Skírnir - 01.01.1868, Qupperneq 60

60
FBJETTIB.
Frakkland.
fleirum borgum, og segja aS höfuSrcgla stjórnarinnar: (ípeninga
útlát eru peninga afli” hafi komiS bæSi einstöku mönnum, bæjum
og sveitum til þess aS freista (ífjárgró3a á skuldum”. AfleiSing-
arnar hafi veriS, aS mönnum hafi orSiS þyngra um alla atvinnu
og allar nauSsynjavörur hafi orSiS helmiugi dýrariMenn kalla,
a8 stjórnin hafi fengiS raun um hagfræSis ráS sín, á þeim banka,
er Credit Mohilier heitir, en í sumar komst hruni nær, eptir
faS forstöSumennirnir höfSu rakaS stórmiklum auSi saman, en
fjöldi manna misst aleigu sína eSa heSiS mikiS fjártjón. Allir
vissu, a8 stjórnin hafSi lagt ástfóstur viS j>enna hanka, og þessvegna
galt hún og af, er óþrifin komu í ijós. Enn fremur henda menn
á bókmenntir og si8i, og segja hvorutveggja hafi Iakra8 til munar
á enum sí8ari árum. ((Gangi3 til hóksalanna” sag8i eitt bla8 í
sumar, ((og spyrjiS þá eptir um meistaraverkin, er hafi komi3 á
prent um seinustu 15 ár, spyrji8 eptir um snilldarverk leikhúsanna
— en einkum og sjerlega litizt þeir um á strætum vorum, þegar
kveld er komiS, er vilja ver3a fró8ari um si&i horgarinnar!” —
Slík ámæli eru a8 vísu opt framborin af köldu þeli til stjórnar-
innar, en miki8 mun til haft, og frelsismenn hafa víst rjett a8
mæla, a3 málfrelsi og prentfrelsi yrði bezta rá8i8 vi8 því, sem
helzt er fundi8 til víta. En þó er bágt a8 vita, hvort þa8 er
’) þetta er ekki orðumaukið; atgjaldið af ölium aSflutningum til Parísar-
borgar, húsarof, húsareisingar og strætaskraut Haussmanns (bæjar-
stjdrans) hefir gert öllum miklu dýrara að lifa í borginni, en auk þess
hefir Haussmann einkanlega ráðizt þar á, er mestar verksmiðjur voru,
svo að smiðarnar hafa orðið að leita út fjrir borgina. Hagfræðingurinn
Michael Chevalier hefir kallað þctta mestu óráðsaðferð, að fæla á burtu
iðnir manna og iðjusemi út úr borginni, og sagt það sitja bezt á fólki
með almcnnum kjörrjetti og þeim lýðvalds eða jafnaðarbrag á öllum
háttum sínum, sem Frakkar hafa, að halda í hávegum og leita sjer
sæmda i vinnu sinni og starfscmi. Haussmann og kcisarinn kalla lopt-
spell að gufunni úr verknaðarsmiðjunnm, og þeim þykir óprýði að
reykjarskýjunum; en þeir, sem móti mæla, segja hitt muni valda verri
óhollustu, að gera borgina að bústað eintómra snyrtimanna og sælkera.
Julcs Simon vakti máls á og tókharðlega á þessu ráSi á þinginu. Hann
vitnaði til Gladstones, er hafði sagt, er hann leit yfir eitt svæði bæjar-
ins: (Iþarna vantar reykl”; en Gladstone veit hvað reykurinn þýðir
i enskum borguin.