Morgunblaðið - 26.04.2000, Qupperneq 16

16 MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 2000
AKUREYRI
MORGUNBLAÐIÐ
Drög að umhverfísstefnu og framkvæmdaáætlun Staðardagskrár 21 kynnt
Alagning sorphirðugjalds
mun miðast við magn sorps
Morgunblaðið/Kristján
Á Ráðhústorgi mátti sjá hvernig á að jarðgera lífrænan úrgang.
Drög að umhverfisstefnu og framkvæmdaáætlun Staðardagskrár 21
fyrir Akureyri kynnt. F.v. Jún Ingi Cæsarsson, formaður umhverfis-
nefndar Akureyrarbæjar, Einar Sveinbjörnsson, aðstoðarmaður um-
hverfisráðherra, og Kristján Þúr Júlíusson bæjarstjúri.
Leitað eftir landi fyrir
sorpurðun f Eyjafírði
Stefnt að
því að
hætta sorp-
urðun á
Glerárdal
SORPEYÐING Eyjafjarðar aug-
lýsti nýlega eftir landssvæði í firð-
inum fyrir sorpurðunarstað til
leigu eða kaups. Leitað var eftir
landssvæði sem getur tekið við um
300.000 tonnum af sorpi og verið
til ráðstöfunar í að minnsta kosti
30 ár. Að sögn Guðmundar Guð-
laugssonar, yfirverkfræðings Ak-
ureyrarbæjar, barst aðeins eitt til-
boð en hann vildi ekki gefa upp
hvaðan það kom.
Guðmundur sagði að gert væri
ráð fyrir flokkun á sorpi og að
ekki kæmi til þess að allt sorp færi
á slíkan urðunarstað.
Sorpið nýtt enn frekar
„Ég held að í framtíðinni verði
sorpið nýtt enn frekar en gert er í
dag og þar er umbúðapakkinn
stórt atriði varðandi endurnýtingu.
Einnig er þetta spurning um líf-
rænan úrgang, þar sem mér sýnist
að farið verði meira út í jarðgerð í
framtíðinni. En það er alltaf eitt-
hvað sorp sem til fellur og undir
það vantar okkur svæði til urðun-
ar,“ sagði hann.
Guðmundur sagði að þótt ekki
hafi komið meira út úr áðurnefndri
auglýsingu væri hægt að fara á
stúfana og kanna þetta mál enn
betur og þá með beinum viðræðum
við aðila þar sem vitað er að slíkur
staður væri jarðfræðilega hentug-
ur. Hann sagðist ekkert hafa átt
von á betri viðbrögðum við auglýs-
ingunni en þó kemur þar fram að
starfræksla urðurnarstaðarins
gæti orðið hluti samnings við land-
eiganda eða umráðamann.
Allt sorp sem til fellur á Eyja-
fjarðarsvæðinu og í Hálshreppi í
S-Þingeyjarsýslu er og hefur verið
urðað á Glerárdal ofan Akureyrar
og eru töluverð umsvif í kringum
það svæði. Guðmundur sagði að
hagkvæmara væri að vera með alla
sorpurðun á svæðinu á einum stað,
frekar en að hver og einn væri að
leita slíkra lausna og það gengi
heldur ekki upp hjá þessum minni
sveitarfélögum.
Sorp til urðunar
á eftir að minnka
Guðmundur sagði að fyrir lægi
samþykkt bæjarstjórnar Akureyr-
ar þess efnis að sorpurðun verði
hætt á Glerárdal en tímasetning
liggur þó ekki fyrir.
„Við höfum verið með sorpurðun
á Glerárdal í hartnær 30 ár en það
er þó ekkert óskaplega mikið
landssvæði sem hefur farið þar
undir. Að minni hyggju á þetta
magn sem fer til urðunar örugg-
lega eftir að minnka, vegna breyt-
inga í flokkuninni og tilskipana frá
Evrópusambandinu varðandi end-
urvinnslu. Og við komumst ekkert
hjá því að hlýta því, að minnsta
kosti að einhverju marki,“ sagði
i Guðmundur.
DRÖG að umhverfisstefnu og fram-
kvæmdaáætlun Staðardagskrár 21
fyrir Akureyri var kynnt í gær,
þriðjudag. Undanfarna mánuði hef-
ur verið unnið að gerð fyrri hluta
umhverfisstefnu og framkvæmda-
áætlunar en að því verki hafa komið
tugir manna í nefndum bæjarins,
sérstökum tengslahópi og fram-
kvæmdahópi, svo og bæjarstjóm.
Bæjarráð Akureyrar samþykkti
á fundi sínum fyrr í þessum mánuði
að áðurnefnd drög kæmu út á „degi
umhverfisins" þann 25. apríl. Þar
kemur m.a. fram að stefnt er að því
að eftir 1. október á næsta ári mið-
ist álagning sorphirðugjalds við
magn sorps. Jafnframt að setning
gjaldskrár sorpmóttöku frá fyrir-
tækjum miðist við raunkostnað við
förgunina og taki hún gildi um
næstu áramót.
