Morgunblaðið - 08.02.2000, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 8. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Verðbólfflispár fjármálafyrirtækia fyrir febrúarmánuð
Ýmist spáð verðbólg’u
eða verðhjöðnun
VERÐBRÉFAFYRIRTÆKI virðast ekki á eitt
sátt um hverjar breytingar verði á vísitölu neyslu-
verðs í febrúarmánuði, en Hagstofan mun birta
vísitöluna 10. febrúar. Sérfræðingar Landsbanka
íslands gera ráð fyrir 0,16% hækkun vísitölu
neysluverðs milli mánaða, íslandsbanki F&M
0,2% hækkun, FBA 0,15% lækkun og Kaupþing
spáir því að vísitalan haldist óbreytt.
Landsbankinn segir að 0,16% verðbólguspá sín
leiði til 1,94% verðbólgu á ársgrundvelli. Segir í
spánni að hækkun matvöru vegi þyngst svo og
hækkanir á verði íbúðarhúsnæðis. Bendir bankinn
á að undanfarin tvö ár hafl febrúarmánuður verið
mánuður verðhjöðnunar.
Helstu forsendur verðbólguspár Kaupþings eru
þær að gert er ráð fyrir 1% hækkun á matvöru,
0,8% hækkun á húsaleigu, 1,75% hækkun á bjór og
0,67% á öðru áfengi og 5% lækkun á fatnaði.
Fjárfestingarbanki atvinnulífsins segir í for-
sendum sínum að verð matvöru og húsnæðis sé
metið til hækkunar vísitölunnar, en til lækkunar
verð á fötum og skóm vegna útsalna. Sérfræðingar
FBA gera ráð fyrir að verðbólgan yfír árið verði
óbreytt frá fyrri spá sinni, eða 4,2%.
íslandsbanki F&M spáir 3,1% hækkun vísitöl-
unnar yfir árið 2000 og 5,0% hækkun milli árs-
meðaltala 1999 og 2000. Segir í spánni að febrúar-
mánuður sé almennt verðhjöðnunarmánuður
vegna áhrifa útsalna. Nú megi hins vegar búast við
að verðhækkanir á matvöru vegi upp á móti verð-
lækkunum á fatnaði og skóm. Áfengi hafi hækkað í
verði um mánaðamótin en áhrif þess á vísitölu
neysluverðs séu hverfandi. Áfram megi búast við
einhverri hækkun á verði á íbúðarhúsnæði.
Bankinn bendir á að krónan hafi haldist sterk
síðasta mánuðinn, enda hafi Seðlabankinn hækkað
vexti um 0,8% í byrjun janúar. Útlit sé íyrir hóf-
lega hækkun neysluverðsvísitölunnar næstu tvo
mánuði og í því ljósi gerir bankinn ekki ráð fyrir
frekari hækkun vaxta Seðlabankans á fyrsta árs-
fjórðungi nema ef gengi krónunnar gefur eftir.
Islandsbanki F&M telur ennfremur að þar sem
Flóabandalagið svonefnda hafi sett fram kröfur
sínar fyrir komandi kjarasamninga og innan þess
sé um þriðjungur vinnuafls, búist bankinn við 4,5%
hækkun nafnlauna í febrúar í stað 4,0% í síðustu
verðbólguspá F&M.
Gert ráð fyrir óbreyttu innflutningsgengi. Að
2,0% launaskrið verði á þessu ári og framleiðni-
aukning verði 2,0% í samræmi við spá Þjóðhags-
stofnunar. Þá er gert ráð fyrir að erlent verðlag
hækki um 2,5% á árinu og bætir bankinn því við að
bætt hafi verið við sérstökum árstíðabundnum
áhrifum.
Samkeppni Burnham International
Morgunblaðið/Ásdís
Margrét Sigvaldadóttir tók við verðlaununum fyrir hönd Einars, Darri
Mikaelsson fyrir Þórodd og Sigrún Kr. Magnúsdóttir, framkvæmdastjóri
Gæðastjórnunarfólagsins, tók við verðlaununum fyrir hönd félagsins.
