Morgunblaðið - 15.01.2000, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 15. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ISS Danmark kaupir 98% hlut í Ræstingu ehf.
Danir hyggja á land-
vinninga í ræstingum
Meiðyrðamál Kjartans Gunnarssonar
gegn Sigurði G. Guðjðnssyni
Dómari telur sig
ekki vanhæfan
DANSKA ræstingafyrirtækið ISS
Danmark hefur keypt 98% hlutafjár
í Ræstingu ehf., fyrirtæki sem var
stofnað 1. okt. sl. um ræstingaþjón-
ustu Securitas. Sven Ipsen, fram-
kvæmdastjóri ISS, segir að ISS hafi
rannsakað markaðinn á Islandi í
nokkur ár. „Nú höfum við ákveðið að
hasla okkur völl á þeim markaði af
krafti," sagði hann. ISS hyggst fjár-
festa frekar í rekstrinum á Islandi og
stefna á hlutdeild í ræstingum fisk-
verkunarfyrirtækja og sjúkrahúsa.
„Við viljum vera í forystuhlutverki
á þessum markaði eins og á mark-
aðnum í Danmörku og á Grænlandi,"
Hannes Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Securitas, sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að Ræsting
ehf. hefði verið stofnað utan um
ræstingaþjónustu þá, sem Securitas
veitti, 1. október sl. Hann sagði að
Securitas hefði um nokkurt skeið
verið í samskiptum við ISS og sótt til
fyrirtækisins sérþekkingu og kunn-
áttu. „Þau kynni urðu til þess að þeir
fengu áhuga á að kaupa hlut i fyrir-
tækinu,“ sagði Hannes.
Hvorki Ipsen né Hannes
Guðmundsson vildu veita upplýsing-
ar um kaupverð hlutabréfanna, en
Ipsen sagði ISS hafa keypt um 98%
hlutafjárins í fyrirtækinu. A heima-
síðu ISS segir að Guðmundur Guð-
mundsson muni áfram stýra Ræst-
ingu en hann hafi 16 ára reynslu úr
starfsgreininni. Þá muni 435 starfs-
menn fyrirtækisins í Reykjavík og á
Akureyri halda störfiim sínum.
Ræsting muni breyta um nafn og ís-
lenski hluti starfseminnar fái heitið
ISS Iceland.
Stefnt á um 640 milljón
króna veltu
A heimasíðunni segir að í ár sé
stefnt að því að ISS Iceland velti um
64 milljónum danskra króna, um 640
m.kr., og skili meiri rekstrarhagnaði
en sem nemur heildarmarkmiði ISS
samsteypunnar um 6% rekstrar-
hagnað. Þá sé búist við að starfsemin
aukist umtalsvert á komandi árum.
Ræstingamarkaðnum hér á landi
er lýst þannig að Ræsting hafi 60%
hlutdeild í þeim viðskiptum, sem séu
á útboðsmarkaði, og um það bil 11%
af heildarmarkaði. Næsti keppinaut-
ur hafi 7-8% hlutdeild af viðskiptum
á útboðsmarkaði.
Þá segir að markaðurinn í tengsl-
um við fiskiðnaðinn sé sérstaklega
áhugaverður en stærð hans nemi 50-
70 milljónum danskra króna. Mat-
vælaþjónustudeild ISS Danmark
hafi mikla þekkingu á því sviði og
þjónusti bæði rækjuverksmiðjur og
fiskverkunarfyrirtæki í Grænlandi
og Danmörku.
Þá segir Sven Ipsen að efnahags-
lega sé Island í hópi stöðugustu ríkja
Evrópu með vaxandi tilhneigingu til
að fela markaðnum að annast ýmsa
þjónustu. „Islenska ríkisstjórnin
hefur litið á útboð sem lykilinn að því
að fá meiri gæði fyrir lægri kostnað.
Því teljum við að sjúkrahúsmarkað-
urinn á íslandi geti nýtt sérþekkingu
okkar,“ segir hann.
ISS Danmark hóf starfsemi sem
ræstingafyrirtæki en sinnir einnig
viðhaldi og umönnun. Fyrirtækið
velti um 21 milljarði íslenskra króna
á síðasta ári.
HERVÖR Þorvaldsdóttir, dómari
við Héraðsdóm Reykjavíkur sem
fer með meiðyrðamál Kjartans
Gunnarssonar á hendur Sigurði
G. Guðjónssyni, hefur hafnað
kröfu stefnda um að hún víki
sæti. Málið var tekið fyrir í hér-
aðsdómi siðdegis í gær.
Gestur Jónsson lögmaður
stefnda tók sér kærufrest vegna
úrskurðarins.
