Morgunblaðið - 29.04.2000, Blaðsíða 71

MÖRGÚNBLAÐIÐ
LAUGÁRDAGUR 29. APRÍL 2000 71
FÓLK í FRÉTTUM
Tónlistarhátíðin í Reykjavík
Komin
forneskja
Mikil tónlistarhátíð verður haldin hér á
landi í júníbyrjun og þar kemur meðal ann-
ars fram hljómsveit íslensk sem ekkert hef-
ur heyrst frá í tæpa tvo áratugi. Árni
Matthíasson rekur sögu Hins íslenska
Þursaflokks sem heldur fyrstu tónleika sína
frá 1982 10. júní næstkomandi.
ÞAÐ HEFUR væntanlega
farið framhjá fáum að
mikil tónlistarhátíð
stendur fyrir dyrum í
Laugardalnum í júníbyrjun. Þar
koma fram erlendar hljómsveitir
og allmargar íslenskar, þar á með-
al ein goðsagnarkennd sem ekki
hefur heyrst í í tæpa tvo áratugi;
Hinn íslenski Þursaflokkur.
Síðla árs 1978 sagði Egill Ólafs-
son skilið við Spilverk þjóðanna, en
aðrir liðsmenn þess voru Valgeir
Guðjónsson, Sigurður Bjóla og
Sigrún Hjálmtýsdóttir. Spilverkið
hafði þá starfað í rúm þrjú ár, en
Egill fékkst við ýmislegt annað
meðfram, meðal annars leiklist.
Hann hefur sagt að þegar hér var
komið hafi hann velt lengi fyrir sér
að stofna hljómsveit sem myndi
flytja íslensk þjóðlög í nýjum bún-
ingi, en hann kynntist íslenskum
þjóðlögum í gegnum tónlistar-
skólakennara sinn Engel Lund á
árunum 1970 til 1976 og langaði að
rokka þau eitthvað upp.
Forneskjuleg lög
Hann kallaði til Tómas Tómas-
son bassaleikara, Þórð Árnason
gítarleikara, Ásgeir Óskarsson
trommuleikara og Rúnar Vilbergs-
son fagottleikara og síðar Karl
Sighvatsson hljómborðsleikara, en
Lárus Grímsson lék með um tíma.
Hljómsveitin fékk heitið Hinn ís-
lenski Þursaflokkur, hóf æfingar
áramótin 1977/78 og hélt fyrstu
tónleikana í febrúar 1978. Á dag-
skránni voru ýmis lög úr Þjóð-
lagasafni Bjarna Þorsteinssonar
útsett upp á nýtt. Einnig bættu
þeir við lögin frá eigin brjósti eða
sömdu ný lög við þjóðvísur í bland,
aðallega Egill, og reyndu yfirleitt
að hafa lögin forneskjuleg í takt
við textann. Þegar fram leið tóku
þeir félagar að semja eigin texta
líka og smám saman fækkaði þjóð-
lögunum á dagskránni.
Fyrsta platan, Hinn íslenski
Þursaflokkur, kom út 1978 og
uppistaðan á henni var íslensk
þjóðlög. Á Þursabiti, sem kom út
1979, voru lög Þursanna við gaml-
ar vísur, en á tónleikaplötu sem
kom út árið 1980 voru ljóðin sam-
tímakveðskapur eftir Sigurð Páls-
son, Ara Jósepsson og fleiri og
tónlistin öllu nútímalegri. Á síðustu
plötu Þursanna, Gæti eins verið,
sem kom út 1982, voru síðan textar
eftir hljómsveitarmeðlimi, utan að
ljóðið Myndin í speglinum gæti
eins verið er eftir Einar Má Guð-
mundsson. Nærfellt öll tónlistin
var úr smiðju Egils, en þegar hér
var komið voru Þursarnir orðnir
fjórir.
Lítill hljómgrunnur
framan af
Þó að Þursaflokkurinn sé jafnan
talinn með merkustu rokksveitum
átti hann lítinn hljómgrunn framan

af og tónleikagestir fáir. Smám
saman fann sveitin starfsvettvang í
útvarpi, sjónvarpi og leikhúsi.
Meðal annars gerðu Þursarnir
ballett með íslenska dansflokknum
sem sýndur var víða á hinum
Norðurlöndunum og í framhaldi
héldu þeir Þursar í fjögurra mán-
aða tónleikaferð um Danmörku,
Finnland, Svíþjóð og Holland og
hljóðrituðu meðal annars fyrir út-
varp í Finnlandi, Danmörku og
Svíþjóð. Nóg var fyrir þá félaga að
gera þegar heim var komið og
meðal annars settu þeir saman
söngleikinn Gretti fyrir Leikfélag
Reykjavíkur 1980/81. Hann var
gefinn út á plötu sem mætti kalla
fjórðu plötu Þursaflokksins og
kemur þá á undan Gæti eins verið.
