Morgunblaðið - 15.12.2000, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ

BM
Sænskar
þvottavélar íám
tauþurrkarar fS|3
uppþvottavélar ;
irk Asta Björk
Hársnyrtin. H
UíOun - úililiaME

elASKO
Tandurhreinn þvottur,
þurr og þægilegur
Skínandi uppþvottur
Einnig
ASKO Professional
fyrir fjölbýlishús
Fitness Line umboðið kynnir íþróttafatnað fyrir
þá sem vilja iaga línurnar.
HÁRSTOFAN GRAND HOTEL
SIGTÚNI 38.
SÍIVII 588 3660.
iFOnix
HÁTÚNI6A REYKJAVÍK SÍMI 552 4420
BÆKUR
H e s t a m e n n s k a
REIÐLEIÐIR UM ÍSLAND
eftir Sigurjón Björnsson. Útgefandi
Mál og mynd. 371 bis. Steindórs-
prent-Gutenberg.
Sigurjón
Björnsson
ÚTGÁFA hestabókmennta fyrir
jólin er heldur fátækleg að þessu
sinni. Aðeins ein bók sérsniðin fyrir
hestamenn kem-
ur út nú og er
það af sem áður
var. Hér er um
að ræða bókina
Reiðleiðir um
Island eftir Sig-
urjón Björnsson
sálfræðing og
ferðagarp en í
nafngift bókar-
innar felst að-
eins hluti af efni
hennar. Hefði
bókin að ósekju mátt hafa eitthvert
frjórra nafn. Leiðarlýsingar hafa
alltaf verið velþegnar af ferðaglöð-
um hestamönnum og er þá sér-
staklega verið tala um reiðleiðir um
óbyggðir eða jaðarsvæði byggða.
En gallinn á flestum leiðarlýsingum
hefur verið sá að þar er oftast um
frekar þurra lesningu að ræða þar
sem einungis leiðum og landslagi er
lýst.
Reiðleiðabók Siguijóns er miklu
meira en lýsing reiðleiða því hér er
miklu frekar um að ræða ferða-
sagnabók þar sem reiðleiðunum er
lýst á lifandi og skemmtilegan máta
í bland við ferðasöguna og leiftur
liðinnar tíðar. Um leið er bókin
saga hestamennskuferils höfundar
og fjölskyldu hans. í lok bókarinnar
koma viðtöl við fjóra samferðamenn
höfundar í mörgum ferðum. Nokk-
uð óvenjulegt í bók sem þessari en
eigi að síður ágætlega fróðleg lesn-
ing og skemmtileg, sér í lagi ef
maður kannast eitthvað við menn-
ina.
Eftir lestur frásagnar af tveimur
ferðalögum höfundar hvarflaði að
manni að þetta yrði orðnar út-
þynntar frásagnir með sífelldum
endurtekningum þegar yfir lyki. En
höfundi tekst að halda athyglinni
vel vakandi með líflegri frásögn þar
sem tínd eru til ótrúlega smá atriði
sem eru alls ekki svo smá þegar í
eina heild er komið. Höfundur virð-
ist gegnheill í frásögnum sínum,
tekur sjálfan sig hæfilega alvarlega
og öðlast þar með réttinn til að
gera hóflegt grín af samferðamönn-
um sínum eins og sjálfum sér. Stór
þáttur í ferðalögum á hestum er
góður húmor þar sem enginn er
undan skilinn.
Fyrir utan að vera skemmtileg
og fróðleg hvað reiðleiðir varðar er
bókin góð kennslubók um margt er
varðar ferðalög á hestum. Þar er
komið inn á undirbúnig fyrir ferð-
irnar en á þeim þætti getur ráðist
hversu ánægjuleg ferðin verður.
í frásögnum tengir höfundur
saman leiðarlýsingu, lýsir þeirri
náttúrufegurð sem getur að líta og
oftar en ekki skýtur hann inn í
leiftri sögunnar á hverjum stað þar
sem það á við. Einnig eru skyggðir
kaflar þar sem gjarnan eru tilvitn-
anir í þjóðsögur, oftar en ekki þjóð-
sögur Jóns Amasonar.
Eiginkona Sigurjóns, Margrét
LA BAGUETTE
i
I
i
fL
I
1
iólunu^ ykkut o** i
20% afslátt i
af löngu smjördeigi §
„grillage“ |
I
1
I
I
I
FRYSTIVORUVERSLUN
Verið velkomin
LA BAGUETTE
Glæsibæ, sími 588 2759.
