Morgunblaðið - 28.03.2000, Blaðsíða 48

£
ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
RAGNHEIÐUR
BRIEM
+ Ragnhciður
Briem fæddist í
Reykjavík 3. febrúar
1938. Hún lést á
Landspítalanum 19.
mars síðastliðinn.
Ragnheiður var dótt-
ir hjónanna Sigríðar
Skúladóttur Briem
húsmóður, f. 30. apríl
1911, d. 7. janúar
1999, og Eggerts P.
Briem fulltrúa, f. 6.
júm' 1898, d. 8. maí
1985. Systkini Ragn-
heiðar eru Steinunn
S. Briem, blaðamaður
og þýðandi, f. 13. desember 1932,
d. 26. febrúar 1974, maki Krist-
mann Guðmundsson rithöfundur
(skildu); Gunnlaugur S.E. Briem,
leturfræðingur, f. 21. mars 1948,
búsettur í Kaliforníu, kvæntur
Lourdesi Zulaika.
Ragnheiður giftist eftirlifandi
eiginmanni sínum, Guðmundi El-
íassyni lækni, f. 27. júlí 1939, hinn
27. október 1967. Eignuðust þau
tvo syni, Atla Stein, f. 30. rnars
1974, íslenskunema við HI, og
Kára Snæ, f. 3. september 1979,
k matreiðslunema.
Ragnhciður stundaði nám við
Verslunarskóla íslands og tók þar
virkan þátt í félagslífi, sat m.a. í
stjórn MFVÍ og var fyrst kvenna
ritstjóri Verslunarskólablaðsins.
Að loknu stúdentsprófi hlaut
Ragnheiður fimm ára styrk
menntamálaráðs til framhalds-
náms og lauk BA-prófi í ensku og
þýsku við Háskóla Islands. Með
náminu starfaði hún sem flug-
freyja hjá Loftleið-
um. Eftir þriggja ára
kennslu við Kvenna-
skólann og MR hélt
hún áfram námi í
Bandaríkjunum, lauk
MA-prófi í málvísind-
um við University of
Michigan, Ann Arbor,
bætti sfðan við Ed.S.-
gráðu og lauk dokt-
orsprófi í kennslu-
Iræði árið 1974.
Lengst af starfaði
Ragnheiður við
kennslu eða kenns-
lutengd störf. Hún
var lektor í ensku við HÍ um fimm
ára skeið en lét af störfum að eigin
ósk og réðst til Skýrr árið 1985 þar
sem hún starfaði sem sérfræðing-
ur og hannaði ásamt Margréti
Amórsdóttur kerfisfræðingi
fyrsta tölvustýrða kennsluefnið
sem samið var hérlendis.
Árið 1987 hóf Ragnheiður að
kenna íslensku við MR og ritaði
tvær kennslubækur, Réttritun og
Hefðbundna setningafræði. Hún
átti um árabil sæti í íslenskri mál-
nefnd og var gistifræðimaður við
Harvard í ársorlofi þar sem hún
kynnti sér m.a. aðferðir í kennslu
leshamlaðra.
Eftir tólf ára íslenskukennslu
var Ragnheiði veitt orlof er hún
var ráðin verkefnissljóri til að
annast þróunarverkefni á vegum
félagsvísindadeildar HI og Fjöl-
brautaskólans f Armúla við
kennslu í tölvu- og upplýsinga-
fræði kennsluréttindanema við HI.
Bálför fer fram í kyrrþey.
^ Enn réð orðskvið sanna
auðnomviámikfoman
em,atbestesbami,
benskóðs fyr gjöf, móðir.
(Grettir Ásmundarson.)
Við bræðumir höfum nú kvatt
móður okkar hinstu kveðju. Sú
kveðjustund var okkur óvænt og bar
fyrr að en okkur hafði órað fyrir, það
var svo margt sem við vildum sagt
hafa og jafnmargt sem við áttum
ógert. Þótt okkur byði þegar í grun
hvert stefndi, er við fréttum af sjúk-
dómi hennar síðla janúarmánaðar,
var það eindregin von okkar og trú
að við fengjum að njóta samvista við
hana lengur en raunin varð.
