Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 26

26
Áttavísun.
réttri að eins við sjálfstjórnarlýðlendur þeirra; en gjálfstjórnarlýðlendur
eru allar þær lýðlendur Breta, þar sem ensk tunga er þjóðtunga og
brezkir menn ráða lögum og lofum. Þar aem önnur þjóðerni eru svo
mjög í meiri hluta, að brezkir menn fá ekki lögum og lofum ráðið, þar
er um enga sjálfstjórn, en heldur ekki um mikla drottinhollustu að ræða.
Indland er skýrasta dæmið í þessa áttina.
Höfða-lýðlendan (Cape Colony) í Afríku er eiginlega eina undantekn-
ingin frá því, sem nú hefir verið sagt. Henni hafa Bretar fyrir nokkuru
veitt fulla sjálfsstjórn (1872), og er helzt að sjá, sem brezka stjórnin
hafi þá ekki verið sannfróðari um þessa lýðlendu sína en svo, að hún
hugði að meiri hluti Iandsbúa mundi vera brezkir menn; að minsta kosti
kom það í ljós nokkurum árum síðar, að lýðlenduráðgjafinn brezki (þá
Kimberley lávarður) hugði að svo væri, og kom það mjög á óvart að
heyra að fjórir fimtungar atkvæðabærra manna í lýðlenaunni væri Búar.
Alt um það hefir alt skaplega farið, þegar engin þau mál hafa á dagskrá
verið, sem tileíni var til að menn flokkuðust um ettir þjóðerni. Hvert
sinn sem það kom fyrir, urðu Bretar að kenna á því, að Búa-þjóðernið
réð þar lögum og lofum.
E>ví verður að vísu eigi neitað, að hvar þar sem svo hagar til, að
önnur eins þjóð og Bretar geta numið land í eiginlegum skilningi, þ. e. a.
s. sent nýlendumenn til landsins, sem setjast þar að, stunda atvinnuvegi
þess og ílengjast í landinu, gera það að framtíðar-ættjörð sinni og bera
fyrir fjölda Bakir og dngnaðar ægishjálm yflr öðrum þjóðflokkum, fámenn-
ari og ómentaðri, sem eigi hafa sýnt af sér fullan lífsþroska og sjálfs-
stjórnarhæfileika, þar er það hcimsmentuninni vinningur, að brezkt vald
þenji vængi sína yfir með allri þeirri atorku, dugnaði, mentun og frelsi,
sem brezku valdi fylgir hvervetna, þar sem það er í eindregnum rneiri
hluta eða að miklu leyti eitt um sína hitu. En af þessu leiðir alls ekki,
að samhugi mentaðra manna geti fylgt Bretum, þar sem þeir koma ekki
ótvíræðlega fram sem sannir frömuðir frelBÍsins og framtíðarvelferðar
lands þess, sem þeir leggja undir sig. Og það er því miður satt, að
Bretar slægjast stundum til landa eingöngu fyrir ávinnings sakir; ein-
göngu til að þurausa sem mest auðsuppsprettur landsins, ekki fyrirlandið
sjálft eða því til hagsmuna, heldur til að fylla sjóð brezkra auðmanna,
sem fyrir auðmagnB sakir hafa Bretlandsstjórn í hendi sér.
Yfir höfuð að tala má segja, að það sé öruggasta kennimerkið, er
dæma skal um, hvort eitthvert stórveldi stjórni lýðlendum sínum vel eða