Morgunblaðið - 13.10.2000, Blaðsíða 60

J>0 FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBER 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
-þarsem
vinningamirfáiSt
HAPPDRÆTTI
dae
Vinningaskrá
24. útdráttur 12. október 2000
íbúðavinningur
Kr. 2.000.000 Kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
6 16 4 2
1
4'-
Ferðavinningur
Kr. 100.000 Kr. 200.000 (tvðfaldur)
5326
12643
22625
75844
Ferðavinningur
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
18906 25183 38129 52716 69008 74663
24964 33966 41157 52772 74546 75561
Húsbúnaðarvinningur
Kr. 10.000 Kr. 20.000 (tvðfaldur)
357 10148 19769 29551 40274 53487 63910 72738
365 11908 21747 29650 41002 54573 64284 72962
1309 12526 21754 29782 41015 54613 66181 73111
1336 12728 21828 30636 41739 55249 66361 73502
2173 13523 22323 31363 42978 55402 66999 73855
4510 13628 22874 32600 43035 56083 67603 75455
5498 14427 23001 32717 44617 56280 67844 78392
6199 14486 24639 34969 46187 57309 68546 78400
6513 16000 25425 35047 46338 58413 69783 79001
6820 17307 27335 35788 46571 58655 69973
686 1 1 7983 27640 37455 48613 59964 70097
9367 18064 28543 39566 50049 60113 70676
9532 19445 28975 39949 53209 62794 71528
Húsbú
Kr. 5.000
naðarvinningur
Kr. 10.000 (tvöfaldur)
92 12418 23536 32694 40314 51064 61421 73694
153 13097 23955 32868 40853 51330 61764 74003
2291 13203 24205 34723 41388 51561 62446 74192
2992 13730 24403 34763 41413 52172 63133 74293
3483 13788 24726 34853 41486 52190 63204 74324
4557 13935 25007 35506 42296 52271 63535 74510
4599 14230 25085 35763 42679 53268 63877 74577
5054 14824 25509 35869 42984 53652 65554 74713
5198 14838 26400 35874 43111 53813 66931 74907
5200 14858 26442 35931 43306 54163 67987 75104
5551 15130 26548 35946 43385 54251 68343 75719
5583 15408 26974 36115 43388 54576 68423 76590
5887 15948 27066 36350 43490 54827 68657 76900
8127 16078 27310 36572 43671 55003 69216 77078
8236 16947 27322 36907 44926 55109 69477 77312
8591 17243 28190 36938 45071 55645 69839 77586
8861 17694 28466 36945 45373 55650 69860 77646
9102 18650 28486 37393 45567 55668 69948 77792
9189 19229 28500 37421 45580 56091 70146 77856
9402 19269 28591 37593 45655 56226 70328 78229
9457 19681 29593 37613 46319 56803 70583 78352
9744 20340 29656 37783 46498 57291 70806 78696
10120 20839 30251 37914 47201 57598 71078 78844
10262 21183 30950 38255 48332 57638 71218 79630
10563 21361 30956 38469 48937 58503 71294 79737
10630 21412 31065 38849 49208 58834 71780 79778
10772 21907 31495 39432 49672 59239 72378
12045 22005 31551 39457 49735 59609 72773
12149 22266 31566 39725 49835 60057 72941
12296 22338 32065 39955 50715 60633 73170
12329 22600 32227 40221 50856 60821 73551
12395 22627 32479 40261 50878 61078 73604
Næstu útdrættir fara fram 19. okt, 26. okt & 2. nóv. 2000
Heimasíða á Interncti: www.das.is
Árþúsund án
hungurs
í HEIMI þar sem
framleitt er nóg af mat-
vælum eru um 800
milljónir manna sem
hafa ekki til hnífs og
skeiðar. Þetta er fólk
sem býr við stöðugt
hungur sem getur leitt
til dauða. Óöruggt fæð-
uframboð grefrn- und-
an efnahagslífl þjóða
og eyðileggur tilveru
þeirra sem hlut eiga að
máli. Á þeim stöðum
sem hungur er algengt
á stór hluti íbúanna
enga von um efnahags-
legar eða félagslegar
framfarir.
Daglega má sjá velmegun og
hungursneyð standa hlið við hlið í
fjölmiðlum og er erfitt fyrir fólk að
skilja hvers vegna hungur og fátækt
kemur enn niður á yfir 20% íbúa þró-
unarlanda þrátt fyrir auðæfi heims-
ins. Stjórnvöld verða viðkvæmari
fyrir málefnum sem varða ótryggt
fæðuframboð þar sem þau ógna stöð-
ugleika þjóða og alþjóðlegra sam-
skipta.