Áður en Þursamir hættu hljóð-
rituðu þeir efni á breiðskífu sem
aldrei var gefin út. Gæti eins verið
kom út í byrjun árs 1982 og það
haust átti að koma út önnur plata
og heita Ókomin forneskja, en
segja má að þá hafi þeir Egill og
Tómas verið nánast einir eftir í
sveitinni, því þótt Ásgeir og Þórð-
ur hafi enn verið Þursar voru þeir
uppteknir í öðrum verkefnum.
Upprisa hugarfarsins?
SJONVARP A
LAUGARDEGI
Dagskrá sjónvarpa var svona
upp og ofan um páskahelgina og
sætti engum tíðindum hvað ís-
lenskt efni snerti, enda búið að
sýna í kvikmyndahúsum þær
tvær kvikmyndir, sem sýndar
voru í ríkiskassanum. Kvikmynd
Ágústs, Dansinn, fékk æðstu
verðlaun í Moskvu á alþjóðlegri
sýningu og hefði það átt að
gleðja einhverja
hér heima, svo nát-
engdir voru margir
Moskvu til síðasta
dags. Þarf ekkert
að fjölyrða um þá ágætu mynd,
en Agúst hefur yfirleitt þurft að
sækja á brattann hér heima,
vegna þess að gáfumenn um
kvikmyndir hafa komið sér upp
einskonar öxli - Friðriks /
Hrafns öxli - sem á fyrsta rétt til
opinberra fjármuna til kvik-
mydagerðar. Aðrir minni spá-
menn hanga svo utan á „kon-
ungsveldinu" öllum til armæðu
og lítils gengis í kvikmyndum.
Myndin, Sporlaust, var sýnd á
annan í páskum, þar sem glímt
var við gúmmídúkku, sem átti að
hafa verið drepin. Svona hroka-
full epísóða er gerð af ungling-
um.
Vegna hátíðardaganna og úti-
vistar í páskasólinni var svolítið
tilviljunum háð á hvað var horft í
sjónvörpum landsmanna. Á laug-
ardag náðist þó að horfa á
Ragnarök á ríkisrásinni, þar sem
garpurinn frá Brooklyn, Bruce
Willis, bjargaði heiminum með
því að sprengja upp loftstein,
sem stefndi á jörðina og var á
stærð við Texas. Talið er að jörð-
in hafi orðið fyrir gríðarlega
stórum loftsteini, þegar dinósár-
arnir dóu út og öll
kvikindi með þeim,
svo mikið var nú í
lagt. Vissi áhorf-
andinn ekki lengi vel
hvort loftsteinninn fengi sigrað
hetjustæla Willis, en leikarar
eins og hann eru hinir einu og
sönnu dinósárar nútímans. Allt
fór þetta vel að lokum, en Banda-
ríkjamenn gera sér mikinn mat
úr allskonar helvítisspám, því
fyrir utan stórar kvikmyndir um
allskonar voða stundar fjöldi
fólks þá atvinnu að messa yfir
samborgurunum og boða þeim
helvíti og kvalirnar snúist þeir
ekki hið snarasta á vald almætt-
isins. Það er þó einhver munur
að búa í kristiiegu landi eins og
íslandi og fá ekki nema stöku
sinnum tilfelli, eins og á stór-
hátíðum eða á síðnæturmessum,
þegar von er á páskasólinni.
Helstu tíðindi liðinnar páska-
dagskrár í sjónvarpi má hiklaust
telja flutninginn á Ormstungu á
Stöð 2 og fóru Halldóra Geir-
harðsdóttir og Benedikt Erlings-
son með hlutverkin í sýningunni.
Sýningin var í tveimur hlutum og
var sá síðari sýndur á föstudag-
inn langa. Þegar sýningin byrjaði
kom fyrst í hugann hverskonar
vitleysa ætlar þetta að verða. En
ekki leið á löngu þangað til flutn-
ingurinn og fábrotin uppsetning-
in og innskotin gripu áhorfand-
ann svo, að hann spurði einskis
frekar. Ormstunga, er eins og
búast mátti við, leikgerð um átök
þeirra Gunnlaugs ormstungu og
Hrafns út af Helgu sonardóttur
Egils á Borg. Það er mikil og
dramatísk saga og það þarf varla
minni kjark en Egill hafði alla
jafna til að bera, til að búa sögu
sonardótturinnar til leikflutnings
með jafnmiklum ágætum. Áf-
burða leikur og látbragð hjá báð-
um leikurunum og að auki
smekkvís innskot kvikmynda,
sem tekin hafa verið vegna sýn-
ingarinnar, gera sýninguna að
listviðburði, sem brýtur blað.
