Morgunblaðið - 08.02.2000, Blaðsíða 48

48 ÞRIÐJUDAGUR 8. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
*
HESTAR
Bruninn á Varmár-
bökkum vekur óhiig
Margir hestamenn í
Mosfellsbæ óku með
hnút í maganum í hest-
húsahverfíð á Varm-
árbökkum á föstudag
> þegar fréttist að eldur
logaði í einu húsanna.
Getur verið að kviknað
sé í húsinu mínu og
hestarnir kafnaðir í
reyk? flaug gegnum
huga Valdimars Krist-
inssonar og eflaust ann-
arra sem þar eiga hesta.
Pótt umræða um bruna-
. , hættu fari ekki hátt búa
hesthúsaeigendur stöð-
ugt við nagandi ótta.
Þakið á hesthúsinu er únýtt og kaffistofa sem var í smíðum líka en inn-
réttingar í hesthúsinu sluppu nokkuð vel þétt ekki séu þær óskemmdar.
HESTHÚSAHVERFIN eru að jafn-
aði yfirgefin að kvöldi og að öllu jöfnu
er þar enginn á ferli fyrr en snemma
að morgni og því hægt að segja að
þau séu eftirlitslaus þennan tíma og
þegar eldurinn er annarsvegar eru
hlutimir fljótir að gerast. Bruninn að
Varmárbökkum á föstudag hefur ýtt
"" illþyrmilega við hestamönnum víða
um land og þeir eru sjálfsagt margir
sem velta nú fyrir sér hvort hlutimir
séu í lagi hjá sér. Það er kaldhæðnis-
legt að til þurfi hörmulegan dauð-
daga 19 hrossa og stórskemmd á nýju
og vönduðu hesthúsi til að ýta við
mönnum og fá þá til að hugsa alvar-
lega um brunavamir í hesthúsahverf-
unum. Hestamannafélagið Fákur
brást snarlega við og boðaði til fund-
ar strax daginn eftir brunann þar
sem málin vom rædd á ýmsa vegu og
Hörður í Kjósarsýslu mun halda fund
í Harðarbóli á Varmárbökkum í
kvöld þar sem nokkrir aðilar munu
kynna ýmsar hliðar branavarna og
komið verður inn á hvað sé helst
. ábótavant í hesthúsahverfunum.
Kaffistofumar hættulegastar
Bjami Mathiesen brunavörður
sem var á fundinum hjá Fáki og verð-
ur einnig á fundinum hjá Herði í
kvöld sagði að vissulega gæfi bruninn
á Varmárbökkum fulla ástæðu til að
hestamenn fari yfir hlutina og kanni
hvað megi bæta í branavömum í
hesthúsahverfúnum. Hann sagðist
hafa skoðað hverfin á höfuðborgar-
svæðinu fyrir nokkram áram og eins
og venja sé til fái húseigendur lista
yfir það sem bæta þarf en það verði
að segjast eins og er að eigendum sé
nánast í sjálfsvald sett hvort þeir fari
eftir þeim ábendingum sem gefnar
v , séu. Eldvamareftirlitið hafi vart bol-
magn til að fylgja því eftir hvort það
sé gert. Bjami sem var sjálfur um
árabil í hestamennsku og meðal ann-
ars formaður Harðar í nokkur ár seg-
ir að það séu fyrst og fremst kaffistof-
umar í hesthúsunum sem stafi mest
hætta af. Þar séu ýmis rafmagnstæki
og þar á meðal rafmagnsofnar sem
geti orsakað brana og sjaldnast séu
kaffistofumar klæddar með eldtefj-
andi efnum. Þá vanti mikið á að milli-
veggir milli hesthúseininga séu eld-
heldir en slíkt sé vissulega mikið
atriði varðandi frekari útbreiðslu á
eldi. Mfiliveggir eiga að vera steyptir
og ná nánast upp í þakjám með þéttri
steinull á mfili jáms og veggjar. Þá
vanti nokkuð víða lofttúður en þær
geti gegnt mikilvægu hlutverki við
reyktæmingu þegar eldar loga. Það
að reykur eigi greiða leið út getur
dregið úr hitamyndun inni í húsunum
og tafið fyrir brana auk þess sem
skepnur geta lifað lengur ef rýmið
fyllist ekki allt af reyk á augabragði.