Margeirsdóttir, sem tekið hefur
virkan þátt í ferðum manns síns rit-
ar einn kafla bókarinnar. Segir þar
frá ferð í Hraunþúfuklaustur í
Vesturdal í Skagafirði og gefur hún
bónda sínum ekkert eftir í ritstíl
sínum og frásagnargleði. Er frá-
sögn hennar afar skemmtileg þar
sem hún tvinnar vel saman landlýs-
ingu og sögubrot frá liðinni tíð.
Bókin er ríkulega skreytt mynd-
um, flestar teknar af samferða-
mönnum höfundar, honum sjálfum
og Margréti konu hans. Auk þess
er talsvert af loftmyndum teknum
af atvinnuljósmyndurum. I upphafi
hverrar ferðasögu eru opnumyndir
flestar góðar en hefðu að skaðlausu
mátt vera skarpari til að þola betur
stækkunina. En myndirnar auðga
frásögnina mjög.
Þá fylgja frásögnunum einnig
kort af því landsvæði sem farið yfir
í hverjum kafla. Kortin sem slík eru
ágæt en vissulega hefði verið
skemmtilegra að stækka þau meira
út því oft er verið að sýna miklu
stærra landssvæði en verið er að
lýsa í þeim kaflanum. Þá kemur
þetta þannig út að verið er að eyða
plássi í sama landsvæði á fleiri en
einu korti. Betur hefði farið að
stækka betur út það svæði sem ver-
ið er að fjalla um og hafa fleiri
merkingar inn á kortunum. Sjálf-
sagt er það svo með þetta eins og
margt annað að hægara sé um að
tala en í að komast. En maður fær
það á tilfinninguna að verið sé að
birta nánast sömu kortin oftar en
einu sinni.
Eftir því sem lengra er lesið í
bókinni gerir maður sér betri grein
fyrir því hversu gott verk er hér á
ferðinni. Samantekið má segja að
hér sé á ferðinni mjög fræðandi bók
en ekki síður skemmtilesning sem
örvar hal og sprund til ferðalaga á
hestum um hið fagra land sem við
búum í. Höfundur vel ritfær og fer
ekki alltaf troðnar slóðir í orðavali.
Reiðleiðir um ísland er kærkom-
in vin í þeirri eyðimörk sem umlyk-
ur útgáfu hestbókmennta um þess-
ar mundir. Ætla má að hér sé
komin sú bók sem mest verði flett
upp í á komandi árum þegar hesta-
menn hyggja á ferðalög.
Valdimar Kristinsson
Veður og færð á Netinu
% mbl.is
__ALLTA/= 677T«l«fl /VÝ7~T
undir Jökli
HEIMA er best, er
máltæki sem margir
þekkja og á vissan
hátt á það við hjá
Kristni Kristjánssyni
þótt hann dragi í ný-
útkominni bók sinni
fram þá mynd að
veröldin undir Jökli
frá fyrri hluta og
fram yfir miðbik
tuttugustu aldar hafi
verið stríð. Hún ein-
kenndist af baráttu
fyrir lífinu, upp-
byggingu á þeim fáu
atvinnutækifærum
sem þar voru og bar-
áttu við náttúruöflin.
En í stríðri veröld var samt hægt
að finna tíma til skemmtanahalds,
semja leikrit eða yrkja ljóð og
syngja sig frá erfiðleikunum.
„Það hefur lengi blundað hjá
mér sú löngun að skrá sögu svæð-
isins, því þetta er svo söguríkur
staður,“ segir Kristinn brosandi.
„Við ræddum það einhvern tím-
ann ég og vinur minn, Ásgeir
heitinn Björnsson, lektor við
Kennaraháskólann, að miðað við
stærð þá væri svæðið vestan við
veginn á Fróðárheiði og sunnan
Jökuls eitthvert þjóðsagnasögu-
ríkasta svæði í heiminum. Svo
hefur sagan alltaf heillað mig og
ég held að kraftur Jökulsins
stuðli að skáldlegum hugleið-
ingum og magni upp í manni
framkvæmdakraftinn. Mín bók er
svo sannarlega unnin í krafti Jök-
ulsins þvf ég er kominn hátt í átt-
rætt og hef verið að vinna hana
síðustu tvö árin.“
I bók Kristins er greint frá
mörgum björgunarafrekum sem
íbúar í gamla Breiðuvíkurhreppi
á utanverðu Snæfellsnesi unnu á
þessum árum með lítinn tækja-
kost og við erfið skilyrði.