Mamma tók tíðindunum af al-
kunnu æðruleysi sínu og rólyndi,
hún lét veikindin ekki aftra sér frá
daglegu amstri eða heimilisstörfum
og þótti verst ef hún yrði öll áður en
hún lyki við að ganga frá gríðarlega
umfangsmiklu dánarbúi ömmu okk-
ar, sem lést í byrjun síðasta árs og
hafði ekki hent nokkrum sköpuðum
hlut í 87 ár.
Vegna langvinnrar lyfjameðferð-
ar dvaldi mamma töluvert á Land-
spítalanum í febrúar og mars. Bar
hún starfsliði þar vel söguna og kvað
vera indælasta fólk, en þótti heldur
dauf vistin sakir tölvuleysis, sem
aftraði henni frá að vera í látlausu
netpóstsambandi við samstarfsfólk
^sitt hjá félagsvísindadeild HI og
Fjölbrautaskólanum í Armúla.
Þetta segir meira en mörg orð um
hana mömmu, öðrum eins dugnaðar-
forki munum við aldrei kynnast.
Ósjaldan var hún sest við skrifborðið
fyrir dögun til að henda reiður á
kennsluefni dagsins og jafnskjótt
var hún sest þar á ný við aftans-
kæru, lesandi yfir stafsetningarpróf
og verkefni nemenda sinna auk þess
að taka stutt hlé til að undirbúa yfir-
vofandi fyrirlestrahald á ráðstefnum
eða semja álitsgerðir um kennslu-
mál fyrir hina og þessa. Helst þurfti
svo að vera kennslubók í smíðum
líka.
Alltaf var mamma höfðingi heim
að sækja og töfraði fram rjúkandi
kaffi og glæsilegt meðlæti á mettíma
bæri gesti að garði, vænt sem óvænt.
Stærri veislur skipulagði hún einnig
af skörungsskap og nákvæmni, okk-
ur eru minnisstæðir mannfagnaðir á
borð við endurfundi skólasystkina
mömmu og pabba úr Verslunarskól-
anum, fermingar okkar beggja og
teiti samkennara við MR. Þar var
mamma allt í senn; kokkur, þjónn og
gestgjafi. Ekki lét hún það slá sig út
af laginu við að halda uppi fjörugum
samræðum og var ávallt manna
skemmtnust í samkvæmi.
Ef spumingar vöknuðu um ættir
og frændsemi gátum við gengið að
því vísu að mamma vissi allt um
slíkt, hún þekkti öll okkar vensl út
og suður og var hafsjór af fróðleik
um hvem og einn. Slíkt verður seint
ofmetið, enda við bræður ófrænd-
ræknir með afbrigðum og lítt við al-
þýðuskap.
UTFARARSTOFAISLANDS
Sjáum um alla þá þætti sem hafa ber í huga er andlát verður
Útfararstofan sér um stóran hluta af útförum á höfuðborgarsvæðinu og er samkvæmt
verðkönnun Mbl. með lægstu þjónustugjöldin v. kistulagningar og/eða útfarar.
Útfararstjórar okkar búa yfir áratuga reynslu af störfum við útfararþjónustu.

Sverrir
Einarsson
útfararsljóri.
sími 896 8242

Sverrir
Olsen
útfararstjóri.
Útfararstofa íslands, Suðurhlíð 35, Fossvogi.
Sími 581 3300. Þjónusta allan sólarhringinn.
www.utfararstofa.ehf.is
Baldur Bóbó
Frederiksen
útfararstjóri.
sími 895 9199
Svona var hún mamma. Við þökk-
um henni framúrskarandi uppeldi
og takmarkalausan fjársjóð af besta
fáanlega veganesti út í lífið þótt ekki
hafi kálfurinn beinlínis launað ofeld-
ið frekar en endranær.
Þá þökkum við einvalaliði Land-
spítalans vasklega og ósérhlífna
íramgöngu og einstaka framkomu í
garð okkar feðga. Guð blessi ykkur.
Atli Steinn og Kári Snær.