Héðan í frá er fátt það til í rituðu
máli, sem snillingar á sviði geta
ekki fært í stílinn og gert að
stórkostlegu leikverki.
Indriði G. Þorsteinsson
Hinn íslenski Þursaflokkur f árdagá.
Þeim tókst því aldrei að ljúka við
plötuna, þótt nokkrar atlögur hafi
verið gerðar að verkinu á næstu
árum, síðast 1987, en eitt lag af
þessum upptökum, Fjandsamleg
návist II, rataði síðan á sólóskífu
Egils Tifa, tifa, sem kom út 1991,
en ári síðar sendi Egill frá sér
aðra sólóskífu, Blátt, blátt. Síðan
hefur hann sungið inn á óteljandi
plötur, meðal annars plötu með
norræna kvartettinum Norr 4 sem
kom út fyrir skemmstu.
Bráðgóð
hugmynd
Eins og getið er í upphafi kemur
Hinn íslenski Þursaflokkur saman
að nýju öðrum þræði til að kynna
væntanlega sólóskífu Egils sem
kemur út í haust. Egill segir að
mönnum hafi þótt það skemmtileg
hugmynd að kalla Þursana saman.
„Þetta var hugmynd Steinars og
mér fannst hún bráðgóð, að spila
nýju lögin í bland við eldri lög og
þá tilvalið að gera það með Þurs-
unum.“
Á dagskrá Þursanna verður upp-
legg af plötunni væntanlegu til
jafns við lög af plötum Þursa-
flokksins, en að sögn Egils velja
þeir lög af öllum plötum flokksins.
Hann leggur þó áherslu á að Þurs-
arnir séu ekki að taka upp þráðinn,
aðeins verði þessir einu tónleikar
með Þursaflokknum, en hann er
síðan með hljómsveit á sínum
snærum sem mun kynna plötuna
betur þegar hún kemur út í haust.
„Við aétlum að reyna að koma
sem víðast við á þessum fjórum
plötum sem við gáfum út, en það
verður líka að velja lög sem fara
vel í þessu stóra húsi sem við spil-
um í, lög sem fylla vel upp í rýmið
og það eru þau lög sem voru í
stærri kantinum.“
Ættarsvipur á
nýju lögunum
Á tónleikunum 10. júní verða all-
ir upprunalegir meðlimir Þursa-
flokksins nema Karl Sighvatsson,
sem lést sviplega fyrir nokkrum
árum. í hans stað kemur Eyþór
Gunnarsson píanóleikari sem hefuts
komist yfir Hammond-orgel og
leikur á það á tónleikunum. Aðrir
liðsmenn verða Tómas Tómasson,
Þórður Árnason, Ásgeir Óskarsson
og Rúnar Vilbergsson auk Egils.
Þeir félagar hafa ekki tekið neinar
æfingar enn, enda menn önnum
kafnir, Egill til að mynda staddur í
Kanada þegar þetta birtist og
verður þar næstu vikur. Hann seg-
ist þó ekki hafa miklar áhyggjur af
undirbúningnum, allir séu þeir
starfandi tónlistarmenn og verði .
fljótir að setja sig inn í efnið, auk
þess sem allir nema Eyþór og
Rúnar eigi að kunna lögin utan að
hvort eð er.
Eins og getið er söng Egill inn á
nýútkomna plötu Norr 4 og sendir
frá sér sólóskífuna títtnefndu síðar
á árinu, en hann er með þriðju
plötuna í smíðum sem á verður úr-
val af þeirri leikhústónlist sem
hann hefur samið í gegnum árin og
kemur líkast til út í haust.
Lögin á plötunni nýju eru öll
samin síðasta árið, en eitt lag er af
plötunni óútgefnu, Ókominni forn-
eskju, en í nýjum búningi. Eins og
fram hefur komið átti Egill flest
lög Þursanna og hann segir að þau
lög og nýju lögin hafi á sér ættar- !<,
svip. „Ég hefði alveg eins getað
gert plötu með Þursaflokknum ef
út í það er farið, margt af því sem
ég geri á nýju plötunni hefði mátt
gera með Þursaflokknum eins og
hann var undir það síðasta."
fNasturgati
^ ( kvðld sjá LETTIR S
mn simi 587 6080
SPRETTIR um f jörið
5
HARMONIKUBALL I
- nnHA:MN j..hh. jau li oo nn í L..nU í ^
Dansinn dunar dátt frá kl. 22.00 í kvöld i
ASGARÐI, Glæsibæ, við Álfheima.
Félagar úr Harmonikufélagi Reykjavíkur
leika fyrir dansi og Ragnheiður
Hauksdóttir syngur.
flllir velkomnir, ungir sem aldnir.