Morgunblaðið - 08.03.2000, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 8. MARS 2000 25
LISTIR
ÞRÆÐIR
MYNDLIST
Listasafn ASf
FJÓRAR LISTAKONUR
BLANDAÐ EFNI
Sýningin er opin alla daga nema
mánudaga frá 14 til 18 og stendur
til 12. mars.
FJÓRAR listakgnur taka þátt í sýn-
ingunni NORRÚT sem nú stendur í
Listasafni ASI, þær Inger-Johanne
Brautaset frá Noregi, Guðrún Gunn-
arsdóttir frá Islandi og Agneta Hob-
in og Ulla-Maija Vikman frá Finn-
landi. Sýningin er samstarfsverkefni
Listasafns ASÍ í Reykjavík, Brygg-
ens museum í Bergen og Taideteoll-
isuumuseo í Helsinki, en borgirnar
þrjár eru meðal menningarborga
Evrópu nú í ár.
Það er vel við hæfi að sýna þessar
fjórar listakonur saman því þótt hver
þeirra hafi sterkan einstaklings-
bundin stíl eiga verk þeirra margt
sammerkt. Allar vinna þær það sem
stundum hefur verið nefnt þráðlist,
verk sem byggjast á þráðum og
spretta upp úr textíllist en teygja
möguleika viðfangsefnisins langt út
fyrir hið hefðbundna. Verk Guðrún-
ar, sem íslenskir listunnendur
þekkja vel, er gott dæmi um þetta.
Hún býr til verk úr vírum og plast-
þráðum sem hún hnýtir gjarnan
saman svo úr verður eins konar net
sem hanga niður eftir veggnum sem
hún sýnir á. Léttleikinn er helsta ein-
kenni þessara verka og þau hafa líka
sterka skírskotun til náttúrunnar.
Vímetin eru gisin og mynda ekki
þétt klæði eins og ofin verk heldur
eru opin og loftkennd. Ulla-Maija
Vikman hefur líka sagt skilið við vef-
inn, í verkum hennar hanga þræðim-
ir einfaldlega lausir niður af þvertré
sem þeir em festir við efst. Hún not-
ar lín- og plastþræði sem hún hand-
málar svo í verkunum birtast fínleg
Morgunblaðið/Sverrir
„Sýningin í Listasafni ASÍ er sérstaklega vandlega og smekklega unnin,
en sýningarsljóri er Kristín G. Guðnadóttir, forstöðumaður listasafns-
ins,“ segir í dómnum. Á myndinni er verkið ís eftir Agnetu Hobin.
litaskil og form. Eins og hjá Guðrúnu
minna verkin á náttúrana og endur-
spegla litrófið í finnskri náttúra. Þar
sem þræðirnir hanga lausir fá verkin
líka þrívídd og þykkt sem gerir hin
lituðu form dýpri og dulúðugii.
Ólíkt hinum þremur notar Inger-
Johanne Brautaset pappír og sterkt
litarefni og verk hennar era í raun
tvívíðar myndir. En pappírinn býr
Inger-Johanne til sjálf og það hvern-
ig þræðirnir liggja í pappírnum ræð-
ur formunum í verkinu. Þannig
teiknar liturinn fram form sem þegar
era til staðar í yfirborði myndarinn-
ar, flókna spírala og bylgjumunstur.
Inger-Johanne blandar litnum í
blautan pappírsmassann sem hún
fletur svo út og teiknar í með því að
þynna hann sumstaðar og ýta til
þráðunum í massanum. Verkin verða
stundum hálfgagnsæ fyrir vikið og
leikur ljóssins í þeim mjög heillandi.
Listakonurnar fjórar á sýningunni
hafa allar sterkan stíl en að hinum
ólöstuðum era verk Agnetu Hobin
Uklega sérstæðust. Hún notar stál-
og koparvir til að búa til stór net sem
hún þræðir svo í flögur af gljásteini -
múskóvíti - sem hún fann í yfirgef-
inni námu á vesturströnd Finnlands.
Áferð þessara verka og litbrigðin í
þeim era einstök. Af verkunum staf-
ar gullinni birtu og af stærsta verk-
inu, f gryfjunni á neðri hæð í safninu,
era áhrifin svo sterk að manni finnst
maður standa frammi fyrir einhvers
konar helgidómi.
Sýningin í Listasafni ASI er sér-
staklega vandlega og smekklega
unnin, en sýningarstjóri er Kristín
G. Guðnadóttir, forstöðumaður lista-
safnsins. Listakonurnar fjórar eiga
vel saman og styðja vel hver aðra.
Vönduð sýningarskrá hefur verið
gefin út og víst er að nágrannar okk-
ar í Noregi og í Finnlandi geta hlakk-
að til að fá þessa sýningu til sína
seinna á árinu.