Kristján Þór Júlíusson bæjar-
stjóri sagði þessi drög gefin út með
það að meginmarkmiði að fá fram
viðbrögð bæjarbúa og annarra hlut-
aðeigandi á plagginu áður en það
fer til endanlegrar staðfestingar.
Hann ítrekaði jafnramt að hér væri
aðeins um að ræða fyrri hluta verk-
efnisins en gat þess jafnframt að
Akureyrarbær hafi fengið viður-
kenningu frá umhverfisráðuneytinu
nýlega vegna þess.
Einar Sveinbjörnsson, aðstoðar-
maður umhverfisráðherra, var
mættur norður til Akureyrar í gær
og hann sagði að Staðardagskrá 21
væri samstarfsverkefni ríkis og
sveitarfélaganna og að ráðuneytið
hafi stutt það í gegnum Samband
íslenskra sveitarfélaga. Hann sagði
að Akureyringar hefðu farið rétta
leið í þessu máli með því að greina
stöðuna og sett fram ákveðin
markmið. „Það sem meira er, er að
hér liggur fyrir tímasett fram-
kvæmdaáætlun, sem er meira en
mörg önnur sveitarfélög hafa kom-
ist til að gera á þessu stigi málsins."
Einar nefndi sérstaklega tvö at-
riði sem hann vildi hrósa Akureyr-
ingum fyrir, í fyrsta lagi að horft
skuli fram á veginn í holræsa- og
fráveitumálum og lögð fram áætlun
til 2013 í þeim efnum. í öðru lagi
varðandi sorpið þar sem gert er ráð
fyrir í framkvæmdaáætlun að strax
1. október á næsta ári eigi álagning
sorphirðugjalds að miðast við magn
sorps. Gangi það eftir verður Akur-
eyri fyrsta íslenska sveitarfélagið
sem tengir gjaldskrána við sorp-
magnið og fylgir þar eftir einu af
þremur grundvallaratriðum Ríó-
samþykktarinnar, að sögn Einars.
Skref frá orðum til athafna
Jón Ingi Cæsarsson, formaður
umhverfisnefndar, kynnti drögin að
umhverfisstefnu og framkvæmda-
áætlun Staðardagskrár 21 fyrir Ak-
ureyri og sagði hann að með þessu
verkefni væri verið að stíga skref
frá orðum til athafna. Verkefnum
hefur verið raðað í tímaröð og skal
þeim lokið á tímabilinu 1. október í
ár til 1. janúar árið 2013.
í máli Jóns Inga kom fram að
stærsta framkvæmdin sneri að frá-
veitumálum en kostnaður við þær
framkvæmdir gætu verið á bilinu
500-1000 milljónir króna. Hann
sagði jafnframt nauðsynlegt að
fræða fólk um fráveitumál, m.a.
með útgáfu fræðsluefnis sem dreift
yrði til bæjarbúa. Sú fræðsla beind-
ist fyrst og fremst að því að bæjar-
búar virði þær reglur sem gilda um
fráveitumál og helli t.d. ekki spilli-
efnum í fráveitukerfið.
Framkvæmdin lýtur að einni út-
rás fráveitukerfis, með gerð sam-
eiginlegrar útrásar alls fráveitu-
kerfis bæjarins norðan Sandgerðis-
bótar með tilheyrandi sniðræsum,
dælulögnum, landfyllingu og
hreinsivirki. Einnig að minni vatns-
notkun, með gerð áætlunar um
mögulegar ráðstafanir til minnkun-
ar á vatni hjá fyrirtækjum og heim-
ilum til að minnka skólp.
Varðandi sorpmálin er haft að
leiðarljósi að úrgangur frá heimil-
um og fyrirtækjum á Akureyri
minnki verulega, þannig að árið
2020 verði sorpmagn til „endan-
legrar" förgunar að hámarki 30% af
því sem það var árið 1998. Varðandi
framkvæmdina er gert ráð fyrir
setningu gjaldskrár vegna úrgangs-
förgunar hjá fyrirtækjum og álagn-
ing sorphirðugjalds, sem miðast við
magn sorps frá heimilum.
Þá er gert ráð fyrir stofnun
vinnuhóps sem gerir tillögur um
eflingu endui’vinnsluiðnaðar á
Eyjafjarðarsvæðinu. Einnig að
mótuð verði stefna um hvernig
staðið skuli að jarðgerð lífræns úr-
gangs á vegum bæjarins. Unnið
verði fræðsluefni um jarðgerð, stillt
upp námskeiði fyrir almenning og
stofnaður ,jarðgerðarklúbbur“.
Loks verði framsetning og kynning
á þeirri flokkun úrgangs sem ætlast
er að bæjarbúar viðhafi á heimilum
og í fyrirtækjum.
Varðandi náttúrumengun verður
haft að leiðarljósi að rusl á götum,
opnum svæðum og fjörum á Akur-
eyri heyri til undantekninga. Þau
felast m.a. í gerð viðmiðana um
hvað teljist til undantekninga,
áróðri og hvernig beri að bregðast
við tilvikum sem ganga gegn við-
miðunum. Gengið verður út frá því
að beitt verði fjársektum í vissum
tilvikum.