Markaðssetning’
físks á Netinu
EINAR Sigvaldason hlaut fyrstu
verðlaun í samkeppninni „Intemet
viðskiptahugmynd 21. aldarinnar",
sem verðbréfafyrirtækið Bumham
Intemational stóð fyrir.
Tólf tillögur bárust í samkeppnina
sem, samkvæmt fréttatilkynningu,
bera allar vott um hugmyndaauðgi,
áræði og skilning á möguleikum
Netsins. Er það mat dómnefndar-
innar að flestar ef ekki allar tillög-
urnar sem bámst í keppnina eigi
mikla möguleika á því að ná góðum
árangri ef rétt er haldið á spilunum
og farið af stað með þær að undan-
genginni vandaðri undirbúnings-
vinnu.
Þau sjónarmið sem dómnefndin
hafði að leiðarljósi, við skoðun á til-
lögunum, var mat á: Fmmleika,
vænleika bæði tæknilega og fjár-
málalega, yfirgrip, samkeppnis-
hæfni, vemdunarhæfni, áætlun hvað
varðar tekjumöguleika, kostnað og
langtímamarkmið og loks mögulegt
verðmæti eftir 3 ár, að ,því er fram
kemur í fréttatilkynningu.
Hugmynd Einars byggist á sölu
og markaðsetningu fisks og hlaut
hann 300 þúsund krónur í verðlaun.
Þóroddur Ingvarsson hafnaði í öðm
sæti en hugmynd hans er á sviði
íþróttaiðkunar. Hugmynd Gæða-
stjórnunarfélags íslands, sem hlaut
þriðju verðlaun, lýtur að því að auð-
velda félögum, fyrirtækjum og stofn-
unum að dagsetja ráðstefnur og alla
stærri viðburði ásamt því að auka
hagræði við skipulagningu og fram-
kvæmd viðkomandi viðburðar.
Að auki taldi dómnefnd tvær aðrar
tillögur góðar. Önnur nefnist „Þekk-
ingarsetur á Netinu" og er höfundur
hennar Helgi Öm Viggósson
Hugmyndin gengur út á að koma
upp fyiirtæki á sviði viðskipta-
greindar (e. business intelligence).
Hin nefnist „Gagnaflutningur" og
em höfundar hennar Högni Hall-
grímsson, Hlynur Konráðsson og
Brent Thompson. Sú hugmynd
gengur út á að auðvelda notendum
sendingu gagna á ömggan hátt yfir
Netið.
í dómnefnd samkeppninnar sátu
þeir Guðmundur Franklín Jónsson,
Gísli Hjálmtýsson og Jón Finnboga-
son.
Carlsberghluta-
bréf hrapa í verði
REUTERS
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
OF hægt og of ómarkvisst. Þetta er
inntakið í gagnrýni sem nú steypist
yfir stjóm Carlsberg með sífallandi
hlutabréfaverði, hikandi aðgerðum
og skorti á krafti til að fylgja eftir
takmarkinu um að verða eitt af fimm
stærstu bmgghúsum í heimi. Innan-
húss virðist ánægjan heldur ekki
mikil, því á einu ári hafa sjö yfirmenn
í Carlsberg hætt störfum án þess að
hluthafar hafi fengið viðhlítandi
skýringar.
Um þessar mundir er aðaláhersl-
an á að selja frá Tivoli og Royal
Scandinavia, sem á fræg hönnunar-
fyrirtæki eins og Georg Jensen,
dönsku postulínsverksmiðjurnar og
glerverksmiðjur. Ætlunin er að ein-
beita sér að öli og gosdrykkjum, en
klukkan tifar og Carlsberg hefur
hvað eftir annað mátt horfa upp á
keppinautana vaxa enn meir við
kaup á bragghúsum, sem Carlsberg
var líka á höttunum eftir.
Með breyttum neysluvenjum,
rneiri gosdrykkja- og vínneyslu á
kostnað bjórsins einbeitir Carlsberg
sér einnig að gosdrykkjaframleiðslu.