Jón Proppé
Borgarleikhúsið
Fjórum fastráðnum leik-
urum sagt upp störfum
GUÐJÓN Pedersen, nýráðinn leik-
hússtjóri Leikfélags Reykjavíkur,
hefur sagt upp fjóram fastráðnum
leikuram við félagið. Þetta era þau
Ari Matthíasson, Árni Pétur Guð-
jónsson, Rósa Guðný Þórsdóttir og
Þórhallur Gunnarsson. Munu þau
starfa með leikfélaginu út þetta leik-
ár en ekki hljóta endurráðningu í
september. Ámi Pétur hefur verið á
fóstum samningi í sex ár og Ari í
fimm en báðir vora þeir ráðnir af
Sigurði Hróarssyni. Rósa Guðný og
Þórhallur voru hins vegar ráðin af
Viðari Eggertssyni og hafa verið á
samningi síðastliðin fjögur ár.
Leikfélagið auglýsti eftir leikurum
síðastliðinn sunnudag. Guðjón sagði í
samtali við Morgunblaðið að það
væra hátt á þriðja hundrað leikarar í
Umgjörð og gler
kr. 9.900
Félagi íslenskra leikara og aðeins
um 50 þeirra væra fastráðnir hjá
leikhúsum og -hópum, því væri úr
nægu fólki að velja.
Aðspurður hvort hann hefði auga-
stað á einhverjum af fastráðnum
leikurum annarra leikhúsa kvaðst
hann ekki vilja segja neitt til um það.
„Ég er hins vegar fylgjandi því að
það eigi sér stað ákveðin „rótering“ á
leikurum húsanna."
Guðjón sagðist ekki hafa orðið var
við neinn óróa innan Borgarleik-
hússins í kjölfar uppsagnanna en
skemmst er að minnast þess að Við-
ari Eggertssyni var vikið úr stóli
leikhússtjóra er hann nýráðinn sagði
upp nokkram leikuram LR árið
1996. „Ég á ekki von á neinum sér-
stökum viðbrögðum vegna þessa,“
sagði Guðjón og vildi að öðra leyti
ekki tjá sig um uppsagnimar.
Fjölskyldu
tortímt
LEIKLIST
L e i k f é 1 a g
Reykjavíkur
MIRAD,DRENGUR
FRÁ BOSNÍU
Höfundur: Ad de Bont eftir skrif-
um Mirad Balic. Þýðandi: Jdn
Hjartarson. Aðstoð við þýðingu
úr hollensku: Jddís Jdhannsddtt-
ir. Leikstjdrn: Jdn Hjartarson.
Leikmynd: Steinþdr Sigurðsson.
Ljds: Kári Gíslason. Hljdð: Bald-
ur Már Arngrímsson. Tdnlist
sem leikin er í sýningunni er eft-
ir Iva Bittová, Mogwai og
Michael Nyman. Leikarar: Ari
Matthíasson og Rdsa Guðný
Þdrsddttir. Mánudagur 6. mars.
MIRAD Balié var drengur, nýorð-
inn þrettán ára, í Foca í Bosníu
þegar borgarastyrjöld hófst í land-
inu í upphafi síðasta áratugar.
Hann lendir í ótrúlegum hremm-
ingum, er tvisvar tekinn höndum
og er sveltur og pyntaður en
kemst við illan leik til frændfólks
síns í Sarajevo og loks í öraggt
skjól sem flóttamaður, einn síns
liðs, til Hollands.
Móður Mirads var rænt á fyrsta
degi borgarastyrjaldarinnar og
hefur ekki spurst til hennar síðan,
stuttu síðar blæddi litlu systur
Mirads út í örmum hans eftir að
hafa orðið fyrir sprengju og faðir
hans var í hópi fanga sem var
neyddur til að ganga út á jarð-
sprengjusvæði. Hann stígur á
sprengju og lætur lífið en hinir í
hópnum era skotnir niður með vél-
byssum. Mirad kemst einn af með
því að látast vera dauður, ber
kennsl á hönd föður síns, sem
fullvissar hann um að hann sé lát-
inn, grefur hana og flýr.
Saga Mirads er flutt af föður-
bróður hans, Djuka, og Fazilu,
konu Djuka. Þau koma fram sem
flóttamenn í Hollandi og rekja
sögu Mirads, sem byggð er á dag-
bók hans og greinargerð sem var
lögð fram þegar hann sótti um
pólitískt hæli í Hollandi. Þau skipt-
ast á um að leika Mirad og sjálf
sig, auk örfárra annarra persóna.
