Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 55

Bfla-þáttur.
55
Btundu fyrir miðaftan Miðvikudaginn 11. Oktðber 1899; og stjórn vor
verður að bæta því við, að skyldi hún mót von sinni eigi hafa fengið
neitt fullnægjandi svar innan þess tíma, þá neyðist hún til, svo Bárt Bem
henni feltur það, að skoða það sem formlega friðBlitalýsingu af hendi
stjórnar hennar hátignar, og afsalar sér allri ábyrgð á því; og að ef
brezku liði verður fyrir þennan tíma þokað nokkuð áleiðis nær landamær-
nm vorum, þá vorður stjórn vor einnig til neydd að skoða það sem form-
lega friðslitalýsingu“. 5essu svaraði brezka stjórnin því einu, að áskorun
Transvaalstjórnar biði engra svara.
10. b. m. gaf Transvaalstjórnin út áskorun til allra þegna þjóðveld-
isins, er dveldu ntan landamæra hennar án sérstaks leyfis stjórnarinnar,
um að snúa þegar heim aftur og taka þátt i vörn ættjarðar sinnar, en
lagði við sektir eða íangelsi, ef óhlýðnast væri, ogjafnvelalgjörðan eigna-
misBÍ. Jafnframt gaf stjórnin út ávarp til allra manna af Búa-kyni í
Suður-Afriku, Iýsti þar yfir því, að Bretland ið mikla ætlaði að leggja
undir sig Transvaal- þjóðveldi, til að sölsa undir sig gullnámana miklu í
Rand, og skoraði á alla að veita sér stuðning til að sporna við yfirgangi
Breta, 12. Október fór erindreki Breta brott frá Pretóríu, en lið Búa
hélt út yfir landamærin inn í Natal að sunnan og auBtan og inn í
Bechuanaland að vestan; stýrði Joubert yfirhershöfðingi sjálfur því liði, er
inn í Natalréðst. Náði hann brátt á vald sitt bæjunum Charlestown og
Newcastle, en annars varð þar fátt til tíðinda fyrstu dagana. Yestan
megin settust Búar um Kimborloy við vesturtakmörk Óraníu-þjóðveldis,
og Mafeking við vesturlandamæri Transvaal í hávestur frá Johannesburg;
brutu þeir upp járnbrautir og ritBÍma, er til þesaara borga lágu, bæði að
norðan og Bunnan, og einangruðu borgirnar með öllu. í Natal höfðu
Bretar verið að vígbúast alt sumarið, höfðu bætt þar eldri víggirðingar
og reist nývirki og varnir; höfðu þeir sent allmikið lið þangað bæði
heiman að frá Bretandi og austan frá Indlandi. Sir George White hers-
höfðingi kom til Pietermaritzburg 8. Október og tók við yfirherstjórn.
Natal er lýðland Breta, og hafði stjórnin þar kvatt þegn og þý til vopna
16. Október, og auk þess gekst Bretastjórn fyrir, að teknir væru á mála
útlendingar frá Transvaal, og varð það þúsund manna hersveit. Annars
varð sú raunin á, er til kom, að margir fltlendingar vildu heidur berjast
með Búum en Bretum. Lið Transvaalbúa dreif nfl sem óðast suður um
Laings Neck, suður í Natal; en Óraníubúar tóku þegar til vopna jafn-
framt Transvaalingum, og dreif lið þeirra einnig inn í Natal austur um