í viðbót við eigin framleiðslu var tek-
ið upp samstarf við Coca-Cola 1997,
en tilnefning Coca-Cola á Carlsberg
sem samstarfsaðila á Norðurlöndum
hefur ekki reynst sú náma, sem von-
ast var til.
Carlsberg á meirihlutann í Coca-
Cola Nordic Beverages, CCNB, sem
á einnig að þoka sér yfir á markaðinn
í Eystrasaltslöndunum. Þar hafa
samstarfsaðilamir þó ekki komið sér
saman um verðið á sölusamningum.
Um leið gerist heldur ekkert á hinum
víðáttustóra Rússlandsmarkaði, sem
átti að verða næsta samstarfssvæði.
Og þar við bætist að sala á kóki hefur
staðið í stað rétt eins og er að gerast
með fleiri alþjóðleg vöramerki.
Heima fyrir hefur bjórneysla
minnkað um fimmtung undanfarin
Það er ekki víst að hluthafar í
Carlsberg séu jafn kampakátir og
fyrirsætan og leikkona Carmen EI-
ectra en verð hlutabréfa í Carls-
berg hefur lækkað mikið.
fimm ár og það ýtir undir þörfina á
stærri markaðshlutdeild erlendis, en
þar hefur fátt eitt gerst. Endur-
skipulagning stendur yfir, 230
starfsmönnum hefur verið sagt upp
og talað er um að áætlað sé að spara
50 milljónir danskra króna á ári.
Sérfræðingar tala um að nær sé lagi
að spara þurfi 200 milljónir.
Það hefur ekki verið góð ávöxtun
að eiga Carlsberg-hlutabréf undan-
farin ár. Síðan Flemming Lindelov
tók við stöðu framkvæmdastjóra
1996 hafa hlutabréf í Carlsberg fallið
um 29 prósent, meðan valin hluta-
bréf í helstu dönsku fyrirtækjunum
hafa stigið um 110 prósent. Þessari
þróun þarf Lindelov að snúa við, en
þolinmæði hluthafa, ekki síst stórra
stofnanafjárfesta, virðist nálgast að
vera á þrotum.
Vaxtar-
sjóðurinn
hækkaði
um 47%
1999 j
GENGI hlutabréfa í Vaxtarsjóðnum 1
hf. hækkaði um 47% á árinu 1999.
Óinnleystur geymsluhagnaður að
frádregnu tapi Vaxtarsjóðsins hf. á
árinu var 75 milljónir króna, og tap
tímabilsins samkvæmt rekstrar-
reikningi var þrjár milljónir króna.
I tilkynningu frá Vaxtarsjóðnum
hf. kemur fram að heildareignir
sjóðsins í árslok námu 513 milljónum
króna og var hlutafé félagsins 364
milljónir. í árslok 1999 átti sjóðurinn
hlutabréf í 13 innlendum hlutafélög-
um. Þeirra stærstir vom eignarhlut-
ar sjóðsins í Opnum kerfum hf. 59
m.kr., íslandsbanka hf. 58 m.kr.,
Tryggingamiðstöðinni hf. 41 m.kr.
og Flugleiðum hf. 34 m.kr. Hluthafar
Vaxtarsjóðsins hf. vom 1.534 í árslok
1999, en þeir vom 589 í árslok 1998.
Félagið var stofnað í árslok 1996
og er tilgangur þess að fjárfesta í
hlutafé skráðra og óskráðra fyrir-
tækja sem talin em eiga verulega
vaxtar- og/eða hagnaðarmöguleika
innanlands eða utan eða em álitin
vanmetin á hlutabréfamörkuðum.
------►-+-♦----
Gjaldeyris-
forðinn
dregst sam-
an um 3,6
milljarða
GJALDEYRISFORÐI Seðlabank-
ans dróst saman um 3,6 milljarða
króna í janúar og nam 32,2 milljörð- t
um króna í lok mánaðarins (jafn-
virði 439 milljóna Bandaríkjadala á
gengi í mánaðarlok). Minnkun forð-
ans í janúar skýrist m.a. af því að
endurgreiddar vom innstæður á
innlendum gjaldeyrisreikningum
sem lagðar vom inn í desember.