Það að bæði almenningur og
stjómvöld virðast vera í auknum
mæli meðvitaðri um hungursneyðina
í heiminum geíúr okkur von um að á
nýju árþúsundi verði hægt að binda
enda á stöðuga vannæringu og ótta
sveltandi fólks um hungurdauða. Á
heimsráðstefnunni um matvæli
(world food summit) árið 1996 sam-
þykktu þjóðir heimsins þá áskorun
að berjast gegn hungri. Nú þarf að
standa undir því loforði.
Alþjóðadagur fæðunnar
FAO, Matvæla- og landbúnaðar-
stofnun Sameinuðu þjóðanna heldur
upp á alþjóðadag fæðunnar ár hvert,
16. október. Markmið dagsins er að
vekja fólk til umhugsunar um vanda-
mál hungurs í heiminum og að draga
athyglina að landbúnaði og matvæla-
framleiðslu. Yfirskrift fæðudagsins í
ár er „árþúsund án hungurs" og felur
í sér framtíðarsýn og áskorun.
Áskorunin er að gera framtíðarsýn-
ina að veruleika og frelsa nærri 800
milljónir manna undan þjáningum
langvinns hungurs.
Það verður ekki auð-
velt að takast á við
áskorunina og gera
framtíðarsýnina að
veruleika. Til þess að
þetta árþúsund megi
verða án hungursneyð-
ar þarf að grípa til að-
kallandi aðgerða á
mörgum vígstöðvum.
Ekki bara til þess að út-
vega fæðu fyrir hungr-
aða heldur einnig til
þess að útrýma orsök-
um hungurs um allan
heim.
Að koma í veg fyrir
hungur og fæðuskort
snýst ekki einungis um
að framleiða meiri mat. Framleiðsla
matvæla í heiminum í dag nægir til
þess að veita öllum fullnægjandi
mataræði ef matvælunum væri jafnt
FAO
Framtíðarsýnin er að
hægt sé að búa í heimi,
segir Þóra Dögg
Jörundsdóttir, þar sem
allir hafa nóg til hnífs og
skeiðar á hverjum degi.
dreift. En svo er ekki. í mörgum fá-
tækum löndum samsvarar fæðu-
framboð til minna en 2.100 kaloría á
mann á dag. I hinum ríku vestrænu
löndum er þessu öðruvísi farið og
meðaltalið er um helmingi hærra og
er hæst um 3.100 kaloríur á dag.
Telefood
FAO hefur einnig hafið árlega her-
ferð undir yfirskriftinni „TeleFood"
og er hápunktur hennar í kringum
alþjóðadag fæðunnar. TeleFood hef-
ur það markmið að vekja vitund fólks
um hungur í heiminum og virkja auð-
lindir til hjálpar hungruðu fólki. Boð-
skapnum er komið til skila með tón-
leikum, útvarps- og sjónvarpsút-
sendingum og öðrum uppákomum
um allan heim. Allir viðburðir Tele-
Þóra Dögg
Jörundsdóttir
Food byggja á örlæti þeirra sem láta
sig varða um hungur í heiminum og
hafa margir þekktir leikarar, söngv-
arar og íþróttafólk komið að málum.
Öll framlög fara milliliðalaust til
margra smárra verkefna í þróunar-
löndum, s.s. til þess að hjálpa fátæk-
um bændum að kaupa útsæði og þau
verkfæri sem eru nauðsynleg til þess
að rækta matvæli sem fjölskyldur
þeirra og samfélag vantar. Sérstök
áhersla er lögð á að styðja konur í
þessu efni, því þó að konur framleiði
meirihluta matvæla í heiminum eru
þær meginþorri þeirra sem þjást af
hungri. Rannsóknir sem gerðar hafa
verið sýna að aukin menntun og bætt
staða kvenna hefur dregið meira en
helming úr vannæringu síðan 1970.
Við þurfum að sjá til þess að mat-
vælin komist í hendur þeirra sem
virkilega þurfa á því að halda. Sér-
staklega til fátæki-a stúlkna og
kvenna, einangraðra dreifbýlissam-
félaga og fórnarlamba styrjalda og
náttúruhamfara.
Aukin matvælaþörf
í framtíðinni
Einnig þarf að tryggja að nóg
fæða sé til fyrir alla í framtíðinni. Til
þess að ná því marki þarf matvæla-
framleiðsla að aukast töluvert á
næstu 50 árum þar sem íbúafjöldi
jarðarinnar mun vaxa úr 6 billjónum
í dag í 8,9 billjónir 2050.