Bjami gat þess að tfi væra sérstakir
skotgluggar eða reykræstfiúgur sem
opnuðust við ákveðið hitastig og gætu
þeir nýst vel við reykræstingu.
Bjami sagði að verst væri ástandið
í eldri hesthúsum sem byggð vora á
þeim tímum sem reglugerðir hafi
verið mun ófullkomnari en þær era í
dag og menn oft verið að byggja hús
af mismiklum efnum og því höfuðá-
hersla lögð á að komast sem ódýrast
frá hlutunum. Þá sé það alltaf þyngra
í vöfum að fá menn til að gera bragar-
bót á tilbúnum hesthúsum en þeim
sem væri verið að byggja. Þó væri
alltaf dæmi um það í nýbyggingum að
ekki sé gengið nógu vel frá ýmsum
þáttum branavarna og nefndi Bjarni
sem dæmi millivegginn í húsinu sem
brann á Varmárbökkum á föstudag.
Hann hefði ekki verið nógu þéttur
upp við þakjámið sem leiddi tfi þess
að einingin í vesturenda hússins var
orðin full af reyk og eldurinn á leið yf-
ir steyptan millivegginn. Bjami segir
að tíðni brana í hesthúsum sé ekki há.
Á þeim 38 áram sem hann hefur
starfað í slökkviliðinu hafi farist eitt-
hvað á annað hundrað hross á höfuð-
borgarsvæðinu.
Hvað aðrar úrlausnir varðar kom
fram á fundinum hjá Fáki að ýmsir
möguleikar í branavörnum era fýrir
hendi. Þar var meðal annars nefnt að
hægt er að vakta hverfin allar nætur
þann tíma ársins sem hross era al-
mennt á húsi. Þá eru til ýmis viðvör-
unarkerfi með reykskynjurum sem
era beintengd við stjómstöðvar ör-
yggisfyrirtækja og eða neyðarlínuna.
Með slíkum kerfum yrði komið fyrir
öryggisljósum á hesthúsunum svo
auðveldar verði að finna það hús sem
eldur logaði hugsanlega í. Gallinn við
þessi kerfi er að þau geta farið í gang
þegar ekki er um eld að ræða og sagði
Bjami að sum kerfin væru verri en
önnur hvað það varðaði. Báðar þessar
leiðir kosta einhverja peninga og má
reikna með að hestamenn muni
reikna stíft næstu daga. Bjarni sagði
að ef um ítrekuð gabb-útköll væri að
ræða af þessum sökum yrðu eigendur
að greiða íyrir þau.
Dýravernd ofar öllu
Það era fjórir þættir sem ýta við
hestamönnum hvað varðar brana-
vamir. í fyrsta lagi er það dýravemd
að tryggja skepnum sem lokaðar era
inni af mannavöldum sem best ör-
yggi. Það hryllir mörgum við þeirri
hugsun þegar blessaðar skepnurnar
era lokaðar inni og geta sér enga
björg veitt þegar hætta steðjar að. Þá
kemur tilfinningaþátturinn næstur
en yfirleitt era þau hross sem notuð
era tfi frístundaiðju „miklir vinir“
eigendanna. Langstærstur hluti
þeirra hrossa sem era í hesthúsa-
hverfum falla undir þessa skilgrein-
ingu og það að missa góðan hest, svo
ekki sé nú talað um hesta, er litlu
minna áfall en að missa nákominn
ættingja. Og þá er komið að pening-
nsTunD
NÝTT-NÝTT
Ný sterk
fljótandi
bíótínblanda
FREMSTIR FYRIR GÆÐI
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
Hryssa Ragnhildar, Glíma frá Árbakka, var í vesturenda hússins og
slapp naumlega ásamt 11 öðrum hrossum. Ragnhildur er afar glöð yfír
að hafa heimt Glímu úr helju en döpur vegna hrossanna sem fórust.
