Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 57

Bfta-þáttur
57
mftlaBnarnir, sem draga skyldu, fældust, en Bftar fengu umkringt þá og
tekið til fanga. Ladysmith var nft alveg í herkvíum og regluleg umsát
um hana hafin, járnbrautir brotnar upp og ritsímar niður skornir. í
Colenso fyrir sunnan Ladysmith höfðu Bretar og her, en Bftar réðust á
hann og stöktu honum burt; urðu Bretar hvervetna undan að hörfa suð-
ur yfir Tugelafljðt og settust að í Bstcourt. 2. Nóvember lýstu Bftar yfir
því, að alt Natal-fylki fyrir norðan Tugelafljðt væri lagt undir Oraníuþjðð-
veldí. Ýmsar smáorustur urðu enn í Natal allan Nóvembermánuð, og höfðu
Bftar hvervetna hetur, feldu talsvert lið fyrir Bretum og tðku marga til
fanga, þar á meðal Mr. Winston Churchill, inn vaskasta mann og efni-
legasta, son Kandolph Churchill’s lávarðar, sem margir munu minnast að
eitt sinn var í ráðaneyti Disraelis.
í byrjun Nðvembermánaðar náðu Bftar á sitt vald bæjunum Aliwal
North, Jamestown og Colesherg, öllum í norðurhluta Höfða-lýðlendu (18.
Nóv.); hurfu margir af löndum þeirra í Höfða-lýðlendu til liðs við þá, en
fám dögum síðar fðr Breta lið að drífa sem þykkast norður frá Höfða-
horg; var fyrir því liði Methuen lávarður, og kom hann liði sínu alt
norður að Belmont á vesturlandamærum Óraníurikis, nokkuru fyrir sunn-
an Kimberley; vann hann þar sigur á allmiklu Bfta liði 23. Nóvbr.; tðk
hann og brendí 64 vagna og náði talsverðu af skotfærum. Annan sigur
vann hann á Búum við Grapsan 25. Nóvember, en beið þar sjálfur ákaf-
legt mannfall og var lengi tvísýnt um sigurinn. 28. Nóvember réðst
hann til að halda norður yfir Modder Biver (Blautukvísl); voru þar 8,000
Bftar til varnar, en Bretar eins og vant var margfalt fleiri; segja Bretar
svo sjálfir, að það hafi verið einhver in harðasta og þreytusamlegasta or-
usta, er brezkt lið hafi nokkuru sinni háð. Methuen lávarður varð Bjálfur
sár í orustunni, en tókst að koma liði sínu norður yfir ána. Undir mán-
aðarlokin kom Sir Kedvers Buller suður til Afríku og fékk yfirforustu
yfir liði Breta. Tðk hann þegar að reyna að halda liðinu í Natal norður
eftir til Colenso og Ladysmith og virtust Bftar heldur hrökkva fyrir í
fyrstu og stðð við þetta í byrjun Desembermánaðar.
Vestan megin var alt tíðindaminna að sinni. Cronje hershöfðingi
Bftastýrði þar umsátursliðinu um Mafeking; hann er inn ákafasti og hug-
djarfasti maður og herkænn vel, og er það almælt, að sá maður kunni
eigi að hræðast né æðru mæla. Hann náði nndir sig ýmsum helztu stöð-
um Breta nærri landamærunum, og var yfir því lýst af Búum, aðBechuana-
land og Griqualand ið vestara væru lögð undir Transvaalríki.