„Óvenjumikið slysa- og óhappa-
tímabil gekk yfir hér við Faxafló-
ann á fimmta áratugnum. í nóv-
ember 1942 ferst Þórður Sveins-
son við Hellnar, í nóvember 1943
hverfur vélskipið Hilmir og með
því nokkrir nágrannar mínir og
félagar, árið 1944 var Goðafoss
skotinn niður og lík tveggja
ungra drengja rak að landi á
Hellnum, í október 1947 ferst
oliuskipið Mildred og í mars 1948
strandar togarinn Epine á Drit-
víkurflögum. Tilraunir til björg-
unar við strand togarans voru
mjög erfiðar og það var ægilegt
að standa hjálparlaus í fjörunni
og horfa á mennina drukkna,"
segir Kristinn og sjá
má að honum er enn
brugðið þegar hann
rifjar upp minningar
um björgunina sem þó
leiddi til þess að fimm
mönnum af nítján var
bjargað. Ýmsir fyrir-
boðar og draumar
tengdust þessum
skipssköðum sem
Kristinn greinir frá í
bókinni.
„Eg starfaði eins og
svo margir aðrir hér á
svæðinu hjá Vikur-
Kristinn vinnslunni sem var
Kristjánsson. eitthvert mesta at-
vinnuævintýri á land-
inu,“ segir Kristinn. „Jón Lofts-
son var gífurlega framsýnn
maður og minjar um Vikurvinnsl-
una má enn finna hér um slóðir.
Við erfíðar aðstæður og engan
hafnarkost á Stapa fleytti hann
vikri ofan af Jökulhálsinum og
niður til Arnarstapa þar sem hon-
um var dælt um borð í flutn-
ingaskip gegnum slöngur sem
voru fluttar út í skipin með bát-
um. Ekki má gleyma því að þetta
var á þeim árum sem akvegur
náði hvorki til Arnarstapa né
Hellna,“ segir Kristinn en hann
var einn aðalhvatamaðurinn að
vegalagningu um Breiðuvíkur-
hrepp og er enn.
„Við gerðum okkur auðvitað
dagamun þótt lífsbaráttan væri
hörð og þá Iétu menn sig ekki
muna um að ganga 40 km leið til
að komast á skemmtun eða
nokkra kílómetra til að mæta á
söngæfingu. Söngur skipaði stór-
an sess hjá fólkinu hér í gamla
Breiðuvíkurhreppi og í Staðar-
sveit og segja má að þar suðurfrá
hafi varla tveir menn mátt koma
saman svo ekki væri farið að
syngja. Allur þessi söngur og önn-
ur skemmtan var Ijósið í myrkr-
inu,“ segir Kristinn.
„Mér finnst vel við hæfi að þessi
bók skuli vera að koma út núna,
því liðin eru 80 ár frá því for-
eldrar mínir giftu sig og á þessum
árstíma fyrir 80 árum lá móðir
mín á sæng. Þá voru svo miklar
frosthörkur að það fraus í kopp-
unum. Hinn 15. desember 1920
fæddi móðir mín stúlku og þrátt
fyrir frosthörkur við fæðingu
hennar lifir hún enn.“
I bók sinni Veröld stríð og vik-
urnám undir Jökli hefur Kristinn
fléttað á skemmtilegan og fróð-
legan hátt saman margvíslegum
minningum og kveðskap sam-
ferðamanna sinna og fyrri tíma
skálda sem ólust upp á æskuslóð-
um hans þar sem Snæfellsjökul
ber við himin og vindurinn þylur
sögur sínar í sífellu. Bókina prýða
auk þess margar myndir sem lýsa
atburðum, aðstæðum og mannlífi
á þessum tima.
--------f-4-4-------
Nýjar bækur
• ÚT er komin bókin Krydd, upp-
runi, saga ognotkun eftir Þráin
Lárusson.
Bókin fjallar um algengustu
kryddtegundir sem notaðar eru og
hefur höfundur bókarinnar aflað sér
þekkingar á ferðalögum sínum í
framandi löndum.
Bókin er ríkulega myndskreytt og
inniheldur fróðleik um hverja
kryddjurt sem tekin er fyrir.
Höfundurinn, Þráinn Lárusson,
býr og rekur veitingahús í Oaxaca í
Mexíkó.
Útgefandi er Mál og menning.
Bókin er258 bls., Prentuð í Svíþjóð.
Kápuna gerði Anna Cynhia Leplar.
Verð: 4990 krónur.
Kærkomin vin í eyði-
mörk hestabókaútgáfu
Veröld stríð og
vikurnám