Breki frá Syðra-Skörðugili var eini hesturinn sem slapp lifandi úr
eystrihluta hesthússins og er heilsa hans góð eftir atvikum. Hér eru þau
á hestamóti á Varmárbökkum, Breki og Ragnhildur Haraldsdóttir.
unum. Fjárhagstjónið við að missa
hross er alltaf eitthvað og upp í að
vera mjög mikið. í brananum á Var-
márbökkum fórast mörg verðmæt
hross, þau verðmætustu með réttu
metin vel á aðra mfiljón króna. Heild-
arverðmæti hrossanna sem fórast er
að öllum líkindum ekki undir 10 mil-
ljónum króna en hafa ber í huga að
oft er erfitt að verðmeta hross því
raunvirði þeirra fæst í raun aldrei
fyrr en þau era seld. Vel þekkt er að
eigendur hrossa leggja uppp með
ákveðnar verðhugmyndir þegar selja
skal hross en oftar en ekki reynist
söluverðmætið lægra en reiknað
hafði verið með.
Fjórði þátturinn er svo eignartjón
á mannvirkjum og þróunin virðist sú
að því nýrri sem hesthúsin era sé
tjónið meira því stöðugt meira virðist
lagt í byggingar hesthúsa. Á móti
vegur eins og fram kemur hjá Bjama
Mathiesen að betur virðist að málum
staðið við brunavarnir í nýju húsun-
um. Húsið sem brann á Varmárbökk-
um er tveggja ára gamalt en ekki full-
frágengið að innan en að heita má
írágengið að utan. Þakið á austurein-
ingu hússins sem er um 2/3 af hest-
hússlengjunni er alveg ónýtt og lítur
jafnvel út fyrir að skipta verði um þak
á allri lengjunni. Verið var að inn-
rétta kaffistofu undir súð fyrir miðju
lengjunni og er hún gerónýt. Innrétt-
ingar í austurendanum virðast hafa
sloppið að mestu en eftir er þó að
kanna hvort heitgalavansering hafi
skemmst eitthvað. Rennihurðir era
fyrir stíunum og er brautin sem þær
renna á rafgalavanserað og virðist
hún ónýt. Gler í öllum gluggum aust-
urendans er ónýtt og allar raflagnir
sömuleiðis í austurenda. Ekki hafði
verið fullkannað hvort steyptur milli-
veggur sé ónýtur en granur leikur á
að steypa þurfi nýjan vegg. Endur-
bygging hússins mun hefjast um leið
og mati á skemmdum er lokið. Hesta-
mannafélagið Hörður er að skipu-
leggja í samráði við eigendur endur-
reisnarátak svo hægt verði að taka
hross inn í húsið sem fyrst. Þá hefur
verið opnaður söfnunarreikningur í
Búnaðarbankanum í Mosfellsbæ þar
sem hægt er að koma framlögum í
söfnun tfi handa eigendum hesthúss-
ins sem urðu fyrir miklum fjár-
hagsskaða sem ekki fæst allur bætt-
ur úr tryggingum. Reikningsnúmerið
er 315-13-10000.
Súrefnisgjöfin skipti sköpum
Hestarnir sem sluppu lifandi úr
eldsvoðanum era allir við ótrúlega
góða hefisu að mati Helga Sigurðs-
sonar dýralæknis sem hefur annast
þá í eftirmeðferð. Einn hestanna,
Breki frá Syðra-Skörðugili, sá eini
sem bjargaðist úr austurendanum er
allur að braggast og sagði Helgi að
líklega hefði skipt sköpum að slökkvi-
liðsmenn hefðu gefið honum súrefni
strax eftir björgunina. Hann mun lifa
en ekki er ljóst hversu rnfidll bógur
hann verði að úthaldi og þreki, það
mun tíminn leiða í ljós. Taldi Helgi að
honum yrði hætt við að fá heymæði í
framhaldinu. Þá fannst honum
merkilegt hversu hressir hinir hest-
arnir vora og vora fljótir að ná sér því
samkvæmt lýsingu hefði loftið verið
orðið svo reykmettað að þeir
Eysteinn Leifsson tamningamaðm-
og Viðar Pálmason urðu frá að hverfa
þegar ennþá vora fimm hestar inni í
húsinu. Fóra þá reykkafarar frá
slökkvfiiðinu inn tfi að bjarga þeim.
Svo vel vildi til að næsta hesthús fyrir
neðan það branna var autt og var tíu
hrossanna komið fyrir þar en tvö era
í öðram húsum.
Tryggingamál hrossa hefur borið
allnokkuð á góma í kjölfar branans en