Það er erfitt að gera slíku efni
góð skil. Það tekur um klukkutíma
að flytja þetta leikrit Ad de Bonts,
enda er það ætlað nemendum í
efstu bekkjum grannskóla og í
framhaldsskóla. I raun og vera á
það erindi við alla. í því er fjallað
um fleira en hörmungar borgara-
styrjaldarinnar í Bosníu. Þama fá-
um við líka að kynnast viðhorfum
flóttamanna sem hafa orðið að
hrekjast frá heimahögum sínum
og þá sérstaklega bamungra
flóttamanna sem eiga engan að og
gengur erfiðlega að byggja upp líf
í nýju landi.
Höfundurinn skipuleggur efni
verksins á þann hátt að það er þó
nokkuð farið fram og aftur í tíma í
því augnamiði að áhorfendur fylg-
ist með afdrifum Mirads í nýja
landinu á meðan sjónarmið hans
era skýrð út með tilvísun í hvað
hann þurfti að þola í því gamla.
Þetta tekst mjög vel og málfar
þýðingar Jóns Hjartarsonar kem-
ur þessu vel til skila, hann snarar
framtextanum á vandað mál sem
veldur því að túlka sterkar tilfinn-
ingar.
Sýningin er mjög vönduð og það
er gleðiefni að sjá hve vel er hægt
að gera þessa litlu sýningu úr
garði. Lítið er að vísu lagt í leik-
tjöld, en þar sem hægt verður að
vera að flytja sýninguna í skólum
er varla um betri kosti að ræða.
Einfaldur bekkur fyrir framan
tjöld sem drekka í sig margbreyti-
lega liti ljósanna er allt sem þarf.
Ljósin era svo notuð á einbeittan
hátt til að skapa réttu stemmning-
una. Hljóðmyndin er einstaklega
vel heppnuð. Tónlistin er stórkost-
lega vel valin, og hið síendurtekna
stef Michaels Nymans gefur
tregatóninn sem einkennir sýning-
una. Onnur atriði í hljóðmyndinni
takast einnig mjög vel, t.d. berg-
málið í pyntingarklefanum þar
sem má heyra dropana falla á
steinsteypt gólfið.
Leikurinn er hófstilltur og
þrautunninn. í leikstjórninni er
tekinn sá póll í hæðina að hvísl get-
ur verið áhrifameira en öskur, eins
og sést best í atriðinu er Mirad
heldur um lík litlu systur sinnar.
Rósa Guðný Þórsdóttir stendur
sig mjög vel í sýningunni og sýnir
blæbrigðaríkan leik og nær vel að
sýna áhorfendum þær tilfinningar
sem persónan býr yfir. Ari Matt-
híasson túlkar vel örvæntinguna
og vonleysið sem einkennir per-
sónurnar með þyngslalegum
hreyfingum í andstæðu við tilfinn-
ingaríkar augnagotur. Hann hefur
áberandi sótt í sig veðrið á síðast-
liðnu leikári.
Þetta er vönduð og á stundum
áhrifamikil sýning á verki sem á
erindi við alla. Áhorfendur ættu að
henni lokinni að skilja betur hvað
flóttamenn hafa þurft að ganga í
gegn um áður en þeim er gefinn
kostur á að byggja líf sitt úr rúst-
um í nýju landi.
Sveinn Haraldsson
Laugavegi 62, sími 511 6699

O I L () N I) () N
PÖNTUNARSÍMI 565 3900
OPIÐ KL. 9.00 TIL 22.00
Orðabækumar
Ensk-íslensk & íslensk-ensk vasabrot svört ...... 1.390 kr.
Ensk-íslensk & íslensk-ensk gul.................. 1.890 kr.
Ensk-íslensk (34.000 uppflettiorð) rauð..........2.190 kr.
íslensk-ensk (35.000 uppflettiorð) rauð..........2.190 kr.
Ensk-íslensk & íslensk-ensk rauðar tilboð .......3.990 kr.
Ensk-íslensk & íslensk-ensk rauðar í gjafaöskju .4.590 kr.
Sænsk-íslensk & íslensk-sænsk gul................ 2.400 kr.
Dönsk-íslensk & íslensk-dönsk gul ............... 2.400 kr.
Ítölsk-íslensk & íslensk-ítölsk gul.............. 3.600 kr.
Frönsk-íslensk & íslensk-frönsk gul 1996 útgáfa.. 2.990 kr.
Spænsk-íslensk & íslensk-spænsk gul ............. 1.790 kr.
Þýsk-íslensk & íslensk-þýsk gul 1997 útgáfa......2.990 kr.
Ódýrar og góðar orðabækur fyrir skóla, skrifstofur og ferðalög
Fást hjá öllum bóksölum
Orðabókaútgáfan