Reynsla fyrri ára bendir til þess að
þetta ætti að vera mögulegt. íbúai'
jarðarinnar eru mun betur nærðir í
dag en fyrir 30 árum. Síðan 1970 hef-
ur fjöldi vannærðra í þróunarlöndum
minnkað um það bil um 130 milljónir,
eða úr 920 milljónum í 790 miljónir í
dag. Á sama tíma nær tvöfaldaðist
íbúafjöldi jarðarinnar en matvæla-
framleiðsla óx jafnvel enn hraðai'. Á
heimsmælikvarða jókst framboð
fæðu fyrir hvern einstakling um
20%.
í byi'jun nýrrar aldar er mikilvægt
að sjá fyrir sér heim án hungurs og
vannæringar því ef við getum það
ekki munum við heldur ekki vinna að
því að gera þetta að raunveruleika.
Aðgerðir okkar verða að beinast að
því að bæta sjálfbjargarviðleitni
þannig að einstaklingar, fjölskyldur
og samfélög geti aflað nóg fyrir
grunnþörfum sínum.
Matvæla- og næringarfræðafélag
íslands(MNÍ) heldur sinn matvæla-
dag árlega í sömu viku og Alþjóða-
fæðudagurinn er. Efni Matvæladags
núna er „Örugg matvæli" og er á
Grand hótel í dag kl 13.
Höfundur er nmtvælafræðingur,
Rannsóknastofn un fískiðnaðarins.
Skiptinemadvöl -
arðbær fjárfesting
Á HVERJU ári fara
um 100 unglingar utan
til mislangrar dvalar á
vegum skiptinemasam-
takanna AFS. Við
fyrstu sýn virðist
kostnaður vera það
mikill að margir veigra
sér við því að leggja út í
það. Hins vegar er
ávinningurinn af slíkri
dvöl mjög mikill. Flest-
ir skiptinemar og að-
standendur þeirra líta
á fjárhæðina og tímann
erlendis sem allra arð-
bærustu fjárfestingu
sem þau hafa tekið þátt
í.
Sem dæmi má taka að heildar-
kostnaður við ársdvöl er oft um 60
þús. kr. á mánuði, með vasapening-
um. Þá eru meðtalin fargjöld, tiygg-
ingar, skólakostnaður, fæði, húsnæði
og annað það er viðkemur dvölinni.
Þegar litið er til framfærslukostnað-
ar unglinga á íslandi, er hann nánast
sá sami. Margir eru einnig hikandi
við að missa úr skóla og verða við-
skila við fjölskyldu og vini. Hins veg-
ar meta margir framhaldsskólar
hluta eða megnið af náminu erlendis
til eininga hér heima. Lítum þá á
ávinninginn af dvöl sem
þessari.
í því sambandi er
rétt að lita á niður-
stöður rannsókna frá
Bandaríkjunum um
hvaða persónueinkenni
fólk, sem náð hefur
framarlega í leik og
starfi, hefur umfram
aðra. Þær rannsóknir
sýna yfirleitt þá niður-
stöðu að sjálfstraust,
frumkvæði, samskipta-
og samvinnuhæfileik-
ar, ábyrgðartilfinning,
rökhugsun, keppnis-
skap, víðsýni og hæfi-
leikar á að takast á við
síbreytilegar aðstæður, eru mjög
áberandi hjá fólki sem náð hefur
langt í lífinu. Nær öllum þeim sem
þekkja skiptinema fyrir og eftir
skiptinemadvöl erlendis kemur sam-
an um að viðkomandi aðili hefur auk-
ið verulega alla þessa þætti hjá sér.
Flestir skiptinemar upplifa aukinn
metnað og bættan námsárangur eft-
ir heimkomuna. Þeim finnst þeir líka
vera tilbúnir að takast á við stærri og
kröfuharðari verkefni en þeir voru
tilbúnir til áður. Þessi viðhorf eru
eftirsótt hjá vinnuveitendum og
AFS
Flestir skiptinemar,
segir Andri Ottesen,
upplifa aukinn metnað
og bættan námsárangur
eftir heimkomuna.
skólum. Þannig aukast möguleikar
fyrrum skiptinema á arðbærara
námi og betur launuðum störfum í
framtíðinni.
Undirritaður telur sjálfur dvöl
sína hafa gefið sér mjög öflugt verk-
færi til að takast á við fjórar háskóla-
gráður í jafnmörgum löndum, vinnu
sem ráðgjafi í ráðuneyti og stjómar-
formaður í eigin tölvufyrirtæki.
Hann skorar þvi á bæði aðstand-
endur og verðandi skiptinema að líta
á þennan kost sem einstakt tækifæri.
Tækifæri til að ná forskoti í að öðlast
leiðtogahæfileika sem gætu gefið af
sér ómæld andleg og veraldeg gæði í
framtíðinni.
Höfundur er í stjóm AFS á íslandi
og var skiptinemi íBólívfu 1989.
Andri
Ottesen