Morgunblaðið - 10.02.2000, Side 63

Morgunblaðið - 10.02.2000, Side 63
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR 2000 63 BREF TIL BLAÐSINS Þjóðinog Islensk erfða- greining Frá Kristjáni Péturssyni: NÚ hefur ríkisstjórnin afhent hið umdeilda einkaleyfi íslenskri erfða- greiningu til 12 ára á miðlægum gagnagrunni yfir heilsufars- ættar- og erðafræðilegar upplýsingar ís- lendinga. Hópur lækna og samtökin Mannvernd undirbúa nú málsókn gegn íslenska ríkinu vegna gagna- grunnsins, þar sem þau virðast ganga í berhögg við læknisfræðilegt siðferði, einkanlega er lýtur að verndun trúnaðarupplýsinga lækna við sjúklinga. Þegar auðhyggjan, of- ríki og taumlaus yfirgangur ráða ferðinni í skjóli meirihlutavalds rík- isstjórnarinnar verður ekki vörnum viðkomið án atbeina dómstóla. Þeim sem gangrýna lögin og gerð samn- ingsins er borin á brýn öfund og þeir séu með skipulögðum hætti að bregða fæti fyrir framþróun læknis- fræðilegra vísindarannsókna á Is- landi. Slíkur málflutningur dæmir sig sjálfur, helstu gangnrýnendur gagnagrunnsins eru virtustu læknar og vísindamenn landsins og reyndar erlendir líka. En um hvað snúast umræður gagnagrunnsins í dag? Ekki nýjung- ar í læknavísindum, heldur sölu á verðbréfum íslenskrar erfðagrein- ingar, sem metnar eru á annað hundrað milljarða. Með örðum orð- um, það er búið að áætla verðmæti sjúkraskýrslna og erfða- og ætt- fræðiupplýsingar allra núlifandi landsmanna og látinna í áratugi. Stærslu hluthafar íyrirtækins eru orðnir samk. þeim mælikvarða milljarðamæringar og forstjórinn, Kári Stefánsson, á um 6 milljarða. Reyndar var það alltaf ætlun hlut- hafa Islenskrar erfðagreiningar með einkaleyfinu að fá fjárhagslegt mat á skráðum heilsufarslegum gögnum landsmanna, annað væri bónus, þ. e. ef vísindamönnum fyrirtækisins tækist að leiða í Ijós einhverjar nýungar í lækningum, sem lyfja- fi-amleiðendur væru tilbúnir að fjár- festa í. Nú er komið í ljós, að einkaleyfið kostaði aðeins 70 milljónir króna eða um 0, 5% af heildarverðmæti gagna- grunnsins, samkvæmt skráningu þess á verðbréfa mörkuðum. Ef ný lyf yi-ðu til vegna tilverknaðar Is- lenskrar erfðagreiningar (sem eng- inn getur séð fyrir) og myndu skapa mikil verðmæti, hver yrði þá fjár- hagslegur ávinningur íslenska ríkis- ins? Ekki myndi lyfjarisinn Hoffman La Roche, samstarfsaðili Islenskrar erfðagreiningar, greiða neitt til ís- lenska ríkisins né hinn bandaríski fjárfesti deCode og stærstu íslensku hlutabréfaeigendur myndu væntan- lega leita skjóls með sína fjármuni í skattaparadís erlendi-a „offshore" fyrirtækja (skúffufyrirtækja) þar sem viðkomandi stjórnvöld gera engar kröfur til bókhalds- og skatta- eftirlits og þeim er ekki skylt að gefa upp eigendur þeirra. Því miður eru þetta ekki óraunhæfir spádómar, heldur blákaldar staðreyndir, sem tugþúsundir fyrirtækja um víða ver- öld nýta sér. íslenska ríkið stendur berskjaldað gagnvart slíkum við- skiptaháttum, enda er samningar þess við Islenska erfðagreiningu hreinn aulasamningur. Veriðveláverði Um 85-90% þjóðarinnar eru yfir sig hrifin af starfsemi íslenskrar erfðagreiningar og eru væntanlega tilbúnir að afhenda sjúkraskrár sín- ar til