Rök stefnda fyrir kröfunni voru
þær að stefnandi Kjartan Gunn-
arsson væri framkvæmdasijóri
Sjálfstæðisflokksins og vinur for-
manns flokksins Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra en Davíð og
dómari málsins væru systkina-
böm. I blaðagrein eftir Sigurð,
sem Kjartan segir að höfundur
hafi vegið að virðingu sinni með
ósönnum aðdróttunum, sé Davíð
Oddsson oftar nefndur á nafn en
Kjartan og jafnframt gagnrýni
Sigurður þar verk forsætis-
ráðherra meira en gjörðir Kjart-
ans.
Sakarefnið óviðkomandi
forsætisráðherra
Dómari taldi að sakarefni máls-
ins væri alls óviðkomandi störfum
eða persónu Davíðs Oddssonar. Þó
að Sigurður hefði, að eigin mati, í
nefndri blaðagrein gagnrýnt for-
sætisráðherra mun meira en
Kjartan væru þau ummæli ekki til
meðferðar í málinu. Yrði því ekki
séð að niðurstaða eða meðferð
málsins varðaði Davíð Oddsson
með nokkmm hætti.
Þá leiddi það ekki til vanhæfis
dómara að fara með málið að
Kjartan og Davíð væru vinir en
engin tengsl væru á milli Kjartans
og dómara málsins, þannig að
stefndi hefði af þeim sökum rétt-
mæta ástæðu til að draga óhlut-
drægni dómarans í efa.
Því taldi dómari að ekki væru
lagaskilyrði til þess að hann hliðr-
aði sér hjá því að fara með málið
og hafnaði kröfu stefnda, Sigurð-
ar G. Guðjónssonar.
Tryggingastofnun rikisins
Greiðir ekki kostn-
að vegna skallalyfs
TRYGGINGASTOFNUN ríkis-
ins tekur ekki þátt í kostnaði
vegna skallalyfsins propecia
sem kom á markað hér á landi
fyrir nokkrum mánuðum. Sagt
var frá því í frétt í Morgunblað-
inu á miðvikudag að heilbrigðis-
yfirvöld í Bretlandi hefðu lagt til
að opinber sjúkratrygging þar
myndi ekki greiða fyrir umrætt
lyf-
Skallamyndun ekki talin
heilbrigðisvandamál
Samkvæmt upplýsingum frá
Tryggingastofnun ríkisins er
lyfið í flokki lyfja sem ekki eru
niðurgreidd hér á landi því það
að fá skalla mun ekki vera álitið
heilbrigðisvandamál. Þó geta
ýmsir sjúkdómar valdið hár-
missi og er hægt að sækja um
niðurgreiðslu á lyfinu í slíkum
tilfellum. Þá þarf læknir að meta
ástand viðkomandi og að því
loknu er sótt um lyfjakort.
Vegna þess hve stutt er síðan
lyfið kom á markað hér á landi
er ekki búið að útbúa skriflegar
vinnureglur um hvenær skuli
niðurgreiða lyfið en slíkar
reglur munu vera í bígerð.
Gestur Jónsson, lögmaður stefnda, og Jakob R. MöIIer, lögmaður stefnanda, í dómsal hjá Hervöru Þorvaldsdótt-
ur héraðsdómara.
Tryggvi Þór Aðalsteinsson rifjar upp samskipti verkalýðshreyfíngarinnar og austantjaldsríkja
Tímabært að fjalla
um tíðar boðsferðir
til Austur-Evrópu
TRYGGVI Þór Aðalsteinsson, fram-
kvæmdastjóri MFA í Svíþjóð og
fyrrverandi framkvæmdastjóri
MFA á íslandi, fjallar um boðsferðir
fulltrúa verkalýðshreyfingarinnar
til ríkja Austur-Evrópu á tímum
kalda stríðsins í grein sem birt er í
nýjasta fréttabréfi Eflingar stéttar-
félags undir fyrirsögninni „Ekki
lengur boðsferðir austur fyrir
tjald“.
Tryggvi segir m.a. tímabært að
einhver taki að sér sð skrifa, á
sanngjaman hátt, um samskipti ís-
lensku verkalýðshreyfingarinnar og
ríkja Austur-Evrópu á þessum tíma.
„Enn erum við mörg
sem getum sagt frá“
I greininni segir Tryggvi m.a.:
„Við, sem störfuðum í íslensku
verkalýðshreyfingunni, áttum mörg
hver kost á því að fara í boðsferðir
„austur fyrir tjald“. Sérstaklega
voru tíðar ferðir til Austur-Þýska-
lands og oft fjölmennar. Sjálfur fór
ég þangað þrisvar á áttunda ára-
tugnum auk ferða til Sovétríkjanna
og Júgóslavíu. ViSsulega var margt
athyglisvert að sjá og heyra. En við
vorum kurteisir gestir, gagnrýni og
efasemdir áttu ekki við. Engu að
síður fór ófrelsið ekki framhjá okk-
ur. Ég man sérstaklega að ungt fólk
sagði okkur frá því hvað það langaði
mikið að geta ferðast til annarra
landa eins og við gerðum. Þegar
heim kom gagnrýndum við ekki
stjómmálakerfið í Austur-Evrópu.
