Skírnir - 01.01.1895, Blaðsíða 44

44
Frakkland.
ferðinni til Madagaskar. Þess er getið í síðasta Skírni, að Frakkar hefðu
árið 1894 ráðið af að leggja eyna undir sig og gera hana að franskri ný-
lendu, og að í þvi skyni hefðu þeir sent þangað herlið. Vitaskuld fengu
þeir framgengt áformum sínum þar. En það reyndist meiri örðugleikum
hundið en þeir höfðu búizt við. Á ýmsan hátt kom það fram, að herstjórnin
ínundi ekki vera í sem beztu lagi, þrátt fyrir þau ógrynni fjár/sem Frakkar
verja til hernaðarmála. Alltregt gekk að koma hersveitunum til eyjarinn-
ar, og þegar þangað kom, reyndist útbúningurinn allt annað en góður.
Heðal aunars vantaði sjókort, þekking á lendingarstöðum o. s. frv.; minnt-
ust menn þá allóþægilega þess, hvernig Frakkar höfðu verið búnir undir
stríðið við Bjóðverja um 1870, og þótti óvænlega horfa, ef þeir skyldu
innan skamms lenda í ófriði, sem verulega reyndi á þolrifin. Allmargir
sýktust af Frökkum, þegar til Madagaskar var komið, af loptsbreyting-
uuni, og varð manndauði mikill í liði þoirra. Ura haustið hjeldu þeir inn-
reið sína í höfuðstað eyjarskeggja, og varð lítið um varnir. Madagaskar
var í raun og veru gerð að franskri nýlendu; en að nafninu til er eyjan
sjálfstætt ríki undir „vernd“ Frakklands. Drottningin situr enn við stýr-
ið með því skilyrði, að hún fari í öllu að ráðum franska sendiherrans þar,
og er það því í raun rjettri hann, sem landinu stjórnar. Á likan hátt
stjórna Englendingar Egiptalandi og fleiri löndum, er þeir hafa unnið. En
misjafnlega er um það spáð, hve vel Frökkum muni takast að halda þess-
arri nýlendu sinni, og það því fremur, sem sagt er, að allmikið stjórnleysi
ríki þar. Landnám og nýlendustjórn hefur ekki hingað til virzt láta þeim
allskostar vel. — Enda þótt hinar verstu sögur gengi af stjórn þessa
leiðangurs, var hún ekki látin sæta ámælum í þinginu, með því að sigur
var þó unninn að lokum, Eibots-stjórnin, sem einkum átti í hlut, var far-
in frá völdunum og nýja stjórnin taidi landinu fyrir beztu, að sem fæst
væri um þetta talað.
En ekki væri það að undra, þótt Frökkum blæddi í augum, að sjá
ráðlauslega farið með þann tiltölulega litla hluta, sem þeim sjálfum er
ætlaður landinu til varnar og framfara, af þeim ógrynnum fjár, er þeir
leggja árlega fram. Þeir greiða á hverju ári 2400 milljónir kr. í skatta.
Þar af gengur töluvert meira en helmingurinn, 1336 milljónir, í leigur
af gömlum og nýjum skuldum. Af því sem svo verður eptir, fara allt að
tveimur þriðju pörtum, 620 milljónir, til land- og sjóhersins, og svo eru
að eins orðnar eptir 416 milljónir til allra þarfa menningarinnar og þjóð-
þrifnaðarins.