Eitt sinn, er eg fletti Morgunblað-
inu fyrir rúmum 16 ámm, rakst eg á
grein sem fangaði athygli ungs
kennaranema. Þar kynnti höfundur-
inn nýstárlega aðferð við íslensku-
kennslu, svokallaða mynsturæfingu
sem átti að auðvelda nemendum að
varast ýmsa óæskilega málnotkun.
Höfundarins, Ragnheiðar Briem,
hafði eg ekki heyrt getið áður en
ljóst var mér af grein hennar að hún
lét sig íslenska tungu og málrækt
miklu varða.
Ragnheiði kynntist eg hins vegar
ekki fyrr en haustið 1988 er eg réðst
til starfa í Menntaskólanum í
Reykjavík. Þá hafði hún kennt þar
íslensku einn vetur og Ijóst að hún
hafði mikinn metnað fyrir hönd skól-
ans og íslenskudeildarinnar. Með
okkur Ragnheiði tókust strax góð
kynni og varð samstarf okkar far-
sælt. Athyglisvert þótti mér að hár-
greiðslan var sú hin sama og sjá
mátti á myndinni sem fylgdi grein-
inni tæpum fimm árum áður. Og enn
var greiðslan óbreytt er fundum
okkar bar síðast saman skömmu fyr-
ir áramótin.
Ragnheiður kenndi eingöngu í
þriðja bekk en þar er rík áhersla lögð
á beygingarfræði í málræktarskyni,
ritleikni, stafsetningu, greinar-
merkjasetningu og setningafræði.
Ragnheiður var jafnvíg á alla þessa
þætti og lagði sig alla fram við að
semja námsefni sem við kenndum á
tilraunastigi. Engu að síður var hún
lítillát og mat það að verðleikum sem
aðrir höfðu unnið á þessu sviði. Til-
lögur okkar um breytingar voru þar
að auki alltaf vel þegnar. í íramhaldi
af þessu sendi hún frá sér tvær
kennslubækur, aðra í stafsetningu
en hina í hefðbundinni setninga-
fræði. í ritum þessum er mikill fróð-
leikur saman kominn og framsetning
efnis vel til þess fallin að fanga unga
hugi. Alkunna er að Ragnheiður náði
góðum árangri í starfi enda bjó hún
yfir miklum sjálfsaga og skipulag-
shæfileikum og var fús að leggja á
sig mikla vinnu við undirbúning og
yfirferð verkefna. Með eldmóði sín-
um og persónutöfrum tókst henni að
hrífa nemendur með sér og búa
margir að góðri kunnáttu í íslensku
máli fyrir tilverknað hennar.
Ragnheiður Briem var glæsileg
kona er leiftraði af sálargáfum. A
henni var höfðingjasvipur og með
framkomu sinni heillaði hún viðmæl-
endur sína. Er við kennararnir kom-
um saman til að gera okkur glaðan
dag var hún hrókur alls fagnaðar.
Orðheppni hennar var þá jafnan við
brugðið og stutt í dillandi hlátur
hennar, stríðnislegt bros og glettnis-
legt augnaráð. Hennar er því sárt
saknað á kennarastofunni.
Ragnheiði Briem á eg mikið að
þakka enda var hún jafnan reiðubúin
að veita samstarfsmönnum sínum af
þekkingu sinni og reynslu. Enn
fremur minnist eg ánægjulegra
samverustunda með hlýhug og
harma að þær urðu ekki fleiri. Eigin-
manni hennar, Guðmundi Elíassyni,
og sonunum Atla og Kára votta eg
samúð mína á sorgarstundu.
Ambjöm Jóhannesson,
formaður Félags kennara
Menntaskólans í Reykjavík.
Um hádegisbil sunnudaginn 19.
marz síðastliðinn barst mér sú
hörmulega fregn að ágætur sam-
kennari minn um margra ára skeið í
Menntaskólanum í Reykjavík,
Ragn-heiður Briem, hefði andazt þá
um morguninn, aðeins 62 ára að
aldri.
Fyrstu kynni okkar Ragnheiðar
urðu með þeim hætti að hún réðst,
ung að árum, til kennslu í byrjenda-
bekk skólans, III. bekk, að kenna
þýzku. Þetta var á þeim tíma, er enn
eimdi nokkuð eftir af því frá lokum
síðari heimsstyrjaldar, að tæpast
gæti þýzk tunga verið þess virði að
fórna henni miklum tíma eða erfiði.