Við rákum heldur ekki áróður í þágu
þess. Við þögðum að mestu og
hlökkuðum til næstu ferðar. Nú
þegar tíu ár eru liðin frá falli Berlín-
armúrsins, og nógu langur tími lið-
inn til að geta séð hlutina í nokkurn
veginn óhlutdrægu Ijósi, er tíma-
bært að einhver taki að sér að
skrifa, á sanngjaman hátt, um sam-
skipti íslensku verkalýðshreyfingar-
innar og ríkjanna í Austur-Evrópu.
Sérstaklega um samskiptin við
Austur-Þýskaland. Höfðu þessi
samskipti áhrif á starf og stefnu ís-
lensku verkalýðssamtakanna? Og ef
svo var, á hvern hátt? Enn emm við
mörg sem getum sagt frá,“ segir
Tryggvi m.a. í grein sinni.
Flestum yóst að ekki væru fijáls
verkalýðsfélög í löndunum
Tryggvi sagði í samtali við Morg-
unblaðið að tilefni þesssara greina-
skrifa væm þau að honum hefði ver-
ið boðið að skrifa í blaðið og ákveðið
að fjalla um þessar ferðir til Austur-
Evrópu í tilefni af því að tíu ár væm
liðin frá falli Berlínarmúrsins.
„Verkalýðshreyfingin hafði sam-
skipti við verkalýðssamtök í öðram
löndum og Alþýðusamband Islands
var aðili að Alþjóðasambandi
frjálsra verkalýðsfélaga en engu að
síður vora kurteisleg samskipti við
til dæmis Alþýðusambandið í Sovét-
ríkjunum og verkalýðssamtök í öðr-
um austantjaldslöndum.
Reglulegar ferðir á Eystra-
saltsvikur
Menn þáðu boðsferðir og ég geri
fastlega ráð fyrir því að flestir hafi
gert sér grein fyrir því að á þeim
tíma var ekki um að ræða frjáls
verkalýðsfélög í þessum löndum, en
hvorki ég eða aðrir vöktum athygli á
því eða tókum það upp þegar heim
var komið,“ sagði Tryggvi.
Aðspurður hvort hann væri þeirr-
ar skoðunar að þessi samskipti
hefðu haft áhrif á starf og stefnu ís-
lensku verkalýðshreyfingarinnar
sagðist Tryggvi ekki telja að þau
hefðu haft mikil áhrif. „íslenska
verkalýðshreyfingin er á allan hátt
miklu líkari verkalýðssamtökum á
Norðurlöndum og annars staðar í
Vestur-Evrópu.
En einn hluti þessara samskipta
austur fyrir tjald, voru svokallaðar
Eystrasaltsvikur, sem vora fastur
liður í langan tíma. Austur-þýska
verkalýðshreyfingin stóð fyrir þeim
og bauð verkalýðssamtökum í lönd-
unum í kringum Eystrasalt og frá
íslandi og Noregi að taka þátt,“
sagði Tryggvi.
Hann benti á að í hverju landi
hefðu verið sérstakar nefndir eða
tengiliðir sem sáu um þessi mál.
Þannig hefði ASÍ átt fulltrúa á þess-
um Eystrasaltsvikum og t.d. hefði
Grétar Þorsteinsson, núverandi for-
seti ASÍ, átt sæti í slíkri nefnd.
„Það var farið reglulega í mörg ár
og var þá annars vegar setið á ráð-
stefnum, sem haldnar vora í Austur-
Þýskalandi, og svo var gjaman farið
í kynnisferðir um landið,“ sagði
hann.
Tryggvi sagði að greinilegt hefði
verið að Austur-Þjóðverjar hefðu
fyrst og fremst verið að berjast fyrir
því að að Austur-Þýskaland yrði við-
urkennt sem sjálfstætt ríki. Eftir að
Austur-Þýskaland fékk þá viður-
kenningu á vettvangi Sameinuðu
þjóðanna og í öðra alþjóðlegu sem-
hengi hefði heldur dregið úr þessum
boðsferðum.
Tryggvi var að lokum spurður
hvort hann teldi þörf á að fram færi
einhvers konar uppgjör innan
verkalýðshreyfingarinnar um þessi
samskipti líkt og mikið væri rætt
um á vettvangi stjórnmálanna
vegna samskipta sósíalista við fyrr-
um kommúnistaríki. „Ég held að
það sé tímabært að menn sem neit-
uðu að sjá veraleikann á sínum tíma
- og það getur átt við um mig líka -
en hafa kannski gert sér grein fyrir
því núna og gert það upp við sig, láti
þá skoðun í ljós. Á sama hátt og
menn hafa verið að skoða þetta á
stjórnmálasviðinu getur verið
ástæða til að skoða þetta á opinská-
an og heiðarlegan hátt.“