor.
Persson var í gær margorður um
að sér hefði þótt nauðsynlegt fyrir
flokkinn að taka sér langan tíma til
að komast að niðurstöðu í málinu.
Mörgum hefði þótt að ákvörðun um
ESB-aðild hefði verið tekin í skyndi
og aðeins af flokksforystunni. Flokk-
urinn er enn sundraður í afstöðunni
til ESB, þó minna fari fyrir andmæl-
endum aðildar í flokksforystunni en
áður. Úlfúðin ólgar þó og umræður
gætu því orðið harðar á flokksþing-
inu, þótt ekki sé búist við öðru en að
það samþykki EMU-aðild.
MORGUNBLAÐIB15. JANÚAR 2000