Skírnir - 01.01.1895, Side 41

Frakkland.
41
Rhodes varð að segja af sjer stjðrnarformennskunni, þegar fregnin kom um
ðfarir Jamesons.
Enska stjðrnin gerði allt, sem í hennar valdi stðð, til þess að bæta
úi framhleypni Jamesons. En samt sem áður varð hún fyrir álasi miklu
í flestum löndum, og kom þá ljóslega fram ðvildarhugurinn, sem önnur
stðrveldi bera til Englendinga. Mestum tíðindum þótti sæta samfagnað-
arkraðskeyti, sem Vilhjálmur Þýzkalandskeisari sendi Kriiger, forseta
Transwaalmanna, þ&r sem ljðslega var gefið í skyn, að ekki mundi hafa
staðið á liðveizlu Þjððverja, ef Búar hefðu þurft á henni að halda gegn
Englendingum. Var þeim afskiptum keisarans svarað all-kuldalega i ensk-
um blöðum, og deilan því bitrari, sem Englendingar og Þjóðverjar eru
aðalkeppinautarnir um yíirráðin í suðurhluta Suðurálfunnar. Þótti um
stund ófriðvænlega á horfast, en þar kom þó, að öllum málspörtum tókst
að ræða málið með stillingu og varð ekki af stórtíðindum.
Frakkland. Forsetavöld Casimirs-Periers, sem kosinn var 29. júní
1894, eins og skýrt er frá í síðasta ári Skírnis, urðu ekki langgæð. Tæp-
um 7 mánuðum siðar, 17. d. janúarmán. 1895, sagði hann þeim af sjer.
Tilefni þess tiltækis voru ráðherraskipti. Og á þeim stóð svo, að járn-
brautarfjelag eitt hjelt því fram, að stjórnin hefði ábyrgzt Bjer ákveðna
leiguupphæð um aldur og ævi, en stjórnin taldi ábyrgðina að eins gilda
um tiltekinn áratima. Deilunni var vísað til „ríkisráðsins“, sem er æðsti
dómBtóll Frakka í peningamálum milli ríkisins og einstakra manna. Járn-
brautarfjelagið vann málið fyrir þessum dómstóli. Báðherra sá, er sjer-
staklega átti i hlut og hafði neitað kröfu járnbrautarfjelagsins, sagði þá
af sjer; en hinir ráðherrarnir sátu kyrrir. Fulltrúaþingið tók málið til
umræðu, og samþykkti fyrir framgöngu sósíalista og hinna frekjufyllri
fylkingar vinstri manna, að sætta sig ekki skilyrðislaust við niðurstöðu þá,
er orðið hafði fyrir dómstólunum. Þær undirtektir vildi stjórnin ekki
þýðast og bað um lausn.
Þá var það, að forsetinn lýsti yfir embættisafsögn sinni. Hann bar
það í vænginn, að vald sitt væri meira takmarkað en góðu hófl gegndi
og aðstaða sin gagnvart þjóðmálum væri að öllu ótrygg, jafn-áríðandi sem
það þó væri, að vel væri búið um stöðu forsetans á þosBum tímum. Svo
kvað hann og sum stjórnarverk hafa verið gerð að sjer fornspurðum. En
almennt ljek orð á því, að aðalástæðan fyrir afsögn hans hefði verið sú,
að hann hefði verið orðinn þreyttur og leiður á þeim ókvæðisorðum, sem