Erlend skammtímalán bankans
námu 4,8 milljörðum í mánaðarlok
og höfðu hækkað um 1,1 milljarð í
mánuðinum.
í frétt frá Seðlabankanum kemur
fram að gengi íslensku krónunnar,
mælt með vísitölu gengisskráning-
ar, var nær óbreytt í mánuðinum.
Kröfur Seðlabankans á innláns-
stofnanir jukust um 2,9 milljarða
króna í janúar og námu 32,4 millj-
örðum króna í lok mánaðarins.
Kröfur á aðrar fjármálastofnanir
lækkuðu aftur á móti um 3 millj-
arða króna í mánuðinum og vom 6,7
milljarðar í lok hans. Nettókröfur
bankans á ríkissjóð og ríkisstofnan-
ir lækkuðu um 9,4 milljarða króna í
janúar og voru neikvæðar um 21
milljarð króna í lok mánaðarins.
Gmnnfé bankans dróst saman um
15,1 milljarð króna í mánuðinum og
nam 21,1 milljörðum króna í lok
hans.
Lífeyrissjóður danskra
lækna gagnrýndur
Kaupmannahöfn. Mor^unblaðið.
EIGA lífeyrissjóðir að fjárfesta í
samræmi við siðferðisvitund sjóðs-
félaga, eða eingöngu út frá arðsem-
issjónarmiði? Þessarar spurningar
er æ oftar spurt og nú hefur umræð-
an blossað upp meðal danskra
lækna eftir að Dagens Medicin sagði
frá fjárfestingum lífeyrissjóðs
lækna í tóbaks-, áfengis- og vopna-
fyrirtækjum.
Læknar, sem hafa rætt málið við
danska fjölmiðla benda á að það sé
ótrúleg tvöfeldni að vara annars
vegar við áhrifum tókbaks og áfeng-
is og græða á því hins vegar. Og
fjárfestingar í vopnafyrirtækjum sé
handan við það sem læknar eigi að
fást við.
Að sögn Dagens Medicin hefur
það margoft komið til umræðu í líf-
eyrissjóði lækna að sjóðurinn taki
upp siðrænar fjárfestingarreglur,
þannig að ekki verði fjárfest í fyrir-
tækjum, sem á einhvern hátt skaði
heilsu fólks. Þetta hefur þó ekki ver-
ið annað en vangaveltur, þar sem
læknarnir hafi hingað til ekki tekið
annað í mál en að hugsa aðeins um
afrakstur sjóðsins, ekki siðferðileg
málefni. Staðreyndin sé líka að ein-
ungis sé tekið tillit til ávöxtunar og
því hafi sjóðurinn fjárfest bæði í tób-
aks-, áfengis- og vopnafyrirtækjum.
í viðtali við Rítzau-fréttastofuna
segja nokkrir læknar að þessi stefna
dugi ekki lengur. Læknar geti ekki
sýnt þá tvöfeldni að vara við skað-
legum áhrifum áfengis og tóbaks, en
fjárfesta um leið í þessum iðnaði.
Jens Hillingso, læknir og formað-
ur dönsku deildar Lækna án landa-
mæra, segir að tóbaks- og áfengis-
varnir séu mikilvægur liður í
heilbrigðisstefnunni og læknar hafi
ekki efni á að vera slæm fyrirmynd í
þessum efnum. Hvað varði vopna-
fyrirtæki ætti öllum að vera ljóst að
þar ættu læknar ekki að vera með.
Samtök lækna geti ekki aðeins látið
nægja að hafa opinberlega stefnu í
þessum málum, heldur verði einnig
að haga sér í samræmi við hana.
Hanne Mollerap, formaður siðan-
efndar danska Læknafélagsins,
bendir á að félagið hafi áður tekið
ákvörðun um að fjárfesta ekki í fyr-
irtækju, sem notist við börn sem
vinnuafl.
Það sé því eðlilegt að halda áfram
og taka fleiri siðferðilegar viðmiðan-
ir upp í fjárfestingarstefnu lækna.
Þeir geti ekki verið þekktir fyrir
fjárfestingar af því tagi, sem nefnd-
ar séu í Dagens Medicin.