En þetta viðhorf breyttist fljótt, og á
undraskömmum tíma hafði hin
kornunga kennslukona náð fullum
tökum á hveijum nemanda og áreið-
anlega vakið áhuga flestra.
En þrátt fyrir ágæta menntun
stefndi hugur Ragnheiðar hærra og
til enn meiri þekkingar. Fór hún nú
um margra ára skeið námsferðir til
Bandaríkjanna með manni sínum,
sem einnig var þar í framhaldsnámi,
og lagði þar stund á hvers konar
greinar málvísinda við hina beztu
háskóla, er lauk með doktorsprófi.
En jafnframt þessu fylgdist hún ná-
ið með nýjustu framförum í tölvu-
tækni nútímans og nýtti sér þá
kunnáttu síðar í kennslu sinni. Þarf
vart að taka fram að öllu námi sínu
lauk hún með frábærum árangri
enda af ýmsu kunnu lærdómsfólki
komin.
Það var því Menntaskólanum í
Reykjavík ekki lítill fengur, er hún
gekk öðru sinni í þjónustu skólans
eftir margra ára hlé. Hvarf hún þá
úr starfi, sem hefur áreiðanlega ver-
ið metið til hærri launa en kennslu-
starfið. En um þetta sagði hún að-
eins, að fremur kysi hún að
umgangast mannlegar sálir en
steindauða hluti.
Það er víst mála sannast að
kennsla er starf, sem hentar ekki öll-
um, og margir hafa þeir verið, sem
aldrei hefðu átt þar nálægt að koma.
Þeir sleggjudómar hafa jafnvel
heyrzt, að „ítroðslan“, sem menn svo
kalla, sé í senn sljóvgandi og jafnvel
sálardrepandi. Ekki hvað sízt átti öll
málfræði, bæði íslezk og almenn, að
vera af þessu tagi. Ekkert er þó fjær
sanni en þetta. Málfræðinám er sér-
lega þroskandi, ekki síður en í
stærðfræði og fleiri greinum, þjálfar
nákvæmni í hugsun, eflir málkennd,
og auk þess er málfræði hið full-
komnasta tæki í öllu málanámi, ef
menn kunna með að fara. En nú er
svo illa komið, að í hópi kennara eru
margir, sem aldrei hafa lært neina
málfræði að nokkru gagni, svo að
blindur leiðir þar blindan. Afleiðing-
arnar má svo sjá og heyra, ekki sízt í
fjölmiðlum, þar sem þó æva skyldi.
Ragnheiður Briem var hér allt
annarrar gerðar. Með traustri þekk-
ingu, bæði í kennsluefni og -tækni,
skörungsskap sínum og góðri stjórn-
semi náði hún þeim árangri í starfi
sínu, að varla verður meira krafizt.
Þetta fundu allir sæmilega glöggir
nemendur og brugðust þannig við,
að kennarinn uppskar hjá þeim eins
og til var sáð, - allt hið bezta í fari
þeirra. Þegar svona er komið, er
kennsla ekki lengur neitt venjulegt
starf, heldur vel þjálfuð list eftir
langa reynslu, og hinn strangi læri-
meistari vinsæll af flestum. Þetta
var það, sem Ragnheiði Briem tókst
að mínu viti flestum fremur, en
nærri má geta, að slík hugsjón í
starfi hefur oft kostað hana margfalt
vinnuálag, bæði í kennslunni og ekki
síður við heimavinnu, sem í móður-
málskennslu er óvenjulega tímafrek.
Nú er þessi stórbrotna gáfukona
horfin á braut, en eftir lifir minning-
in um samstarf, sem aldrei bar
skugga á. Ég kveð Ragnheiði með
harm í huga, en bið þess jafnframt,
að íslenzk kennarastétt megi ævin-
lega eiga á að skipa sem flestum
hennar líkum.
Eiginmanni hennar og sonum bið
ég allrar blessunar í sorg þeirra.
Jón S. Guðmundsson.