fyrirtækisins í þágu vísindanna. Trúnaður lækna og sjúklinga er orð- inn að söluvöru. Sú staðreynd að það er verið að verðleggja og selja sjúkraskýrslur heillar þjóðar, (nú metið á 140 miljai’ða) en ekki læknis- fræðilegar vísindarannsóknir, það er mergur málsins, sem þjóðin verður að skilja. Auðhyggja og siðferði eiga sjaldnast samleið, en sá áróður sem viðhafður hefur verið til að koma þessum gagnagrunni á koppinn er afar ógepfelldur. Þar hafa forgangs- menn íslenskrar erfðagreiningar o.fl. nýtt sér til hins ýtrasta gamal- Frá Jóhönnu B. Wathne: ENGIR þegnar þjóðfélagsins eiga eins mikinn rétt til góðrar afkomu og aldi’aðir (máttarstólpar þjóðfélags- ins), sem hafa unnið fyrir sér og sín- um allt sitt líf, og eru nú komnir að leiðarlokum. Alltaf þjónað öðrum, en aldrei verið þjónað af neinum, alltaf fómað, margir hveijir aldrei borðað á hóteli og látið þjóna sér til borðs, aldrei getað eytt neinu umfram nauð- þurftir, aldrei borðað dýra máltíð á hóteli sem getur kostað jafn mikið og alþýða manna getur brauðfætt fjöl- skyldu sína á í marga daga. Það eru aldraðir borgarar sem hafa borgað skatta og skyldur. Margt af þessu gróna velvild og hjálpsemi þjóðar- innar í heilbrigðis- og mannúðarmál- um og ávallt látið í það skína að stofnun og rekstur fyrirtækisins væri einungis í þágu þjóðarinnar. Nú ættu augu þjóðarinnar að hafa opnast, markaðssetning heilsufars- upplýsinga Islendinga sem söluvara erlendra stórfyrirtækja og verð- bréfamarkaða, eins og ég reyndar sá þetta fyrirbæri fyrir mér við stofnun þess og skrifaði um blaðagrein á sín- um tíma. Hvort ég gerist jafn sann- spár nú eins á þá þegar Kári Stefáns- son sneri heim og hafði endaskipti á Davíð Oddssyni og öðrum auðtrúa sálum skýrist í tímans rás, en mér býr í brjósti að Kári fari frá föður- landinu meðan verðbréfagosið er í hámarki með sína milljarða og eftir standi „dulkóðaðar" sjúkraskrár og verðbréfahaugar til minningar um þennan ástsæla vísindamann, sem öllu vildi fóma fyrir land og lýð. fólki hefur aldrei átt eigin íbúð, alltaf verið leigjendur og nú heldur því áfram, þegar þrekið minnkar til lík- ama og sálar. Afkoma aldraðra er því afar þröng. Þetta var vinnandi alþýðan sem ber uppi hag þjóðanna og skapað hefur núlifandi þegnum þá aðstöðu sem við nú lifum við í dag, til sjós og lands. Margt þarf að borga, húsaleigu, fæði, húshjálp vegna þróttleysis, bíla til læknis og lyfjaafgreiðslu og ýmis- legt í daglegum þörfum. Þetta eru máttarstólpar þjóðar- innai’. JÓHANNAB. WATHNE, Lindargötu 61, Reylqavík. KRISTJÁN PÉTURSSON, fyrrv. deildarstjóri. Afkoma aldraðra Ert þú í loftpressu- hugleiðingum? Komdu þá við hjá AVS Hagtæki hf. Við hjálpum þér að meta stærð loftpressunnar með tilliti til afkastaþarfar. Stimpilpressur og skrúfupressur í mörgum stærðum og gerðum, allt upp í fullkomna skrúfu- pressusamstæðu (sjá mynd) Eigum einnig loftþurrkara í mörgum gerðum og stærðum. Gott verð - góð þjónusta! Til sýnis á staðnum PAÐ LIGGUR í LOFTINU AVSHAáTÆICl HF= Akralind 1, Kópavogi, sími 564 3000. ROLLINGAR opna í dag eftir glæsilegar breytinsar Kringlan 4-12 sími 568 6688

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.