Einnig er í drögunum fjallað um
hávaða- og loftmengun og að þar
verði haft að leiðarljósi að loftgæði
standist kröfur laga og reglugerða.
Loftmengun á Akureyri orsaki ekki
óþægindi né umhverfisleg vanda-
mál, hvorki á heimaslóð né hnatt-
rænt. Hávaðamengun sé svo lítil
sem kostur er og að Akureyri verði
í fararbroddi meðal íslenskra sveit-
arfélaga um hávaða og loftmengun.
Varðandi náttúru- og gróður-
vernd verður haft að leiðarljósi að
sérkennandi landslagsgerðir, nátt-
úruminjar, sérstök búsvæði og
kjörlendi platna og dýra njóti
verndar. Gróður og jarðvegseyðing
í bæjarlandinu verði stöðvuð og
gerð áætlun um endurheimt þess
sem hefur tapast.
Umhverfismennt í skólum
Jón Ingi sagði að stór þáttur í
verkefninu væri umhverfismennt í
skólum þar sem markviss umhverf-
ismennt eigi sér stað á öllum skóla-
stigum í bænum. Jón Ingi sagði
nauðsynlegt að koma nýju hugar-
fari inn hjá bæjarbúum og til að
undirbyggja framtíðina væri árang-
ursríkast að byrja á byrjuninni og
koma þessu inn hjá börnunum.
Markmiðið er að flétta fræðslu um
umhverfismál inn í námsefni á við-
eigandi stöðum á öllum skólastigum
leikskóla- og grunnskólanemenda, á
öllum námssviðum framhaldsskól-
anna í bænum og hjá Háskólanum á
Akureyri og umhverfissjónarmið-
um verði gerð glögg skil í skólun-
um.
Þá er í drögunum fjallað um
menningarminjar, þar sem söguleg-
ar minjar verði gerðar lifandi og að-
gengilegar almenningi með góðum
upplýsingum. Fram fari húskönnun
og leitað verði samkomulags við
eigendur gamalla húsa um sérstaka
merkingu þeirra, þ.m.t. upplýsingar
um sögu þeirra. Einnig fari fram
skráning og merking sögulegra
ræktunarminja og merkra trjáa i
bæjarlandinu.
Upptaka vistvænni orkugjafa
Hvað orkusparnað áhrærir er
stefnt að því að orkunotkun bæjar-
búa valdi lágmarks álagi á náttúr-
una og að gerð verði áætlun um
ráðstafanir bæjarins vegna upptöku
vistvænni orkugjafa í stað jarðefna-
eldneytis. Þá kemur fram í kaflan-
um um meindýr að stefnt er að þvi
að hafa vakandi auga með út-
breiðslu meindýra og tryggja að
ráðstafanir til að halda þeim í skefj-
um séu hæfilegar og koma þannig í
veg fyrir skaða, óþægindi og hættu
af þeirra völdum. Ráðist verði í
rottueyðingu, rannsókn á vargfugli
og takmörkun á vargfugli.
Nýr Subaru Legacy Nýr • Nýr
Einstakt tækifæri.
Subaru Legacy m/ö\\u.
Vél 2500.
Leðurinnrétting.
Tölvustýrð miðstöð m/loftkælingu o.fl.
Verð 2.550.000.
Uppl. í símum 861 7766/
Höfum einnig Forester 862 1043.
Langafí prakkari
á ferð um Norðurland
MÖGULEIKHÚSIÐ sýnir barna-
leikritið Langafi prakkari á norð-
urlandi dagana 27. apríl til 1. maí.
Leikritið, sem er eftir Pétur Egg-
erz, byggist á sögum Sigrúnar
Eldjárn, „Langafi drullumallar“
og;,Langafi prakkari".
I leikritinu segir frá lítilli stúlku,
Önnu, og langafa hennar. Þó lang-
afi sé blindur og gamall er hann
alltaf tilbúinn að taka þátt í ein-
hverjum skemmtilegum upp-
átækjum með Önnu litlu. Hann
passar hana á daginn þegar pabbi
hennar og mamma eru í vinnunni.
Þá hefur hann nægan tíma til að
sinna henni og þau gera ýmislegt
skemmtilegt saman. Þau skoða
mannlífið, baka drullukökur, veiða
langömmur og fleira. Þetta er eng-
inn venjulegur langafi? Langafi og
Anna eru leikin af þeim Bjarna
Ingvarssyni og Aino Freyju Jár-
velá, leikstjóri Pétur Eggerz, bún-
inga gerir Katrín Þoivaldsdóttir
og tónlist er eftir Vilhjálm Guð-
jónsson.
Sýningar verða í grunnskólan-
um á Hvammstanga fimmtudaginn
27. apríl kl. 17, í Samkomuhúsinu á
Akureyri 29. apiil kl. 14, á Kaffi
Krók á opnunarhátið Sæluviku á
Sauðárkróki 30. apríl kl. 13:30 og
15:30 og á Siglufirði 1. maí. Einnig
verða sýningar í grunn- og leik-
skólum víðar á Norðuiiandi.