Stórbrotin kona er gengin, kona
sem ekki átti sinn líka, kona sem bar
með sér reisn og virðingu, gáfur og
glæsileik, yndi og elsku. Fáum hygg
ég hafi verið gefið jafnmargt gott og
göfugt og Ragnheiði Briem. Allt sem
hún tók sér fyrir hendur í lífinu var
vel og samviskusamlegá af hendi
leyst. Hvert verk unnið af trú-
mennsku og einlægni. Hún var alls
staðar heil, alls staðar stórbrotin. Og
hjarta hennar var líka stórt og hlýtt
enda var hún elskuð og dáð af nem-
endum sínum hvort sem var í gagn-
fræðaskóla, menntaskóla eða há-
skóla.
„Elsku Guðfinna mín,“ skrifaði
hún á fallega útsaumaða jólakortið
sem hún sendi mér fyrir nokkrum
árum, „þakka þér fyrir öll skemmti-
legu götin okkar, ég vona að við eig-
um eftir að eiga mörg göt saman á
ókomnum árum.“ Ragnheiður hafði
einmitt dundað sér við að sauma út
þetta litla jólakort í götunum milli
kennslustunda meðan við spjölluð-
um saman vinkonurnar. Það er
sjaldan sem maður eignast vini á ful-
lorðinsárum en Ragnheiður var ein
af þessum yndislegu undantekning-
um. Að eiga hana að vini var mér
ómetanlegt og kært. Leiðir okkar
lágu fyrst saman 1968 þegar við
ungar og óreyndar spreyttum okkur
á kennslunni í Menntaskólanum í
Reykjavík. Svo flugum við báðar út í
heim á vit ævintýranna og hittumst
ekki aftur fyrr en í gamla skólanum
okkar rúmum áratug síðar.
Ég man það enn hvað Jón Guð-
mundsson íslenskukennari geislaði
af gleði og stolti þegar hann kom til
mín og sagðist færa mér stórkost-
legar fréttir. Hann væri búinn að fá
Ragnheiði Briem til þess að kenna
íslensku hjá okkur. Þvílíkur hvalreki
fyrir skólann. Og Ragnheiður brást
ekki þar frekar en annars staðar.
Hún hóf íslenskukennsluna og ekki
síst málfræðikennsluna upp á æðra
plan, fyrst undir handleiðslu Jóns og
síðar í samstarfi við Jón. Það var un-
un að hlusta á þau rökræða um málf-
ræðiatriði og vafamál í hverjum frí-
mínútum af sama hjartans
áhuganum. Og alls þessa áhuga og
starfs nutu nemendur. Ragnheiður
lét sig heldur ekki muna um að
skrifa kennslubók í setningafræði og
aðra í stafsetningu. Það er djúpur
söknuður og þökk í hugum nemenda
hennar við hið ótímabæra fráfall
hennar. Hvar sem hún kom fylgdi
henni hlýja og innileiki en um leið
festa og ákveðni. Hún var kennari af
guðs náð, hún gerði miklar kröfur en
raunhæfar og hún var óþreytandi í
að hvetja til dáða. í kennarahópnum
var hún elskuð og virt og vinur vina
sinna. Menntaskólinn í Reykjavík
sér nú á bak einum sinna bestu
kennara og þakkar henni ómetan-
legt starf um langt árabil.
Ragnheiður var sólskinsbarn.
Hún átti góða foreldra og systkin og
ólst upp á miklu menningarheimili.
Þótt veikindi hrjáðu hana oft og ein-
att meðan á skólagöngunni stóð dúx-
aði hún alls staðar. Hún eignaðist
yndislega fjölskyldu, Guðmund og
drengina sína tvo, Atla og Kára. Og
saman deildu þau einu og öllu. „Ég
vorkenni Guðmundi svo, það er alltaf
verra að verða eftir,“ sagði hún við
mig stuttu áður en hún dó. „Við Guð-
Þegar andldt ber að höndum
Utfararstofan annast meginhluta allra útfara á höfuðborgarsvæSinu. Þar starfa nú 15 manns við útfararþjónustu og kistuframleiðslu.
AlúBleg þjónusta sem byggir á langri reynslu
Útfararstofa Kirkjugarðanna ehf. Vesturhlíð 2 — Fossvogi — Sími 551 1266 %